Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny

poziom zgłoszeń uniemo liwia państwom członkowskim wypracowanie
skutecznych polityk postępowania z przestępczo cią motywowaną
uprzedzeniami,
 wprowadzenia, gdy jest to stosowne, konkretnych i dostosowanych do potrzeb
przepisów wymierzonych w przestępstwa z nienawi ci, zabezpieczonych
skutecznymi karami, które oddają cię ar tej przestępczo ci.

VI Sprawozdanie Okresowe z realizacji MPPOiP 
W kontek cie projektowanych rozwiązań nale y równie przypomnieć, e
Komitet Przeciw Torturom Organizacji Narodów Zjednoczonych - nadzorujący
realizację Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych - wprost
zalecił Polsce wprowadzenie do krajowego porządku prawnego przestępstw z
nienawi ci motywowanych orientacją seksualną. Przygotowane przez Radę
Ministrów „VI
Sprawozdanie Okresowe Rzeczypospolitej Polskiej z realizacji
postanowień Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych”
odnosiło się do tego zalecenia w następujący sposób:
On considering recommendations of the Committee Against Torture, the NPO
adopted the position that it would be justifiable to take legislative initiative for the amendment
of Article 256 PC and Article 257 PC by the introduction of a penal sanction of conduct such
as instigating to hatred or intolerance with respect to people of a different sexual orientation,
as well as insulting a group of people or a person because of their sexual orientation. When
work is launched on the amendment to PC, Recommendation No. 19 of the Committee
Against Torture as to the need of penalising “hate crimes (…) on grounds of sexual
orientation” will be presented to the bodies in charge of drafting an amendment to PC and
CCP.
(Po rozważeniu zalecenia Komitetu Przeciwko Torturom PK [Prokuratura
Krajowa] stanęła na stanowisku, iż zasadnym byłoby podjęcie inicjatywy ustawodawczej
zmierzającej do nowelizacji art. 256 Kk oraz art. 257 Kk poprzez zagrożenie sankcją karną
zachowań polegających na nawoływaniu do nienawi ci lub nietolerancji wobec osób o
odmiennej orientacji seksualnej, a także na znieważeniu grupy osób lub osoby z powodu jej
orientacji seksualnej. W sytuacji podjęcia prac nad nowelizacją Kk, Zalecenie nr 19 Komitetu
45

Przeciwko Torturom w zakresie potrzeby wprowadzenia penalizacji „przestępstw z
nienawi ci (…) opartych na orientacji seksualnej” zostanie przedstawione gremium
przygotowującemu nowelizację Kk oraz Kpk.)
Komitet Praw Człowieka Organizacji Narodów Zjednoczonych, rozpatrujący
przedmiotowe sprawozdanie z realizacji Międzynarodowego Paktu Praw
Obywatelskich i Politycznych zarekomendował Polsce:
The State party should ensure that all allegations of attacks and threats against
individuals targeted because of their sexual orientation or gender identity are thoroughly
investigated. It should also: legally prohibit discrimination on the grounds of sexual
orientation or gender identity; amend the Penal Code to define hate speech and hate
crimes based on sexual orientation or gender identity among the categories of
punishable offenses; and intensify awareness-raising activities aimed at the Police force and
wider public.
(Państwo-Strona powinno zapewnić rzetelne dochodzenie w sprawie wszystkich
zarzutów dotyczących ataków i gróźb wymierzonych w osoby fizyczne na tle ich orientacji
seksualnej lub tożsamo ci płciowej. Powinno ponadto: ustawowo zakazać dyskryminacji na tle
orientacji seksualnej lub tożsamo ci płciowej; znowelizować Kodeks Karny celem
umieszczenia mowy nienawiści oraz przestępstw z nienawiści na tle orientacji
seksualnej lub tożsamości płciowej wśród czynów zabronionych; oraz nasilić
działalno ć zwiększającą wiadomo ć w tym zakresie skierowaną na służby policyjne oraz
opinię publiczną).
Rekomendacja pochodzi z setnej sesji Komitetu Praw Człowieka, która odbyła
się w Genewie 11-29 pa dziernika 2010 roku.

Rekomendacja CM/Rec(2010)5 Komitetu Ministrów Rady Europy z 31 
marca 2010 roku 
31 marca 2010 roku Komitet Ministrów Rady Europy przyjął rekomendację
CM/Rec(2010)5 skierowaną do krajów członkowskich tej organizacji (Polska nale y
do Rady Europy od 1991 roku). Rekomendacja dotyczy walki z dyskryminacją na tle
orientacji seksualnej oraz to samo ci płciowej. W załączniku do rekomendacji
46

odniesiono się zarówno do przestępstw motywowanych uprzedzeniami jak i do
mowy nienawi ci.
Odno nie hate crimes oraz innych zdarzeń motywowanych uprzedzeniami
Komitet Ministrów zarekomendował państwom członkowskim:
 zapewnienie skutecznych, szybkich i bezstronnych dochodzeń w sprawach, w
których mo na przypuszczać motywację związaną z orientacją seksualną lub
to samo cią płciową;
 uznanie motywacji związanej z orientacją seksualną lub to samo cią płciową za
okoliczno ć obcią ającą i zaostrzającą wymiar kary;
 podjęcie odpowiednich kroków celem zachęcenia osób pokrzywdzonych
przestępstwami z nienawi ci na tle orientacji seksualnej lub to samo ci płciowej
do zgłaszania tych przestępstw (w ród rekomendowanych działań znalazło się
zapewnienie, aby osoby zatrudnione w Policji, prokuraturze i sądownictwie
miały stosowną wiedzę i umiejętno ci, pozwalające rozpoznać przestępczo ć
motywowaną uprzedzeniami oraz udzielić odpowiedniego wsparcia osobom
pokrzywdzonym i wiadkom);
 podjęcie odpowiednich kroków celem zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony
godno ci przez osoby LGBT pozbawione wolno ci, ze szczególnym
uwzględnieniem ochrony, jaką nale y otoczyć osoby transpłciowe;
 gromadzenie oraz analizę danych dotyczących występowania i charakteru
dyskryminacji na tle orientacji seksualnej lub to samo ci płciowej.
Odno nie mowy nienawi ci Komitet Ministrów zarekomendował państwom
członkowskim:
 podjęcie odpowiednich kroków dla zwalczenia wszelkich form wypowiedzi, w
tym za po rednictwem mediów oraz Internetu, które mo na uznać za
wywołujące lub szerzące nienawi ć lub inne formy dyskryminacji lesbijek,
gejów, osób biseksualnych i osób transpłciowych; mowa nienawi ci powinna być
zakazana i publicznie potępiana, ilekroć wystąpi; działania w tym zakresie
winny być zgodne z art. 10 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i
Podstawowych Wolno ci oraz orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw
Człowieka;
47

 zwiększenie wiadomo ci władz publicznych oraz instytucji publicznych
wszystkich szczebli celem unikania wypowiedzi, zwłaszcza dla mediów, które
mo na uznać za legitymizację nienawi ci lub dyskryminacji;
 aby osoby sprawujące urzędy publiczne lub w inny sposób reprezentujące
państwo były zachęcane do promowania praw człowieka przysługujących
lesbijkom, gejom, osobom biseksualnym i osobom transpłciowym.

Penalizacja  homofobicznych  i  transfobicznych  hate  crimes  w  krajach 
Unii Europejskiej 
Zgodnie z najnowszym raportem Agencji Praw Podstawowych Unii
Europejskiej po więconym dyskryminacji na tle orientacji seksualnej i to samo ci
płciowej (Homophobia, transphobia and discrimination on grounds of sexual orientation and
gender identity, Agencja Praw Podstawowych, Luksemburg, 2010), homofobiczne i
transfobiczne hate crimes są coraz powszechniejsze w ustawodawstwie karnym
krajów UE.
Prawo karne Belgii, Danii, Estonii, Hiszpanii, Francji, Irlandii, Litwy,
Holandii, Portugalii, Rumunii, Szwecji, Słowenii oraz Wielkiej Brytanii przewiduje
przestępstwa motywowane uprzedzeniami na tle orientacji seksualnej i to samo ci
płciowej. Równocze nie przepisy ustaw karnych w Belgii, Danii, Hiszpanii,
Finlandii, Francji, na Litwie, w Holandii, Portugalii, Rumunii, Szwecji i Wielkiej
Brytanii uznają, e popełnienie przestępstwa motywowanego uprzedzeniami na tle
orientacji seksualnej i to samo ci płciowej jest okoliczno cią obcią ającą.
Uzupełniająco nale y dodać, e choć prawodawstwo niemieckie nie przewiduje
kategorii przestępstw z nienawi ci na tle orientacji seksualnej i to samo ci płciowej,
to kategorię taką wyodrębniło orzecznictwo; podobna sytuacja jest na Węgrzech. Na
tle wymienionych krajów Polska pozostaje jednym z niechlubnych wyjątków w Unii
Europejskiej, którego prawodawstwo ani orzecznictwo nie przewidują skutecznej
ochrony prawnokarnej przed przestępczo cią motywowaną homofobicznie i
transfobicznie.

48


Konsultacje 

Główną konsultantką czę ci projektowanej ustawy, dotyczącej przestępstw z
nienawi ci, jest prof. Eleonora Zielińska (Wydział Prawa i Administracji
Uniwersytetu Warszawskiego). Uwagi i propozycje zgłoszone w opinii
przygotowanej przez prof. E. Zielińską zostały w czę ci uwzględnione w projekcie
ustawy - nie uwzględniono propozycji zmian w art. 218 § 1 kk oraz wprowadzenia
art. 257a kk.

Wskazanie źródeł finansowania 
Uchwalenie projektowanej ustawy nie pociąga za sobą obcią enia bud etu
państwa ani bud etów jednostek samorządu terytorialnego.

Odnośnie projektowanych aktów wykonawczych 
W razie uchwalenia projektowanej ustawy wydanie nowych aktów
wykonawczych nie jest przewidziane.

Oświadczenie o zgodności z prawem Unii Europejskiej 
Projektowana ustawa jest zgodna z prawem Unii Europejskiej.

Konsultacje społeczne 
Przedło ony projekt ustawy nie był poddany konsultacjom społecznym w
rozumieniu art. 34 ust 3 Regulaminu Sejmu RP.

 
49