Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego

Druk nr 3700


Warszawa, 20 lipca 2015 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja





Pani

Małgorzata Kidawa-Błońska

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej



Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:


- o zmianie ustawy o dochodach
jednostek samorządu terytorialnego.


Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Waldego Dzikowskiego.



(-) Jacek Brzezinka; (-) Jarosław
Charłampowicz;
(-) Grażyna
Ciemniak;
(-) Zofia Czernow; (-) Ewa Drozd; (-) Domicela
Kopaczewska; (-) Ligia Krajewska; (-) Stanisław Lamczyk; (-) Józef
Lassota; (-) Robert Maciaszek; (-) Rajmund Miller; (-) Izabela Katarzyna
Mrzygłocka; (-) Joanna Mucha; (-) Janina Okrągły; (-) Witold
Pahl; (-) Małgorzata Pępek; (-) Sławomir Jan Piechota; (-) Halina
Rozpondek;
(-) Marek Rząsa; (-) Krystyna Sibińska; (-) Krystyna
Skowrońska; (-) Bożena Szydłowska; (-) Marcin Święcicki; (-) Ryszard
Zawadzki; (-) Stanisław Żmijan.
Projekt
Ustawa
z dnia ………………………. 2015 r.
o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego

Art. 1. W ustawie z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu
terytorialnego (Dz.U. z 2015 r. poz. 513 i 789) wprowadza się następujące zmiany:
1) użyte w tytule rozdziału 8a, w art. 70a ust.1, w art.70b ust. 1 i w art. 70c ust. 1 wyrazy „w
roku 2015” zastępuje się wyrazami „w latach 2015 i 2016”;
2) w art.70c po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
„2a. Rezerwę, o której mowa w ust. 1, na rok 2016 ustala się w wysokości 210 000 tys. zł.”.
Art. 2. 1. Dla województw, które w roku 2016 nie są obowiązane do dokonywania wpłat,
o których mowa w art. 70a ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą
ustawą, ustala się różnicę pomiędzy sumą:
1) części wyrównawczej subwencji ogólnej, wyliczonej na rok 2016 zgodnie z art. 24 ustawy
zmienianej w art.1,
2) części regionalnej subwencji ogólnej, wyliczonej na rok 2016 zgodnie z art. 70b ustawy
zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą,
3) dotacji celowej, wyliczonej na rok 2016 zgodnie z art. 70c ustawy zmienianej w art. 1, w
brzmieniu nadanym niniejszą ustawą
a sumą części wyrównawczej i części regionalnej subwencji ogólnej, wyliczonych na rok
2016 zgodnie z art. 24 i art. 25 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym
przed dniem 14 listopada 2014 r.
2. Jeżeli dla danego województwa różnica, wyliczona zgodnie z ust. 1, jest kwotą dodatnią,
część regionalna subwencji ogólnej, o której mowa w art. 70b ustawy zmienianej w art. 1, w
brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, podlega zmniejszeniu o tę kwotę.
3. Kwotę stanowiącą sumę zmniejszeń, o których mowa w ust. 2, rozdziela się między
województwa, dla których różnica, wyliczona zgodnie z ust. 1, ma wartość ujemną, w
następujący sposób:
1) dla danego województwa oblicza się, z dokładnością do dziesiątego miejsca po przecinku,
udział ujemnej różnicy, wyliczonej zgodnie z ust. 1, w łącznej kwocie ujemnych różnic dla
wszystkich województw;
2) współczynnik udziału, obliczony w sposób określony w pkt 1, mnoży się przez kwotę
stanowiącą sumę zmniejszeń, o których mowa w ust. 2;
3) jeżeli kwota wyliczona dla danego województwa zgodnie z pkt 2 jest niższa od wartości
bezwzględnej z ujemnej różnicy, wyliczonej dla tego województwa zgodnie z ust. 1 -
wysokość kwoty zwiększającej część regionalną subwencji ogólnej, o której mowa w art. 70b
ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, jest równa kwocie
wyliczonej zgodnie z pkt 2;
4) jeżeli kwota wyliczona dla danego województwa zgodnie z pkt 2 jest wyższa od wartości
bezwzględnej z ujemnej różnicy, wyliczonej dla tego województwa zgodnie z ust. 1 -
wysokość kwoty zwiększającej część regionalną subwencji ogólnej, o której mowa w art. 70b
ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, jest równa wartości
bezwzględnej z ujemnej różnicy, wyliczonej zgodnie z ust. 1, a pozostałe środki przeznaczone
są na zwiększenie części regionalnej subwencji ogólnej dla województw, o których mowa w
ust. 2, proporcjonalnie do udziału kwoty zmniejszenia dla województwa części regionalnej
subwencji ogólnej w kwocie stanowiącej sumę zmniejszeń, o których mowa w ust. 2.
4. Minister właściwy do spraw finansów publicznych, w terminach określonych w art. 33 ust.
1 pkt 1 i 2 ustawy zmienianej w art. 1, informuje województwa o części regionalnej
subwencji ogólnej w wysokości 90% kwoty, o której mowa w art. 70b ustawy zmienianej w
art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, skorygowanej zgodnie z ust. 2 i 3.
5. W przypadku gdy kwota wpłat województw do budżetu państwa nie zostanie zmniejszona
w sposób określony w art. 70a ust. 4 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym
niniejszą ustawą, minister właściwy do spraw finansów publicznych, w terminie do dnia 30
września 2016 r., informuje województwa o odpowiednim zwiększeniu kwoty części
regionalnej, o której mowa w ust. 4.
Art. 3. 1. Przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą,
stosuje się do:
1) ustalenia na rok 2016 części regionalnej subwencji ogólnej dla województw, wpłat
województw do budżetu państwa i rezerwy celowej, o której mowa w art. 70c ustawy
zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą;
2) opracowania projektu ustawy budżetowej i projektów uchwał budżetowych na rok 2016;
3) ustawy budżetowej i uchwał budżetowych na rok 2016.
2. Na potrzeby opracowania wieloletniej prognozy finansowej, o której mowa w art. 226
ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2013 r. poz. 885, z późn.
zm.), na rok 2016 i lata następne, samorządy województw przyjmują kwoty wpłat do budżetu
państwa, o których mowa w art. 70a ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym
niniejszą ustawą, i kwoty części regionalnej subwencji ogólnej, o których mowa w art.2 ust.
4, ustalone na rok 2016.
Art. 4. Ustawa wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.


2

Uzasadnienie
I. Projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego
przedłuża o jeden rok (tj. na rok 2016) rozwiązania tymczasowe w zakresie systemu
korekcyjno-wyrównawczego dla województw. Ustawą z dnia 23 października 2014 roku do
ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego wprowadzone zostały tymczasowe
rozwiązania zmieniające zasady naliczania wpłat oraz dystrybucji subwencji regionalnej dla
województw. Był to efekt wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 marca 2014 r.,
w którym Trybunał stwierdził niekonstytucyjność przepisów art. 25 i art. 31 ustawy
o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.
Projekt nie zakłada innych zmian poza wyżej wymienionymi. Dokonanie tej nowelizacji jest
niezbędne. Obecnie w resorcie finansów prowadzone są intensywne prace nad nowymi
rozwiązaniami w zakresie systemu korekcyjno-wyrównawczego. Przygotowane przez resort
finansów kierunki zmian (we współpracy z Bankiem Światowym) są obecnie konsultowane
i opracowywane w porozumieniu z organizacjami samorządowymi. Sprawa jest złożona
i skomplikowana. Dlatego też mając na uwadze to, że wypracowanie systemu docelowego dla
wszystkich rodzajów samorządów i jego uchwalenie nie wydaje się możliwe do końca
kadencji Sejmu RP – niezbędne jest dokonanie przedłużenia obecnych rozwiązań
dotyczących województw na rok 2016.
Brak proponowanej regulacji oznaczałby, że samorządy województw nie otrzymałyby
w 2016 r. subwencji regionalnej pochodzącej z wpłat, bowiem nie byłoby podstawy prawnej
do ustalania zarówno wpłat jak i subwencji.
Pozbawiłoby to większość województw istotnej części dochodów.
Proponowane w projekcie rozwiązania analogicznie jak te obowiązujące w roku 2015 są
skonstruowane w taki sposób, że żadne województwo nie otrzyma mniej środków niż
otrzymałoby gdyby obowiązywała ustawa w brzmieniu, które zakwestionował Trybunał
Konstytucyjny.
Tak jak w 2015 r., w budżecie państwa na 2016 r. zostanie utworzona rezerwa celowa, której
środki będą zasilały budżety samorządów województw z przeznaczeniem na dofinansowanie
dróg wojewódzkich.
Z dokonanych wyliczeń wynika, że zmiana ustawy nie spowoduje uszczerbku w dochodach
żadnego z samorządów województw, w porównaniu z dochodami wyliczonymi według
przepisów obowiązujących do końca 2014 r.
II. W art.1 przewiduje się przedłużenie obowiązywania na rok 2016 zasad ustalania wpłat
województw do budżetu państwa oraz podziału części regionalnej subwencji ogólnej
stosowanych w 2015 r., wprowadzonych ustawą z dnia 23 października 2014r. o zmianie
ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.
Przesłanką do dokonania zmian ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego
w 2014 r. było wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 marca 2014 r.
w zakresie w jakim Trybunał zakwestionował przepisy regulujące mechanizm obliczania
wysokości wpłat województw do budżetu państwa oraz zasady podziału części regionalnej
3

subwencji ogólnej, z jednoczesnym zastosowaniem takich mechanizmów, które nie
spowodują zmniejszenia dochodów województw, będących beneficjentami wpłat.
Tym samym tak jak w roku 2015:
1) wpłat do budżetu państwa będą dokonywać województwa, których dochody podatkowe
przekraczają 125% średnich dochodów podatkowych ma mieszkańca;
2) przewidziano możliwość obniżenia wpłat województw w trakcie roku budżetowego,
w przypadku znacznie niższych dochodów podatkowych, co uwzględni rzeczywistą kondycję
finansową jednostek samorządu terytorialnego w roku, w którym dokonuje wpłat;
3) wpłaty województw nie przekroczą 35% dochodów podatkowych;
4) kwotę części regionalnej subwencji ogólnej otrzymają tylko te województwa, których
dochody podatkowe, powiększone o część wyrównawczą subwencji ogólnej, w przeliczeniu
na jednego mieszkańca, będą niższe od 125% średnich dochodów podatkowych;
5) część regionalna subwencji ogólnej zostanie rozdzielona z uwzględnieniem stopy
bezrobocia oraz dochodów województw (dochody podatkowe powiększone o część
wyrównawczą subwencji ogólnej).
W projekcie ustawy przewidziano utworzenie w 2016 r w budżecie państwa rezerwy celowej
przeznaczonej na dotacje dla województw na dofinansowanie budowy i przebudowy,
remontu, utrzymania, ochrony i zarządzania drogami wojewódzkimi, dla których zarządcą jest
zarząd województwa. W 2016 r. obowiązywać będą takie same zasady podziału środków
rezerwy i udzielania dotacji województwom jak w obowiązującej ustawie.
W 2016 r. ww. rezerwa wyniesie 210 000 tys. zł. Jej wysokość w pełni odpowiada różnicy
pomiędzy poziomem subwencji jaką otrzymywałyby województwa w systemie
obowiązującym do końca 2014 r., a systemem zaproponowanym w projekcie na rok 2016.
Należy zauważyć, że zarówno subwencja ogólna jak również wpłaty do budżetu państwa
mają charakter roczny a ich wysokość w danym roku jest uzależniona od relacji między
wskaźnikiem dochodów podatkowych na jednego mieszkańca województwa a analogicznym
wskaźnikiem wyliczonym dla wszystkich województw. Z roku na rok zmieniają się dochody
podatkowe w danym województwie i mogą kształtować się na poziomie wyższym bądź
niższym w porównaniu do roku poprzedniego, co ma bezpośredni wpływ na poziom
dofinansowania tych jednostek z budżetu państwa.
Podstawą wyliczenia subwencji i wpłat na 2015 r. stanowiły wykonane dochody podatkowe
w 2013 r. w samorządach województw, natomiast na 2016 stanowić będą dochody wykonane
w 2014. Z analizy zrealizowanych dochodów podatkowych wynika, iż w 13 województwach
dochody podatkowe wzrosły co ma bezpośredni wpływ na średnie dochody podatkowe
wszystkich województw a w konsekwencji na poziom dofinansowania poszczególnych
województw.
III. W art. 2 projektu przewiduje się wprowadzenie takich samych regulacji jakie obowiązują
w 2015 r. w zakresie mechanizmu wyrównywania różnic w dochodach województw.
Mechanizm ten spowoduje, że na rozwiązaniach zawartych w projekcie ustawy nie traci
4