Poselski projekt ustawy o Trójstronnej Komisji Dialogu Społecznego w Rolnictwie

kompromisów między partnerami społecznymi w sytuacjach spornych. Taką platformą ma
być, w założeniu niniejszego projektu, Trójstronna Komisja Dialogu Społecznego w
Rolnictwie, zwana dalej „Komisją”.
Komisja ta ma przede wszystkim służyć dialogowi, osiąganiu kompromisów i
wypracowywaniu wspólnych stanowisk w sprawach spornych dotyczących funkcjonowania
rolnictwa i obszarów wiejskich. Jednocześnie – w celu zapewnienia optymalnych warunków
służących osiągnięciu porozumienia – każdemu środowisku, reprezentowanemu w Komisji,
powinny przysługiwać uprawnienia do uzyskiwania lub żądania informacji od organów
odpowiedzialnych za prowadzenie polityki państwa, a także zgłaszania własnych wniosków i
inicjatyw. Jej celem będzie wywieranie wpływu na procesy związane z podejmowaniem
decyzji w obszarze rolnictwa i obszarów wiejskich dla zachowania pokoju społecznego oraz
realizacją zadań związanych ze Wspólną Polityką Rolną Unii Europejskiej, z uwzględnieniem
Polityki Spójności.


2. Pozycja ustrojowa i zadania Komisji
Zgodnie z art. 1 projektu funkcją Komisji będzie przede wszystkim spełnianie roli
forum dialogu społecznego prowadzonego dla godzenia interesów rolniczych i środowisk
wiejskich oraz dobra publicznego. W ramach owego dialogu Komisja rozpatrywać będzie
problemy związane z funkcjonowaniem obszarów wiejskich i rolnictwa oraz z polityką
państwa dotyczącą obszarów wiejskich i rolnictwa, a także sprawy dotyczące obszarów
wiejskich i rolnictwa znajdujące się w zakresie działania Unii Europejskiej i innych
organizacji międzynarodowych, do których należy Rzeczpospolita Polska.
Zadania Komisji nie zostały wymienione w projekcie w sposób wyczerpujący, co ma
umożliwić partnerom społecznym odpowiednią elastyczność w reagowaniu na bieżące
problemy społeczne. Do zadań Komisji będzie należało – w szczególności – prowadzenie
dialogu społecznego w celu rozwiązywania problemów i konfliktów gospodarczych i
społecznych dotyczących rolnictwa i obszarów wiejskich, dokonywanie przeglądów i ocen
warunków prawnych i finansowych funkcjonowania rolnictwa i obszarów wiejskich,
dokonywanie ocen funkcjonowania rolnictwa i obszarów wiejskich w związku z realizacją
zadań związanych ze Wspólną Polityką Rolną Unii Europejskiej i Polityką Spójności Unii
Europejskiej, wypracowywanie stanowisk dotyczących problemów związanych z
funkcjonowaniem rolnictwa i obszarów wiejskich oraz polityką państwa dotyczącą rolnictwa i
obszarów wiejskich, opiniowanie projektów aktów normatywnych, projektów programów i
innych dokumentów rządowych dotyczących problematyki rolnictwa i obszarów wiejskich,

20
kierowanie do właściwych organów władzy publicznej i innych podmiotów z wystąpień i
wniosków o podjęcie sprawy mającej znaczenie z punktu widzenia problematyki rolnictwa i
obszarów wiejskich, a także opiniowanie i formułowanie wniosków w zakresie umów na
dostarczanie produktów rolnych przez producentów rolnych, grupy producentów rolnych,
organizacje takich producentów i zrzeszenia organizacji takich producentów do pierwszego
nabywcy, zwłaszcza pod kątem poziomu i zasad kształtowania cen dostarczanych produktów.
Kompetencje, jakie będą przysługiwały Komisji w celu realizacji ww. zadań, a także
uprawnienia stron Komisji i organizacji mających przedstawicieli w jej składzie zostały
wskazane w przepisach szczególnych projektu. Ze względu na rolę społeczną, jaką ma pełnić
Komisja, a także zbliżone podstawy aksjologiczno-prawne jej działania, część z przepisów
niniejszego projektu była inspirowana sprawdzonymi, funkcjonującymi od kilkunastu lat
uregulowaniami zawartymi w ustawie z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw
Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (Dz. U. Nr 100,
poz. 1080, z późn. zm.).

3. Skład Komisji
W skład Komisji – zgodnie z jej celem, jakim ma być dialog i współpraca partnerów
społecznych na zasadzie równorzędności – wchodzić będą przedstawiciele strony rządowej,
społeczno-zawodowej i gospodarczej (art. 2 ust. 1). Poza tym w skład Komisji wchodzić będą
– jednak tylko z głosem doradczym – czterej przedstawiciele jednostek samorządu
terytorialnego i po jednym przedstawicielu Prezesa Narodowego Banku Polskiego, Prezesa
Głównego Urzędu Statystycznego, Prezesa Agencji Rynku Rolnego, Prezesa Agencji
Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych,
ministra właściwego do spraw europejskich, Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia
Społecznego oraz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (art. 2 ust. 2).
Ponadto Komisji i każdej ze stron Komisji przysługiwać będzie prawo do zapraszania do
udziału w pracach Komisji, z głosem doradczym, przedstawicieli organów władzy publicznej,
przedstawicieli organizacji społecznych i zawodowych, w szczególności organizacji
społeczno-zawodowych rolników, a także uczelni wyższych i instytutów badawczych oraz
ekspertów (art. 2 ust. 3).
W celu zapewnienia stabilności składu Komisji i nadania jej pełnomocnictwom ram
czasowych proponuje się, aby Komisja była organem kadencyjnym. Kadencja będzie trwać
będzie 4 lata.

21
Mając na uwadze potrzebę zagwarantowania odpowiedniej równowagi w prowadzeniu
dialogu społecznego proponuje się, aby każda ze stron Komisji miała równą liczbę
przedstawicieli (art. 7 ust. 4). Konieczne jest też uregulowanie w ustawie głównych zasad
powoływania członków Komisji (art. 8). Członkowie Komisji będą powoływani przez
Prezesa Rady Ministrów na wniosek podmiotów wyszczególnionych w ustawie. Szczegółowe
warunki i tryb powoływania członków zostaną uregulowane w rozporządzeniu Rady
Ministrów.
Podstawowe zasady reprezentacji poszczególnych stron Komisji zostaną określone na
poziomie ustawy:
1) Stronę rządową w Komisji reprezentować będą przedstawiciele ministrów właściwych
do spraw rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych, rozwoju regionalnego, finansów
publicznych, gospodarki i środowiska (art. 3).
2) Stronę społeczno-zawodową reprezentować będą przedstawiciele Krajowej Rady Izb
Rolniczych, działającej na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 1995 r. o izbach
rolniczych, a także przedstawiciele reprezentatywnych organizacji działających na
podstawie ustawy z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych
organizacjach rolników, a także ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. o związkach
zawodowych rolników indywidualnych (art. 4 ust. 1). Za reprezentatywne organizacje
uznane zostaną te organizacje ogólnokrajowe, które zrzeszają członków w liczbie
równej co najmniej wskaźnikowi reprezentatywności, który wynosić będzie zgodnie z
projektowaną regulacją 5% liczby producentów rolnych ujętych w ewidencji
producentów rolnych prowadzonej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 18 grudnia
2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych
oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności (art. 4 ust. 2 i 5). Przy ustalaniu
reprezentatywności za członka organizacji uznawać się będzie osobę, której
członkostwo będzie, co najmniej od roku poprzedzającego złożenie wniosku o
stwierdzenie reprezentatywności, potwierdzone w ewidencji producentów, o której
mowa powyżej (art. 4 ust. 3). Członek organizacji, niezależnie od liczby organizacji,
do których należy, dla potrzeb ustalenia liczby członków organizacji będzie mógł być
zaliczony tylko do jednej, wybranej organizacji (art. 4 ust. 4). W przypadku
organizacji zrzeszającej inne organizacje członkowskie warunek reprezentatywności
będzie uważany za spełniony, jeżeli liczba członków zrzeszonych we wszystkich
organizacjach członkowskich wchodzących w skład tej organizacji będzie równa co
najmniej wskazanemu wyżej wskaźnikowi reprezentatywności (art. 4 ust. 6).

22
Wskaźnik reprezentatywności będzie każdego roku, do dnia 31 stycznia, ogłaszany
przez Prezesa Rady Ministrów w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej
„Monitor Polski”. Z uwagi na konieczność zapewnienia uregulowania przejściowego
proponuje się, aby do dnia zakończenia 4-letniej kadencji pierwszego składu Komisji
za organizacje reprezentatywne uznawać się będzie te społeczno-zawodowe
organizacje rolników i związki zawodowe rolników indywidualnych, które są
członkami ponadnarodowych organizacji rolniczych COPA, COGECA i CEJA (art.
29).
3) Stronę gospodarczą w Komisji reprezentować będą przedstawiciele Krajowej Rady
Spółdzielczej, którzy reprezentują łącznie: rolnicze spółdzielnie produkcyjne,
spółdzielnie produkcji rolnej oraz spółdzielnie prowadzące jako podstawową
działalność gospodarczą, działalność wyszczególnioną w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, a
także reprezentatywne organizacje działające na podstawie ustawy z dnia 23 maja
1991 r. o organizacjach pracodawców zrzeszające wyłącznie pracodawców
prowadzących działalność podstawową w tym samym zakresie (art. 5). Za
reprezentatywne organizacje uznane zostaną te, które mają zasięg ogólnokrajowy i
zrzeszają pracodawców zatrudniających pracowników w liczbie równej co najmniej
wskaźnikowi reprezentatywności. Analogicznie jak w przypadku strony społeczno-
zawodowej, organizacja zrzeszająca inne organizacje uznana zostanie za
reprezentatywną jeżeli liczba pracowników zatrudnionych u pracodawców
zrzeszonych w organizacjach zrzeszanych przez tą organizację jest równa co najmniej
wskaźnikowi reprezentatywności.
Z uwagi na doniosłą rolę społeczną, jaką ma pełnić Komisja, reprezentatywność
organizacji zamierzającej brać udział w pracach Komisji powinna być stwierdzona z
najwyższą dokładnością, w sposób niebudzący wątpliwości merytorycznych, przez organ
niezależny działający w sformalizowanej procedurze. Dlatego też proponuje się, aby
reprezentatywność organizacji strony społeczno-zawodowej i gospodarczej stwierdzał sąd
okręgowy w Warszawie (art. 6). Sąd obowiązany będzie wydać orzeczenie w tym zakresie w
terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku, którego wzór zostanie określony w rozporządzeniu
wydanym przez Radę Ministrów. Z wnioskiem organizacja będzie występować co 4 lata.
Okres ten będzie liczony od dnia uprawomocnienia się uprzednio wydanego orzeczenia. Z
upływem 4 lat od uprawomocnienia się orzeczenia o stwierdzeniu reprezentatywności
organizacje tracić będą uprawnienia organizacji reprezentatywnej, chyba że udokumentują
Prezydium Komisji złożenie wniosku o ponowne stwierdzenie reprezentatywności. W takim

23
przypadku organizacja ta zachowywać będzie status organizacji reprezentatywnej do czasu
uprawomocnienia się orzeczenia sądu o ponownym stwierdzeniu reprezentatywności.

4. Organizacja wewnętrzna Komisji
W projekcie uregulowano podstawowe zasady organizacji wewnętrznej Komisji i
postępowania przed Komisją (art. 9–16). W proponowanych przepisach uwzględniono zasadę
równej reprezentacji wszystkich stron, a także przyznano partnerom społecznym pewne
uprawnienia szczególne związane z organizacją i przebiegiem prac Komisji.
Komisja obradować będzie na posiedzeniach plenarnych, które odbywać się będą nie
rzadziej niż raz na 2 miesiące. Jeżeli natomiast jedna ze stron Komisji uzna, że
natychmiastowe zwołanie posiedzenia w trybie nadzwyczajnym będzie z jakichś przyczyn
konieczne, to projekt daje każdej ze stron prawo do zażądania zwołania takiego posiedzenia.
Ponadto proponuje się, aby każda ze stron Komisji miała prawo do wniesienia sprawy pod
obrady Komisji.
Uchwały zapadać będą w drodze głosowania jawnego i będą ważne, jeżeli w
głosowaniu uczestniczyć będzie co najmniej jeden przedstawiciel strony rządowej, a także co
najmniej jeden przedstawiciel każdej z organizacji reprezentatywnych mających
przedstawiciela w Komisji. Uchwała będzie mogła zostać przyjęta tylko wówczas, gdy za jej
przyjęciem opowie się większość przedstawicieli strony społeczno-zawodowej i strony
gospodarczej. Komisja będzie też mogła podejmować uchwały także w drodze głosowania
korespondencyjnego, jeżeli uprzednio tak zdecyduje w formie uchwały.
Pracami Komisji kierować będzie Prezydium, w którym reprezentowane będą
wszystkie strony Komisji. W ramach Komisji działać będą stałe zespoły problemowe do
spraw społecznych, gospodarczych i Unii Europejskiej. Komisja będzie miała uprawnienia do
powoływania innych zespołów problemowych. Obsługę Komisji zapewniać będzie urząd
obsługujący ministra właściwego do spraw rozwoju wsi, a koszty działania pokrywane będą z
budżetu państwa, z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw rozwoju wsi.
Projekt daje też Komisji szeroką autonomię organizacyjną, przewidując, że w zasadzie
wszelkie kwestie organizacyjne, które nie zostały uregulowane ustawą, będą mogły zostać
określone w regulaminie Komisji, uchwalonym przez samą Komisję. Przede wszystkim
Komisja będzie mogła określić w swoim regulaminie szczegółowe zasady postępowania w
przypadku powstania sporu ze organizacjami społeczno-zawodowymi rolników.


24