Poselski projekt ustawy o Trójstronnej Komisji Dialogu Społecznego w Rolnictwie

5. Szczegółowe uprawnienia Komisji, stron Komisji i organizacji reprezentowanych w
Komisji
W projekcie proponuje się zamieszczenie rozbudowanego katalogu uprawnień
Komisji, a także każdej ze stron Komisji i poszczególnych organizacji, których członkowie
wchodzą w skład Komisji (art. 17–25).
Mając na uwadze to, że Komisja ma być forum dialogu i współpracy partnerów
społecznych, proponuje się, aby strony Komisji mogły zawierać porozumienia, określające
wzajemne zobowiązania stron, służące realizacji celów, dla których powołana będzie
Komisja. Porozumienia te mają w szczególności zmierzać do rozwiązywania problemów lub
konfliktów gospodarczych lub społecznych dotyczących rolnictwa i obszarów wiejskich.
Każdej ze stron Komisji przysługiwać również będzie prawo przyjęcia własnego stanowiska
w sprawie będącej przedmiotem obrad Komisji lub w innej sprawie dotyczącej celów lub
zadań Komisji i żądania od innej strony zajęcia stanowiska w sprawie będącej przedmiotem
obrad Komisji lub w innej sprawie dotyczącej celów lub zadań Komisji.
Ponadto strona rządowa, w terminie do dnia 10 maja każdego roku, zobowiązana
będzie przedstawić Komisji wstępną prognozę wielkości makroekonomicznych, stanowiących
podstawę do prac nad projektem ustawy budżetowej na rok następny, a w dalszym terminie –
założenia projektu budżetu państwa na rok następny i projekt ustawy budżetowej. Strony
społeczno-zawodowa i gospodarcza, w terminach wskazanych w ustawie, przedstawić będą
mogły wspólną propozycję w sprawie wzrostu w następnym roku wskaźników
makroekonomicznych, o których mowa w ustawie. W przypadku nieprzedstawienia
wspólnego stanowiska, każda ze stron będzie mogła przedstawić własną propozycję.
W projekcie proponuje się też zamieszczenie istotnych uprawnień, pozwalających
Komisji, jej stronom i organizacjom reprezentowanym w Komisji sprawować kontrolę
społeczną nad działalnością organów władzy publicznej odpowiedzialnych za stanowienie
prawa i prowadzenie polityki w zakresie dotyczącym rolnictwa i obszarów wiejskich.
Przede wszystkim członkowie Rady Ministrów, organy samorządu terytorialnego i
inne organy właściwe do przygotowywania założeń i projektów aktów normatywnych,
programów i innych dokumentów dotyczących problematyki obszarów wiejskich i rolnictwa
przedstawiać będą Komisji projekty tych dokumentów wraz z prognozą ich skutków
finansowych – ze szczególnym uwzględnieniem dokumentów pochodzących od organów
Unii Europejskiej. Partnerzy społeczni reprezentowani w Komisji będą mogli następnie
wyrazić swoje stanowisko odnośnie do tych projektów.

25
Kolejnym uprawnieniem, jakie proponuje się zamieścić w projekcie, jest prawo każdej
organizacji, której przedstawiciele są członkami Komisji, do żądania od organów władzy
publicznej przedstawienia wszelkich informacji lub dokumentów dotyczących problematyki
rolnictwa i obszarów wiejskich wraz z prognozą ich skutków finansowych, w szczególności
informacji o zamierzeniach działań organów władzy publicznej, projektach aktów
normatywnych i programach w zakresie realizacji zadań publicznych. Organizacja, o której
mowa powyżej, będzie mogła także m.in. wystąpić do właściwego organu władzy publicznej
z wnioskiem o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę aktu
normatywnego dotyczącego funkcjonowania obszarów wiejskich i rolnictwa czy z wnioskiem
o skierowanie do Trybunału Konstytucyjnego wniosku w sprawie zgodności ustawy lub
innego aktu normatywnego dotyczącego funkcjonowania obszarów wiejskich i rolnictwa z
Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą. Organ władzy publicznej, do
którego został skierowany wniosek, w ciągu 30 dni od dnia otrzymania wniosku obowiązany
będzie przedstawić organizacji stanowisko w sprawie wraz z uzasadnieniem.

6. Regulacje zmieniające, przejściowe i dostosowujące
W projekcie zamieszczono regulacje przejściowe i nowelizujące, które są niezbędne
do prawidłowego wprowadzenia ustawy w życie (art. 26–30).
Kadencja pierwszego składu Komisji będzie trwała 4 lata. Pierwszy skład powinien
zostać powołany przez Prezesa Rady Ministrów w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w
życie ustawy, a pierwsze posiedzenie Komisji zostanie zwołane na dzień przypadający w
ciągu 30 dni od dnia powołania ostatniego członka Komisji. Zaproponowano również
przejściowy mechanizm, służący ustaleniu katalogu organizacji reprezentatywnych, które
będą miały prawo do wyznaczenia swoich przedstawicieli do Komisji pierwszej kadencji.
W związku z proponowanymi w projekcie zasadami ustalania reprezentatywności
organizacji społeczno-zawodowych rolników, ustawa nowelizować będzie ustawę z dnia 18
grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych
oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności.
Projektowana ustawa nowelizuje także ustawę z dnia 8 października 1982 r. o
społeczno-zawodowych organizacjach rolników w zakresie przesłanek podjęcia przez
organizację rolników akcji protestacyjnej. Zmiana ta jest podyktowana zasadniczym celem,
jakiemu ma służyć projektowana ustawa. Celem tym jest, jak już była mowa wcześniej,
stworzenie – wymaganej przez art. 20 w związku z art. 12 Konstytucji –
zinstytucjonalizowanej platformy dialogu społecznego partnerów społecznych, tak aby

26
rozwiązywanie wszelkich sporów i konfliktów mogło następować w drodze dyskursu,
służącego osiągnięciu porozumienia między partnerami społecznymi. Mając więc na
względzie konstytucyjną zasadę subsydiarności (wyrażoną w preambule Konstytucji) –
uzasadnione jest rozwiązanie, zgodnie z którym akcja protestacyjna powinna być środkiem
nadzwyczajnym, stosowanym dopiero w przypadku, gdy porozumienia nie da się osiągnąć na
forum Komisji, która powinna być podstawowym forum rozstrzygania sporów między
partnerami społecznymi.
Należy podkreślić, że zmiany w ustawie z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-
zawodowych organizacjach rolników w zakresie przesłanek podjęcia przez organizację
rolników akcji protestacyjnej będą miały zastosowanie także do organizacji działających na
podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. o związkach zawodowych rolników
indywidualnych, gdyż zgodnie z art. 8 ust. 1 tej ustawy związki zawodowe działające na
podstawie tej ustawy mają prawa i obowiązki, jakie przepisy ustaw przyznają społeczno-
zawodowym organizacjom rolników w zakresie reprezentacji i obrony praw oraz interesów
rolników.
Zakłada się, że rozległe uprawnienia przewidziane dla stron Komisji w projekcie będą
zaledwie punktem wyjścia do dyskusji nad przyznaniem tym stronom dalszych uprawnień
szczegółowych, przede wszystkim do ubiegania się o pomoc finansową i do wyznaczania
swoich przedstawicieli w organach doradczych lub nadzorujących działalność organów
władzy publicznej, których kompetencje dotyczą funkcjonowania rolnictwa i obszarów
wiejskich. W związku z tym zaproponowano (art. 31), że w okresie 6 miesięcy od dnia
rozpoczęcia pierwszej kadencji Komisji Rada Ministrów – na podstawie propozycji
wypracowanych w gronie członków samej Komisji – przygotuje projekt ustawy, przyznającej
stronom Komisji kolejne uprawnienia.

7. Przewidywane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne oraz wskazanie
źródeł finansowania
Przyjęcie projektowanej ustawy ma na celu doprowadzenie do zinstytucjonalizowania
dialogu ze środowiskiem rolniczym w formie Komisji. Pozwoli to na koordynację współpracy
z partnerami społecznymi i zapewnienie prawidłowości funkcjonowania tego dialogu.
Powołanie Komisji przyczyni się do zachowania pokoju społecznego i reagowania na
występujące problemy w rolnictwie i na obszarach wiejskich oraz szukania konsensusu dla
proponowanych przez stronę rządową działań.
Przyjęcie projektowanej ustawy nie będzie miało skutków gospodarczych.

27
Koszty funkcjonowania Komisji i zespołów będą pokrywane z budżetu państwa, w
części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw rozwoju wsi. Ponadto, należy
pamiętać, iż system informatyczny Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
obsługujący krajowy system ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz
ewidencji wniosków o przyznanie płatności będzie wymagał dostosowania do gromadzenia
informacji o zrzeszeniu producentów rolnych w społeczno-zawodowych organizacjach
rolników oraz związkach zawodowych rolników indywidualnych.

8. Opinia o zgodności projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej

Projekt ustawy nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.

9. Założenia projektów podstawowych aktów wykonawczych
Aby stwierdzić reprezentatywność organizacji, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1
oraz art. 5 ust. 1 pkt 2 projektu ustawy, Rada Ministrów określi wzór urzędowego formularza
wniosku o stwierdzenie reprezentatywności oraz wykaz dokumentów, które powinny być
załączone do takiego wniosku o stwierdzenie reprezentatywności, kierując się potrzebą
wiarygodnego udokumentowania okoliczności mających znaczenie dla ustalenia
reprezentatywności organizacji, koniecznością dołączenia do wniosku wykazu członków
organizacji w sposób umożliwiający ich prawidłową identyfikację oraz koniecznością
dołączenia do wniosku wykazu organizacji członkowskich należących do wnioskodawcy
(art. 6 ust. 6 projektu ustawy).
W rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 8 ust. 9 projektu ustawy, Rada
Ministrów określi warunki i tryb powoływania i odwoływania członków Komisji, w tym wzór
wniosku o powołanie i odwołanie członka Komisji oraz sposób ustalania liczby członków
Komisji. Przy określaniu warunków i trybu powoływania i odwoływania członków Komisji
będzie brane pod uwagę to, że do wniosku powinny zostać dołączone dokumenty
potwierdzające reprezentatywność organizacji, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1 oraz art. 5
ust. 1 pkt 2, w szczególności odpis prawomocnego orzeczenia sądu, o którym mowa w art. 6
ust. 1, przed rozpoznaniem wniosku o powołanie lub odwołanie członka Komisji Prezes Rady
Ministrów będzie mógł zażądać od wnioskodawcy przedstawienia dodatkowych wyjaśnień
lub dokumentów, powołanie i odwołanie członków Komisji powinno następować
niezwłocznie.



28