Rządowy projekt ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego

przedstawiania informacji z wykonania ustawy budżetowej przez Radę Ministrów, w
terminie do dnia 31 maja roku następnego. Należy przy tym podkreślić, że zarówno
art. 226 Konstytucji RP, jak i art. 182 ustawy o finansach publicznych mówi o
przedstawianiu rocznego sprawozdania z wykonania ustawy budżetowej i precyzuje
zasady postępowania w tym zakresie. Natomiast projektowana regulacja ma charakter
wyłącznie informacyjny (w stosunku do partnerów społecznych, czyli podmiotów, które
biorą czynny udział w projektowaniu ustawy budżetowej), a także pomocniczy w
stosunku do Sejmu, sprawującego kontrolę nad wykonaniem budżetu państwa.
Przepisy określać będą skład i sposób powoływania Rady. W skład Rady wchodzić będą
przedstawiciele strony rządowej, strony pracowników oraz strony pracodawców.
Natomiast w samych pracach Rady będą brać udział, z głosem doradczym,
przedstawiciele Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Narodowego Banku
Polskiego i Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Ponadto mogą brać udział, na
zaproszenie
przewodniczącego Rady, przedstawiciele innych wybranych i
zainteresowanych organizacji oraz instytucji – zgodnie z ich zadaniami publicznymi.
Obowiązek osobistego uczestnictwa w pracach Rady, wynikający z art. 27 ust. 2, będzie
dotyczył tylko powołanych przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej członków Rady
oraz przedstawicieli Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Narodowego Banku
Polskiego, Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, powołanych do udziału w
pracach Rady. Natomiast przedstawiciele innych organizacji i instytucji będą zapraszani
przez przewodniczącego Rady w zależności od potrzeby.
Strona pracowników
Stronę pracowników w Radzie reprezentować będą przedstawiciele reprezentatywnych
organizacji związkowych. Przy czym za reprezentatywne organizacje związkowe
uznawane będą ogólnokrajowe związki zawodowe, ogólnokrajowe zrzeszenia
(federacje) związków zawodowych i ogólnokrajowe organizacje międzyzwiązkowe
(konfederacje), które spełniać będą łącznie następujące kryteria:
1) zrzeszają więcej niż 300 000 członków będących pracownikami,
2) działają w podmiotach gospodarki narodowej, których podstawowy rodzaj
działalności jest określony w więcej niż w połowie sekcji Polskiej Klasyfikacji
Działalności (PKD), o której mowa w przepisach o statystyce publicznej.
Przy ustalaniu kryterium liczebności będzie się uwzględniać nie więcej niż po 100 000
członków organizacji związkowej będących pracownikami zatrudnionymi w
11

podmiotach gospodarki narodowej, których podstawowy rodzaj działalności jest
określony w jednej sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), o której mowa w
przepisach o statystyce publicznej. Organizacja związkowa ubiegająca się o uznanie jej
za reprezentatywną organizację związkową przy ustalaniu liczby pracowników nie
uwzględnia pracowników zrzeszonych w tych spośród jej organizacji członkowskich,
które są lub w okresie roku przed złożeniem wniosku o stwierdzenie reprezentatywności
były zrzeszone w reprezentatywnej organizacji związkowej mającej przedstawicieli w
składzie Rady. Strona pracowników będzie mogła zapraszać do udziału w pracach
Rady, z głosem doradczym, przedstawicieli związków zawodowych i organizacji
związkowych niespełniających kryteriów reprezentatywności oraz przedstawicieli
organizacji społecznych i zawodowych.
Strona pracodawców
Stronę pracodawców w Radzie reprezentować będą przedstawiciele reprezentatywnych
organizacji pracodawców, działających wyłącznie w oparciu o ustawę o organizacjach
pracodawców lub ustawę o rzemiośle. Za reprezentatywne uznawane będą organizacje
pracodawców, które będą spełniać łącznie następujące kryteria:
1) zrzeszać pracodawców zatrudniających więcej niż 300 000 pracowników;
2) mieć zasięg ogólnokrajowy;
3) posiadać wśród członków regionalne organizacje pracodawców o charakterze
ponadbranżowym, mające siedziby w co najmniej połowie województw;
4) działać w podmiotach gospodarki narodowej, których podstawowy rodzaj
działalności określony ma być w więcej niż w połowie sekcji Polskiej Klasyfikacji
Działalności (PKD).
Przy ustalaniu kryterium liczebności uwzględniane ma być nie więcej niż po 100 000
pracowników zatrudnionych przez pracodawców zrzeszonych w organizacji
pracodawców, których podstawowy rodzaj działalności określony jest w jednej sekcji
Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), przy czym pod uwagę brane będą sekcje
obejmujące co najmniej 3000 pracowników.
Strona pracodawców będzie mogła zapraszać do udziału w pracach Rady, z głosem
doradczym, przedstawicieli organizacji pracodawców niespełniających kryteriów
reprezentatywności oraz przedstawicieli organizacji społecznych i zawodowych.

12

Procedura stwierdzania reprezentatywności
Wnioski o stwierdzenie ich reprezentatywności, zarówno organizacji związkowych, jak
i organizacji pracodawców, rozpatrywać będzie sąd okręgowy w Warszawie, który
orzeczenie w tej sprawie będzie miał wydać w terminie 30 dni od dnia złożenia
wniosku. Postępowanie odbywać się będzie w trybie przepisów Kodeksu postępowania
cywilnego
o postępowaniu nieprocesowym. Z wnioskiem o stwierdzenie
reprezentatywności organizacje związkowe i organizacje pracodawców występować
będą co 4 lata. Okres 4 lat liczony będzie od dnia uprawomocnienia się poprzednio
wydanego orzeczenia. Z upływem 4 lat od uprawomocnienia się orzeczenia w sprawie
wniosku o stwierdzenie reprezentatywności organizacja związkowa i organizacja
pracodawców będzie tracić uprawnienia organizacji reprezentatywnej, chyba że
udokumentuje Prezydium Rady złożenie wniosku o ponowne stwierdzenie
reprezentatywności. W takim przypadku organizacja ta będzie zachowywała status
organizacji reprezentatywnej do czasu uprawomocnienia się orzeczenia sądu w sprawie
wniosku o ponowne stwierdzenie reprezentatywności. Procedura w zakresie
stwierdzania reprezentatywności jest tożsama do procedury stosowanej w obecnym
stanie prawnym.
Dodatkowo przepisy przejściowe ustawy wskazują, że organizacje, które uzyskały
reprezentatywność przed wejściem w życie ustawy, zachowują swój status do końca
okresu trwania orzeczenia sądu, wydanego na podstawie ustawy o Trójstronnej Komisji.
Funkcjonowanie Rady
Każda z reprezentatywnych organizacji pracodawców i pracowników oraz strona
rządowa będą reprezentowane w Radzie przez swoich przedstawicieli. Wybór
przedstawicieli stron Rady dokonywany będzie z zachowaniem autonomii strony
pracowników i pracodawców. Dlatego liczbę przedstawicieli każdej reprezentatywnej
organizacji w składzie Rady ustalać będą wspólnie strony pracowników i pracodawców,
z zachowaniem równej liczby przedstawicieli. Strona pracowników i strona
pracodawców będzie miała równą liczbę przedstawicieli w ramach danej strony. Liczbę
przedstawicieli strony rządowej w składzie Rady, będących zarazem członkami Rady
Ministrów, ustalać będzie Prezes Rady Ministrów. Liczbę przedstawicieli strony
pracowników i pracodawców zatwierdzać będzie Rada w drodze uchwały.
Projekt przewiduje, że członków Rady będzie powoływał i odwoływał Prezydent
Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek każdej z organizacji pracowników i
13

pracodawców Rady oraz Prezesa Rady Ministrów (w przypadku strony rządowej), przy
czym w skład strony rządowej – oprócz członków Rady Ministrów – wchodzić będzie
po jednym przedstawicielu ministra właściwego do spraw pracy (sekretarz lub
podsekretarz stanu odpowiedzialny za dialog społeczny) i ministra właściwego do
spraw finansów publicznych (sekretarz lub podsekretarz stanu odpowiedzialny za
budżet państwa).
Szczegółowy zakres uprawnień związanych z udziałem w pracach Rady został
uregulowany w art. 27 projektu ustawy (ust. 4–8).
Rada obradować będzie na posiedzeniach plenarnych. Swoje decyzje podejmować
będzie w drodze uchwały na posiedzeniach plenarnych, jeżeli w posiedzeniu brać będą
udział przedstawiciele więcej niż połowy reprezentatywnych organizacji pracowników i
pracodawców oraz co najmniej jeden przedstawiciel strony rządowej. Dla podjęcia
uchwały wymagana będzie zgoda każdej ze stron. Stanowiska strony pracowników i
strony pracodawców będą przyjmowane zwykłą większością, przy czym wymagane
będzie uczestniczenie w głosowaniu co najmniej 2/3 członków Rady reprezentujących
daną stronę. Stanowisko strony rządowej przyjmowane będzie jednomyślnie przez
obecnych na posiedzeniu przedstawicieli strony rządowej.
W projekcie przewiduje się odrębną procedurę podejmowania uchwał dla decyzji
podejmowanych w drodze dialogu autonomicznego (art. 5, art. 7, art. 8, art. 9, art. 13,
art. 14 ustawy). W takich sprawach strona pracowników i strona pracodawców będzie
podejmować decyzje w drodze uchwały podejmowanej na posiedzeniu plenarnym,
jeżeli w posiedzeniu udział brać będą przedstawiciele więcej niż połowy
reprezentatywnych organizacji pracowników i pracodawców. Przyjęcie uchwał
wymagać będzie zgody obu stron. Sama uchwała przyjmowana będzie zwykłą
większością, przy czym wymagane będzie uczestniczenie w głosowaniu co najmniej 2/3
członków Rady reprezentujących daną stronę. W tym przypadku w podejmowaniu
uchwały udziału nie bierze strona rządowa.
Projekt dopuszcza możliwość podejmowania uchwał przez Radę w drodze głosowania
korespondencyjnego. Przyjęcie uchwały odbywać się będzie przy wykorzystaniu
środków komunikacji elektronicznej. Przy podejmowaniu uchwały w drodze
korespondencyjnego głosowania głos w imieniu strony rządowej oraz
reprezentatywnych organizacji pracowników i pracodawców oddawać będą
przewodniczący i wiceprzewodniczący Rady. W tym przypadku decyzja będzie
14

podejmowana jednomyślnie. Głosowanie korespondencyjne będzie ważne, jeżeli
wezmą w nim udział wszystkie reprezentatywne organizacje pracowników i
pracodawców oraz strona rządowa.
Podobnie jak w przypadku Trójstronnej Komisji, pracami nowej instytucji kierować
będzie Prezydium, w skład którego wchodzić będą przewodniczący Rady i
wiceprzewodniczący Rady.
Natomiast odmiennie regulowane będą kwestie przewodniczenia pracom Rady.
Przewodniczącym Rady będzie naprzemiennie przedstawiciel strony pracowników,
strony pracodawców, wskazywany przez daną stronę i będący członkiem Rady, albo
strony rządowej, wskazywany przez Prezesa Rady Ministrów spośród członków Rady
Ministrów będących w składzie Rady. Do tej pory przewodniczącym Komisji mógł być
wyłącznie przedstawiciel rządu. Takie uregulowania funkcjonują w przypadku
działających w innych krajach odpowiedników Rady Dialogu Społecznego, w których
uczestniczą partnerzy społeczni (Rady Społeczno-Gospodarcze, Europejski Komitet
Ekonomiczno-Społeczny) i, co do zasady, mają uniezależnić Radę od strony rządowej
(zwłaszcza w kontekście nadania nowych uprawnień stronie pracowników i stronie
pracodawców). Wybór kolejności przewodniczenia Radzie będzie dokonywany przez
strony Rady. Kadencja przewodniczącego Rady będzie trwać 1 rok, co ma
korespondować z przepisami dotyczącymi przygotowywania w perspektywie rocznej
planu działania Rady i przedstawiania Sejmowi sprawozdania z prac Rady.
Przedstawiciele każdej z reprezentatywnych organizacji oraz Prezes Rady Ministrów –
w imieniu strony rządowej – będą wskazywać po jednym wiceprzewodniczącym Rady,
przy czym wiceprzewodniczący nie będzie wskazywany przez organizację lub stronę
rządową, której przedstawiciel będzie przewodniczącym Rady. Prezydium Rady
koordynować będzie pracę Rady i jej zespołów problemowych, w szczególności będzie
ustalać harmonogram prac Rady, porządek posiedzeń oraz rozpatrywać sprawy
przekazane przez Radę. Dodatkowo projekt przewiduje ustawowe umocowanie
Sekretarzy Prezydium Rady, z pomocy których Prezydium Rady będzie korzystać przy
wykonywaniu zadań.
Do zadań przewodniczącego Rady należeć będzie w szczególności zwoływanie i
przewodniczenie posiedzeniom Rady i jej Prezydium, reprezentowanie Rady w
kontaktach zewnętrznych, kierowanie w imieniu Rady wniosków i zapytań do
właściwych organów, a także wykonywanie innych czynności zleconych przez Radę.
15