Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw

budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej
(Dz. U. z 2013 r. poz. 289).
Proces legislacyjny związany ze zmianą powyższych rozporządzeń rozpocznie się
dopiero po wejściu w życie zmienionych projektem przepisów ustawy o rachunkowości.
Projekt wprowadza także nowe sprawozdanie, będące implementacją przepisów
dyrektywy 2013/34, dotyczące płatności na rzecz administracji publicznych, określone
w dodanym rozdziale 6a. Będą je sporządzać działające w przemyśle wydobywczym lub
zajmujące się wyrębem lasów pierwotnych) jednostki o określonej formie prawnej):

6) Przez jednostkę działającą w przemyśle wydobywczym rozumie się jednostkę prowadzącą działalność
polegającą na eksploracji, poszukiwaniu, odkrywaniu, eksploatacji i wydobyciu złóż minerałów, ropy
i gazu ziemnego lub innych materiałów, w ramach rodzajów działalności gospodarczej wymienionych
w sekcji B działy 05-08 załącznika I do rozporządzenia (WE) nr 1893/2006 Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej NACE
Rev. 2(19) ), na podstawie którego zostało opracowane rozporządzenie z dnia 24 grudnia 2007 r.
Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) oraz takie jednostki, które w roku obrotowym, za
który sporządzają sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok
obrotowy przekraczają co najmniej dwa z trzech następujących limitów: suma
bilansowa: 20 000 000 euro (85 000 000 zł); przychody netto ze sprzedaży produktów
i towarów: 40 000 000 euro (170 000 000 zł); średnia liczba zatrudnionych w roku
obrotowym: 250.
Ponadto wprowadzono dla organizacji pozarządowych, z wyłączeniem spółek
kapitałowych, oraz stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego możliwość
prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów na warunkach i zasadach
określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, pod
warunkiem, że:
- działają w sferze zadań publicznych określonych w art. 4 ust. 1 w ww. ustawy,
- nie prowadzą działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o swobodzie
działalności gospodarczej,
- nie posiadają statusu organizacji pożytku publicznego,
- osiągną, w roku poprzedzającym rok wyboru prowadzenia uproszczonej ewidencji
przychodów i kosztów, przychody w wysokości nieprzekraczającej 50 000 zł
i wyłącznie z przychodów, których katalog został określony w proponowanym
art. 10a ust. 1 pkt 4 go ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
Minister właściwy do spraw finansów publicznych, w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia,
sposób prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów, warunki, jakim

odpowiedzialność są spółki kapitałowe lub spółki komandytowo-akcyjne bądź spółki z innych państw
o podobnej do tych spółek formie prawnej.
8) Katalog jednostek spełniający wymogi określone w definicji z art. 2 ust. 1 dyrektywy 2013/34,
tj. jednostki interesu publicznego. Są to jednostki wymienione w art. 3 ust. 1e pkt 1–6, tj.:
1) jednostki organizacyjne działające na podstawie Prawa bankowego, przepisów o obrocie
papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych, przepisów o działalności
ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-
-kredytowych lub przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych;
2) jednostki zamierzające ubiegać się albo ubiegające się o zezwolenie na wykonywanie działalności
na podstawie przepisów, o których mowa w pkt 1;
3) emitenci papierów wartościowych dopuszczonych, zamierzający ubiegać się lub ubiegający się
o ich dopuszczenie do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru
Gospodarczego;
4) emitenci papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu w alternatywnym systemie obrotu;
5) krajowe instytucje płatniczych;
6) instytucje pieniądza elektronicznego.
9) Patrz przypis 2. Korzystając z możliwości zaokrągleń, przyjęto w projekcie wielkość sumy bilansowej
oraz przychodów w pełnych złotych (art. 3 ust. 9 dyrektywy 2013/34).
10) Patrz przypis 2 i 9.
7

powinna odpowiadać ta ewidencja dla prawidłowego określenia zobowiązań
podatkowych, oraz inne szczegółowe obowiązki związane z jej prowadzeniem, mając
na uwadze zakres oraz cel działania podmiotów prowadzących ewidencję.
Projekt wprowadza także inne zmiany niż wynikające bezpośrednio z obowiązku
implementacji dyrektywy 2013/34 – są to zmiany niezbędne z punktu widzenia
zmieniającego się otoczenia gospodarczego. Należą do nich w szczególności:
1) zniesienie obowiązku publikacji sprawozdań finansowych przez spółdzielnie
w Monitorze Spółdzielczym, z jednoczesnym pozostawieniem obowiązku składania
tych sprawozdań finansowych wraz z innymi dokumentami do Krajowego Rejestru
Sądowego (w tym zakresie zaproponowano także odpowiednią zmianę do ustawy
– Prawo spółdzielcze; Dz. U. z 2013 r. poz. 1443, z poźn. zm.); przyczyni się to do
ujednolicenia wymogów – względem wszystkich osób prawnych – w zakresie
udostępniania sprawozdania finansowego;
2) rozszerzenie katalogu podmiotów zobligowanych do badania sprawozdań
finansowych o krajowe instytucje płatnicze i instytucje pieniądza elektronicznego.
Wynika to ze specyfiki działalności tych jednostek;
3) ujednolicenie przepisów w zakresie terminu przeliczania na walutę polską wielkości
wyrażonych w euro, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o rachunkowości, art. 24a
ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 4 ust. 2 ustawy
z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych
przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, według średniego kursu euro
ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października
roku poprzedzającego rok podatkowy.

II. Transpozycja dyrektywy 2013/34 w zakresie jednostek mikro
Niniejszy projekt uwzględnia fakt przyjęcia przez Sejm ustawy z dnia 11 lipca 2014 r.
wprowadzającej uproszczenia w sprawozdawczości finansowej dla jednostek mikro,
do których zalicza się:
1) spółki, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1, inne osoby prawne, a także oddziały
przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności
gospodarczej – z wyłączeniem jednostek, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 3,
jednostek zamierzających ubiegać się albo ubiegających się o zezwolenie na

11) Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o rachunkowości (Dz. U. 2014 poz. 1100).
8

wykonywanie działalności na podstawie przepisów, o których mowa w art. 2 ust. 1
pkt 3, oraz jednostek sektora finansów publicznych – jeżeli jednostki te w roku
obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, oraz w roku
poprzedzającym ten rok obrotowy, a w przypadku jednostek rozpoczynających
działalność w roku obrotowym, w którym rozpoczęły działalność, nie przekroczyły
co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:
a) 1 500 000 zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
b) 3 000 000 zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów
i produktów za rok obrotowy,
c) 10 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne
etaty,
2) stowarzyszenia, związki zawodowe, organizacje pracodawców, izby gospodarcze,
fundacje, przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu
przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, społeczno-zawodowe organizacje
rolników, organizacje samorządu zawodowego, organizacje samorządu
gospodarczego rzemiosła i Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych – jeżeli
nie prowadzą działalności gospodarczej,
3) osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz
spółki partnerskie, jeżeli przychody netto tych jednostek ze sprzedaży towarów,
produktów i operacji finansowych wyniosły równowartość w walucie polskiej nie
mniej niż 1 200 000 euro i nie więcej niż 2 000 000 euro za poprzedni rok obrotowy,
a w przypadku jednostek rozpoczynających działalność albo prowadzenie ksiąg
rachunkowych w sposób określony ustawą – w roku obrotowym, w którym
rozpoczęły działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony
ustawą,
4) osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz
spółki partnerskie, które stosują zasady rachunkowości na podstawie art. 2 ust. 2
-
w stosunku do których organ zatwierdzający podjął decyzję w sprawie sporządzania
sprawozdania finansowego z zastosowaniem art. 46 ust. 5 pkt 4, art. 47 ust. 4 pkt 4,
art. 48 ust. 3, art. 48a ust. 3, art. 48b ust. 4 lub art. 49 ust. 4.
Jednostkami mikro w rozumieniu ustawy są również jednostki mikro, które nie
przekroczyły co najmniej dwóch z trzech ww. wielkości i które:
9

1) za poprzedni rok obrotowy sporządziły sprawozdanie finansowe z zastosowaniem
art. 46 ust. 5 pkt 4, art. 47 ust. 4 pkt 4, art. 48 ust. 3, art. 48a ust. 3, art. 48b ust. 4 lub
art. 49 ust. 4 oraz
2) w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, albo w roku
poprzedzającym ten rok obrotowy przekroczyły dwie z wymienionych w ust. 1a
pkt 1 wielkości.
Jednostki te będą mogły sporządzać już za 2014 rok uproszczone sprawozdanie
finansowe określone w nowym załączniku nr 4 do ustawy, składające się ze znacznie
skróconego bilansu oraz rachunku zysków i strat zawierających jedynie podstawowe
informacje. Jednostki mikro mogą skorzystać ze zwolnienia ze sporządzania informacji
dodatkowej oraz sprawozdania z działalności, pod warunkiem że niektóre informacje,
objęte dotychczas zakresem informacyjnym tych elementów sprawozdania
finansowego, zostaną przez jednostki mikro ujawnione w informacjach uzupełniających
do bilansu. Ponadto jednostki mikro nie mogą wyceniać aktywów i pasywów
w wartości godziwej i skorygowanej cenie nabycia.
Jednostki mikro mogą sporządzać uproszczone sprawozdanie finansowe za rok
obrotowy 2014 po spełnieniu określonych kryteriów za rok 2013 i 2014.
Zatem wprowadzenie uproszeń w sprawozdawczości finansowej jednostek małych
stanowi kontynuację procesu zmniejszania obciążeń administracyjnych z zakresu
rachunkowości.

III. Obecny stan prawny
Obecnie jednostki określone w art. 2 ustawy o rachunkowości stosują przepisy tej
ustawy, obejmujące m.in. wycenę aktywów i pasywów (rozdział 4) oraz sporządzanie
sprawozdań finansowych (rozdział 5) zgodnie z zakresem informacyjnym określonym
w załącznikach do ww. ustawy, z uwzględnieniem przedstawionych wcześniej
uproszczeń dla jednostek mikro.
Dodatkowo tylko jednostki, których roczne sprawozdanie finansowe nie podlega
obowiązkowi badania i ogłaszania w myśl art. 64 ust. 1, mogą:
• dokonywać kwalifikacji umów leasingu, według zasad określonych w przepisach
podatkowych, a nie na podstawie art. 3 ust. 4 i 5 ustawy o rachunkowości (zgodnie
z art. 3 ust. 6 tej ustawy);
10

• odstąpić od ustalania aktywów i tworzenia rezerw z tytułu odroczonego podatku
dochodowego (zgodnie z art. 37 ust. 10 ustawy o rachunkowości);
• nie stosować przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 grudnia
2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu
ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz. U. Nr 149,
poz. 1674).
W zakresie skonsolidowanych sprawozdań finansowych pojęcie jednostek powiązanych
z jednostką (art. 3 ust. 43 ustawy o rachunkowości) jest szersze niż wymogi dyrektywy
2013/34. Ustawodawca w definicji jednostki dominującej (art. 3 ust. 37 ustawy
o rachunkowości) nie w każdej sytuacji stawia wymóg posiadania zaangażowania
w kapitale.
Ponadto definicja znaczącego wpływu nie wymienia enumeratywnie sytuacji posiadania
przez inną jednostkę nie mniej niż 20% głosów w organie stanowiącym innej jednostki.
Natomiast wymóg posiadania w innej jednostce – niebędącej jednostką zależną lub
współzależną – nie mniej niż 20% głosów w organie stanowiącym tej jednostki
i wywierania znaczącego wpływu wobec tej jednostki jest zawarty w definicji
znaczącego inwestora.
Zwolnienie z konsolidacji z tytułu bycia tzw. małą grupą jest oparte na zasadzie
wyliczania wartości progów bez dokonywania włączeń konsolidacyjnych, o których
mowa w art. 60 ust. 2 i 6 ustawy o rachunkowości, tj. bez m.in. wzajemnych należności,
zobowiązań, przychodów, kosztów.

IV. Proponowane zmiany wprowadzane projektem ustawy
1. Art. 1 pkt 1 ustawy nowelizującej wprowadza nowy ust. 5 w art. 2 ustawy
o rachunkowości
Proponuje się wprowadzenie uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów zamiast
prowadzenia ksiąg rachunkowych dla małych organizacji pozarządowych,
tj. organizacji pozarządowych, z wyłączeniem spółek kapitałowych, oraz stowarzyszeń
jednostek samorządu terytorialnego:
1) działających w sferze zadań publicznych określonych w art. 4 ust. 1 ustawy
o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,

12) Tj. zadań w zakresie:
11