Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw

procentowego udziału w kapitale zakładowym, liczby głosów z nich wynikających
i ich procentowego udziału w ogólnej liczbie głosów na walnym zgromadzeniu,
- wskazania posiadaczy wszelkich papierów wartościowych, które dają specjalne
uprawnienia kontrolne, wraz z opisem tych uprawnień,
- wskazania wszelkich ograniczeń odnośnie do wykonywania prawa głosu, takich jak
ograniczenie wykonywania prawa głosu przez posiadaczy określonej części lub
liczby głosów, ograniczenia czasowe dotyczące wykonywania prawa głosu lub
zapisy, zgodnie z którymi, przy współpracy spółki, prawa kapitałowe związane
z papierami wartościowymi są oddzielone od posiadania papierów wartościowych,
- opisu zasad dotyczących powoływania i odwoływania osób zarządzających oraz ich
uprawnień, w szczególności prawo do podjęcia decyzji o emisji lub wykupie akcji,
wskaże czy są one zgodne z informacjami zawartymi w rocznym sprawozdaniu
finansowym oraz czy w świetle wiedzy na temat jednostki i jej otoczenia uzyskanej
w trakcie badania, stwierdził istotnie błędne informacje w sprawozdaniu z działalności,
a w przypadku ich stwierdzenia wskaże na czym polegają te błędy. W tym zakresie
będzie konieczne dostosowanie m.in. § 91 ust. 1 pkt 7 oraz § 92 ust. 1 pkt 7
ww. rozporządzenia.
Dodatkowo poprzez dodanie ust. 8 do art. 65 ustawy o rachunkowości wprowadzono
zapis, iż przepisy ust. 1–7 stosuje się odpowiednio do opinii i raportu z badania
skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Powyższa zmiana ma charakter
porządkujący. Do przygotowania opinii i raportu z badania jednostkowego
sprawozdania finansowego oraz skonsolidowanego sprawozdania finansowego biegły
stosuje odpowiednio Krajowy Standard Rewizji Finansowej nr 1 oraz Krajowy Standard
Rewizji Finansowej nr 2.
27. Art. 1 pkt 27 ustawy nowelizującej wprowadza zmianę w treści art. 66 ust. 4
ustawy o rachunkowości, polegającą na tym, że wyboru podmiotu uprawnionego
do badania sprawozdania finansowego nie może dokonać kierownik jednostki.
28. Art. 1 pkt 28 ustawy nowelizującej wprowadza zmiany w treści art. 69 ustawy
o rachunkowości
Lit. a uchyla ust. 1a jako konsekwencja uchylenia art. 50 ust. 2, który wynika
z projektowanych zmian w przepisach ustawy o rachunkowości definiujących jednostki
mikro oraz jednostki małe, dla których wprowadzone zostały odpowiednie uproszczenia
w zakresie sprawozdawczości przewidziane w dyrektywie 2013/34.
42

Lit. b wprowadza ust. 1g, stanowiący implementację postanowień art. 45 dyrektywy
2013/34 w zakresie ogłaszania sprawozdania z płatności na rzecz administracji
publicznych lub skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz administracji
publicznych. Sprawozdania te, zgodnie z projektowanym przepisem, są składane
we właściwym rejestrze sądowym wraz z rocznym sprawozdaniem finansowym
w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego.
Lit. c wprowadza zmiany w ust. 4 w celu ograniczenia sytuacji, w których jednostki
dominujące odraczają sporządzenie własnego skonsolidowanego sprawozdania
finansowego, tłumacząc się spodziewanym, lecz jeszcze nieotrzymanym (bo
niezatwierdzonym) skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym jej zagranicznej
jednostki dominującej. W związku z tym w ust. 4 zostało wprowadzone ograniczenie
czasu na złożenie do rejestru sądowego skonsolidowanego sprawozdania finansowego
jednostki dominującej wyższego szczebla – do 12 miesięcy od dnia bilansowego
jednostki dominującej niesporządzającej skonsolidowanego sprawozdania finansowego.
29. Art. 1 pkt 29 ustawy nowelizującej wprowadza zmiany w treści art. 70 ust. 2
ustawy o rachunkowości, znosząc obowiązek ogłaszania sprawozdań finansowych
spółdzielni w Monitorze Spółdzielczym. Spółdzielnie wypełniają obowiązek
publikacji sprawozdania finansowego poprzez fakt złożenia go do właściwego
rejestru sądowego (art. 69 ust. 1 i art. 70 ust. 1 ustawy o rachunkowości).
30. Art. 1 pkt 30 ustawy nowelizującej wprowadza zmiany w treści art. 74 ust. 2
ustawy o rachunkowości i wprowadza zmianę w pkt 8, która polega na zastąpieniu
wyrazu „dokumenty” wyrazem „sprawozdania” w celu określenia terminu
obowiązku przechowywania sprawozdań z płatności na rzecz administracji
publicznych oraz skonsolidowanych sprawozdań dotyczących płatności na rzecz
administracji publicznych.
31. Art. 1 pkt 31 ustawy nowelizującej uzupełnia ujęte w art. 77 przepisy karne, wraz
z sankcjami wobec kierowników podmiotów, za niesporządzenie sprawozdania
z działalności, sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznych,
skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności grupy
kapitałowej oraz skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz
administracji publicznych oraz sporządzenie ich niezgodnie z przepisami ustawy,
albo też zawarcie w nich nierzetelnych danych (w związku z art. 51 dyrektywy
2013/34).
43

32. Art. 1 pkt 32 ustawy nowelizującej uzupełnia ujęte w art. 79 przepisy karne, wraz
z sankcjami wobec kierowników podmiotów, za niezłożenie we właściwym
rejestrze sądowym sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznych,
skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności grupy
kapitałowej oraz skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz
administracji publicznych.
33. Art. 1 pkt 33 ustawy nowelizującej nadaje nowe brzmienie załącznika nr 1, który
jest przeznaczony dla jednostek innych niż banki, zakłady ubezpieczeń
i reasekuracji. Załącznik ten może być również stosowany w części lub w całości
– na zasadzie dobrowolności – przez jednostki małe. Proponowane brzmienie
załącznika nr 1 ma na celu dostosowanie przedstawianych przez ww. jednostki
informacji i ujawnień do wymagań określonych przede wszystkim w art. 16, art. 17
i art. 18 dyrektywy 2013/34.
Zarówno
w
„Inwestycjach
długoterminowych”,
„Należnościach
krótkoterminowych”, jak i „Zobowiązaniach krótkoterminowych” został
wprowadzony nowy podział wg następujących kryteriów:
a) jednostki powiązane, w pozycji tej wykazane będą wszystkie jednostki
powiązane niezależnie od posiadanego w nich zaangażowania w kapitale,
b) jednostki pozostałe, niepowiązane z jednostką, w których jednostka posiada
zaangażowanie w kapitale, oraz
c) jednostki pozostałe, niepowiązane z jednostką, w których jednostka nie posiada
zaangażowania w kapitale.
Zmieniona została zasada prezentacji udziałów (akcji) własnych. Zgodnie
z załącznikami nr III i IV do dyrektywy 2013/34 pozycje te powinny być prezentowane
po stronie aktywów w odrębnej pozycji (D.), a nie jak dotychczas po stronie pasywów,
w „Kapitale (funduszu) własnym”. Zmiana ta wpływa również na układ zestawienia
zmian w kapitale (funduszu) własnym. Dlatego w zestawieniu zmian w kapitale
(funduszu) własnym usunięto pozycję „3. Udziały (akcje) własne na początek okresu”
(wraz z literami objętymi tą pozycją [„a) zwiększenie” i „b) zmniejszenie”]) oraz
pozycję „3.1. Udziały (akcje) własne na koniec okresu”. Analogiczna zmiana została
wprowadzona w „Kapitale (funduszu) własnym” odnośnie do pozycji „II. Należne
wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna)”, która będzie prezentowana po
stronie aktywów w odrębnej pozycji (C.), a nie po stronie pasywów – w wielkości
44

ujemnej – w „Kapitale (funduszu) własnym”. Odpowiednia zmiana została również
wprowadzona w zestawieniu zmian w kapitale (funduszu) własnym – usunięto pozycję
„2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy na początek okresu” (wraz z punktem „2.1.
Zmiana należnych wpłat na kapitał podstawowy” oraz literami objętymi tą pozycją [„a)
zwiększenie” i „b) zmniejszenie”] oraz punktem „2.2. Należne wpłaty na kapitał
podstawowy na koniec okresu”).
Kapitał rezerwowy tworzony w szczególnych przypadkach na akcje/udziały własne
będzie prezentowany w ramach pozycji „IV. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe”.
Mając na uwadze wymogi dyrektywy 2013/34 oraz przepisy ustawy z dnia 15 września
2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037, z późn. zm.), w bilansie
po stronie pasywów uszczegółowiono pozycje kapitału zapasowego i rezerwowego,
tj. pozycje A. II–IV. W pozycji „A.II. Kapitał (fundusz) zapasowy, w tym:” ujmowana
jest nadwyżka wartości sprzedaży/emisyjnej nad wartością nominalną udziałów (akcji),
w pozycji „III. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny, w tymi” wyszczególniona
została pozycja z tytułu aktualizacji wartości godziwej oraz w pozycji „IV. Pozostałe
kapitały (fundusze) rezerwowe, w tym:” – wyodrębniono kapitały rezerwowe tworzone
zgodnie ze statutem/umową spółki.
W przypadku rachunku zysków i strat zarówno w wariancie kalkulacyjnym, jak
i porównawczym usunięto pozycję wyniku na działalności nadzwyczajnej oraz pozycje
zysków nadzwyczajnych oraz strat nadzwyczajnych. W zamian jednostki są
zobowiązane do ujawniania w dodatkowych informacjach i objaśnieniach informacji
o kwocie i
charakterze poszczególnych pozycji przychodów lub kosztów
o nadzwyczajnej wartości, lub takich które wystąpiły incydentalnie. W pozycji „Zysk ze
zbycia aktywów finansowych” lub „Strata ze zbycia aktywów finansowych” jednostki
zaprezentują dodatkowo zyski/straty ze zbycia aktywów finansowych w jednostkach
powiązanych.
W obydwu wariantach rachunku zysków i strat w pozycji „Pozostałe przychody
operacyjne” wprowadzono dodatkową pozycję „III. Aktualizacja wartości aktywów
niefinansowych”.
W przychodach finansowych w pozycji „I. Dywidendy i udziały w zyskach” będą
prezentowane dywidendy i udziały w zyskach innych jednostek powiązanych
i pozostałych jednostek, z wyodrębnieniem dywidend i udziałów w zyskach jednostek,
w których jednostka posiada udziały w kapitale.
45

W wariancie porównawczym w pozycji „B. Koszty działalności operacyjnej” w pozycji
„V. Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia” jednostki będą zobowiązane do
prezentacji kosztów z tytułu ubezpieczeń społecznych oraz innych świadczeń, w tym
związanych ze świadczeniami emerytalnymi. W pozycji tej będą wykazywane zarówno
składki emerytalne w ramach ubezpieczenia społecznego, jak i inne świadczenia
emerytalne, np. dotyczące programów emerytalnych.
W porównaniu do obecnie obowiązującego zakresu ujawnianych dodatkowych
informacji i objaśnień jednostka ujawni dodatkowo między innymi następujące
informacje (zgodnie m.in. z art. 16, art. 17 i art. 18 dyrektywy 2013/34):
1) kwotę dokonanych w trakcie roku obrotowego odpisów aktualizujących wartość
aktywów trwałych odrębnie dla długoterminowych aktywów niefinansowych oraz
długoterminowych aktywów finansowych;
2) wyjaśnienie okresu odpisywania wartości firmy oraz kosztów zakończonych prac
rozwojowych, o którym mowa odpowiednio w art. 44b ust. 10 oraz art. 33 ust. 3;
3) liczbę oraz wartość posiadanych papierów wartościowych lub praw, w tym
świadectw udziałowych, zamiennych dłużnych papierów wartościowych,
warrantów i opcji, ze wskazaniem praw jakie przyznają;
4) łączną kwotę zobowiązań zabezpieczonych na majątku jednostki ze wskazaniem
charakteru i formy tych zabezpieczeń;
5) kwotę czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów stanowiących różnicę
między wartością otrzymanych finansowych składników aktywów a zobowiązaniem
zapłaty za nie;
6) koszt wytworzenia środków trwałych w budowie; w tym odsetki oraz różnice
kursowe, które powiększyły koszt wytworzenia środków trwałych w budowie
w roku obrotowym;
7) odsetki oraz różnice kursowe, które powiększyły cenę nabycia towarów lub koszt
wytworzenia produktów w roku obrotowym;
8) kwotę i charakter poszczególnych pozycji przychodów lub kosztów
o nadzwyczajnej wartości lub które wystąpiły incydentalnie;
9) wszelkich zobowiązaniach wynikających z emerytur i świadczeń o podobnym
charakterze dla byłych członków tych organów lub zobowiązaniach zaciągniętych
w związku z tymi emeryturami, ze wskazaniem kwoty ogółem dla każdej kategorii
organu;
46