Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw

2) spółki kapitałowe, spółki komandytowo-akcyjne, a także takie spółki jawne
i komandytowe, których wszystkimi wspólnikami ponoszącymi nieograniczoną
odpowiedzialność są spółki kapitałowe lub spółki komandytowo-akcyjne bądź spółki
z innych państw o podobnej do tych spółek formie prawnej, które w roku
obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, oraz w roku
poprzedzającym ten rok obrotowy przekraczają co najmniej dwie z następujących
trzech wielkości:
a) 85 000 000 zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
b) 170 000 000 zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów
i produktów za rok obrotowy,
c) 250 – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty
i które jednocześnie prowadzą działalność w przemyśle wydobywczym lub zajmują się
wyrębem lasów pierwotnych. Jednostki te będą sporządzały to sprawozdanie tylko w
sytuacji, gdy pojedyncza płatność lub suma płatności powiązanych dokonanych przez
jednostkę stanowiła w roku obrotowym co najmniej równowartość w walucie polskiej
100 000 euro (424 700 zł).
W art. 63f ust. 2 i 3 określono zakres powyższego sprawozdania. Ujawnia się w nim,
w odniesieniu do danego roku obrotowego, następujące informacje:
1) łączną kwotę płatności dokonanych na rzecz administracji publicznych danego
kraju, z podziałem na płatności na rzecz odpowiednich szczebli danej administracji
publicznej;
2) łączną kwotę płatności z podziałem na rodzaje wskazane w art. 63e pkt 5 lit. a–g
dokonanych na rzecz odpowiedniego szczebla administracji publicznej danego
kraju;
3) w przypadku gdy płatności te zostały przypisane przez jednostkę do określonego
projektu – łączną kwotę dokonanych płatności z tytułu poszczególnych projektów
wraz z podziałem na rodzaje płatności, wskazane w art. 63e pkt 5 lit. a–g; nie
dotyczy to płatności dokonywanych przez jednostkę w związku z wymogami
nałożonymi na poziomie tej jednostki; w takim przypadku płatności te mogą być
prezentowane na poziomie jednostki, a nie na poziomie projektu.

17) Patrz przypis 2.
18) Przepisy przewidują wyjątek od obowiązku prezentacji określonej informacji, gdyż jednostki nie
powinny mieć obowiązku dezagregowania ani alokowania płatności na projekty w przypadku
płatności, które dokonywane są na poczet zobowiązań nałożonych na jednostki na poziomie
37

Celem wprowadzenia w art. 63f ust. 3 jest przeciwdziałanie potencjalnemu obchodzeniu
wymogów dotyczących ujawniania przez ww. jednostki informacji. Projekt ustawy
określa, że w sprawozdaniu z płatności można nie uwzględniać pojedynczych płatności
lub sum powiązanych płatności, niższych od równowartości w walucie polskiej
100 000 euro (424 700 zł). Informacje na temat płatności dokonywanych w związku
z prowadzeniem działalności w przemyśle wydobywczym lub polegającej na wyrębie
lasów pierwotnych powinny odzwierciedlać istotę, a nie formę danych płatności lub
działalności. Dlatego też jednostka nie powinna mieć możliwości uniknięcia ujawnienia
informacji (przykładowo poprzez zmianę opisu działalności), która w innym przypadku
wchodziłaby w zakres niniejszego sprawozdania. Ponadto płatności lub rodzaje
działalności nie powinny być sztucznie dzielone lub agregowane, aby uchylić się od
takich wymogów dotyczących ujawniania informacji.
Art. 63f ust. 4 stanowi, że w przypadku przekazania administracji publicznej płatności
w formie świadczeń rzeczowych, w sprawozdaniu ujmuje się ich wartość, jeżeli to
możliwe określoną także w jednostkach naturalnych. W sprawozdaniu należy również
określić sposób, w jaki została ustalona ta wartość.
W art. 63g w ust. 1 zawarta jest norma określająca, jakie jednostki oraz w jakich
okolicznościach zobowiązane są do sporządzenia skonsolidowanego sprawozdania
z płatności. Zgodnie ze zdaniem pierwszym ust. 1 jednostka, o której mowa w art. 63f
ust. 1, będąca jednostką dominującą określoną w art. 55, sporządza skonsolidowane
sprawozdanie z płatności zgodnie z art. 63f ust. 2–4. Przepis zdania pierwszego stosuje
się odpowiednio do jednostki dominującej określonej w art. 55, jeżeli spełnia ona
przesłanki z art. 63f ust. 1 pkt 1 lub 2 i którakolwiek z jej jednostek zależnych działa
w przemyśle wydobywczym lub zajmuje się wyrębem lasów pierwotnych, a pojedyncza
płatność lub suma płatności powiązanych dokonanych przez jej jednostkę zależną
stanowiła w roku obrotowym co najmniej równowartość kwoty 424 700 zł.
Zgodnie z ust. 2 jednostka nie musi być uwzględniana w skonsolidowanym
sprawozdaniu z płatności, jeżeli zajdzie okoliczność, o której mowa w art. 57 ustawy
o rachunkowości, tj.:

podmiotu, a nie na poziomie projektu. Na przykład, jeżeli jednostka prowadzi więcej niż jeden projekt
w państwie przyjmującym, a administracja publiczna tego państwa nakłada na tę jednostkę podatki od
osób prawnych w odniesieniu do całości dochodów tej jednostki w tym państwie, a nie w odniesieniu
do określonego projektu lub określonej operacji na terytorium tego państwa, dopuszcza się, aby
jednostka ujawniała odnośną płatność lub odnośne płatności z tytułu podatku dochodowego bez
wyszczególnienia określonego projektu związanego z tymi płatnościami.
19) Patrz przypis 2.
38

1) udziały tej jednostki zostały nabyte, zakupione lub pozyskane w innej formie,
z wyłącznym ich przeznaczeniem do późniejszej odprzedaży, w terminie jednego
roku od dnia ich nabycia, zakupu lub pozyskania w innej formie;
2) występują poważne długoterminowe ograniczenia w sprawowaniu kontroli nad
jednostką, które wyłączają swobodne dysponowanie jej aktywami netto, w tym
wypracowanym przez tę jednostkę zyskiem netto, lub które wyłączają sprawowanie
kontroli nad organami kierującymi tą jednostką;
3) bez ponoszenia niewspółmiernie wysokich kosztów lub bez zbędnej zwłoki nie
można uzyskać informacji niezbędnych do sporządzenia skonsolidowanego
sprawozdania finansowego zgodnie z przepisami ustawy, przy czym może mieć to
zastosowanie w wyjątkowo rzadkich, udokumentowanych przypadkach.
Określone zwolnienia mają zastosowanie wyłącznie, jeśli są wykorzystywane również
do celów sporządzenia skonsolidowanych sprawozdań finansowych (zgodnie z art. 44
ust. 3 lit. a dyrektywy 2013/34). Należy podkreślić, iż zgodnie z dyrektywą 2013/34
zasada istotności określona w art. 58 ustawy o rachunkowości nie ma zastosowania do
sporządzania skonsolidowanego sprawozdania z płatności.
Ust. 3 zawiera informację, że do skonsolidowanego sprawozdania z płatności stosuje się
odpowiednio przepisy art. 63c ust. 2 i 3. Oznacza to, że jednostka dominująca sporządzi
to sprawozdanie nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia bilansowego, na który
jednostka dominująca sporządza roczne sprawozdanie finansowe. Sprawozdanie to
podpisuje kierownik jednostki dominującej, a jeżeli jednostką kieruje organ
wieloosobowy – wszyscy członkowie tego organu. Odmowa podpisu wymaga
pisemnego uzasadnienia dołączonego do skonsolidowanego sprawozdania z płatności.
Sprawozdania tego nie podpisuje osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg
rachunkowych.
Art. 63h ust. 1 i 2 określają dwie sytuacje, w których jednostki są zwolnione
z obowiązku sporządzenia sprawozdania dotyczącego płatności na rzecz administracji
publicznych i skonsolidowanego sprawozdania dotyczącego płatności na rzecz
administracji publicznych (art. 42 ust. 2 i art. 44 ust. 2 lit. c dyrektywy 2013/34).
Jednostka, o której mowa w art. 63f ust. 1, będąca jednostką zależną, nie sporządza
sprawozdania z płatności, jeżeli jest jednostką zależną, której jednostka dominująca
zobowiązana jest do sporządzenia skonsolidowanego sprawozdania z płatności
i płatności dokonane przez tę jednostkę zależną na rzecz administracji publicznych są
39

uwzględnione w skonsolidowanym sprawozdaniu z płatności, sporządzonym przez
jednostkę dominującą zgodnie z przepisami prawa państwa członkowskiego, któremu
podlega.
Jednostka, o której mowa w art. 63g ust. 1, będąca jednostką dominującą niższego
szczebla nie sporządza skonsolidowanego sprawozdania z płatności, jeżeli jest
jednostką dominują niższego szczebla oraz jeżeli jej jednostka dominująca wyższego
szczebla mająca siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Europejskiego
Obszaru Gospodarczego zobowiązana jest do sporządzenia skonsolidowanego
sprawozdania z płatności i płatności dokonane przez tę jednostkę dominującą niższego
szczebla na rzecz administracji publicznych są uwzględnione w skonsolidowanym
sprawozdaniu z płatności, sporządzonym przez jednostkę dominującą wyższego
szczebla, zgodnie z przepisami prawa państwa członkowskiego, któremu podlega.
Art. 63i wprowadza możliwość niesporządzania sprawozdania lub skonsolidowanego
sprawozdania z płatności zgodnie z ustawą o rachunkowości, o ile jednostka sporządza
i ogłasza takie sprawozdanie według przepisów państwa trzeciego uznanych przez
Komisję Europejską za równoważne z przepisami unijnymi. Warunkiem skorzystania
z powyższego zwolnienia jest złożenie sporządzonego sprawozdania z płatności we
właściwym rejestrze sądowym.
Art. 63j nakłada na kierownika jednostki obowiązek zapewnienia sporządzenia
sprawozdania z płatności, nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia bilansowego.
Sprawozdanie z płatności nie będzie podpisywane przez osobę, której powierzono
prowadzenie ksiąg rachunkowych. Wymagany będzie jedynie podpis kierownika
jednostki, a jeżeli jednostką kieruje organ wieloosobowy – podpisy wszystkich
członków tego organu. W przypadku odmowy złożenia podpisu wymagane jest pisemne
uzasadnienie dołączone do sprawozdania.
25. Art. 1 pkt 25 ustawy nowelizującej wprowadza zmiany w treści art. 64 ust. 1
ustawy o rachunkowości, dodając pkt 2b, zgodnie z którym rozszerzony zostaje
katalog jednostek, których sprawozdania finansowe podlegają badaniu, o krajowe
instytucje płatnicze i instytucje pieniądza elektronicznego z uwagi na fakt, iż są
one jednostkami wymienionymi w katalogu określonym w projektowanym art. 3
ust. 1e pkt 1–6 ustawy o rachunkowości, tj. są „jednostkami interesu publicznego”
w myśl definicji z art. 2 pkt 1 dyrektywy 2013/34.
40

26. Art. 1 pkt 26 ustawy nowelizującej wprowadza zmiany w art. 65 w treści ust. 1,
uchyla w ust. 2 pkt 2 i 4 (zgodnie z art. 35 dyrektywy 2013/34) oraz dodaje
w ust. 3 pkt 3–5 do ustawy o rachunkowości w zakresie informacji jakie biegły
rewident powinien przedstawić w pisemnej opinii (w związku z art. 34 ust. 1 lit. a
i b dyrektywy 2013/34).
Powyższe zmiany w ust. 1 i 2 wynikają z zastosowania podejścia prezentacyjnego
(zgodnie z dyrektywą 2013/34), w stosunku do opinii biegłego rewidenta, w której
wyraża on, czy sprawozdanie finansowe rzetelnie i jasno przedstawia sytuacje
majątkową i finansową jednostki, zgodnie z mającymi zastosowanie zasadami
rachunkowości.
Zmodyfikowany został również zakres opinii, gdyż zgodnie z zapisami dyrektywy
2013/34 biegły rewident powinien wskazać czy w świetle wiedzy na temat jednostki
i jej otoczenia uzyskanej w trakcie badania stwierdził istotnie błędne informacje
w sprawozdaniu z działalności, a w przypadku ich stwierdzenia wskazać, na czym
polegają te błędy. Ponadto w przypadku jednostek, których papiery wartościowe zostały
dopuszczone do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru
Gospodarczego, a także emitentów papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu
na rynku giełdowym niebędącym rynkiem oficjalnych notowań giełdowych lub na
rynku pozagiełdowym, biegły rewident w opinii wskazuje, czy jednostka zawarła
wszystkie informacje
o stosowaniu zasad ładu korporacyjnego określone
w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 19 lutego 2009 r. w sprawie informacji
bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych
oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa
państwa niebędącego państwem członkowskim (Dz. U. z 2014 r. poz. 133) lub
regulaminach wydanych na podstawie art. 61 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie
publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego
systemu obrotu oraz o spółkach publicznych, a w przypadku informacji zawartych
w § 91 ust. 5 pkt 4 lit. c, d, e, f, h ww. rozporządzenia, tj. dotyczących:
- opisu głównych cech stosowanych w przedsiębiorstwie emitenta systemów kontroli
wewnętrznej i zarządzania ryzykiem w odniesieniu do procesu sporządzania
sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych,
- wskazania akcjonariuszy posiadających bezpośrednio lub pośrednio znaczne pakiety
akcji wraz ze wskazaniem liczby posiadanych przez te podmioty akcji, ich
41