Rządowy projekt ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym

14 grudnia 2012 r. o odpadach. We wspomnianym powyżej przypadku wprowadzający
do obrotu na terytorium kraju sprzęt pochodzący od tego producenta będzie mógł
złożyć marszałkowi województwa wniosek o wykreślenie z tego rejestru. Ponadto
wprowadzający sprzęt, który wprowadza do obrotu sprzęt pochodzący od producenta,
nie będzie musiał wykonywać swoich obowiązków nałożonych na niego projektem
ustawy, o ile:
1) autoryzowany przedstawiciel tego producenta jest wpisany do rejestru;
2) przekazał autoryzowanemu przedstawicielowi wszelkie niezbędne dane do
realizacji przez niego obowiązków w odniesieniu do sprzętu, w szczególności
informacje o masie wprowadzonego do obrotu w danym oraz w poprzednim roku
kalendarzowym sprzętu, pochodzącego od producenta reprezentowanego przez tego
autoryzowanego przedstawiciela;
3) został wskazany w wykazie wprowadzających sprzęt, o którym mowa w art. 52
ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach.
W przypadku gdy wprowadzający sprzęt nie przekaże autoryzowanemu
przedstawicielowi danych, o których mowa w pkt 2, wprowadzający sprzęt będzie
obowiązany do zrealizowania obowiązku w odniesieniu do masy sprzętu, jaką
wprowadził do obrotu w danym roku kalendarzowym, o której nie poinformował
autoryzowanego przedstawiciela.
Natomiast producent, który ma siedzibę w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie
członkowskim lub w państwie niebędącym państwem członkowskim i sprzedaje sprzęt
na terytorium kraju za pomocą środków porozumiewania się na odległość bezpośrednio
gospodarstwom domowym lub użytkownikom innym niż gospodarstwa domowe,
będzie obowiązany do wyznaczenia autoryzowanego przedstawiciela odpowiedzialnego
za wykonywanie na terytorium kraju obowiązków określonych projektem ustawy dla
wprowadzającego sprzęt w odniesieniu do wprowadzonego do obrotu sprzętu
pochodzącego od tego producenta.
Określone w projekcie ustawy definicje „zakładu przetwarzania” oraz „zbierającego
zużyty sprzęt” również odbiegają od dotychczasowych rozwiązań przewidzianych
w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Są
one dostosowane do obowiązującego stanu prawnego (ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r.
7


o odpadach) oraz faktycznego (zgodnego z faktycznie wykonywaną przez te podmioty
działalnością). I tak przez:
1) zakład przetwarzania – rozumie się instalację, obiekt budowlany lub jego część,
w których jest prowadzony demontaż zużytego sprzętu oraz przygotowanie do
ponownego użycia zużytego sprzętu lub odpadów powstałych po demontażu
zużytego sprzętu, które posiadają decyzję w zakresie gospodarki odpadami
zezwalającą na przetwarzanie zużytego sprzętu;
2) zbierającego zużyty sprzęt – rozumie się podmiot wykonujący działalność
gospodarczą w zakresie zbierania zużytego sprzętu, który posiada decyzję
w zakresie gospodarki odpadami zezwalającą na zbieranie zużytego sprzętu.
Rozdział 2 projektowanej ustawy określa obowiązki związane z udostępnianiem na
rynku sprzętu. Wprowadzający sprzęt może wykonywać obowiązki określone
przepisami projektu ustawy samodzielnie lub za pośrednictwem organizacji odzysku
sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Organizacja przejmuje obowiązki
wprowadzającego sprzęt na podstawie zawartej z nim umowy w formie pisemnej pod
rygorem nieważności. Dyrektywa 2012/19/UE jest oparta na zasadzie rozszerzonej
odpowiedzialności producenta, czyli w przypadku terytorium Polski wprowadzającego
sprzęt, który wprowadza do obrotu sprzęt elektryczny i elektroniczny lub
autoryzowanego przedstawiciela. Zgodnie z tą zasadą, wprowadzający sprzęt jest nie
tylko odpowiedzialny za powstające w procesie produkcyjnym odpady, ale również za
odpady powstałe po zużyciu wytworzonych przez niego produktów (zużyty sprzęt).
Mając na uwadze art. 12 i art. 13 dyrektywy 2012/19/UE, projektowana ustawa nakłada
na wprowadzającego sprzęt:
1) przeznaczony dla gospodarstw domowych – obowiązek zorganizowania
i sfinansowania odbierania od zbierającego zużyty sprzęt oraz przetwarzania
zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw
domowych,
2) inny niż przeznaczony dla gospodarstw domowych – obowiązek zorganizowania
i sfinansowania zbierania oraz przetwarzania zużytego sprzętu pochodzącego od
użytkowników innych niż gospodarstwa domowe powstałego ze sprzętu, który
został przez niego wprowadzony do obrotu po dniu 13 sierpnia 2005 r.
8


Wiąże się to z obowiązkiem osiągania rocznych poziomów zbierania zużytego sprzętu,
poziomów odzysku oraz poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu
zużytego sprzętu.
Rozdział 4 projektowanej ustawy określa materię związaną z zabezpieczeniem
finansowym wnoszonym przez wprowadzających sprzęt. Zabezpieczenie finansowe jest
wnoszone przez wprowadzających do obrotu sprzęt przeznaczony dla gospodarstw
domowych, którzy samodzielnie organizują i finansują odbieranie od zbierających
zużyty sprzęt oraz przetwarzanie zużytego sprzętu. Może mieć ono formę depozytu
wpłacanego na odrębny rachunek bankowy marszałka województwa prowadzony
w Banku Gospodarstwa Krajowego, gwarancji ubezpieczeniowej złożonej do marszałka
województwa albo gwarancji bankowej złożonej do marszałka województwa.
Projektodawca uznał, że w przypadku wnoszenia zabezpieczenia finansowego w formie
gwarancji ubezpieczeniowej lub gwarancji bankowej gwarantem może być wyłącznie
instytucja finansowa upoważniona do gwarantowania długu celnego oraz instytucja
finansowa mająca siedzibę na terytorium państwa członkowskiego ze względu na
ułatwienie dochodzenia tych należności. Marszałek województwa w terminie do dnia
30 października roku następującego po roku kalendarzowym, w którym wniesiono
zabezpieczenie finansowe, będzie dokonywać jego rozliczenia. W przypadku
stwierdzenia, że wprowadzający sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych nie
osiągnął wymaganych minimalnych rocznych poziomów zbierania zużytego sprzętu,
poziomów odzysku lub przygotowania do ponownego użycia i recyklingu zużytego
sprzętu oraz nie wniósł opłaty produktowej, marszałek województwa będzie orzekać,
w drodze decyzji, o przeznaczeniu środków pochodzących z zabezpieczenia
finansowego na poczet pokrycia tej opłaty. Jeżeli ze sprawozdania, o którym mowa
w art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach wynika, że wprowadzający
sprzęt, który wprowadza do obrotu sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych,
osiągnął wymagane minimalne roczne poziomy zbierania zużytego sprzętu, poziomy
odzysku lub przygotowania do ponownego użycia i recyklingu zużytego sprzętu,
marszałek województwa będzie orzekać, w drodze decyzji, o zwrocie wniesionego
przez niego zabezpieczenia finansowego. Jeżeli natomiast wprowadzający sprzęt
wniesie zabezpieczenie finansowe w wysokości wyższej niż opłata produktowa
wskazana w sprawozdaniu, o którym mowa w art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia
2012 r. o odpadach, marszałek województwa będzie orzekać, w drodze decyzji,
9


o zwrocie wniesionego przez niego zabezpieczenia finansowego w wysokości
wynikającej z różnicy między środkami należnymi z zabezpieczenia finansowego
a należną opłatą produktową. Projektowana ustawa określa też, że jeżeli wprowadzający
sprzęt zawrze umowę z organizacją odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego po
wniesieniu zabezpieczenia finansowego, marszałek województwa będzie orzekać,
w drodze decyzji, o zwrocie wniesionego zabezpieczenia finansowego za rok, w którym
umowa ta została zawarta.
Przepisy dotyczące zabezpieczenia finansowego stanowią wdrożenie postanowień
art. 12 dyrektywy 2012/19/UE. Zgodnie z art. 12 ust. 3 dyrektywy 2012/19/UE państwa
członkowskie zostały zobligowane do zapewnienia, aby wprowadzający sprzęt
elektryczny i elektroniczny dostarczył gwarancję, że gospodarowanie zużytym sprzętem
elektrycznym i elektronicznym zostanie sfinansowane. Gwarancja ta ma zapewnić
sfinansowanie czynności polegających na zbieraniu oraz przetwarzaniu zużytego
sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Z wymogu tego będzie zwolniony
wprowadzający sprzęt, który realizuje ww. obowiązek za pośrednictwem organizacji
odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego.
Rozdział 5 projektowanej ustawy zawiera przepisy nakładające na użytkowników
sprzętu elektrycznego i elektronicznego przeznaczonego dla gospodarstw domowych
obowiązek przekazania zużytego sprzętu zbierającemu zużyty sprzęt lub podmiotowi
uprawnionemu do zbierania zużytego sprzętu, o którym mowa w art. 45 ust. 1 pkt 1
ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Ponadto przepisy projektu ustawy
wskazują na obowiązki dystrybutora sprzętu elektrycznego i elektronicznego,
w szczególności w zakresie zapewnienia, że można mu zwrócić zużyty sprzęt
pochodzący z gospodarstw domowych, co najmniej nieodpłatnie, w miejscu dostawy
tego sprzętu, o ile zużyty sprzęt jest tego samego rodzaju i pełnił te same funkcje co
sprzęt dostarczony. Przepis ten ma zagwarantować transpozycję postanowień art. 5
ust. 2 lit. b dyrektywy 2012/19/UE wskazujących, że przedmiotowy proces odbywać się
ma na zasadzie bezpośredniej wzajemnej relacji. Rozdział określa również podmioty,
którym należy przekazać zużyty sprzęt, zasady, na jakich odbywa się jego przekazanie,
oraz obowiązki dystrybutorów, prowadzącego punkt serwisowy i zbierającego zużyty
sprzęt.
10


W celu zminimalizowania nielegalnego demontażu zużytego sprzętu powodowanego
chęcią uzyskania zysku ze sprzedaży odpadów do tzw. „punktów skupu złomu”
wprowadzono w projekcie ustawy przepisy zakazujące zbierania niekompletnego
zużytego sprzętu oraz części pochodzących ze zużytego sprzętu przez zbierających
zużyty sprzęt niebędących odbierającym odpady komunalne od właścicieli
nieruchomości oraz prowadzącym punkt selektywnego zbierania odpadów
komunalnych, o których mowa w ustawie z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu
czystości i porządku w gminach, oraz prowadzącym zakład przetwarzania. Ponadto
wskazano, że zbieranie i transport zużytego sprzętu odbywać mają się w optymalnych
warunkach dla przygotowania go do ponownego użycia, recyklingu oraz innych niż
recykling procesów odzysku, w tym ograniczenia rozprzestrzeniania się
niebezpiecznych substancji. Rozumieć przez to należy, że zbieranie i transport zużytego
sprzętu muszą być prowadzone z zachowaniem wymagań zapewniających poddanie
zużytego sprzętu ww. procesom, w szczególności określonych w rozdziale 6 ustawy
z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach.
Przepisy rozdziału 6 i 7 projektowanej ustawy określają obowiązki prowadzących
zakład przetwarzania, prowadzących działalność w zakresie recyklingu oraz
prowadzących działalność w zakresie innych niż recykling procesów odzysku, w tym
w zakresie sporządzania, przekazywania i przechowywania przez te podmioty,
odpowiednio, zaświadczeń o zużytym sprzęcie, zaświadczeń potwierdzających
recykling oraz zaświadczeń potwierdzających inne niż recykling procesy odzysku.
Zaświadczenie o zużytym sprzęcie jest wydawane przez prowadzącego zakład
przetwarzania wprowadzającemu sprzęt, z którym wprowadzający ten ma zawartą
umowę, w terminie do dnia 28 lutego każdego roku za poprzedni rok kalendarzowy.
Zaświadczenia potwierdzające recykling oraz zaświadczenia potwierdzające inne niż
recykling procesy odzysku są wydawane prowadzącemu zakład przetwarzania
w terminie 7 dni od dnia wpływu wniosku o ich wydanie. Projektowana ustawa
(w rozdziale 6) określa, zgodnie z art. 8 ust. 2 dyrektywy 2012/19/UE, sposób
prowadzenia przez zakład przetwarzania demontażu zużytego sprzętu elektrycznego
i elektronicznego. Zgodnie z art. 8 ust. 5 dyrektywy 2012/19/UE do celów ochrony
środowiska państwa członkowskie mogą ustanowić minimalne standardy jakości dla
przetwarzania zebranego zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Decyzja
o wdrożeniu tych postanowień w przepisach krajowych została pozostawiona państwom
11