Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo łowieckie

podniesionych w skardze wynika, że podczas wykonywania polowania mogło dojść do
popełnienia przewinienia łowieckiego. Powiadomienie to nie wstrzymuje rozpatrzenia
skargi przez PZŁ.
Projektowane rozwiązania w zakresie tworzenia obwodów łowieckich, roszczenia
odszkodowawczego właściciela i użytkownika wieczystego nieruchomości wchodzącej
w skład obwodu łowieckiego, prawa wystąpienia z wnioskiem o ustanowienie zakazu
wykonywania polowania, obowiązków informacyjnych oraz prawa skargi na sposób
wykonywania polowania znacząco wzmacniają uprawnienia władających nieruchomościami
wchodzącymi w skład obwodu łowieckiego oraz zmniejszają niedogodności związane
z obowiązkiem znoszenia przez nich prowadzenia gospodarki łowieckiej przez dzierżawców
albo zarządców obwodów łowieckich, przy jednoczesnym zachowaniu obecnego modelu
łowiectwa i zasady tworzenia obwodów łowieckich zapewniających warunki do prowadzenia
łowiectwa (art. 23 ust. 1 Prawa łowieckiego).
Zmianom w zakresie tworzenia obwodów łowieckich powinna towarzyszyć także
nowelizacja art. 26 Prawa łowieckiego w zakresie dotyczącym stref ochronnych
zwierząt łownych utworzonych w otulinie parków narodowych. Wyłączenie tych stref
z obwodów łowieckich wynika obecnie z art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 16 kwietnia
2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627, z późn. zm.). Jednak art. 26
Prawa łowieckiego powinien w sposób kompleksowy regulować kwestię obszarów
wyłączonych z mocy prawa z obwodów łowieckich.
Konieczność uregulowania w Prawie łowieckim zasad wykonywania polowania wynika
z kolei z faktu wystąpienia przez Prokuratora Generalnego do Trybunału
Konstytucyjnego z wnioskiem o stwierdzenie niezgodności § 2 pkt 14a–14d, § 3, § 4,
§ 5 ust. 1a, § 6, § 7 ust. 1, § 12, § 18, § 21, § 21a, § 22 ust. 1, § 25, § 26, § 27 ust. 1 oraz
§ 35 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie
szczegółowych warunków wykonywania polowania i znakowania tusz (Dz. U. Nr 61,
poz. 548, z późn. zm.) z art. 43 ust. 3 Prawa łowieckiego oraz z art. 92 ust. 1
Konstytucji RP (pismo o sygnaturze PG VIII TK w 66/13 z 11 marca 2014 r.).
We wniosku Prokurator Generalny podkreślił m.in., że „Prawo łowieckie w sposób
nader oszczędny odnosi się do samego sposobu wykonywania polowania i nie definiuje
dopuszczalnych w Polsce rodzajów polowań (wspominając jedynie marginalnie
o polowaniu indywidualnym), jak również nie określa (poza wymienionymi wyżej)
zasad ani warunków wykonywania polowania”. Jednocześnie Prokurator Generalny
7

wskazał na zasadę prymatu ustawy i wykonawczy charakter rozporządzenia, z których
wynika, iż rozporządzenie nie może regulować kwestii zarezerwowanych dla ustawy
lub wykraczających poza zakres upoważnienia ustawowego. Art. 43 ust. 3 Prawa
łowieckiego upoważnia ministra właściwego do spraw środowiska do określenia,
w drodze rozporządzenia, po zasięgnięciu opinii Polskiego Związku Łowieckiego,
szczegółowych warunków wykonywania polowania oraz znakowania, o którym mowa
w art. 42c, wzoru upoważnienia do wykonywania polowania indywidualnego, wzoru
książki ewidencji pobytu na polowaniu indywidualnym. Zdaniem Prokuratora
Generalnego obowiązujące rozporządzenie wykracza poza delegację ustawową, gdyż
określa nie tylko szczegółowe warunki wykonywania polowania, lecz również
dopuszczalne rodzaje polowań oraz zasady wykonywania polowania, w tym
o charakterze zakazów.
Wyprzedzając orzeczenie TK w przedmiotowej sprawie i uwzględniając na podstawie
analizy dotychczasowego orzecznictwa TK w podobnych sprawach wysokie
prawdopodobieństwo uznania przez TK niekonstytucyjności ww. przepisów
rozporządzenia, należy wprowadzić w ramach niniejszej nowelizacji Prawa łowieckiego
uregulowania dotyczące rodzajów polowania (art. 4) oraz zasad wykonywania
polowania, w tym broni, amunicji i urządzeń optycznych dopuszczonych do
wykonywania polowania (art. 42 oraz art. 43a–43n). Projektowane przepisy przenoszą
na grunt ustawy w większości rozwiązania przyjęte w ww. rozporządzeniu, gdyż
sprawdziły się one w praktyce. Jednoznacznie rozstrzygnięto sprawę organizacji
polowań na zające, ustalając, że będzie to możliwe wyłącznie pod postacią polowania
zbiorowego, ucinając tym samym pojawiające się nieuprawnione interpretacje
przepisów. W ustawie zostały również umieszczone przepisy związane
z wykonywaniem polowania indywidualnego,
tzn. wydawania, wypełniania
i przedłużania upoważnienia do wykonywania polowania indywidualnego, wpisów
dotyczących terminu jego wypełniania po pozyskaniu zwierzyny. Między innymi
zostały przeniesione do ustawy terminy organizowania polowań: zbiorowych w trakcie
roku i indywidualnych przez ustalenie terminów polowań w trakcie doby,
uwzględniających tradycje i obyczaje łowieckie. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom
dzierżawców obwodów łowieckich, w art. 4 ust. 2e dopuszczono możliwość
jednoczesnego wykonywania w tym samym obwodzie łowieckim polowania
indywidualnego i polowania zbiorowego za zgodą dzierżawcy albo zarządcy obwodu
8

łowieckiego. Rozpatrując wniosek o udzielenie takiej zgody, dzierżawca albo zarządca
obwodu łowieckiego powinien wziąć pod uwagę konieczność zapewnienia
bezpieczeństwa uczestników polowania i otoczenia. Nie zawsze bowiem warunki
terenowe (w szczególności wielkość i kształt obwodu łowieckiego) będą pozwalały na
bezpieczne wykonanie polowania indywidualnego i zbiorowego w tym samym czasie.
Propozycja brzmienia art. 43b dotycząca urządzeń optycznych dopuszczonych do
wykonywania polowania oraz warunków nabywania takich urządzeń przez myśliwych
ma jednoznacznie przesądzić, jakiego rodzaju celowniki mogą być uznane za mające
przeznaczenie myśliwskie, oraz wykluczyć wątpliwości w zakresie możliwości ich
nabywania przez myśliwych, sygnalizowane na gruncie art. 30 ust. 2 pkt 7 ustawy
z dnia 22 czerwca 2001 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie
wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami
i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1017,
z późn. zm.). Projektowany art. 43i ust. 2 pkt 4 ma natomiast na celu doprecyzowanie,
ze względów bezpieczeństwa, że nakaz zachowania bezpiecznej, określonej przepisem
odległości od miejsca zebrań publicznych w czasie ich trwania lub od zabudowań
mieszkalnych dotyczy zarówno pozycji myśliwego, jak i zwierzyny, do której ten
myśliwy celuje lub strzela. Zważywszy, że naruszenie zakazu, o którym mowa powyżej,
jest obecnie penalizowane na mocy art. 51 ust. 1 pkt 1 ustawy, celowe jest objęcie
normą przepisu karnego także pozostałych zachowań, o których mowa
w projektowanym art. 43i ust. 2. Brak jest bowiem podstaw do różnicowania wagi
zakazów, o których mowa w projektowanym art. 43i ust. 2. Wszystkie one mają na celu
zagwarantowanie bezpieczeństwa podczas wykonywania polowania, w szczególności
w odniesieniu do otoczenia, w tym osób niebiorących udziału w polowaniu. Warto
zauważyć, że penalizacja zakazów określonych w projektowanym art. 43i ust. 2 pkt 1–3
nie była możliwa w dotychczasowym stanie prawnym ze względu na zasadę nullum
crimen sine lege – zostały one wprowadzone rozporządzeniem Ministra Środowiska
z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie szczegółowych warunków wykonywania polowania
i znakowania tusz (§ 12).
Zgodnie z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP rozporządzenia są wydawane przez organy
wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego
w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie do wydania rozporządzenia powinno
określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do
9

uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. Oznacza to, że regulacja ustawowa
nie może mieć charakteru blankietowego, tzn. pozostawiać organowi upoważnionemu
możliwości samodzielnego uregulowania całego kompleksu zagadnień, co do których
w tekście ustawy nie ma żadnych bezpośrednich uregulowań. Trybunał Konstytucyjny
w swoim orzecznictwie uznał za konstytucyjnie niedopuszczalne sformułowanie
upoważnienia ustawowego, które w istocie upoważnia nie do wydania rozporządzenia
w celu wykonania ustawy, ale pozwala na samodzielne uregulowanie całego kompleksu
zagadnień, co do których w tekście ustawy nie ma żadnych bezpośrednich unormowań
(zob. wyrok z 31 marca 2009 r., sygn. akt="http://lex.online.wolterskluwer.pl/WKPLOnline/index.rpc#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=OrzeczSad.489361:ver=0&full=1"TK ZU nr 3/A/2009, poz. 28
i cytowane tam orzecznictwo). W celu uniknięcia zarzutu blankietowości przepisów
ustawowych proponuje się uregulowanie w ustawie kwestii dotychczas normowanych
rozporządzeniami wydanymi na podstawie upoważnień zawartych w art. 8 ust. 4,
a w szczególności zasad sporządzania i zmiany rocznych planów łowieckich
i wieloletnich łowieckich planów hodowlanych. Jednocześnie, mając na uwadze
konieczność wzmocnienia kontroli nad wieloletnimi łowieckimi planami hodowlanymi,
wprowadzono rozwiązanie, zgodnie z którym plany te zatwierdza Dyrektor Generalny
Lasów Państwowych. Określono także przesłanki odmowy zatwierdzenia oraz
wskazano, że w takim przypadku odwołanie przysługuje do ministra właściwego do
spraw środowiska. Ze względu na potencjalny zarzut blankietowości w art. 30
wskazano zasady kategoryzacji obwodów łowieckich. Zaliczenie obwodów do
poszczególnych kategorii będzie następowało w uchwale o podziale województwa na
obwody łowieckie, o której mowa w art. 27 ust. 1, albo w drodze odrębnej uchwały.
Za takim alternatywnym rozwiązaniem przemawia konieczność przyjęcia uchwał
w sprawie podziału na obwody łowieckie przed określonym przez Trybunał
Konstytucyjny terminem utraty mocy obowiązującej art. 27 ust. 1 Prawa łowieckiego,
a tym samym wydanych na jego podstawie uchwał, tj. przed dniem 21 stycznia 2016 r.
Połączenie podziału i kategoryzacji w jednej uchwale mogłoby potencjalnie wydłużyć
proces wyznaczania nowych obwodów. Jednocześnie należy zauważyć, że
dotychczasowe przepisy dotyczące obliczania wysokości czynszu dzierżawnego budziły
istotne wątpliwości, czy należy stosować jedynie cenę żyta ogłaszaną dla podatku
rolnego w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, czy też obniżoną
cenę żyta ustalaną dla tego podatku przez radę gminy i tym samym prowadziło do
rozbieżności w naliczaniu czynszu przez wydzierżawiających obwody łowieckie. Mając
10

na uwadze, że obliczanie wysokości czynszu dzierżawnego w oparciu o cenę żyta
ustalaną przez radę gminy, w przypadku gdy obwód łowiecki znajduje się na terenie
kilku gmin, może stwarzać liczne problemy w praktyce oraz powodować zróżnicowanie
wysokości czynszu dzierżawnego, zasadne jest przyjęcie rozwiązania, zgodnie z którym
czynsz dzierżawny ustala się, w zależności od kategorii obwodu łowieckiego, mnożąc
ilość hektarów obszaru dzierżawionego obwodu łowieckiego przez średnią cenę żyta
ustalaną w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie średniej
ceny skupu żyta za okres 11 kwartałów będącej podstawą do ustalenia podatku rolnego,
stosując wskaźnik przeliczeniowy, który nie może być wyższy niż 0,07 q żyta za
1 hektar.
Zważywszy, że zmiany art. 8 i art. 30 polegają na przeniesieniu do ustawy
dotychczasowych rozwiązań wprowadzonych aktami wykonawczymi zasadniczo bez
ich merytorycznej modyfikacji, zasadne jest utrzymanie w mocy obowiązujących
w dniu wejścia w życie ustawy odpowiednio rocznych planów łowieckich i wieloletnich
łowieckich planów hodowlanych do końca okresu, na jaki zostały wydane (art. 2), oraz
dokonanych kategoryzacji obwodów łowieckich, nie dłużej niż do dnia 31 grudnia
2016 r. (art. 4).
Z kolei delegacje ustawowe zawarte w art. 41 ust. 1 i 2 oraz art. 44 ust. 1 Prawa
łowieckiego nie zawierają wytycznych, co powoduje ich niezgodność z Konstytucją RP
i tym samym niezgodność z ustawą zasadniczą wydanych na ich podstawie przepisów
wykonawczych. Projektowana nowelizacja dostosowuje ww. upoważnienia ustawowe
do wzorca konstytucyjnego. Mając na uwadze fakt, że obowiązujące rozporządzenia
wydane na podstawie tych przepisów mają istotne znaczenie dla prowadzenia
gospodarki łowieckiej, za zasadne należy uznać ich utrzymanie w mocy do czasu
wydania nowych przepisów wykonawczych, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy od
dnia wejścia w życie projektowanej ustawy nowelizującej. Za zasadne należy także
uznać wprowadzenie przepisów przejściowych (art. 6) w zakresie kwalifikacji
zawodowych, umundurowania, odznak służbowych i legitymacji strażników
Państwowej Straży Łowieckiej (PSŁ) i strażników łowieckich. Jednocześnie ze względu
na fakt, że obowiązujący art. 43 ust. 3 Prawa łowieckiego upoważnia Ministra
Środowiska do uregulowania w jednym rozporządzeniu dwóch różnych tematycznie
spraw:
11