Rządowy projekt ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego

Projektowany art. 59 ust. 1 dotyczy zachowania w mocy zgód na przyznanie płatności
niezwiązanej do tytoniu nabywcy gospodarstwa rolnego, wyrażonych na podstawie
art. 24ab ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach
systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U. z 2012 r. poz. 1164, z późn. zm.).
Projektowany art. 59 ust. 2 wprowadza przepisy umożliwiające stosowanie
dotychczasowych regulacji w odniesieniu do postępowań w sprawach wszczętych
i niezakończonych decyzją ostateczną oraz umożliwia wydanie nowej decyzji na
podstawie dotychczasowych przepisów w przypadku wznowienia postępowania
zakończonego decyzją ostateczną do dnia wejścia w życie projektowanej ustawy.
Projektowany art. 61 uchyla ustawę z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach
systemów wsparcia bezpośredniego.
Zgodnie z projektowanym art. 62 ustawa wejdzie w życie z dniem 15 marca 2015 r. Ma
to na celu zapewnienie, że w dniu, w którym rozpoczyna się okres składania wniosków
o przyznanie płatności za 2015 r., będą znane warunki przyznawania wsparcia za ten
rok. Proponowany termin wejścia w życie ustawy nie narusza zasad demokratycznego
państwa prawnego. Jednak przepisy art. 11 ust. 2–4 wejdą w życie z dniem 1 stycznia
2016 r. z uwagi na to, że pierwsze określenie zmiany wskaźnika trwałych użytków
zielonych w stosunku do wskaźnika referencyjnego ustalanego w 2015 r. będzie
możliwe dopiero w 2016 r.
Ponadto proponowany termin wejścia w życie ustawy zapewnia, że powiadomienie
Komisji Europejskiej o płatnościach stosowanych przez Polskę w ramach
przejściowego wsparcia krajowego za 2015 r. będzie możliwe już po wejściu w życie
projektowanej ustawy, przy jednoczesnym dotrzymaniu terminu notyfikacji
określonego w art. 37 ust. 6 rozporządzenia nr 1307/2013, tj. do dnia 31 marca 2015 r.
Projektowana ustawa jest zgodna z prawem Unii Europejskiej.
Płatności bezpośrednie oraz płatność niezwiązana do tytoniu, których dotyczy
projektowana ustawa, są finansowane z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji
(EFRG), ustanowionego w rozporządzeniu nr 1306/2013. W rozporządzeniu tym
określone zostały zasady wydatkowania środków EFRG, natomiast kwoty płatności
bezpośrednich oraz płatności niezwiązanych do tytoniu zostały określone
w rozporządzeniu nr 1307/2013. Z tych względów, skutkiem projektowanej ustawy nie
może być zwiększenie wydatków lub zmniejszenie dochodów jednostek sektora
50
finansów publicznych w stosunku do wielkości wynikających z obowiązujących
przepisów, a co za tym idzie, do projektu ustawy nie ma zastosowania art. 50 ustawy
z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885, z późn.
zm.).
Projekt ustawy wraz z dokumentami dotyczącymi prac nad tym projektem został
udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Ministerstwa
Rolnictwa i Rozwoju Wsi, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 2005 r.
o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414,
z późn. zm.), oraz w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej
Rządowego Centrum Legislacji. Żaden podmiot nie zgłosił zainteresowania podjęciem
prac nad projektem w trybie art. 7 tej ustawy.
Projekt ustawy nie wymagał zasięgnięcia opinii, dokonania konsultacji albo
uzgodnienia z organami i instytucjami Unii Europejskiej, w tym Europejskim Bankiem
Centralnym.
Pismem z dnia 4 czerwca 2014 r. wystąpiono z wnioskiem o umieszczenie projektu
ustawy w Wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów. Decyzją Zespołu
ds. Programowania Prac Rządu z dnia 1 sierpnia 2014 r. projekt ustawy został włączony
do Wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów jako projekt priorytetowy.
Projekt ustawy ma na celu wdrożenie przepisów Unii Europejskiej, w związku z tym
nie podlega procedurze notyfikacji zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia
23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji
norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039 oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597).
51

Data sporządzenia
Nazwa projektu
Projekt ustawy o płatnościach w ramach systemów
25 listopada 2014 r.
wsparcia bezpośredniego


Źródło:
Ministerstwo wiodące i ministerstwa współpracujące
Prawo UE
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Osoba odpowiedzialna za projekt w randze Ministra,
Nr w wykazie prac UC137
Sekretarza Stanu lub Podsekretarza Stanu

Tadeusz Nalewajk, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Kontakt do opiekuna merytorycznego projektu
Tomasz Figurski, Naczelnik Wydziału Realizacji Płatności
Bezpośrednich, Departament Płatności Bezpośrednich,
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, tel.: 22 623 12
72, adres e-mail: tomasz.figurski@minrol.gov.pl
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
1. Jaki problem jest rozwiązywany?
Zasadniczym problem rozwiązywanym projektowaną ustawą jest zapewnienie odpowiedniego
wsparcia rolników poprzez wdrożenie na poziomie krajowym zreformowanego systemu płatności
bezpośrednich.
Z kolei ustanowiony w przepisach unijnych system wsparcia bezpośredniego ma na celu
w szczególności wspieranie dochodów rolników, wynagradzanie rolników za produkcję dóbr
publicznych, przeciwdziałanie wzrostowi cen żywności i zapewnienie bezpieczeństwa
żywnościowego.
2. Rekomendowane rozwiązanie, w tym planowane narzędzia interwencji, i oczekiwany efekt
Rekomendowane rozwiązanie to działanie legislacyjne. Oczekiwany efekt to wykonanie na poziomie
krajowym rozporządzenia nr 1307/2013 ustanawiającego kształt zreformowanego systemu wsparcia
bezpośredniego, w szczególności nadanie kompetencji odpowiednim organom oraz wybór opcji
wdrożeniowych w obszarach pozostających w gestii państwa członkowskiego.
Zasadniczy cel systemu wsparcia bezpośredniego polegający na wspieraniu dochodów rolników
będzie realizowany za pomocą wszystkich rodzajów płatności (tj. jednolitej płatności obszarowej,
płatności za zazielenienie, płatności dla młodych rolników, płatności dodatkowej, płatności
związanych do powierzchni upraw, płatności związanych do zwierząt, płatności dla małych
gospodarstw i płatności niezwiązanej do tytoniu), przy czym ma być on wzmocniony poprzez
nieprzyznawanie wsparcia podmiotom niebędącym rolnikami aktywnymi zawodowo.
Poszczególne płatności mają realizować ponadto następujące cele:
1) płatność za zazielenienie – wynagradzanie za dostarczanie dóbr publicznych, zachowanie
bioróżnorodności, ochrona ekosystemów itp. (cele środowiskowe wzmacnia dodatkowo
zasada wzajemnej zgodności (cross compliance) wbudowana w cały system wsparcia
bezpośredniego);
2) płatność dla młodych rolników – ułatwienie młodym rolnikom zakładania działalności
i dostosowania strukturalnego ich gospodarstw rolnych po rozpoczęciu działalności;
3) płatność dodatkowa – skuteczniejsze wspieranie dochodów tych gospodarstw, które nie
osiągają takich korzyści wynikających ze skali produkcji jak gospodarstwa największe, jednak
mają szanse na trwały rozwój;
4) płatności związane – utrzymanie produkcji w sektorach produkcji roślinnej (płatności
związane do powierzchni upraw) i w sektorach produkcji zwierzęcej (płatności związane do
zwierząt) wrażliwych pod względem społecznym, gospodarczym i środowiskowym;
5) płatność dla małych gospodarstw – wsparcie istniejącej struktury rolniczej małych
gospodarstw, nie utrudniając przy tym rozwoju w kierunku większej konkurencyjności;
6) płatność niezwiązana do tytoniu – zapobieżenie nagłemu i znaczącemu zmniejszeniu poziomu
pomocy w sektorze, który dotychczas był wspierany płatnościami krajowymi, a nie może być
wspierany płatnością sektorową w ramach nowego systemu.
52


3. Jak problem został rozwiązany w innych krajach, w szczególności krajach członkowskich
OECD/UE?
Inne kraje członkowskie UE rozwiązują wskazany problem również przez działania legislacyjne.
Zgodnie z informacją przekazaną przez Komisję Europejską podczas spotkania Komitetu ds. Płatności
Bezpośrednich w dniu 30 września 2014 r., 10 państw członkowskich zdecydowało o kontynuacji
stosowania systemu uproszczonego SAPS (a więc wszystkie państwa dotychczas stosujące ten
system).
8 państw członkowskich (oprócz Polski również Bułgaria, Belgia, Niemcy, Francja, Chorwacja,
Litwa, Rumunia) poinformowały o zamiarze stosowania płatności redystrybucyjnej (dodatkowej), 15
państw wdroży system dla małych gospodarstw, jeden kraj (Dania) skorzysta z możliwości realizacji
wsparcia do obszarów ONW w ramach I filara WPR.
6 krajów nie będzie stosować redukcji płatności (Belgia, Niemcy, Francja, Chorwacja, Litwa,
Rumunia), 9 państw wdroży redukcję płatności na maksymalnym poziomie (100%), natomiast 10
krajów na poziomie minimalnym (5%). 8 członków zadeklarowało wprowadzenie możliwości
odejmowania od sumy jednolitej płatności obszarowej podlegającej redukcji kwoty wynagrodzeń
wypłaconych przez rolnika.
Deklarację wdrożenia wsparcia związanego z produkcją zgłosiło 27 państw członkowskich (wszystkie
państwa oprócz Niemiec). 9 z nich przeznaczy na ten cel mniej niż 9% koperty finansowej, 12 z nich
wykorzysta 13% koperty, 3 ponad 13% swojej koperty finansowej. 10 krajów wykorzysta 2% koperty
lub mniej na wsparcie dla sektora roślin wysokobiałkowych.
24 państwa członkowskie będą stosowały wsparcie związane z produkcją w sektorze wołowiny
i cielęciny, 19 – w sektorze mleka i jego przetworów, 21 ma zamiar wspierać rolników z sektora mięsa
baraniego i koziego. 15 członków UE wdroży płatności do roślin wysokobiałkowych, 19 – do owoców
i warzyw, 10 – do buraków cukrowych.
Zgodnie z zapowiedzią Komisji Europejskiej, szczegółowe informacje w zakresie elementów nowego
systemu wsparcia bezpośredniego wdrażanych w poszczególnych państwach członkowskich zostaną
udostępnione w późniejszym terminie.
4. Podmioty, na które oddziałuje projekt
Grupa
Wielkość
Źródło danych
Oddziaływanie
rolnicy
ok. 1,35 mln
Agencja
pozytywne
Restrukturyzacji
i Modernizacji
Rolnictwa (ARiMR)
Przybliżona liczebność
Stawka płatności
beneficjentów
Rodzaj płatności
w ramach

w ramach
Uwagi
obecnie
obecnie
nowego
nowego
(2014 r.)
(2014 r.)
systemu
systemu
(szacunkowa)
W ramach nowego systemu jednolita
Jednolita płatność
płatność obszarowa będzie przyznawana na
ok. 1,35 mln
ok. 1,35 mln
218,04 euro/ha
110 euro/ha
obszarowa
bardzo zbliżonych zasadach do obecnie
obowiązujących.
Płatność za
Dotychczas nie była stosowana. Będzie
-
ok. 1,35 mln
-
74 euro/ha
przyznawana z tytułu praktyk rolniczych
zazielenienie
korzystnych dla klimatu i środowiska.
Płatność dla
Dotychczas nie była stosowana. Będzie
młodych rolników
-
ok. 110 tys.
-
62 euro/ha
przyznawana do hektarów w liczbie nie

większej niż 50.
Płatność
Dotychczas nie była stosowana. Będzie
-
ok. 921 tys.
-
41 euro/ha
przyznawana do hektarów z przedziału
dodatkowa
(3; 30].
53


W ramach nowego systemu płatność w tym
sektorze będzie przyznawana na zasadach
Płatność
bardzo
zbliżonych
do
obecnie
obowiązujących w odniesieniu do specjalnej
w sektorze roślin
ok. 118 tys.
ok. 118 tys.
133,18 euro/ha
326 euro/ha
wysokobiałkowych
płatności obszarowej do powierzchni upraw

roślin strączkowych i motylkowatych
drobnonasiennych.

Dotychczas wsparcie w tym sektorze było
przyznawane do ilości (a nie do
powierzchni):
− za lata 2004–2007 w formie
płatności związanej (do produkcji
z okresu bieżącego),
− za lata 2008–2011 w formie
Płatność
płatności związanej (do produkcji
w sektorze
z okresu
bieżącego)
ok. 4,6 tys.
ok. 3,5 tys.
84,18 euro/t
400 euro/ha
ziemniaków
i niezwiązanej
(do produkcji
skrobiowych
z okresu referencyjnego),
− za lata 2012–2014 w formie
płatności
niezwiązanej
(do
produkcji z okresu
referencyjnego).
W ramach nowego systemu płatność w tym
sektorze będzie przyznawana do powierzchni
uprawy.
Dotychczas wsparcie w tym sektorze było
Płatność
przyznawane do produkcji (ilości) z okresu
w sektorze
referencyjnego. W ramach nowego systemu
ok. 60 tys.
ok. 33 tys.
12,83 euro/t
400 euro/ha
buraków
płatność w tym sektorze będzie przyznawana
cukrowych
do powierzchni uprawy z danego roku (a nie
z roku referencyjnego).
Dotychczas wsparcie w tym sektorze było
Płatność
przyznawane do produkcji (ilości) z okresu
referencyjnego. W ramach nowego systemu
w sektorze
ok. 2 tys.
ok. 17 tys.
39,63 euro/t
400 euro/ha
płatność w tym sektorze będzie przyznawana
pomidorów
do powierzchni uprawy z danego roku (a nie
z roku referencyjnego).
Dotychczas wsparcie w tym sektorze było
przyznawane:
− za lata 2004–2006 w formie
płatności
związanej
(do
powierzchni uprawy z okresu
bieżącego),
− za lata 2007–2009 w formie
płatności
związanej
(do
powierzchni uprawy z okresu
Płatność
bieżącego) i niezwiązanej (do
ok. 1 tys.
ok. 600
239,47 euro/ha
480 euro/ha
w sektorze chmielu
powierzchni uprawy z okresu
referencyjnego),
− za lata 2010–2014 w formie
płatności
niezwiązanej
(do
powierzchni uprawy z okresu
referencyjnego).
W ramach nowego systemu płatność w tym
sektorze będzie przyznawana do powierzchni
uprawy z danego roku (a nie z roku
referencyjnego).
Dotychczas wsparcie w tym sektorze było
przyznawane:
− za lata 2008–2011 w formie
płatności do powierzchni uprawy
Płatność
ok. 56 tys.
z danego roku,
(truskawki)
− za lata 2012–2014 w formie
w sektorze
ok. 30 tys.
375,76 euro/ha
250 euro/ha
owoców miękkich
ok.72,5 tys.
płatności do powierzchni uprawy

(maliny)
z roku referencyjnego.
W ramach nowego systemu płatność w tym
sektorze będzie przyznawana do powierzchni
uprawy z danego roku (a nie z roku
referencyjnego).
Płatność
Dotychczas nie była stosowana. W ramach
-
ok. 790
-
200 euro/ha
w sektorze lnu
nowego systemu płatność w tym sektorze
54