Rządowy projekt ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego

nr 1306/2013, upoważni Rzeczpospolitą Polską do przedłużenia terminu, o którym
mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw rozwoju wsi może określić, w drodze
rozporządzenia, w danym roku dłuższy termin składania wniosków o przyznanie
płatności bezpośrednich lub płatności niezwiązanej do tytoniu, mając na względzie
umożliwienie otrzymania przez rolników należnych im płatności bezpośrednich
i płatności niezwiązanej do tytoniu. Wydając rozporządzenie o przedłużeniu terminu
składania wniosków, minister właściwy do spraw rozwoju wsi powinien także
uwzględnić okoliczności, którymi kierowała się Komisja Europejska, upoważniając
Rzeczpospolitą Polską do takiego przedłużenia. Okoliczności te mogą mieć charakter
zdarzeń nadzwyczajnych związanych z działaniem siły wyższej.
Proponowane regulacje są tożsame z dotychczas obowiązującymi w ustawie
o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego.
Propozycje przepisów zawarte w art. 22 dotyczą sposobu składania wniosku
o przyznanie płatności bezpośrednich i płatności niezwiązanej do tytoniu. W ust. 1
proponuje się, aby ww. wniosek był składany na formularzach przesłanych lub
udostępnionych przez ARiMR, natomiast deklaracja i umowa, dotyczące wspólnej
realizacji obszarów proekologicznych, były składane na formularzach opracowanych
i udostępnionych przez ARiMR.
Ponadto w ust. 2 proponuje się, aby ARiMR opracowywała jeden formularz, za pomocą
którego rolnik będzie mógł się ubiegać nie tylko o przyznanie płatności bezpośrednich,
ale również o przyznanie pomocy w ramach działań, o których mowa w art. 5 ust. 1
pkt 8 i 10–12 projektowanej ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich
z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów
Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014–2020. Propozycja
ta jest zgodna z przepisami art. 72 ust. 4 rozporządzenia nr 1306/2013, zgodnie
z którymi państwo członkowskie może zadecydować, że jeden wniosek o przyznanie
pomocy obejmuje kilka lub wszystkie systemy wsparcia i środki, o których mowa
w art. 68, lub inne systemy wsparcia i środki.
W ust. 3 zaproponowano, aby tak jak dotychczas, ARiMR przesyłała formularz oraz
materiał graficzny (materiał geograficzny) lub udostępniała je na stronie internetowej
ARiMR, zgodnie z art. 72 ust. 3 rozporządzenia nr 1306/2013, rolnikowi, który złożył
wniosek o przyznanie płatności bezpośrednich w poprzednim roku. Przy czym
25
formularz oraz materiał graficzny (materiał geograficzny) udostępniony na stronie
internetowej ARiMR zabezpiecza się przed dostępem osób nieuprawnionych.
Ponadto w ust. 4 proponuje się, aby do informacji dotyczącej maksymalnego
kwalifikowalnego obszaru, przesłanej przez ARiMR wraz z formularzem wniosku
o przyznanie płatności, nie stosować przepisów art. 77 § 4 zdanie drugie k.p.a., które
ustanawiają obowiązek zakomunikowania stronie (przed wydaniem decyzji) faktów
znanych organowi z urzędu. Zgodnie z art. 17 ust. 4 rozporządzenia nr 809/2014 wraz
z formularzem wniosku rolnikowi należy przesłać informację dotyczącą maksymalnego
kwalifikowalnego obszaru na danej działce ewidencyjnej. Natomiast zgodnie z art. 77
§ 4 k.p.a. fakty znane organowi z urzędu należy zakomunikować stronie. W związku z
tym przekazanie rolnikowi przedmiotowych informacji znanych organowi z urzędu
wraz z wstępnie wypełnionym formularzem wniosku (przed wszczęciem postępowania
administracyjnego w sprawie o przyznanie płatności w ramach systemów wsparcia
bezpośredniego) pozwala na odstąpienie od ponownego przekazywania tych informacji
po wszczęciu postępowania w trybie art. 77 § 4 k.p.a. Proponowany przepis spowoduje
ograniczenie wydatków na obsługę administracyjną wniosków o przyznanie płatności
w ramach systemów wsparcia bezpośredniego.
W projekcie ustawy w art. 22 w ust. 6 przewidziano również, aby ARiMR mogła
udostępnić formularz wniosku wraz z załącznikami wyłącznie na stronie internetowej
ARiMR.
Jednak rolnicy, którzy chcą pozostać przy tradycyjnej metodzie, będą otrzymywali
wniosek wraz z załącznikami w wersji papierowej. Należy jednak podkreślić, że
w przypadku gdy rolnik w danym roku zamierza składać wniosek za pomocą
formularza udostępnionego na stronie internetowej ARiMR, bezcelowe jest przesyłanie
mu wniosku spersonalizowanego i materiału graficznego w formie papierowej.
Umożliwienie takiego podejścia zasadne jest także w przypadku producentów rolnych
posiadających dużą liczbę działek ewidencyjnych, do których wysyłane są corocznie
obszerne materiały graficzne. Powyższa możliwość spowoduje zmniejszenie obciążeń
administracyjnych dla ARiMR.

26
Ponadto, tak jak dotychczas, wnioski o przyznanie płatności bezpośrednich oraz
płatności niezwiązanej do tytoniu rolnicy będą mogli złożyć za pomocą formularza
umieszczonego na stronie internetowej ARiMR.
W ust. 7 uregulowano sposób postępowania w przypadku, gdy do wniosku składanego
elektronicznie konieczne jest dołączenie dokumentów niezbędnych do przyznawania
płatności. W niektórych przypadkach wymagane jest złożenie dodatkowych
dokumentów, na których wymagane są podpisy osoby innej niż wnioskodawca.
W związku z powyższym proponuje się, aby w przypadku dokumentów, na których
wymagane są podpisy osoby innej niż wnioskodawca, wraz z wnioskiem przekazywana
była również kopia tych dokumentów w formie elektronicznej, np. w postaci skanu
(lit. a) lub aby były one przekazywane w formie elektronicznej, opatrzone bezpiecznym
podpisem elektronicznym (lit. b). Proponuje się także (ust. 8), aby dokumenty, których
kopie w formie elektronicznej nie zostały dołączone do wniosku złożonego za pomocą
formularza elektronicznego, rolnik mógł złożyć bezpośrednio w biurze powiatowym
ARiMR lub nadać w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego
w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. poz. 1529).
W przypadku dokumentów opracowanych na formularzach przygotowanych przez
ARiMR podpisywanych tylko przez wnioskodawcę proponuje się, aby formularze te
były dostępne na stronie internetowej ARiMR. Po ich wypełnieniu przez rolnika byłyby
one przesyłane w wersji elektronicznej wraz z wnioskiem.
Ponadto zgodnie z ust. 9 do złożenia wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich
lub płatności niezwiązanej do tytoniu za pomocą formularza umieszczonego na stronie
internetowej ARiMR nie jest wymagany bezpieczny podpis elektroniczny.
Jednocześnie w projektowanym art. 22 zostały zaproponowane dwie delegacje dla
ministra właściwego do spraw rolnictwa do określenia, w drodze rozporządzeń:
− szczegółowych wymagań, jakie powinny spełniać wnioski o przyznanie płatności
bezpośrednich lub płatności niezwiązanej do tytoniu (ust. 10), oraz
− szczegółowych wymagań, jakie powinien spełniać formularz wniosku umieszczany
na stronie internetowej ARiMR, oraz szczegółowe warunki i tryb składania
wniosków za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej ARiMR,
w tym format pliku, w jakim będą dołączane do wniosku kopie dokumentów
w formie elektronicznej (ust. 11).
27
W projektowanym art. 23 zaproponowano wyłączenie stosowania przepisu art. 64
§ 2 k.p.a. Zaproponowano bowiem odrębne przepisy, na mocy których organ będzie
mógł wezwać rolnika do uzupełnienia wniosku o przyznanie płatności bezpośrednich
lub płatności niezwiązanej do tytoniu do dnia 9 czerwca.
Zgodnie z projektowanym art. 23 ust. 1, w przypadku gdy wniosek o przyznanie
płatności bezpośrednich lub płatności niezwiązanej do tytoniu nie czyni zadość
wymaganiom innym niż wskazane w art. 64 § 1 k.p.a., kierownik biura powiatowego
ARiMR, niezwłocznie po otrzymaniu tego wniosku, poinformuje rolnika
o stwierdzonych brakach oraz o skutkach ich nieusunięcia w terminie.
Z przepisów rozporządzenia nr 809/2014 oraz z projektowanego art. 21 ust. 2 ustawy
wynika, że termin składnia wniosków (od dnia 15 marca do dnia 15 maja) nie podlega
przywróceniu. Wnioski złożone od dnia 16 maja do dnia 9 czerwca podlegają
rozpatrzeniu, ale płatności pomniejsza się o 1% za każdy dzień spóźnienia. Wnioski
złożone po dniu 9 czerwca nie podlegają rozpatrzeniu.
Zgodnie z art. 4 rozporządzenia nr 809/2014, wnioski o przyznanie pomocy, wnioski
o wsparcie, wnioski o płatność i dokumenty uzupełniające złożone przez beneficjenta
mogą zostać skorygowane i poprawione w dowolnym czasie po ich złożeniu
w przypadku stwierdzenia oczywistych błędów uznanych przez właściwy organ na
podstawie ogólnej oceny danego przypadku, pod warunkiem że beneficjent działał
w dobrej wierze. Właściwy organ może uznać oczywiste błędy tylko w przypadku, gdy
mogą one być bezpośrednio zidentyfikowane w wyniku sprawdzenia informacji
zawartych w ww. dokumentach.
Projektowany art. 24 ustanawia tryb przyznawania i wypłaty płatności bezpośrednich
i płatności niezwiązanej do tytoniu.
W projektowanych ust. 1 i 2 określono, że płatności przyznawane są w drodze decyzji,
a w decyzji tej określa się ewentualne zmniejszenia płatności, wykluczenia z tych
płatności oraz pozostałe kary administracyjne, a także ustala się ewentualną kwotę
podlegającą odliczeniu, jeśli zachodzą przesłanki określone w przepisach unijnych.
Projektowany ust. 3 realizuje obowiązek państwa członkowskiego określony w art. 41
ust. 7 rozporządzenia nr 1307/2013 przez wskazanie, że w postępowaniu w sprawie
o przyznanie płatności dodatkowej kierownik biura powiatowego ARiMR ustala, czy
nie zachodzą okoliczności określone w art. 41 ust. 7 rozporządzenia nr 1307/2013,
28
tj. czy po dniu 18 października 2011 r. rolnik podzielił swoje gospodarstwo rolne
wyłącznie w celu skorzystania z płatności dodatkowej.
Projektowane ust. 4–6 określają tryb odwoławczy.
Projektowane ust. 7 i 8 odnoszą się do terminu wydawania decyzji i ewentualnego
zawiadamiania rolnika w przypadku niezałatwienia sprawy do dnia 1 marca roku
następującego po roku złożenia wniosku o przyznanie płatności.
Projektowane ust. 9–16 dotyczą kwestii niedoręczania decyzji w sprawie o przyznanie
płatności, jeżeli uwzględniają one w całości żądanie rolnika i nie określają zmniejszeń,
wykluczeń lub pozostałych kar administracyjnych oraz nie ustalają kwot podlegających
odliczeniu. Projektowane w tym zakresie przepisy są tożsame z rozwiązaniami
funkcjonującymi w ramach dotychczas obowiązujących przepisów.
Zgodnie z proponowanymi przepisami, w przypadku gdy przyznawana w drodze
decyzji kwota płatności będzie zgodna z żądaniem rolnika określonym we wniosku,
taka decyzja nie będzie faktycznie doręczana wnioskodawcy. Przyjęto, że dniem
doręczenia decyzji będzie dzień wpływu (uznania) środków finansowych na rachunek
bankowy rolnika. Jednocześnie w tytule przelewu podany będzie numer decyzji oraz
informacja, że decyzja nie zostanie faktycznie rolnikowi doręczona, a zatem rolnik
będzie poinformowany o tym, że nie otrzyma pisemnej decyzji w sprawie o przyznanie
płatności.
Określenie dnia doręczenia decyzji jest niezbędne z uwagi na fakt, że k.p.a.
uzależnia skuteczność czynności procesowej strony, takiej jak np. wniesienie
odwołania, od zachowania terminu liczonego właśnie od daty doręczenia decyzji.
Należy jednocześnie podkreślić, że uznanie za doręczoną decyzji w sprawie
o przyznanie rolnikowi płatności w pełnej wysokości, mimo że rolnik tej decyzji
faktycznie nie odebrał, nie oznacza braku możliwości skorzystania przez niego
z przewidzianych procedurą administracyjną uprawnień, zarówno do zapoznania się
z treścią takiej decyzji (vide proponowane rozwiązanie dotyczące udostępniania stronie
decyzji na wniosek), jak i jej weryfikacji w trybach przewidzianych w k.p.a. Rolnik
niezadowolony z kwoty przyznanych płatności będzie mógł ją bowiem zakwestionować
zarówno przez złożenie odwołania od decyzji, jak i wniosku o jej weryfikację w trybach
nadzwyczajnych.
29