Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw

prokuratur, policji i innych upoważnionych podmiotów, które również wskazują
terminy udostępnienia informacji. Proponuje się więc, aby wzorem ZUS i organów
podatkowych (podmiotów o podobnym statusie co Narodowy Fundusz Zdrowia)
zobowiązać komorników do ponoszenia opłaty za wystąpienie z wnioskiem
o udostępnienie informacji przez Narodowy Fundusz Zdrowia w wysokości 50 zł, co
powinno zrównoważyć koszty gromadzenia związane z udzieleniem informacji
i danych.
Natomiast organom egzekucyjnym określonym w art. 19 i art. 20 ustawy z dnia
17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2012 r.
poz. 1015, z późn. zm.) Narodowy Fundusz Zdrowia będzie udostępniał nieodpłatnie
informacje i dane przez niego zgromadzone, w zakresie niezbędnym do prowadzenia
postępowania egzekucyjnego.
IV. Zmiany mające na celu wydłużenie okresu obowiązywania umów do 30 czerwca
2016 r.
Proces zawierania umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej jest złożonym
przedsięwzięciem organizacyjnym, które wymaga przygotowania rozbudowanego
aparatu legislacyjnego i informatycznego po stronie centrali Narodowego Funduszu
Zdrowia oraz bardzo dużego wysiłku logistycznego i realizacyjnego po stronie
oddziałów wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia. Poza przygotowaniem
i przeprowadzeniem postępowań w sprawie zawarcia umów, polegającym m.in. na
rozpatrzeniu kilkudziesięciu tysięcy ofert, niezbędne jest zapewnienie sił i środków,
a także czasu na rozpatrzenie odwołań od wyników konkursów ofert.
Wobec istotnych zmian wprowadzanych projektem ustawy, w szczególności w związku
z oparciem procesu tworzenia planów zakupów i zawierania umów o mapy potrzeb
zdrowotnych, koniecznym staje się wprowadzenie przepisu umożliwiającego
wydłużenie obowiązywania umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zawartych
w poszczególnych zakresach, jednak na okres nie dłuższy niż do dnia 30 czerwca
2016 r., w celu odpowiedniego przygotowania postępowań w oparciu o nowe zasady.
Jednocześnie przewiduje się pozostawienie dyrektorom oddziałów wojewódzkich
możliwości wyłączenia z wydłużenia umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej
z zakresu leczenia szpitalnego i ambulatoryjnej opieki specjalistycznej w części
41

dotyczącej leczenia onkologicznego. Powyższe ma na celu jak najszybsze zapewnienie
bardziej kompleksowej opieki na każdym etapie choroby nowotworowej.
V. Zmiany mające na celu wprowadzenie porady receptowej
W związku z tym, że część porad lekarskich jest związana wyłącznie z koniecznością
wystawienia recepty na leki lub środki spożywcze specjalnego przeznaczenia
żywieniowego albo zaopatrzenia na wyroby medyczne, w celu kontynuowania leczenia
tymi lekami, środkami lub wyrobami, w art. 3 projektu ustawy proponuje się zmianę
art. 42 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U.
z 2011 r. Nr 277, poz. 1643, z późn. zm.). Obecnie, zgodnie z art. 42 tej ustawy, lekarz
orzeka o stanie zdrowia określonej osoby po uprzednim, osobistym jej zbadaniu,
z zastrzeżeniem sytuacji określonych w odrębnych przepisach. W projekcie ustawy
przewiduje się wprowadzenie na gruncie ww. ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r.
o zawodach lekarza i lekarza dentysty wyjątku od konieczności osobistego badania
pacjenta, polegającego na tym, że lekarz, znając stan zdrowia pacjenta (odzwierciedlony
w dokumentacji medycznej pacjenta), może, bez dokonania osobistego badania
pacjenta, wystawić receptę niezbędną do kontynuacji leczenia oraz zlecenie na
zaopatrzenie w wyroby medyczne jako kontynuację zaopatrzenia w wyroby medyczne.
Jednocześnie taka recepta lub zlecenie będą mogły być przekazane osobie
upoważnionej przez pacjenta albo przedstawicielowi ustawowemu albo osobom
trzecim, jeżeli pacjent oświadczy podmiotowi udzielającemu świadczeń zdrowotnych,
że recepty lub zlecenia mogą być odebrane przez osoby trzecie bez szczegółowego
określania tych osób. Upoważnienie lub oświadczenie będzie odnotowywane
w dokumentacji medycznej pacjenta albo dołączane do tej dokumentacji. Informacje
o wystawieniu recepty lub zlecenia będą zamieszczane w dokumentacji medycznej
pacjenta. Natomiast informacje o tym, kto odebrał taką receptę lub zlecenie, będą
umieszczane w dokumentacji medycznej pacjenta albo dołączane do tej dokumentacji –
umożliwi to wpisywanie tej informacji przez lekarza w dokumentacji medycznej albo
sporządzenie tej informacji przez inną osobę zatrudnioną w podmiocie udzielającym
świadczeń zdrowotnych, w celu jej dołączenia do dokumentacji medycznej pacjenta.
Jednocześnie w art. 42 ust. 1 zrezygnowano z zastrzeżenia do odrębnych przepisów,
gdyż przepisy te i tak obowiązują, więc nie ma potrzeby czynienia takiego zastrzeżenia.
Obecnie głównie przepisy dotyczące wystawania zaświadczeń dla celów pracowniczych
42

umożliwiają wystawianie zaświadczenia o stanie zdrowia przez lekarza innego niż ten,
który badał pacjenta (na podstawie posiadanej dokumentacji medycznej).
VI. Zmiany w ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób
prawnych
Zmiana w ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych
ma na celu zwolnienie Narodowego Funduszu Zdrowia od podatku. Nie znajduje
uzasadnienia, żeby podmiot publiczny, dysponujący środkami publicznymi
i nieprowadzący żadnej działalności gospodarczej (jedynie realizujący zadania
o charakterze publicznym wynikające z ustaw i aktów wykonawczych), płacił podatek
dochodowy.
Obecnie osiągane przez Narodowy Fundusz Zdrowia dochody podlegają
przedmiotowemu zwolnieniu podatkowemu. Powyższe powoduje jednak znaczne
obciążenie pracą związaną z prowadzoną rachunkowością i sprawozdawczością. Mając
na uwadze, iż ostatecznie Narodowy Fundusz Zdrowia (wskutek zwolnienia
przedmiotowego) nie odprowadza podatku, celowe jest jego podmiotowe zwolnienie,
które umożliwi odciążenie Narodowego Funduszu Zdrowia od kosztów ponoszonych
w związku z prowadzeniem sprawozdawczości.
VII. Zmiany w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej
Zmiana ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej ma na celu
usprawnienie procesu kontroli świadczeniodawców.
W raporcie Najwyższej Izby Kontroli (NIK) „Prowadzenie kontroli
świadczeniodawców oraz weryfikacja wykonania zakontraktowanych świadczeń opieki
zdrowotnej przez Narodowy Fundusz Zdrowia” (P/12/142) wskazano m.in. na
niewystarczającą liczbę kontroli wykonywanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Mając na względzie uwagi NIK oraz ograniczone możliwości kadrowe Narodowego
Funduszu Zdrowia, proponuje się uprościć postępowania kontrolne.
Proponuje się, aby wyłączenie przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie
działalności gospodarczej miało podobny zakres, jak wyłączenie dotyczące Ministra
Zdrowia, wojewody i podmiotu tworzącego zawarte w art. 84aa ustawy z dnia 2 lipca
2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Stąd proponuje się wyłączyć przepisy
43

art. 82 i art. 83 ustawy. Jednocześnie w projekcie nie wyłącza się art. 79 i art. 80a,
z uwagi na fakt, iż zgodnie z zasadą lex posterior generalia non derogat legi priori
speciali (przepis późniejszy ogólny nie uchyla przepisu wcześniejszego
szczegółowego), przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz, wydanego na podstawie
art. 64 ust. 10 tej ustawy, rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 15 grudnia 2004 r.
w sprawie szczegółowego sposobu i trybu przeprowadzania kontroli przez podmiot
zobowiązany do finansowania świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych
(Dz. U. Nr 274, poz. 2723) regulują wskazany obszar w sposób odmienny.
Wyłączenie ww. przepisów wynika również ze specyfiki kontroli wykonania umów
o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Ponadto wprowadzenie przedmiotowych
zmian ma na celu usunięcie rozbieżności interpretacyjnych związanych ze stosowaniem
przepisów dotyczących kontroli przedsiębiorców – w odniesieniu do kontroli realizacji
umów zawieranych przez dyrektorów oddziałów wojewódzkich Narodowego Funduszu
Zdrowia ze świadczeniodawcami będącymi również, lecz nie zawsze, przedsiębiorcami.
Podstawą udzielania świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków
publicznych jest umowa o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Przeprowadzanie
kontroli świadczeniodawców przez pracowników Narodowego Funduszu Zdrowia jest
zatem konsekwencją umów zawartych pomiędzy Narodowym Funduszem Zdrowia
a świadczeniodawcami. Jednocześnie podkreślić należy, iż Narodowy Fundusz Zdrowia
nie kontroluje działalności gospodarczej przedsiębiorcy (gdyż nie ma takich
uprawnień), lecz wykonanie zawartej umowy cywilnoprawnej.
VIII. Zmiany w innych ustawach
Zmiany w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego
i o wolontariacie, ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu
zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, ustawie z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach
medycznych, ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, ustawie
z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia oraz ustawie
z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego
przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych są konsekwencją zmian
wprowadzonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
44

Z uwagi na treść projektowanych zmian, w celu uniknięcia ewentualnej luki prawnej,
dodany został przepis utrzymujący w mocy dotychczasowo wydane rozporządzenia.
Okres 12 miesięcy określony w art. 24 projektu ustawy jest konieczny do
przeprowadzenia procedury legislacyjnej i wypracowania rozwiązań uwzględniających
stanowiska podmiotów społecznych.
Zakłada się, że ustawa wejdzie w życie 1 stycznia 2015 r., z wyjątkiem:
1)
art. 1 pkt 8 lit. c i pkt 10, art. 12 ust. 4, art. 15 i art. 22, które wchodzą w życie
z dniem ogłoszenia;
2)
art. 1 pkt 34 w zakresie art. 95d i art. 95e ustawy, o której mowa w art. 1,
w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, który wchodzi w życie z dniem
30 czerwca 2016 r.;
3)
art. 1 pkt 15, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2018 r.;
4)
art. 1 pkt 16 w zakresie art. 31lc ust. 6 ustawy, o której mowa w art. 1,
w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia
2020 r.
Wejście w życie części przepisów projektowanej ustawy z dniem ogłoszenia, tj.
regulacji dotyczących przekazywania dotacji do Narodowego Funduszu Zdrowia przez
Ministra Zdrowia, przeprowadzenia procesu zawierania umów o udzielanie świadczeń
opieki zdrowotnej z zakresu świadczeń wysokospecjalistycznych na 2015 r.,
sporządzenia planu finansowego Agencji oraz przedłużenia okresu obowiązywania
umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, nie sprzeciwia się zasadom
demokratycznego państwa prawnego, gdyż jest to uzasadnione koniecznością
zabezpieczenia dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej z dniem 1 stycznia 2015 r. oraz
potrzebą zapewnienia funkcjonowania Agencji w sposób nieprzerwany. Ponadto
z uwagi na to, że pierwsze mapy potrzeb zdrowotnych wejdą w życie od połowy
2016 r., proponuje się, aby projektowane art. 95d i art. 95e weszły w życie z dniem
30 czerwca 2016 r. Z uwagi na to, że wyniki monitorowania map będą na koniec
2017 r., dodawany ust. 3 do art. 31a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach
opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wejdzie w życie z dniem
1 stycznia 2018 r. Natomiast wejście w życie art. 31lc ust. 6 ww. ustawy z dniem
1 stycznia 2010 r. ma na celu zapewnienie czasu na wypracowanie i wdrożenie
docelowego modelu standardu rachunku kosztów.
45