Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny

o 
homoseksualność nie jest czymś normalnym, ale powinna być tolerowana – 
52,0% 
o 
homoseksualność nie jest czymś normalnym i nie powinna być tolerowana – 
31,0% 
o 
trudno powiedzieć – 9,0% 
  Zapytane  o  to,  jakie  jest  nastawienie  większości  społeczeństwa  do 
homoseksualności,  osoby  uczestniczące  w  badaniu  udzieliły  następujących 
odpowiedzi: 
o 
życzliwe – 1% 
o 
obojętne – 25% 
o 
wrogie – 66% 
o 
trudno powiedzieć – 8% 
  Zapytane o to, jakie powinno  być  nastawienie  państwa  do  osób 
homoseksualnych,  osoby  uczestniczące  w  badaniu  udzieliły  następujących 
odpowiedzi: 
o 
państwo powinno ochraniać osoby homoseksualne – 13% 
o 
państwo powinno obojętnie traktować osoby homoseksualne – 57% 
o 
państwo powinno zwalczać osoby homoseksualne – 20% 
o 
trudno powiedzieć – 10% 
W  konkluzji  przeprowadzonych  badań  oraz  po  porównaniu  ich  wyników  z 
wynikami  badań  przeprowadzonymi  od  1988  roku,  CBOS  stwierdza,  że  postawy 
społeczne  wobec osób  homoseksualnych  są  trwałe  i  mocno  ugruntowane, czego 
dowodzi  zdecydowanie  i  konsekwencja,  z  jaką  znacząca  grupa  respondentów 
sprzeciwia się przyznaniu im jakichkolwiek praw. Wydaje się, że ani zmiana ustroju, 
ani wstąpienie do Uni  Europejskiej nie zmieniły istotnie nastawienia społeczeństwa. 
Chwilowe zmiany opini  zanotowaliśmy w momencie, kiedy restrykcje wymierzone w 
homoseksualistów  wiązano  z  możliwymi  zagrożeniami  swobody  zrzeszania  się 
innych grup: być może wtedy niektórzy przestali myśleć o prawach gejów i lesbijek w 
kontekście swoich opini  na temat homoseksualizmu, a zaczęli widzieć je jako część 
porządku demokratycznego. 
 
Sytuacja społeczna osób homoseksualnych i osób biseksualnych – raport 
Lambdy-Warszawa i Kampanii Przeciw Homofobii 
30 
 
Przygotowując wspomniany raport Sytuacja społeczna osób biseksualnych i 
homoseksualnych w Polsce. Raport za lata 2005 i 2006  (dalej jako „Raport”) 
przeprowadzono badanie ankietowe na osobach homoseksualnych i osobach 
biseksualnych.  Ogółem  badaniem  objęto  1002  osoby  (z  tego  51,6%  stanowili 
homoseksualni  mężczyźni,  29,5%  -  homoseksualne kobiety, 11,7% -  biseksualne 
kobiety, 6,4% - biseksualni mężczyźni, oraz 0,8% - inni respondenci; charakterystyki 
swojej orientacji seksualnej samodzielnie dokonywali każdy z respondentów i każda 
z respondentek).  51,9% respondentów  i  respondentek  mieściło  się  w  przedziale 
wiekowym  od  18  do  25  roku  życia,  36,5%  -  w  przedziale  od  26  do  40  roku  życia. 
Ponad  70,0%  respondentów  i  respondentek  pochodziło  z  miast  o  liczbie  ludności 
przekraczającej  100 000  mieszkańców.  45,2%  osób  objętych  badaniem  podało,  że 
legitymuje  się  wykształceniem  średnim,  34,2%  -  wykształceniem  wyższym.  Jak z 
powyższego  opisu  wynika,  badaniem  objęto  przede  wszystkim  osoby  lepiej 
wykształcone  i  mieszkające  w  większych  miastach,  co  ma  dla  wyników  badania 
znaczenie o  tyle,  że  po osobach  z tej grupy można  oczekiwać  rzeczowej oceny 
otoczenia  i  niewielkiej  skłonności do wyolbrzymiania zagrożeń czy  nieprawidłowego 
relacjonowania swoich doświadczeń i spostrzeżeń. 
Osobom objętym badaniem zadano szereg pytań dotyczących ich sytuacji w 
latach 2005-2006. Poniżej przedstawiono wyniki badania oraz odpowiedzi na pytania 
relewantne z punktu widzenia projektowanych zmian kodeksu karnego. 
 
Przemoc fizyczna 
17,6%  osób  objętych  badaniem  stwierdziło,  że  –  w  związku  z  tym,  że 
wiedziano o  ich  homoseksualności  lub  biseksualności  albo  przypuszczano,  że  są 
homoseksualne lub biseksualne -  doświadczyło  przemocy  fizycznej  (13,6% 
wszystkich  respondentek i 20,2% wszystkich  respondentów).  39,5%  spośród  tych 
osób  doświadczyło  przemocy  fizycznej  jeden raz, 18,6% -  dwukrotnie, a 41,9% - 
trzykrotnie lub częściej. Odpowiedzi dotyczyły wyłącznie okresu objętego badaniem, 
tj. lat 2005-2006. 
Wyróżniono  następujące  formy  przemocy  fizycznej,  której  doświadczyły 
osoby objęte badaniem (w nawiasach ilość osób, które zgłosiły doświadczenie danej 
formy przemocy;  procenty  nie  sumują  się  do  100,  ponieważ  można  było  wybrać 
więcej niż jedną formę): 
  potrącanie, uderzanie, szarpanie albo kopanie (67,6%), 
31 
 
  pobicie (24,4%), 
  atak z bronią (1,7%), 
  zaczepki seksualne naruszające nietykalność cielesną, np. dotykanie wbrew woli 
(32,4%), 
  przemoc seksualna (4,0%), 
  inne formy naruszenia nietykalności cielesnej (8,5%). 
W  ramach  przygotowania  Raportu  zebrano  też  informacje  na  temat  innych 
okoliczności  przemocy  fizycznej,  w  tym  sprawców  i  miejsc,  w  których  doszło  do 
aktów przemocy. 
Sprawcami przemocy fizycznej były/byli (procenty nie sumują się do 100): 
  osoby obce/nieznane osobie objętej badaniem (59,7%), 
  koledzy i koleżanki ze szkoły/studiów (29,5%), 
  osoby, z którymi osoba objęta badaniem się przyjaźniła (10,2%), 
  matka osoby objętej badaniem (6,3%), 
  ojciec osoby objętej badaniem (5,1%), 
  inne osoby z rodziny osoby objętej badaniem (5,1%). 
Zgodnie z odpowiedziami respondentek i respondentów, którzy doświadczyli 
przemocy fizycznej, do jej aktów doszło (procenty nie sumują się do 100): 
  w miejscach publicznych, takich jak ulica, droga, park (56,8%), 
  w miejscach publicznych, takich jak sklep, klub czy środek komunikacji publicznej 
(28,4%), 
  w szkole (24,4%), 
  w mieszkaniu osoby objętej badaniem (15,9%). 
Należy  ponadto  odnotować,  że  aż  85,1%  osób  objętych  badaniem,  które 
podały,  że  -  w  związku  z  tym,  że  wiedziano  o  ich  homoseksualności  lub 
biseksualności  albo  przypuszczano,  że  są  homoseksualne  lub  biseksualne  - 
doświadczyły  przemocy  fizycznej, nie  zawiadomiło  o tym fakcie Policji ani 
prokuratora. Najczęstszym powodem takiej decyzji, podawanym przez respondentów 
i  respondentki,  był  brak  przekonania  o  skuteczności  działań  Policji,  obawa  przed 
uwagami, komentarzami i docinkami ze strony funkcjonariuszy Policji 
spowodowanymi ujawnieniem orientacji seksualnej pokrzywdzonych, a także obawa 
przed zemstą sprawców. 
Przemoc psychiczna 
32 
 
51,0%  osób  objętych  badaniem  stwierdziło,  że  –  w  związku  z  tym,  że 
wiedziano  o  ich  homoseksualności  lub  biseksualności  albo  przypuszczano,  że  są 
homoseksualne lub biseksualne -  doświadczyło  przemocy  psychicznej  (45,9% 
wszystkich  respondentek i 54,6% wszystkich  respondentów).  17,6%  spośród  tych 
osób doświadczyło przemocy psychicznej jeden raz, 12,4% - dwukrotnie, a 70,0% - 
trzykrotnie lub częściej. Odpowiedzi dotyczyły wyłącznie okresu objętego badaniem, 
tj. lat 2005-2006. 
Wyróżniono  następujące  formy  przemocy  psychicznej,  której  doświadczyły 
osoby objęte badaniem (w nawiasach ilość osób, które zgłosiły doświadczenie danej 
formy przemocy;  procenty  nie  sumują  się  do  100,  ponieważ  można  było  wybrać 
więcej niż jedną formę): 
  zaczepki słowne/agresja słowna (75,0%), 
  obrażanie, poniżanie, ośmieszanie (55,8%), 
  rozpowszechnianie  negatywnych  opini   na  temat  osoby  objętej  badaniem 
(44,6%), 
  pogróżki (15,3%), 
  nienawistne listy skierowane do osoby objętej badaniem lub jej bliskich (5,9%), 
  szantaż (6,5%), 
  wandalizm i niszczenie mienia (5,5%), 
  grafitti/plakaty/ulotki na temat osoby objętej badaniem (2,0%), 
  inne formy nękania psychicznego (7,2%). 
W ramach  przygotowania  Raportu  zebrano  też  informacje  na  temat  innych 
okoliczności  przemocy  psychicznej,  w  tym  sprawców  i  miejsc,  w  których  doszło  do 
aktów przemocy. 
Sprawcami przemocy psychicznej były/byli (procenty nie sumują się do 100): 
  osoby obce/nieznane osobie objętej badaniem (57,7%), 
  koledzy i koleżanki ze szkoły/studiów (29,0%), 
  współpracownicy (10,6%) 
  osoby, z którymi osoba objęta badaniem się przyjaźniła (9,6%), 
  matka osoby objętej badaniem (12,7%), 
  ojciec osoby objętej badaniem (7,8%), 
  inne osoby z rodziny osoby objętej badaniem (10,6%). 
Zgodnie z odpowiedziami respondentek i respondentów, którzy doświadczyli 
przemocy psychicznej, do jej aktów doszło (procenty nie sumują się do 100): 
33 
 
  w miejscach publicznych, takich jak ulica, droga, park (55,8%), 
  w miejscach publicznych, takich jak sklep, klub czy środek komunikacji publicznej 
(29,0%), 
  w szkole (26,0%), 
  w mieszkaniu osoby objętej badaniem (24,7%), 
  w miejscu pracy (13,3%), 
  w innych miejscach (11,7%). 
Należy  ponadto  odnotować,  że  aż  96,1%  osób  objętych badaniem, które 
podały,  że  -  w  związku  z  tym,  że  wiedziano  o  ich  homoseksualności  lub 
biseksualności  albo  przypuszczano,  że  są  homoseksualne  lub  biseksualne  - 
doświadczyły  przemocy  psychicznej,  nie  zawiadomiło  o  tym  fakcie  Policji  ani 
prokuratora. Najczęstszym powodem takiej decyzji, podawanym przez respondentów 
i  respondentki,  był  brak  przekonania  o  konieczności  zawiadomienia,  brak  wiary  w 
skuteczność działań Policji oraz obawa przed tym, że Policja nie potraktuje sprawy 
poważnie. 
Ukrywanie przed otoczeniem swojej orientacji seksualnej 
Respondentów i respondentki ankiety, której użyto w przygotowaniu Raportu, 
zapytano,  czy,  przed  kim  i  w  jakich  okolicznościach  ukrywali  swoją  orientację 
seksualną. Odpowiedzi uszeregowano w czterech obszarach: praca, szkoła/uczelnia, 
miejsce zamieszkania oraz miejsca publiczne. Analizując przedmiotowe odpowiedzi, 
należy  mieć  świadomość,  że  ujawnienie  orientacji  heteroseksualnej  następuje 
zasadniczo  w  sposób  nieuświadomiony,  w  trakcie  czynności  i  zachowań,  jakie 
towarzyszą  osobom heteroseksualnym  niemal  w  każdych  okolicznościach. 
Niezależnie  od  miejsca,  ludzie  wymieniają  informacje  na  temat  tego,  jak  i  z  kim 
spędzają  swój  czas  wolny  (z  rodziną,  z  małżonkiem,  z  dziećmi),  jakie  mają  plany 
wakacyjne,  urlopowe  czy  świąteczne,  jak  i  z  kim  mieszkają  itd.  Rozmowy  na  ten 
temat odbywają się zarówno w miejscu pracy jak i podczas przypadkowych spotkań, 
w trakcie towarzyskich wizyt, a także w miejscach publicznych. Towarzyszą im gesty 
i inne zachowania (trzymanie się za ręce z partnerem/partnerką, wymiana spojrzeń i 
czułości).  Całość  tworzy  niemal  nieprzerwany  przekaz  heteroseksualności,  który 
wpisuje  się  w  panującą  kulturę.  Bardzo  wiele  osób  homoseksualnych  i  osób 
biseksualnych nie wysyła takiego przekazu, ani też przekazu właściwego dla swojej 
orientacji  seksualnej.  Z  obawy  przed  nieprzychylną  reakcją  otoczenia  celowo 
ograniczają  one  swój  udział  w  rozmowach  i  spotkaniach,  zachowują  się  w sposób 
34