Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny
projekt dotyczy zapewnienia skutecznej ochrony prawnokarnej przed przestępstwami popełnianymi z nienawiści z uwagi na płeć, tożsamość płciową, wiek, niepełnosprawność oraz orientację seksualną
- Kadencja sejmu: 7
- Nr druku: 2357
- Data wpłynięcia: 2014-03-07
- Uchwalenie: sprawa niezamknięta
2357
Druk nr 2357
Warszawa, 7 marca 2014 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja
Pani
Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:
- o zmianie ustawy - Kodeks karny.
Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy panią poseł Małgorzatę Sekułę-Szmajdzińską.
(-) Romuald Ajchler; (-) Leszek Aleksandrzak; (-) Marek Balt; (-) Anna
Bańkowska; (-) Piotr Chmielowski; (-) Jacek Czerniak; (-) Eugeniusz
Czykwin;
(-) Tomasz Garbowski; (-) Tadeusz Iwiński; (-) Dariusz
Joński; (-) Tomasz Kamiński; (-) Adam Kępiński; (-) Krystyna
Łybacka; (-) Zbigniew Matuszczak; (-) Leszek Miller; (-) Grzegorz
Napieralski; (-) Cezary Olejniczak; (-) Artur Ostrowski; (-) Stanisława
Prządka;
(-) Małgorzata
Sekuła-Szmajdzińska;
(-) Tadeusz
Tomaszewski; (-) Jerzy Wenderlich; (-) Bogusław Wontor; (-) Stanisław
Wziątek; (-) Zbyszek Zaborowski; (-) Ryszard Zbrzyzny.
Ustawa
z dnia ………. 2014 roku
o zmianie ustawy – Kodeks karny
Art. 1.
W ustawie z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553, z
późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 119 § 1 otrzymuje brzmienie:
Kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną wobec grupy osób lub
poszczególnej osoby z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej,
rasowej, politycznej, wyznaniowej, bezwyznaniowości lub ze względu na jej
płeć, tożsamość płciową, wiek, niepełnosprawność bądź orientację seksualną,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5
.
2) art. 194 otrzymuje brzmienie:
§ 1. Kto ogranicza człowieka w przysługujących mu prawach ze względu na
jego przynależność wyznaniową albo bezwyznaniowość, podlega grzywnie,
karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Jeżeli czynu określonego w § 1 dopuszcza się funkcjonariusz publiczny w
związku z wykonywaniem swoich funkcji, sprawca podlega grzywnie, karze
ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.
3) art. 195 otrzymuje brzmienie:
§ 1. Kto złośliwie przeszkadza publicznemu wykonywaniu aktu religijnego
kościoła lub innego związku wyznaniowego o uregulowanej sytuacji prawnej,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do
lat 2.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto złośliwie przeszkadza pogrzebowi,
uroczystościom lub obrzędom żałobnym.
§ 3. Jeżeli czynu określonego w § 1 i 2 dopuszcza się funkcjonariusz
publiczny w związku z wykonywaniem swoich funkcji, sprawca podlega karze
pozbawienia wolności do lat 3.
1
4) Art. 196 otrzymuje brzmienie:
§ 1. Kto umyślnie obraża uczucia religijne innych osób poprzez publiczne
znieważenie miejsca przeznaczonego do wykonywania obrzędów religijnych
lub znajdującego się w tym miejscu przedmiotu czci religijnej, podlega
grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 6
miesięcy.
§. 2. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 odbywa się z oskarżenia
prywatnego.
5) Art. 256 § 1 otrzymuje brzmienie:
§ 1 Kto publicznie propaguje faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa
lub nawołuje do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych,
rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość, płeć,
tożsamość płciową, wiek, niepełnosprawność bądź orientację seksualną,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do
lat 2.
6) art. 257 otrzymuje brzmienie:
Kto publicznie znieważa grupę ludności albo poszczególną osobę z powodu jej
przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej, bezwyznaniowości,
lub ze względu na jej płeć, tożsamość płciową, wiek, niepełnosprawność bądź
orientację seksualną lub z takich powodów narusza nietykalność cielesną innej
osoby, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.
2
UZAUZASADNIENIE
Proponowana nowelizacja ustawy z 06 czerwca 1997 roku – Kodeks karny
(Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.; dalej jako „kodeks karny” lub „kk”)
zawiera
dwa zasadnicze cele:
I. przeciwdziałanie dyskryminacji oraz naruszeniom praw i wolności członków
mniejszościowych grup religijnych i światopoglądowych (zmiany art. 194, art. 195 i
art. 196 kk) oraz
II.
zapewnienie skutecznej ochrony prawnokarnej przed przestępstwami
popełnianymi z nienawiści (hate crimes) z uwagi na płeć, tożsamość płciową, wiek,
niepełnosprawność oraz orientację seksualną (zmiany art. 119, art. 256 i art. 257 kk).
Wskazane cele mają jednoznacznie antydyskryminacyjny charakter, sięgając
w pierwszym rzędzie do zawartych w Konstytucji RP:
1. zakazu dyskryminacji z jakiegokolwiek powodu (art. 32 ust. 2 Konstytucji RP),
2. zasady równości wobec prawa (art. 32 ust. 1 zd. pierwsze Konstytucji RP),
3. nakazu traktowania wszystkich w równy sposób przez władze publiczne (art. 32
ust. 1 zd. drugie Konstytucji RP).
Przywołane postanowienia Konstytucji RP znajdują też potwierdzenie w
zobowiązaniach międzynarodowych Rzeczpospolitej Polskiej. Ograniczając się w
tym zakresie do trzech najwyrazistszych przykładów zakazów dyskryminacji
niezależnie od przesłanek, można przywołać:
1.
Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (Dz. U. z 1977 roku, Nr
38, poz. 167), którego art. 26 stanowi:
Wszyscy są równi wobec prawa i są uprawnieni bez żadnej dyskryminacji do
jednakowej ochrony prawnej. Jakakolwiek dyskryminacja w tym zakresie
powinna być ustawowo zakazana oraz powinna być zagwarantowana przez
ustawę równa dla wszystkich i skuteczna ochrona przed dyskryminacją z takich
względów, jak: rasa, kolor skóry, płeć, język, religia, poglądy polityczne lub inne,
pochodzenie narodowe lub społeczne, sytuacja majątkowa, urodzenie lub
jakiekolwiek inne okoliczności;
2.
Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych (Dz. U.
z 1977 roku, Nr 38, poz. 169), którego art. 2 ust. 2 stanowi:
3
Państwa Strony niniejszego Paktu zobowiązują się zagwarantować wykonywanie
praw wymienionych w niniejszym Pakcie bez żadnej dyskryminacji ze względu na
rasę, kolor skóry, płeć, język, religię, poglądy polityczne lub inne, pochodzenie
narodowe lub społeczne, sytuację majątkową, urodzenie lub jakiekolwiek inne
okoliczności;
3.
Konwencję o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (Dz. U. z 1993
roku, Nr 61, poz. 284), której art. 14 stanowi:
Korzystanie z praw i wolności wymienionych w niniejszej Konwencji powinno być
zapewnione bez dyskryminacji wynikającej z takich powodów jak płeć, rasa, kolor
skóry, język, religia, przekonania polityczne i inne, pochodzenie narodowe lub
społeczne, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie bądź z
jakichkolwiek innych przyczyn.
Wskazać należy, że wyżej wymienione zapisy Konstytucji RP nie doczekały
się - jak dotąd – pełnego odzwierciedlenia w obowiązujących regulacjach
prawnokarnych. Jak się wydaje, zdecydowały o tym – nieaktualne z dzisiejszego
punktu widzenia - uwarunkowania społeczno-obyczajowe. Obecny stan ochrony
prawnokarnej nie odpowiada współczesnym potrzebom społecznym, kształtowanym
m.in. przez coraz pełniejszą i wyraźniejszą obecność w przestrzeni publicznej
przedstawicieli grup do tej pory wykluczanych, marginalizowanych i lekceważonych:
- mniejszościowych grup religijnych i światopoglądowych,
- kobiet,
- osób transpłciowych,
- osób starszych,
- osób niepełnosprawnych,
- osób homoseksualnych i osób biseksualnych.
Obowiązujące regulacje nie uwzględniają też nowych lub wcześniej
nieobecnych bądź marginalizowanych zagrożeń, przed jakimi chronić winno prawo
karne. Najwyraźniejszym z tych zagrożeń jest zjawisko homofobi – irracjonalnego,
faktycznie bezpodstawnego, ale kulturowo zakorzenionego i przybierającego
rozmaite formy lęku przed osobami homoseksualnymi i osobami biseksualnymi –
odpowiedzialne za ich dyskryminację społeczną, wykluczenie, potępienie, nienawiść
oraz agresję wobec tych osób.
Uwzględnienia wymaga też zjawisko transfobi , stanowiące swoisty
odpowiednik homofobi , wymierzony wobec osób transpłciowych. Wyróżnikiem tej
4
Dokumenty związane z tym projektem:
-
2357
› Pobierz plik