Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny

 
Druk nr 2357 
 
 
Warszawa, 7 marca 2014 r. 
SEJM 
 
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ 
VII kadencja 
 
 
 
 
Pani  
 
Ewa Kopacz 
 
Marszałek Sejmu 
 
Rzeczypospolitej Polskiej 
 
 
 
 
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia  
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani 
posłowie wnoszą projekt ustawy: 
 
 
 - o zmianie ustawy - Kodeks karny. 
 
 
Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy 
upoważniamy panią poseł Małgorzatę Sekułę-Szmajdzińską. 
 
 
 
 (-)   Romuald Ajchler;  (-)   Leszek Aleksandrzak;  (-)   Marek Balt;  (-)   Anna 
Bańkowska;   (-)   Piotr Chmielowski;  (-)   Jacek Czerniak;  (-)   Eugeniusz 
Czykwin; 
 (-)   Tomasz Garbowski;  (-)   Tadeusz  Iwiński;   (-)   Dariusz 
Joński;   (-)   Tomasz  Kamiński;   (-)   Adam  Kępiński;   (-)   Krystyna 
Łybacka;   (-)   Zbigniew Matuszczak;  (-)   Leszek Miller;  (-)   Grzegorz 
Napieralski;   (-)   Cezary Olejniczak;  (-)   Artur Ostrowski;  (-)   Stanisława 
Prządka; 
(-) Małgorzata 
Sekuła-Szmajdzińska; 
 (-)   Tadeusz 
Tomaszewski;   (-)   Jerzy Wenderlich;  (-)   Bogusław  Wontor;   (-)   Stanisław 
Wziątek;  (-)   Zbyszek Zaborowski;  (-)   Ryszard Zbrzyzny. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ustawa  
z dnia ………. 2014 roku  
o zmianie ustawy – Kodeks karny 
 
Art. 1. 
W ustawie z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553, z 
późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany: 
 
 
1)  art. 119 § 1 otrzymuje brzmienie: 
Kto  stosuje  przemoc  lub  groźbę  bezprawną  wobec  grupy  osób  lub 
poszczególnej osoby z powodu  jej  przynależności  narodowej,  etnicznej, 
rasowej, politycznej, wyznaniowej,   bezwyznaniowości  lub  ze  względu  na  jej 
płeć, tożsamość płciową, wiek, niepełnosprawność bądź orientację seksualną, 
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5  
.  
2)  art. 194 otrzymuje brzmienie: 
§  1.  Kto  ogranicza  człowieka  w  przysługujących  mu  prawach  ze  względu  na 
jego  przynależność  wyznaniową  albo  bezwyznaniowość, podlega grzywnie, 
karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. 
§ 2. Jeżeli czynu określonego w § 1 dopuszcza się funkcjonariusz publiczny w 
związku z wykonywaniem swoich funkcji, sprawca podlega grzywnie, karze 
ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. 
3)  art. 195 otrzymuje brzmienie: 
§  1.  Kto  złośliwie  przeszkadza  publicznemu  wykonywaniu  aktu  religijnego 
kościoła lub innego związku wyznaniowego o uregulowanej sytuacji prawnej, 
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do  
lat 2. 
§   2. Tej samej karze podlega, kto złośliwie przeszkadza pogrzebowi,     
uroczystościom   lub obrzędom żałobnym. 
§  3.  Jeżeli  czynu  określonego  w  §  1 i 2  dopuszcza  się  funkcjonariusz 
publiczny w związku z wykonywaniem swoich funkcji, sprawca podlega karze 
pozbawienia wolności do  lat 3. 
1 
 
 
4)  Art. 196 otrzymuje brzmienie: 
§  1.  Kto  umyślnie  obraża  uczucia  religijne  innych  osób  poprzez  publiczne 
znieważenie  miejsca  przeznaczonego  do  wykonywania  obrzędów  religijnych 
lub  znajdującego  się  w  tym  miejscu  przedmiotu  czci  religijnej,  podlega 
grzywnie,  karze  ograniczenia  wolności  albo  pozbawienia  wolności  do  6 
miesięcy. 
§. 2. Ściganie  przestępstwa  określonego  w  §  1  odbywa  się  z  oskarżenia 
prywatnego.  
 
5)  Art. 256 § 1 otrzymuje brzmienie: 
§ 1   Kto publicznie propaguje faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa 
lub  nawołuje  do  nienawiści  na  tle  różnic  narodowościowych,  etnicznych, 
rasowych, wyznaniowych  albo  ze  względu  na  bezwyznaniowość,  płeć, 
tożsamość płciową, wiek, niepełnosprawność bądź orientację seksualną, 
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 
lat 2. 
 
6)  art. 257 otrzymuje brzmienie: 
Kto publicznie  znieważa grupę ludności albo poszczególną osobę  z powodu jej 
przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej,  bezwyznaniowości, 
lub  ze  względu  na  jej  płeć,  tożsamość  płciową,  wiek,  niepełnosprawność  bądź 
orientację  seksualną  lub z takich powodów narusza nietykalność cielesną  innej 
osoby, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. 
 
Art. 2. 
Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia. 
 
 
 
 
 
 
 
2 
 
 
 
UZAUZASADNIENIE 
 
Proponowana  nowelizacja  ustawy z 06 czerwca 1997 roku –  Kodeks karny 
(Dz.  U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553,  z  późn.  zm.;  dalej  jako  „kodeks  karny”  lub  „kk”) 
zawiera 
dwa  zasadnicze  cele:                                             
I.  przeciwdziałanie  dyskryminacji  oraz  naruszeniom  praw  i  wolności  członków 
mniejszościowych  grup  religijnych  i  światopoglądowych  (zmiany art. 194, art. 195 i 
art. 196 kk) oraz                                                                                                        
II. 
zapewnienie  skutecznej  ochrony  prawnokarnej  przed  przestępstwami 
popełnianymi z nienawiści (hate crimes) z uwagi na płeć, tożsamość płciową, wiek, 
niepełnosprawność oraz orientację seksualną (zmiany art. 119, art. 256 i art. 257 kk). 
Wskazane cele mają jednoznacznie antydyskryminacyjny charakter, sięgając 
w pierwszym rzędzie do zawartych w Konstytucji RP: 
1.  zakazu dyskryminacji z jakiegokolwiek powodu (art. 32 ust. 2 Konstytucji RP), 
2.  zasady równości wobec prawa (art. 32 ust. 1 zd. pierwsze Konstytucji RP), 
3.  nakazu traktowania wszystkich w równy sposób przez władze publiczne (art. 32 
ust. 1 zd. drugie Konstytucji RP). 
Przywołane  postanowienia  Konstytucji  RP  znajdują  też  potwierdzenie  w 
zobowiązaniach  międzynarodowych  Rzeczpospolitej  Polskiej.  Ograniczając  się  w 
tym  zakresie  do  trzech  najwyrazistszych  przykładów  zakazów  dyskryminacji 
niezależnie od przesłanek, można przywołać: 
1. 
Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (Dz. U. z 1977 roku, Nr 
38, poz. 167), którego art. 26 stanowi: 
 
Wszyscy  są  równi  wobec  prawa  i  są  uprawnieni  bez  żadnej  dyskryminacji  do 
jednakowej ochrony prawnej. Jakakolwiek dyskryminacja w tym zakresie 
powinna  być  ustawowo  zakazana  oraz  powinna  być  zagwarantowana  przez 
ustawę równa dla wszystkich i skuteczna ochrona przed dyskryminacją z takich 
względów, jak: rasa, kolor skóry, płeć, język, religia, poglądy polityczne lub inne, 
pochodzenie  narodowe  lub  społeczne,  sytuacja  majątkowa,  urodzenie  lub 
jakiekolwiek inne okoliczności; 
2. 
Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych (Dz. U. 
z 1977 roku, Nr 38, poz. 169), którego art. 2 ust. 2 stanowi: 
3 
 
 
Państwa Strony niniejszego Paktu zobowiązują się zagwarantować wykonywanie 
praw wymienionych w niniejszym Pakcie bez żadnej dyskryminacji ze względu na 
rasę,  kolor  skóry,  płeć,  język,  religię,  poglądy  polityczne  lub  inne,  pochodzenie 
narodowe  lub  społeczne,  sytuację  majątkową,  urodzenie  lub  jakiekolwiek  inne 
okoliczności; 
3. 
Konwencję o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (Dz. U. z 1993 
roku, Nr 61, poz. 284), której art. 14 stanowi: 
 
Korzystanie z praw i wolności wymienionych w niniejszej Konwencji powinno być 
zapewnione bez dyskryminacji wynikającej z takich powodów jak płeć, rasa, kolor 
skóry,  język,  religia,  przekonania  polityczne  i  inne,  pochodzenie  narodowe  lub 
społeczne, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie bądź z 
jakichkolwiek innych przyczyn. 
Wskazać należy, że wyżej wymienione zapisy Konstytucji RP nie doczekały 
się  -  jak  dotąd  –  pełnego  odzwierciedlenia  w  obowiązujących  regulacjach 
prawnokarnych.  Jak  się  wydaje,  zdecydowały  o  tym  –  nieaktualne z dzisiejszego 
punktu widzenia  -  uwarunkowania  społeczno-obyczajowe. Obecny stan ochrony 
prawnokarnej nie odpowiada współczesnym potrzebom społecznym, kształtowanym 
m.in.  przez  coraz  pełniejszą  i  wyraźniejszą  obecność  w  przestrzeni  publicznej 
przedstawicieli grup do tej pory wykluczanych, marginalizowanych i lekceważonych: 
- mniejszościowych  grup  religijnych i światopoglądowych,                                      
- kobiet, 
- osób transpłciowych, 
- osób starszych, 
- osób niepełnosprawnych, 
- osób homoseksualnych i osób biseksualnych. 
Obowiązujące  regulacje  nie  uwzględniają  też  nowych  lub  wcześniej 
nieobecnych  bądź  marginalizowanych  zagrożeń,  przed  jakimi  chronić  winno  prawo 
karne.  Najwyraźniejszym  z  tych  zagrożeń  jest  zjawisko  homofobi   –  irracjonalnego, 
faktycznie bezpodstawnego,  ale  kulturowo  zakorzenionego  i  przybierającego 
rozmaite  formy  lęku  przed  osobami  homoseksualnymi  i  osobami  biseksualnymi  – 
odpowiedzialne za ich dyskryminację społeczną, wykluczenie, potępienie, nienawiść 
oraz agresję wobec tych osób. 
Uwzględnienia  wymaga  też  zjawisko  transfobi ,  stanowiące  swoisty 
odpowiednik  homofobi ,  wymierzony  wobec  osób  transpłciowych.  Wyróżnikiem  tej 
4