Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny

zakazać  dyskryminacji  na  tle  orientacji  seksualnej  lub  tożsamości  płciowej; 
znowelizować Kodeks Karny celem umieszczenia mowy nienawiści oraz przestępstw 
z  nienawiści  na  tle  orientacji  seksualnej  lub  tożsamości  płciowej  wśród  czynów 
zabronionych; oraz  nasilić  działalność  zwiększającą  świadomość  w  tym  zakresie 
skierowaną na służby policyjne oraz opinię publiczną).  
Rekomendacja pochodzi z setnej sesji Komitetu Praw Człowieka, która odbyła 
się w Genewie 11-29 października 2010 roku. 
 
 
Rekomendacja CM/Rec(2010)5 Komitetu Ministrów Rady Europy z 31 
marca 2010 roku 
 
31  marca  2010  roku  Komitet  Ministrów  Rady  Europy  przyjął  rekomendację 
CM/Rec(2010)5 skierowaną do krajów członkowskich tej organizacji (Polska należy 
do Rady Europy od 1991 roku). Rekomendacja dotyczy walki z dyskryminacją na tle 
orientacji  seksualnej  oraz  tożsamości  płciowej.  W  załączniku  do  rekomendacji 
odniesiono się zarówno do przestępstw motywowanych uprzedzeniami jak i do mowy 
nienawiści. 
Odnośnie  hate crimes  oraz  innych  zdarzeń  motywowanych uprzedzeniami 
Komitet Ministrów zarekomendował państwom członkowskim: 
  zapewnienie  skutecznych,  szybkich  i  bezstronnych  dochodzeń  w  sprawach,  w 
których  można  przypuszczać  motywację  związaną  z  orientacją  seksualną  lub 
tożsamością płciową; 
  uznanie motywacji związanej z orientacją seksualną lub tożsamością płciową za 
okoliczność obciążającą i zaostrzającą wymiar kary; 
  podjęcie  odpowiednich  kroków  celem  zachęcenia  osób  pokrzywdzonych 
przestępstwami z nienawiści na tle orientacji seksualnej lub tożsamości płciowej 
do  zgłaszania  tych  przestępstw  (wśród  rekomendowanych  działań  znalazło  się 
zapewnienie, aby osoby zatrudnione w Policji, prokuraturze i sądownictwie miały 
stosowną  wiedzę  i  umiejętności,  pozwalające  rozpoznać  przestępczość 
motywowaną  uprzedzeniami  oraz  udzielić  odpowiedniego  wsparcia  osobom 
pokrzywdzonym i świadkom); 
40 
 
  podjęcie  odpowiednich  kroków  celem  zapewnienia  bezpieczeństwa  i  ochrony 
godności  przez  osoby  LGBT  pozbawione  wolności, ze szczególnym 
uwzględnieniem ochrony, jaką należy otoczyć osoby transpłciowe; 
  gromadzenie  oraz  analizę  danych  dotyczących  występowania  i  charakteru 
dyskryminacji na tle orientacji seksualnej lub tożsamości płciowej. 
Odnośnie  mowy  nienawiści  Komitet  Ministrów  zarekomendował  państwom 
członkowskim: 
  podjęcie odpowiednich kroków dla zwalczenia wszelkich form wypowiedzi, w tym 
za pośrednictwem mediów oraz Internetu, które można uznać za wywołujące lub 
szerzące  nienawiść  lub  inne  formy  dyskryminacji  lesbijek,  gejów,  osób 
biseksualnych i osób transpłciowych; mowa nienawiści powinna być zakazana i 
publicznie potępiana, ilekroć wystąpi; działania w tym zakresie winny być zgodne 
z art. 10 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz 
orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka; 
  zwiększenie  świadomości  władz  publicznych  oraz  instytucji  publicznych 
wszystkich  szczebli  celem  unikania  wypowiedzi,  zwłaszcza  dla  mediów,  które 
można uznać za legitymizację nienawiści lub dyskryminacji; 
  aby  osoby  sprawujące  urzędy  publiczne  lub  w  inny  sposób  reprezentujące 
państwo  były  zachęcane  do  promowania  praw  człowieka  przysługujących 
lesbijkom, gejom, osobom biseksualnym i osobom transpłciowym. 
 
 
Penalizacja homofobicznych i transfobicznych hate crimes  w krajach 
Unii Europejskiej 
 
Zgodnie z najnowszym raportem Agencji Praw  Podstawowych Unii 
Europejskiej  poświęconym  dyskryminacji  na  tle  orientacji  seksualnej  i  tożsamości 
płciowej  (Homophobia, transphobia and discrimination on grounds of sexual 
orientation and gender identity, Agencja Praw Podstawowych, Luksemburg, 2010), 
homofobiczne i transfobiczne hate crimes  są  coraz  powszechniejsze  w 
ustawodawstwie karnym krajów UE. 
Prawo karne Belgii, Danii, Estonii, Hiszpanii, Francji, Irlandii, Litwy, Holandii, 
Portugalii, Rumunii, Szwecji, Słoweni  oraz Wielkiej Brytanii przewiduje przestępstwa 
motywowane  uprzedzeniami  na  tle  orientacji  seksualnej  i  tożsamości  płciowej. 
41 
 
Równocześnie  przepisy ustaw karnych w Belgii, Danii, Hiszpanii, Finlandii, Francji, 
na  Litwie,  w  Holandi ,  Portugali ,  Rumuni ,  Szwecji  i  Wielkiej  Brytani   uznają,  że 
popełnienie przestępstwa motywowanego uprzedzeniami na tle orientacji seksualnej i 
tożsamości płciowej jest okolicznością obciążającą. Uzupełniająco należy dodać, że 
choć prawodawstwo niemieckie nie przewiduje kategori  przestępstw z nienawiści na 
tle orientacji  seksualnej  i  tożsamości  płciowej,  to  kategorię  taką  wyodrębniło 
orzecznictwo;  podobna  sytuacja  jest  na  Węgrzech.  Na  tle  wymienionych  krajów 
Polska  pozostaje  jednym  z  niechlubnych  wyjątków  w  Uni   Europejskiej,  którego 
prawodawstwo ani orzecznictwo nie  przewidują  skutecznej  ochrony  prawnokarnej 
przed przestępczością motywowaną homofobicznie i transfobicznie. 
 
Konsultacje 
Główną  konsultantką  części  projektowanej ustawy,  dotyczącej  przestępstw  z  
nienawiści, jest prof. Eleonora Zielińska (Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu 
Warszawskiego). Uwagi i propozycje zgłoszone w opini  przygotowanej przez prof. E. 
Zielińską  zostały  w  części  uwzględnione  w  projekcie  ustawy  -  nie  uwzględniono 
propozycji zmian w art. 218 § 1 kk oraz wprowadzenia art. 257a kk. 
 
Wskazanie źródeł finansowania 
 
Uchwalenie  projektowanej  ustawy  nie  pociąga  za  sobą  obciążenia  budżetu 
państwa ani budżetów jednostek samorządu terytorialnego.  
 
Odnośnie projektowanych aktów wykonawczych 
 
Projektowana ustawa nie przewiduje  wydania aktów wykonawczych. 
 
Oświadczenie o zgodności z prawem Uni  Europejskiej 
 
Projektowana ustawa jest zgodna z prawem Unii Europejskiej. 
 
Konsultacje społeczne 
 
42 
 
Przedłożony  projekt  ustawy  nie  był  poddany  konsultacjom  społecznym  w 
rozumieniu art. 34 ust 3 Regulaminu Sejmu RP. 
 
43