Poselski projekt ustawy o statusie Weterana Opozycji Antykomunistycznej i Korpusie Weterana Opozycji Antykomunistycznej wobec dyktatury komunistycznej PRL w latach 1956-1989 oraz o zmianie niektórych innych ustaw

 
Druk nr 2342 
 
 
Warszawa, 24 lutego 2014 r. 
SEJM 
 
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ 
VII kadencja 
 
 
 
 
Pani  
 
Ewa Kopacz 
 
Marszałek Sejmu 
 
Rzeczypospolitej Polskiej 
 
 
 
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia  
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani 
posłowie wnoszą projekt ustawy: 
 
 - 
o statusie Weterana Opozycji 
Antykomunistycznej i Korpusie 
Weterana Opozycji Antykomunis-
tycznej wobec dyktatury komunis-
tycznej PRL w latach 1956-1989 oraz  
o zmianie niektórych innych ustaw. 
 
Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy 
upoważniamy pana posła Stanisława Szweda. 
 
 
 
 (-)   Andrzej Adamczyk;  (-)   Waldemar Andzel;  (-)   Jan Krzysztof 
Ardanowski; 
 (-)   Iwona Ewa Arent;  (-)   Marek Ast;  (-)   Barbara 
Bartuś;   (-)   Włodzimierz  Bernacki;   (-)   Andrzej  Bętkowski;   (-)   Witold 
Czarnecki;   (-)   Edward Czesak;  (-)   Leszek  Dobrzyński;   (-)   Zbigniew 
Dolata; 
 (-)   Andrzej Duda;  (-)   Jan Dziedziczak; 
 (-)   Tadeusz 
Dziuba; 
 (-)   Jacek Falfus;  (-)   Zbigniew 
Girzyński;   (-)   Szymon 
Giżyński; 
 (-)   Artur Górski;  (-)   Czesław 
Hoc; 
 (-)   Józefa 
Hrynkiewicz; 
 (-)   Michał  Jach;   (-)   Dawid Jackiewicz;  (-)   Wiesław 
Janczyk; 
 (-)   Grzegorz Janik; 
 (-)   Wojciech 
Jasiński;   (-)   Andrzej 
Jaworski; 
 (-)   Mariusz 
Kamiński; 
 (-)   Izabela Kloc;  (-)   Robert 
Kołakowski;   (-)   Henryk Kowalczyk;  (-)   Elżbieta  Kruk;   (-)   Zbigniew 
Kuźmiuk;   (-)   Krzysztof Lipiec;  (-)   Adam  Lipiński;   (-)   Marzena 
Machałek;   (-)   Gabriela  Masłowska;   (-)   Jerzy Materna;  (-)   Beata 
Mazurek;   (-)   Krzysztof  Michałkiewicz;   (-)   Kazimierz Moskal;  (-)   Krystyna 
Pawłowicz;   (-)   Elżbieta  Rafalska;   (-)   Jacek Sasin;  (-)   Grzegorz 
Schreiber; 
 (-)   Lech Sprawka; 
 (-)   Stefan 
Strzałkowski;   (-)   Marek 
Suski;   (-)   Jerzy Szmit; (-) Stanisław  Szwed;   (-)   Jan Szyszko;  (-)   Janusz 
Śniadek;   (-)   Jacek  Świat;   (-)   Krzysztof Tchórzewski;  (-)   Robert 
Telus; 
 (-)   Ryszard Terlecki;  (-)   Jan Tomaszewski; 
 (-)   Jadwiga 
Wiśniewska;   (-)   Marcin Witko;  (-)   Sławomir  Zawiślak;   (-)   Łukasz 
Zbonikowski;  (-)   Kosma Złotowski. 
Ustawa  
z dnia….2014 roku 
 o statusie Weterana Opozycji Antykomunistycznej i Korpusie Weterana Opozycji 
Antykomunistycznej wobec dyktatury komunistycznej PRL w latach 1956-1989 oraz o 
zmianie niektórych innych ustaw 
  
Rzeczypospolita Polska uznaje szczególne  zasługi  dla  Polski  tych  wszystkich  jej  obywateli, 
którzy w latach 1956-1989  z  narażeniem  własnego  życia,  wolności  osobistej  i  majątku 
prowadzili polityczną walkę o suwerenność i niepodległość Ojczyzny w jawnych i podziemnych 
organizacjach niepodległościowych,  w  działalności  cywilnej  i  opozycyjnej,  w  tym  w 
szczególności w NSZZ „Solidarność”. 
Uczestnikom  politycznej  walki  o  suwerenność  i  niepodległość  Polski  oraz  ofiarom  represji 
totalitarnego systemu PRL, należy się głęboki szacunek wszystkich rodaków oraz, zgodnie z art. 
19 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, szczególna troska i opieka ze strony instytucji 
państwowych, samorządów terytorialnych i organizacji społecznych. 
Dla oddania należnej czci, szacunku i sprawiedliwości tym wszystkim, którzy w latach 1956   -
1989  czynnie  działali  na  rzecz  wolnej  i  suwerennej  Polski,  przyczyniając  się  do  odzyskania 
przez nasz Kraj niepodległości – uchwala się co następuje: 
  
Rozdział 1 
Przepisy ogólne 
 
Art.1. 1.Ustawa reguluje zasady przyznawania statusu Weterana Opozycji Antykomunistycznej. 
2.  Status Weterana Opozycji Antykomunistycznej-  zwanego dalej „weteranem”  -  może 
otrzymać  osoba  będąca  działaczem  opozycji  antykomunistycznej  lub  osoba  represjonowana  z 
powodów politycznych. 
3.  Nie  przyznaje  się  statusu  weterana  jedynie  z  tytułu  samej  przynależności  do  NSZZ 
"Solidarność" i innych organizacji opozycyjnych w latach 1956-1989. 
 
Art. 2. Status  weterana  może  uzyskać  wyłącznie  osoba  posiadająca  nieposzlakowaną  i  nie 
budzącą  wątpliwości  opinię  działacza  opozycji antykomunistycznej,  która  nie  była 
pracownikiem, funkcjonariuszem, żołnierzem, tajnym informatorem lub pomocnikiem organów 
bezpieczeństwa  państwa  określonych  w  art.  5  ustawy  z  dnia  18  grudnia  1998  r.  o  Instytucie 
Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 2007 
r., Nr 63, poz. 424 z późn. zm.). 
 
Art. 3.1. Działaczem opozycji antykomunistycznej jest osoba, która w okresie od dnia 
1 stycznia 1956 r. do dnia 4 czerwca 1989 r., przez co najmniej 6 miesięcy: 
1) była członkiem nielegalnej organizacji, której cele zmierzały do odzyskania 
przez  Polskę  niepodległości,  suwerenności  lub  respektowania  praw  człowieka  i praw 
pracowniczych, lub 
2) prowadziła w sposób zorganizowany, zagrożoną odpowiedzialnością karną, działalność 
na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania praw 
człowieka i praw pracowniczych. 
2. Za nielegalne organizacje nie uznaje się organizacji niezależnego ruchu związkowego 
i niezależnego ruchu studenckiego działających w okresie od dnia 31 sierpnia 1980 r. do dnia 
ich rejestracji przed dniem 13 grudnia 1981 r. 
Art. 4. Osobą represjonowaną z powodów politycznych jest osoba, która w okresie od 
dnia 1 stycznia 1956 r. do dnia 4 czerwca 1989 r.: 
1) przebywała w: 
a) więzieniu lub innym miejscu odosobnienia na terytorium Polski na mocy wyroku 
wydanego w latach 1956–1989, albo bez wyroku, jednorazowo na okres dłuższy 
niż  48  godzin  lub  wielokrotnie  na  łączny  okres  powyżej  30  dni,  za  działalność  na 
rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania praw 
człowieka i praw pracowniczych, lub 
b)  ośrodku  odosobnienia  na podstawie art.  42 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r.  o 
stanie wojennym (Dz. U. Nr 29, poz. 154, z 1982 r. Nr 3, poz. 18, z 1989 r. Nr 34, 
poz. 178 oraz z 2011 r. Nr 64, poz. 342) za działalność na rzecz odzyskania przez 
Polskę  niepodległości  i  suwerenności  lub  respektowania  praw  człowieka  i praw 
pracowniczych, lub 
2)  pełniła  służbę  wojskową,  do  której  odbycia  została  obowiązana  pod  pozorem 
wykonania ciążącego na niej obowiązku obrony, w szczególności w wojskowym obozie 
specjalnym,  za  działalność  na  rzecz  odzyskania  przez  Polskę  niepodległości  i 
suwerenności lub respektowania praw człowieka; 
3)  brała  udział  w  zbiorowym  wystąpieniu  wolnościowym  na  rzecz  odzyskania  przez 
Polskę  niepodległości  i  suwerenności  lub  respektowania  praw  człowieka  i praw 
pracowniczych, i w związku z tym: 
a) na skutek działania wojska, milicji lub organów bezpieczeństwa państwa, o których 
mowa w art. 5 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. Instytucie Pamięci Narodowej –  
Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 2007 r Nr 63,  
poz. 424, z późn. zm.), zwanych dalej „organami bezpieczeństwa państwa”, poniosła 
śmierć, doznała uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia na okres dłuższy niż siedem 
dni,  
b)  była  inwigilowana  przez  organy  bezpieczeństwa  państwa,  a  wobec  niej  podjęto 
bezprawne  działanie  polegające  na  popełnieniu  na  jej  szkodę  przestępstwa  lub 
wykroczenia,  
c) była pozbawiona możliwości wykonywania swojego zawodu,  
d) została z nią bezprawnie rozwiązana umowa o pracę,  
e) została relegowana z uczelni wyższej lub innej szkoły lub  
f) była objęta zakazem  publikacji przez Główny Urząd Kontroli Prasy,  Publikacji i 
Widowisk, wojewódzki lub miejski urząd kontroli prasy, publikacji i widowisk albo 
Główny  Urząd  Kontroli  Publikacji  i  Widowisk  lub  okręgowy  urząd  kontroli 
publikacji i widowisk przez okres dłuższy niż jeden rok lub  
4)  była  poszukiwana  listem  gończym,  oskarżona  lub  skazana  za  popełnienie 
przestępstwa lub wielokrotnie skazywana za popełnienie wykroczenia, za działalność 
na  rzecz  odzyskania  przez  Polskę  niepodległości  i  suwerenności  lub  respektowania 
praw człowieka.   
 
 
Art.  5. W  wyjątkowych  wypadkach  status  weterana  może  uzyskać  osoba  pracująca  w 
strukturach  i  formacjach  aparatu  władzy  PRL,  która  w  latach  1956-1989  przez okres co 
najmniej  12  miesięcy  prowadziła  możliwą  do  udowodnienia  współpracę  z  organizacjami  i 
środowiskami  opozycyjnymi  wobec  dyktatury  PRL  w  kraju  lub  zagranicą, w szczególności 
poprzez przekazywanie informacji istotnych z punktu widzenia funkcjonowania organizacji i 
środowisk opozycyjnych,  lub  która  prowadziła  samodzielną  i  ukrytą,  ale  możliwą  do 
udowodnienia  i  poświadczenia  działalność  na  rzecz  dobra  narodu  i  niepodległego  bytu 
polskiego państwa z narażeniem na represje. 
 
Art.  6. Przepisy  ustawy  stosuje  się  także  do  osób,  które  nigdy  nie  zostały  internowane  lub 
uwięzione,  ale  w  okresie  od dnia 1 stycznia 1956  r. do dnia 4 czerwca 1989 r i w ramach 
działalności na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania 
praw  człowieka  i  praw  pracowniczych,  nie  działając  na  szkodę  środowiska  opozycyjnego  i 
niepodległego  bytu  państwa  polskiego,  spełniając  wymogi  art.  2  ustawy  przez co najmniej 6 
miesięcy działały  w  podziemnej  drukarni  lub  prowadziły  ją  lub  należały  do  zespołów 
redakcyjnych tych wydawnictw. 
 
Art. 7. Dzień 31 sierpnia ustanawia się Dniem Weterana Opozycji Antykomunistycznej. 
  
 
Rozdział 2 
Uzyskiwanie statusu Weterana 
 
Art.  8.  1. Status weterana  w drodze decyzji administracyjnej przyznaje Kierownik  Urzędu  do 
spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych  na pisemny wniosek  weterana, wdowy lub 
wdowca po weteranie lub innego członka rodziny zmarłego weterana. 
2.  Wniosek  wymieniony  w  ust.  1  może  złożyć,  niezależnie  od  tego  czy  weteran  jest  jej 
członkiem,  stowarzyszenie  zrzeszające  osoby  represjonowane  lub  działaczy  opozycji 
antykomunistycznej  wpisane  do  Krajowego  Rejestru  Sądowego  lub  wpisane  do  ewidencji 
stowarzyszeń  zwykłych  przed  dniem  wejścia  w  życie  ustawy    i  we  władzach  którego  nie 
zasiadają  osoby  wpisane  do  katalogu  pracowników,  współpracowników,  funkcjonariuszy, 
żołnierzy  organów  bezpieczeństwa  państwa  na  podstawie  art.  52a  pkt.  6  ustawy  z  dnia  18 
grudnia  1998  r.  o  Instytucie  Pamięci  Narodowej  –  Komisji  Ścigania  Zbrodni  przeciwko 
Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 2007 r., Nr 63, poz. 424 z późn. zm.) 
3.   Do  wniosku  dołącza  się  dokumenty  potwierdzające  prowadzenie  działalności  opozycyjnej 
oraz doznane represje, w tym rekomendacje stowarzyszeń zrzeszających osoby represjonowane 
lub  działaczy  opozycji  antykomunistycznej  wpisane  do  Krajowego  Rejestru  Sądowego  lub 
wpisane  do  ewidencji  stowarzyszeń  zwykłych  przed  dniem  wejścia  w  życie  ustawy    i  we 
władzach  którego  nie  zasiadają  osoby  wpisane  do  katalogu  pracowników, 
współpracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy organów bezpieczeństwa państwa na podstawie 
art.  52a  pkt.  6  ustawy  z  dnia  18  grudnia  1998  r.  o  Instytucie  Pamięci  Narodowej  –  Komisji 
Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 2007 r., Nr 63, poz. 424 z późn. 
zm.) 
4. Wraz  z  wnioskiem  składa  się  oświadczenie  poparte  stosownymi  dokumentami  o  już 
otrzymanym  od  państwa  polskiego  odszkodowaniu  lub  zadośćuczynieniu  z  tytułu  doznanych