Poselski projekt ustawy o statusie Weterana Opozycji Antykomunistycznej i Korpusie Weterana Opozycji Antykomunistycznej wobec dyktatury komunistycznej PRL w latach 1956-1989 oraz o zmianie niektórych innych ustaw

3) brała udział w zbiorowym wystąpieniu wolnościowym na rzecz odzyskania przez 
Polskę  niepodległości  i  suwerenności  lub  respektowania  praw  człowieka  i  praw 
pracowniczych, i w związku z tym: 
a) na skutek działania wojska, milicji lub organów bezpieczeństwa państwa, o których  
mowa w art. 5 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. Instytucie Pamięci Narodowej –  
Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 2007 r Nr 63,  
poz. 424, z późn. zm.), zwanych dalej „organami bezpieczeństwa państwa”, poniosła 
śmierć, doznała uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia na okres dłuższy niż siedem dni,  
b)  była  inwigilowana  przez  organy  bezpieczeństwa  państwa,  a  wobec  niej  podjęto 
bezprawne działanie polegające na popełnieniu na jej szkodę przestępstwa lub wykroczenia,  
c) była pozbawiona możliwości wykonywania swojego zawodu,  
d) została z nią bezprawnie rozwiązana umowa o pracę,  
e) została relegowana z uczelni wyższej lub innej szkoły lub  
f)  była  objęta  zakazem  publikacji  przez  Główny  Urząd  Kontroli  Prasy,  Publikacji  i 
Widowisk, wojewódzki lub miejski urząd kontroli prasy, publikacji i widowisk albo Główny 
Urząd  Kontroli  Publikacji  i  Widowisk  lub  okręgowy  urząd  kontroli  publikacji  i  widowisk 
przez okres dłuższy niż jeden rok lub  
4)  była  poszukiwana  listem  gończym,  oskarżona  lub  skazana  za  popełnienie 
przestępstwa lub wielokrotnie skazywana za popełnienie wykroczenia, za działalność na rzecz 
odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania praw człowieka.   
 
W wyjątkowych wypadkach status weterana może uzyskać osoba pracująca w strukturach i 
formacjach  aparatu  władzy  PRL,  która w latach 1956-1989 przez okres co najmniej 12 
miesięcy prowadziła możliwą do udowodnienia współpracę z organizacjami i środowiskami 
opozycyjnymi  wobec  dyktatury  PRL  w  kraju  lub  zagranicą,  w  szczególności  poprzez 
przekazywanie informacji istotnych z punktu widzenia funkcjonowania organizacji i 
środowisk  opozycyjnych,  lub  która  prowadziła  samodzielną  i  ukrytą,  ale  możliwą  do 
udowodnienia  i  poświadczenia  działalność  na  rzecz  dobra  narodu  i  niepodległego  bytu 
polskiego państwa z narażeniem na represje. 
 
Również  w  ramach  wyjątku  status  weterana  mogą  otrzymać  osoby, które nigdy nie 
zostały internowane lub uwięzione, ale w okresie od dnia 1 stycznia 1956 r. do dnia 4 czerwca 
1989  r  i  w  ramach  działalności  na  rzecz  odzyskania  przez  Polskę  niepodległości  i 
suwerenności  lub  respektowania  praw  człowieka  i  praw  pracowniczych.,  nie  działając  na 
szkodę środowiska opozycyjnego i niepodległego bytu państwa polskiego, spełniając wymogi 
art. 2 ustawy przez co najmniej 6 miesięcy działały w podziemnej drukarni lub prowadziły ją 
lub należały do zespołów redakcyjnych tych wydawnictw. 
Członkowie  posiadający  status  Weterana  Opozycji  Antykomunistycznej  tworzą  Korpus 
Weterana Opozycji Antykomunistycznej. 
Instytucją  odpowiedzialną  za  przyznawanie  statusu  weterana  będzie  Urząd  do  Spraw 
Kombatantów  i  Osób  Represjonowanych.  Jego  dzisiejsze  kompetencje  odpowiadają  tym, 
które są potrzebne do funkcjonowania proponowanej ustawy, stąd też wnioskodawcy uznali, 
że nie należy powoływać nowego bytu prawnego.   
Istotnym elementem weryfikacji potrzebnej  do  przyznania  statusu  weterana  będzie  wniosek 
Prezesa  Urzędu  do  Spraw  Kombatantów  i  Osób  Represjonowanych  o    informację  o  treści 
posiadanych przez Instytut dokumentów dotyczących Wnioskodawcy w szczególności, czy z 
treści tych dokumentów nie wynika, że wnioskodawca był pracownikiem, funkcjonariuszem 
lub  żołnierzem  organów  bezpieczeństwa  państwa  określonych  w  art.  5  ustawy  z  dnia  18 
grudnia  1998  r.  o  Instytucie  Pamięci  Narodowej  –  Komisji  Ścigania  Zbrodni  przeciwko 
Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 2007 r., Nr 63, poz. 424 z późn. zm.), albo czy w archiwum 
Instytutu  Pamięci  Narodowej  -  Komisji  Ścigania  Zbrodni  Przeciwko  Narodowi  Polskiemu 
zachowały się dokumenty wytworzone przez wnioskodawcę lub przy jego udziale, w ramach 
czynności  wykonywanych  w  charakterze tajnego informatora lub pomocnika przy 
operacyjnym zdobywaniu informacji.  Rozwiązanie  to  w  świetle  specyfiki  walki  o 
niepodległość  w  latach  1956-  1989  jest  szczególnie  istotne,  gdyż  pozwoli  na  uniknięcie 
kuriozalnych  sytuacji  gdy  prześladowca  może  uzyskać  identyczne  przywileje  jak 
prześladowany. Podobnym celom służy możliwość weryfikacji wniosku przez funkcjonujące 
stowarzyszenia zrzeszające działaczy opozycji antykomunistycznej.  
Projekt ustawy przyznaje Weteranom Opozycji Antykomunistycznej  następujące  ulgi, 
świadczenia i przywileje: 
1.  Pierwszeństwo  do  środowiskowej  opieki  socjalnej  w  miejscu  zamieszkania,  w  uzyskaniu 
miejsc w domach pomocy społecznej. 
2. Doraźną lub okresową pomoc pieniężną przyznaną na częściowe pokrycie kosztów zakupu 
wózka inwalidzkiego, sprzętu rehabilitacyjnego, dostosowanie pomieszczeń mieszkalnych do 
rodzaju  inwalidztwa,  opłacanie  pomocy  pielęgnacyjnej  lub  kosztów  zakupu  innego, 
ułatwiającego pracę i życie, sprzętu pomocniczego. 
3. Comiesięczną Rentę Weterana w wysokości najniższej emerytury ogłaszanej przez Prezesa 
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 94 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 
r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, 
poz.  1227  z  późn.  zm.),  w  kwocie  obowiązującej  w  dniu  złożenia  wniosku,  po  spełnieniu 
kryterium dochodowego. Renta ta będzie wypłacana przez Urząd do Spraw Kombatantów i 
Osób Represjonowanych.  
4. Weteranom -  emerytom, rencistom i inwalidom oraz osobom pobierającym uposażenie w 
stanie spoczynku lub uposażenie rodzinne,  ulgę w wysokości 51% w komunikacji krajowej 
przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego:  
a)  1 i 2 klasie pociągów osobowych i pospiesznych i autobusowego w komunikacji zwykłej i 
przyspieszonej - na podstawie biletów jednorazowych, 
b)    2  klasie  pociągów  innych  niż  osobowe  i  pospieszne  -  na podstawie biletów 
jednorazowych; 
Projekt  ustawy  wprowadza  również  zmianę  w  Ustawie  o  zadośćuczynieniu  rodzinom  ofiar 
zbiorowych wystąpień wolnościowych w latach 1956-1983. Jej głównym celem jest dodanie 
do  kręgu  osób  uprawnionych  do  zadośćuczynienia  osób,  które  były  uczestnikami  tzw. 
indywidualnych wystąpień wolnościowych.  
Rozwiązanie to, znajduje się już w poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o uznaniu za 
nieważne  orzeczeń  wydanych  wobec  osób  represjonowanych  za  działalność  na  rzecz 
niepodległego bytu Państwa Polskiego oraz o zmianie ustawy o zadośćuczynieniu rodzinom 
ofiar  zbiorowych  wystąpień  wolnościowych w latach 1956-1983 (druk sejmowy 667). Nad 
projektem  od  marca  2013  roku  trwają  prace  w  podkomisji  nadzwyczajnej.  Stąd  też 
wnioskodawcy  niniejszego  projektu  uznali,  że  warto  powtórzyć  wspomniany  zapis,  by 
przyspieszyć  tempo  prac  nad  zmianą.  Zapis został  jednak  zmodyfikowany,  by  lepiej 
odzwierciadlał intencje wnioskodawcy. 
Projekt  wywołuje  pozytywne  skutki  społeczne,  gdyż  czyni  zadość  społecznej 
sprawiedliwości.  
Skutki finansowe niniejszego projektu można oszacować na kwotę 240 mln złotych rocznie.  
Z  roku  na  rok  ubywa  osób  pobierających  świadczenia  kombatanckie.  Według  wyliczeń 
stowarzyszeń kombatanckich co roku ubywa ok. 13 tysięcy kombatantów i można założyć, że 
trend  ten  będzie  się  nasilał.  Przyznanie  zatem  uprawnień  weteranom  powinno  być  dość 
neutralne  budżetowo  i  rozłożone  w  czasie  (uprawnienia  emerytalne  będą  realizowane 
stopniowo wraz z przechodzeniem kolejnych roczników opozycjonistów na emeryturę). 
Przyjmując  1000  złotych kosztów dla jednego weterana (renta weterana, uprawnienia 
komunikacyjne,  pomoc  pieniężna  dla  niektórych  weteranów)  i  zakładając,  że  będą  one 
dotyczyły  ok.  20  tysięcy  osób  (według  danych  przekazanych  przez  IPN  podczas  prac  w 
Senacie nad Projektem  ustawy  o  działaczach  opozycji  antykomunistycznej  oraz  osobach 
represjonowanych z powodów politycznych)  koszty  ustawy  można  oszacować,  jak  było 
wspomniane wcześniej, na 240 000 000 złotych rocznie.  
Przedmiot projektu ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.