Rządowy projekt ustawy o zmianie ustaw regulujących warunki dostępu do wykonywania niektórych zawodów

77) osoba wyższego dozoru ruchu w zakładach górniczych prowadzących podziemne
składowanie odpadów metodą otworową;
78) osoba wyższego dozoru ruchu w zakładach wykonujących roboty geologiczne
metodą otworową;
79) mierniczy górniczy;
80) geolog górniczy;
81) geofizyk górniczy w podziemnych zakładach górniczych;
82) górnik strzałowy w podziemnych zakładach górniczych;
83) wydawca środków strzałowych w podziemnych zakładach górniczych;
84) instruktor strzałowy w podziemnych zakładach górniczych;
85) strzałowy w odkrywkowych zakładach górniczych;
86) wydawca środków strzałowych w odkrywkowych zakładach górniczych;
87) strzałowy w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami
wiertniczymi;
88) wydawca środków strzałowych w zakładach górniczych wydobywających
kopaliny otworami wiertniczymi;
89) operator: samojezdnych maszyn przodkowych, maszyn do robót strzałowych,
maszyn do obrywki, maszyn do stawiania obudowy podporowej lub maszyn do
stawiania obudowy kotwowej w podziemnych zakładach górniczych;
90) operator: pojazdów pozaprzodkowych i samojezdnych maszyn pomocniczych,
pojazdów do przewozu osób lub pojazdów do przewozu środków strzałowych
w podziemnych zakładach górniczych;
91) elektromonter maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu do 1 kV
w podziemnych zakładach górniczych;
92) elektromonter maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu powyżej 1 kV
w podziemnych zakładach górniczych;
93) elektromonter maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu do 1 kV
w odkrywkowych zakładach górniczych;
10
94) elektromonter maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu powyżej 1 kV
w odkrywkowych zakładach górniczych;
95) elektromonter maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu do 1 kV w zakładach
górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi;
96) elektromonter maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu powyżej 1 kV
w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi;
97) spawacz w podziemnych zakładach górniczych;
98) spawacz w odkrywkowych zakładach górniczych;
99) spawacz w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami
wiertniczymi;
100) mechanik wiertni w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami
wiertniczymi;
101) rusznikarz.
Tym samym w projekcie ustawy dokonuje się zmian w następujących ustawach.
3.
Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej oraz ustawa
z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej
Zawody: inżynier pożarnictwa, strażak jednostki ochrony przeciwpożarowej,
rzeczoznawca do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, specjalista ochrony
przeciwpożarowej
Uzasadnienie projektowanych zmian w ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie
przeciwpożarowej (Dz. U. z 2009 r. Nr 178, poz. 1380, z późn. zm.) oraz w ustawie
z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2013 r. poz. 1340
i 1351) opisano w odniesieniu do poszczególnych artykułów. Proponuje się następujące
zmiany w ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej:
I. art. 4 ust. 2a i 2b
W obecnym brzmieniu, w art. 4 ust. 2a funkcjonują tzw. „specjaliści ochrony
przeciwpożarowej” – instytucja wprowadzona do porządku prawnego wraz
z uruchomieniem reformy pilotażowej w połowie lat 90-tych XX wieku. Wspomniana
reforma miała na celu przejęcie części obowiązków w zakresie zapobiegania
11
powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożarów przez organy administracji
samorządowej. Na przeszkodzie temu stał brak odpowiedniej liczby fachowców,
w związku z czym ustawodawca na czas przejściowy powołał do życia specjalistów
ochrony przeciwpożarowej, czyli osoby z wykształceniem wyższym, które po
ukończeniu kursu mogły zająć się ochroną przeciwpożarową poza strukturami
Państwowej Straży Pożarnej (dalej „PSP”) w gminie i w powiecie. Ochrona ta miała
obejmować podobny zestaw zadań, jaki należy do służby kontrolno-rozpoznawczej
PSP, tj. polegający na rozpoznawaniu zagrożeń pożarowych i innych miejscowych
zagrożeń oraz na nadzorze nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych.
Okazało się, że reforma pilotażowa w tym zakresie nie powiodła się: liczba
przeszkolonych specjalistów ochrony przeciwpożarowej jest niewielka i nieliczne są
przypadki zatrudnienia tych osób zgodnie z ustawowym przeznaczeniem. Zazwyczaj są
oni zatrudnieni w charakterze inspektorów ochrony przeciwpożarowej, o których mowa
w art. 4 ust. 2b ww. ustawy, czyli wykonują czynności wynikające z obowiązków
właściciela budynku, obiektu budowlanego lub terenu w zakresie ochrony
przeciwpożarowej. Ponadto Szkoła Główna Służby Pożarniczej wykształciła kilkuset
absolwentów kierunku cywilnego inżynieria bezpieczeństwa pożarowego, którzy
uzyskali tytuł zawodowy dający kwalifikacje do wykonywania wszelkich czynności
z zakresu ochrony przeciwpożarowej na „rynku cywilnym”. Tym samym utrzymywanie
w ustawie martwego przepisu o specjalistach ochrony przeciwpożarowej całkowicie
straciło rację bytu. Dlatego w projekcie ustawy wymagania kwalifikacyjne określono
tylko dla inspektorów ochrony przeciwpożarowej, mając na względzie, że ewentualne
działania związane z ochroną przeciwpożarową w gminie lub powiecie będą mogli
wykonywać absolwenci Szkoły Głównej Służby Pożarniczej kierunku studiów
inżynieria bezpieczeństwa w specjalności inżynierii bezpieczeństwa pożarowego.
Zmiana art. 4 ust. 2a i 2b w ustawie o ochronie przeciwpożarowej pociągnie za sobą
uchylenie rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
25 października 2005 r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych oraz szkoleń dla
strażaków jednostek ochrony przeciwpożarowej i osób wykonujących czynności
z zakresu ochrony przeciwpożarowej (Dz. U. Nr 215, poz. 1823) i konieczność wydania
nowego rozporządzenia.
12
Proponuje się jednocześnie, aby osobom, które ukończyły szkolenie specjalistów
ochrony przeciwpożarowej i których zaświadczenie stwierdzające ukończenie
wspomnianego szkolenia utraci ważność po wejściu w życie ustawy, zagwarantować
uprawnienia do wykonywania czynności inspektora ochrony przeciwpożarowej przez
okres jednego roku od dnia utraty ważności tego zaświadczenia (art. 19 ust. 2).
Proponowana zmiana może dotyczyć kilkuset osób w skali całego kraju.
Zgodnie z proponowanym brzmieniem art. 4 ust. 2a ustawy o ochronie
przeciwpożarowej uprawnienie do wykonywania czynności z zakresu ochrony
przeciwpożarowej zachowują osoby posiadające tytuł zawodowy inżynier pożarnictwa
oraz absolwenci kierunku inżynieria bezpieczeństwa w specjalności inżynieria
bezpieczeństwa pożarowego prowadzonego w Szkole Głównej Służby Pożarniczej dla
osób cywilnych. Tytuł zawodowy inżynier pożarnictwa otrzymują strażacy PSP po
uzyskaniu efektów kształcenia określonych dla kwalifikacji I stopnia w służbie
kandydackiej (studia stacjonarne) lub w służbie stałej (studia niestacjonarne) na
kierunku inżynieria bezpieczeństwa zastrzeżonego dla SGSP, zgodnie z przepisami
rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 1 września 2011 r.
w sprawie tytułów zawodowych nadawanych absolwentom studiów, warunków
wydawania oraz niezbędnych elementów dyplomów ukończenia studiów i świadectw
ukończenia studiów podyplomowych oraz wzoru suplementu do dyplomu (Dz. U.
Nr 196, poz. 1167).
SGSP jest jednostką organizacyjną PSP (art. 8 ust. 1 ustawy o PSP) – takie
podporządkowanie uczelni zapewnia możliwość harmonijnej i ciągłej realizacji dwóch,
ściśle powiązanych z sobą, celów kształcenia: zdobycia wiedzy z zakresu inżynierii
bezpieczeństwa i wiedzy praktycznej związanej z realizacją zadań stawianych
strażakom PSP. Strażacy w służbie kandydackiej (studia stacjonarne) swoje kształcenie
w SGSP rozpoczynają od 7-tygodniowego strażackiego szkolenia podstawowego, które
kontynuowane jest w roku akademickim do końca I semestru. Na III roku studiów
studenci – strażacy w służbie kandydackiej odbywają 6-tygodniową praktykę
w jednostce ratowniczo-gaśniczej, a w trakcie VI semestru odbywają 2-tygodniowe
ćwiczenia poligonowe. Od I do III roku studiów realizowane są zajęcia z służby
wewnętrznej w wymiarze 2 godzin tygodniowo. Realizowane są jednocześnie
dodatkowe szkolenia specjalistyczne oraz praktyki zawodowe w jednostkach PSP
w wymiarze ok. 1000 godzin (zajęcia te są dostępne tylko i wyłącznie dla osób
13
będących strażakami PSP). Studenci ci przez cały okres studiów pełnią służbę
w Szkolnej Jednostce Ratowniczo-Gaśniczej PSP, posiadającej swój rejon działania na
terenie dzielnicy Warszawa-Żoliborz, oraz w odwodach operacyjnych Komendanta
Głównego PSP, gdzie zdobywają doświadczenie w zakresie działań ratowniczych,
dowódczych i funkcjonowania jednostki ratowniczo-gaśniczej. Wszystkie formy i treści
kształcenia, wynikające z programu studiów na kierunku inżynieria bezpieczeństwa, są
dostosowane do zapewnienia strażakom niezbędnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
społecznych. Nie byłoby to możliwe, gdyby studenci nie odbywali jednocześnie służby
pożarniczej.
Osoba posiadająca tytuł zawodowy inżynier pożarnictwa musi posiadać:
− wiedzę ogólną z zakresu nauk technicznych oraz wiedzę specjalistyczną z zakresu
inżynierii bezpieczeństwa, w tym z obszaru bezpieczeństwa pożarowego obiektów,
lasów, zagrożeń związanych z rozwojem cywilizacyjnym i naturalnym, urządzeń
i instalacji technicznych,
− umiejętności aktywnego uczestniczenia w pracy grupowej, kierowania podległymi
pracownikami i organizowania pracy oraz działań zapobiegających
i ograniczających wypadki, awarie i choroby zawodowe oraz akcje ratownicze,
− umiejętność projektowania i monitorowania stanu i warunków bezpieczeństwa,
wykonywania analiz bezpieczeństwa i ryzyka, kontrolowania przestrzegania
przepisów i zasad bezpieczeństwa,
− umiejętność prowadzenia badań okoliczności pożarów, awarii i wypadków oraz
dokumentacji związanej z bezpieczeństwem.
Studiujący w SGSP strażacy w służbie stałej (na studiach niestacjonarnych),
posiadający już umiejętności praktyczne zdobyte podczas szkolenia podstawowego
i w szkole aspirantów, uzyskują takie same efekty kształcenia jak absolwenci studiów
dla strażaków w służbie kandydackiej (na studiach niestacjonarnych).
Plany studiów i programy kształcenia na studiach stacjonarnych I stopnia dla strażaków
w służbie kandydackiej oraz na studiach niestacjonarnych I stopnia dla strażaków
w służbie stałej konsultowane są z Komendantem Głównym Państwowej Straży
Pożarnej i Ministrem Spraw Wewnętrznych. Jednocześnie Minister Spraw
Wewnętrznych ustala limity przyjęć na studia dla strażaków, skorelowane z potrzebami
14