Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw

− w momencie przyjmowania deklaracji wywozowej pozostaje w stosunku
umownym z odbiorcą w kraju trzecim i jest uprawniony do wywozu uzbrojenia
lub
− jest uprawniony do wywozu uzbrojenia w sytuacji, gdy nie została zawarta
umowa eksportowa lub strona umowy nie działa we własnym imieniu,
b) umawiającą się stronę zamieszkującą albo mającą siedzibę na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, w przypadku gdy prawo dysponowania uzbrojeniem
przynależy podmiotowi zamieszkującemu albo posiadającemu siedzibę poza
Rzeczpospolitą Polską, na podstawie umowy, na której opiera się wywóz.

Importer oznacza podmiot mający miejsce zamieszkania albo siedzibę na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, który jest uprawniony do odbioru towaru dostarczonego z kraju
trzeciego.
Pośrednik oznacza w przypadku produktów podwójnego zastosowania pośrednika
w rozumieniu art. 2 pkt 6 rozporządzenia nr 428/2009. Natomiast w przypadku uzbrojenia
pośrednikiem jest podmiot wykonujący usługę pośrednictwa w odniesieniu do uzbrojenia,
zdefiniowaną w art. 1 pkt 3 lit. b projektu w zakresie zmienianego art. 3 pkt 5a ustawy.
Terminami zezwolenie indywidualne, globalne i generalne posługuje się obowiązująca
ustawa, ale ich definicji nie zawiera. Znaczenie tych terminów można jedynie interpretować
z kontekstu, w jakim są stosowane. Stanowi to utrudnienie dla adresatów ustawy, dlatego też
została podjęta decyzja o dodaniu definicji ww. terminów.
Zezwolenie indywidualne oznacza zezwolenie udzielone jednemu konkretnie
określonemu podmiotowi w odniesieniu do jednego konkretnie określonego użytkownika
końcowego, importera lub odbiorcy w innym państwie, dotyczące określonej ilości i wartości
jednoznacznie określonych towarów o znaczeniu strategicznym.
Zezwolenie globalne oznacza zezwolenie udzielone jednemu konkretnie określonemu
podmiotowi w odniesieniu do jednego lub większej liczby konkretnie określonych
użytkowników końcowych, importerów lub odbiorców w innym państwie lub państwach,
dotyczące określonych typów lub kategorii towarów o znaczeniu strategicznym.
W art. 1 pkt 3 lit. g projektu zostało nadane nowe brzmienie art. 3 pkt 11 i 12 ustawy.
a) w art. 3 pkt 11 ustawy – zmianie uległa definicja organów opiniujących; z definicji został
wykreślony Minister Obrony Narodowej, natomiast zostali dodani Szef Służby
12

Kontrwywiadu Wojskowego oraz Szef Służby Wywiadu Wojskowego. Zmiana ta ma na celu
wprowadzenie rozwiązania bardziej efektywnego z punktu widzenia skuteczności systemu
kontroli obrotu z zagranicą. Obecnie opinie Ministra Obrony Narodowej wydaje upoważniony
przez niego Szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego. Ponadto po wyrazach „Szefa Agencji
Wywiadu” zamiast wyrazów „Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki” został wstawiony
następujący zapis: „a w odniesieniu do materiałów jądrowych, technologii jądrowych oraz
innych produktów podwójnego zastosowania, w zakresie których jest właściwy ze względu na
zakres swojego działania – także Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki”. Zmiana ta jest
uzasadniona zakresem działań Prezesa PAA wynikającym z ustawy – Prawo atomowe.
b) w art. 3 pkt 12 ustawy – w związku ze zmianą definicji importu wyrazy „organ
monitorujący import” zostały zastąpione wyrazami „organ monitorujący”.
W art. 1 pkt 3 lit. h projektu został dodany pkt 13, w którym zamieszczono definicje terminu
przedsiębiorca. Termin ten został zdefiniowany przez odesłanie do ustawy z dnia 2 lipca
2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447,
z późn. zm.). Potrzeba uwzględnienia definicji przedsiębiorcy wynika z faktu, że ustawa
posługuje się tym pojęciem, a brak odesłania w tym zakresie może powodować wątpliwości
interpretacyjne przepisów ustawy.

4. Art. 1 pkt 4 – 17 projektu dotyczą zmian w rozdziale 2, tj. art. 6 – 21 ustawy.
W art. 1 pkt 4 projektu zostało nadane nowe brzmienie art. 6 ustawy. Obowiązujący
art. 6 dotyczy zezwoleń na obrót produktami podwójnego zastosowania, jak również na obrót
uzbrojeniem. W projekcie przepis art. 6 został ograniczony do regulacji dotyczącej
świadczenia pomocy technicznej w zakresie produktów podwójnego zastosowania oraz ich
przywozu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Regulacje dotyczące pozostałych form
obrotu produktami podwójnego zastosowania określa rozporządzenie nr 428/2009. Zgodnie
z rozporządzeniem nr 428/2009 wywóz, transfer wewnątrzunijny, usługi pośrednictwa oraz
tranzyt produktów podwójnego zastosowania wymaga zezwolenia, z tym że w przypadku
usług pośrednictwa oraz tranzytu zezwolenie jest wymagane w ściśle określonych
w rozporządzeniu nr 428/2009 przypadkach. W związku z tym, że rozporządzenie
nr 428/2009 jest aktem bezpośrednio stosowanym, nie ma konieczności powtarzania jego
postanowień w tym zakresie w ustawie.
13

W art. 1 pkt 5 projektu dodane zostały przepisy art. 6a – 6c. W przepisach tych została
zamieszczona regulacja dotycząca zasad obrotu uzbrojeniem. Wydzielenie regulacji
dotyczącej uzbrojenia w oddzielne przepisy wynika z konieczności dodania nowych
postanowień, które będą miały zastosowanie tylko do obrotu uzbrojeniem, wdrażających
dyrektywę 2009/43/WE. Zgodnie z dodanym do ustawy art. 6a ust. 1 obrót uzbrojeniem może
być dokonywany wyłącznie na podstawie zezwolenia. Zezwolenie w przypadku uzbrojenia
wymagane jest na każdą formę obrotu, tj. na wywóz, przywóz, transfer wewnątrzunijny,
tranzyt, wykonywanie usług pośrednictwa oraz na świadczenie pomocy technicznej.

W stosunku do obowiązującej regulacji obrót uzbrojeniem został rozszerzony o transfer
wewnątrzunijny. Wynika to z konieczności wdrożenia postanowień dyrektywy 2009/43/WE,
zgodnie z którą transfer wewnątrzunijny wymaga uprzedniego uzyskania zezwolenia.
W
art.
6a ust. 2 projektu została wprowadzona regulacja dotycząca uznawania przez
Rzeczpospolitą Polską zezwoleń na transfer wewnątrzunijny uzbrojenia wydanych przez inne
państwa członkowskie Unii Europejskiej. Zezwolenie takie jest ważne na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku posiadania zezwolenia wydanego w którymkolwiek
państwie członkowskim Unii Europejskiej nie jest wymagane zezwolenie na transfer
wewnątrzunijny uzbrojenia przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Powyższa regulacja
wdraża przepis art. 4 ust. 1 dyrektywy 2009/43/WE. W art. 6a ust. 3 projektu zostało
zamieszczone upoważnienie dla ministra właściwego do spraw gospodarki do określenia,
w drodze rozporządzenia, wykazu uzbrojenia, na obrót którym jest wymagane zezwolenie.
Obecnie upoważnienie to zamieszczone jest w art. 6 ust. 5 ustawy. W stosunku do obecnie
obowiązującego przepisu upoważniającego zostały wprowadzone zmiany polegające na
zrezygnowaniu z procedury wydawania powyższego rozporządzenia w porozumieniu

z ministrem właściwym do spraw zagranicznych i Ministrem Obrony Narodowej oraz po
zasięgnięciu opinii Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Szefa Agencji Wywiadu.
Wprowadzona zmiana ma na celu uproszczenie procedury wydawania rozporządzenia, które
jest konsultowane z ww. organami w trybie uzgodnień międzyresortowych. W zakresie
wytycznych został dodany wymóg uwzględnienia rodzajów obrotu określonych w art. 3 pkt 8
oraz wspólnego wykazu Unii Europejskiej. Dodanie tej wytycznej ma zapewnić, by wykaz
będący przedmiotem regulacji rozporządzenia był merytorycznie zgodny ze wspólnym
wykazem uzbrojenia Unii Europejskiej, o którym mowa w art. 12 Wspólnego Stanowiska
Rady 2008/944/WPZiB oraz by wykaz był powiązany z rodzajami obrotu.
14

Art. 6b dotyczy zezwolenia na świadczenie pomocy technicznej i wprowadza zasadę,
zgodnie z którą zezwolenie na świadczenie pomocy technicznej nie jest wymagane, gdy
pomoc ta świadczona jest na rzecz podmiotu posiadającego miejsce zamieszkania albo
siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy dotyczy towarów o znaczeniu
strategicznym, w stosunku do których na transfer wewnątrzunijny rozpoczynający się
z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie jest wymagane zezwolenie.
Art. 6c projektu zawiera przepis upoważniający Radę Ministrów do określenia,
w drodze rozporządzenia, listy krajów, do których obrót określonymi towarami o znaczeniu
strategicznym jest zakazany lub ograniczony. Obecnie upoważnienie zawarte jest w art. 6
ust. 6 ustawy. Zmiana upoważnienia polega na rozszerzeniu form obrotu o wykonywanie
usługi pośrednictwa i świadczenie pomocy technicznej, których wykonywanie do krajów
określonych w tym rozporządzeniu jest zakazane lub ograniczone. Ponadto zostały dodane
nowe wytyczne dotyczące konieczności uwzględnienia bezpieczeństwa publicznego i praw
człowieka. Zamieszczenie tych wytycznych ma na celu zapewnienie skuteczności
postanowień zawartych w art. 8 ust. 1 rozporządzenia nr 428/2009.

W art. 1 pkt 6 projektu zostało nadane nowe brzmienie art. 7 – 12 ustawy.
Art. 7 wskazuje rodzaj zezwoleń, jakie są wydawane na określone formy obrotu
towarami o znaczeniu strategicznym. Zgodnie z art. 7 ust. 1 na wywóz produktów
podwójnego zastosowania, transfer wewnątrzunijny produktów wymienionych w załączniku
IV rozporządzenia nr 428/2009 oraz na świadczenie pomocy technicznej będzie wydawane
zezwolenie indywidualne, zezwolenia globalne i krajowe zezwolenie generalne. Natomiast na
wykonywanie usług pośrednictwa w zakresie tych produktów będzie wydawane tylko
zezwolenie indywidualne. Zmiana polega na uwzględnieniu w odniesieniu do produktów
podwójnego zastosowania transferu wewnątrzunijnego oraz ograniczeniu rodzaju zezwoleń,
które będą mogły być wydawane na wykonywanie usług pośrednictwa w zakresie tych
produktów. Usługi pośrednictwa będzie można wykonywać tylko na podstawie zezwolenia
indywidualnego. Obecnie w stosunku do tej formy obrotu mogły być wydawane wszystkie
rodzaje zezwoleń. Natomiast obrót uzbrojeniem, zgodnie z art. 7 ust. 2, będzie się odbywał
zasadniczo na podstawie zezwoleń indywidualnych i krajowych zezwoleń generalnych.
Zezwolenie globalne będzie można uzyskać tylko w przypadku transferu wewnątrzunijnego
uzbrojenia, wykonywania usług pośrednictwa i świadczenia pomocy technicznej w zakresie
uzbrojenia. Zmiana polega na uwzględnieniu transferu wewnątrzunijnego uzbrojenia oraz
15

rozszerzeniu w stosunku do przywozu, wywozu oraz tranzytu uzbrojenia katalogu rodzajów
zezwoleń, które mogą być wydawane na te formy obrotu uzbrojeniem, o krajowe zezwolenie
generalne. Rozszerzenie katalogu dopuszczalnych rodzajów zezwoleń w zakresie uzbrojenia
pozwoli na wprowadzenie ułatwień w obrocie dotyczącym w szczególności usług
serwisowych, wysyłek na targi i testy. Nowe brzmienie art. 7 nie przewiduje również
upoważnienia dla ministra właściwego do spraw gospodarki do określenia, w drodze
rozporządzenia, wykazu części zamiennych uzbrojenia, których eksport może być
dokonywany na podstawie zezwoleń globalnych, ponieważ także części zamienne objęte są
także wykazem uzbrojenia, o którym mowa w art. 6a ust. 3.
Art. 8 dotyczy wydawania krajowych zezwoleń generalnych. Zgodnie z art. 8 ust. 1
w zakresie, w którym zostało wydane krajowe zezwolenia generalne na obrót towarami
o znaczeniu strategicznym, nie jest wymagane zezwolenie indywidualne lub globalne. W art.
8 ust. 2 zostało zamieszczone upoważnienie dla ministra właściwego do spraw gospodarki do
określenia, w drodze rozporządzenia, przypadków, a w szczególności krajów, podmiotów
i towarów, w stosunku do których udziela się krajowego zezwolenia generalnego, oraz
szczegółowych warunków, na jakich dokonywany może być obrót objęty krajowym
zezwoleniem generalnym. Ma to na celu umożliwienie wydawania zezwoleń, z których będą
mogły korzystać ściśle określone podmioty np. MON w zakresie wywozu za granicę sprzętu
wojskowego do naprawy. W rozporządzeniu ww. minister będzie także udzielał zezwolenia
generalnego w przypadkach określonych w art. 4 ust. 2 oraz art. 5 ust. 2 dyrektywy
2009/43/WE. Zgodnie z art. 8 ust. 3 skorzystanie z krajowego zezwolenia generalnego będzie
wymagało wcześniejszego złożenia organowi kontroli obrotu oświadczenia o terminie
rozpoczęcia obrotu towarami o znaczeniu strategicznym wyszczególnionymi w krajowym
zezwoleniu generalnym. Złożenie oświadczenia powinno nastąpić co najmniej na miesiąc
przed rozpoczęciem korzystania z krajowego zezwolenia generalnego. Zaproponowane
brzmienie art. 8 nie przewiduje określenia przesłanek korzystania ze wspólnotowego
zezwolenia generalnego, określonego w załączniku II do rozporządzenia nr 428/2009, gdyż
zostały ustanowione w tym rozporządzeniu.
Art. 9 dotyczy wydawania zezwoleń indywidualnych i zezwoleń globalnych. Zgodnie
z art. 9 ust. 1 zezwolenia indywidualne i zezwolenie globalne wydaje się na wniosek
podmiotu. Krąg podmiotów uprawnionych do wystąpienia z wnioskiem o wydanie
zezwolenia został rozszerzony w stosunku do obowiązującego przepisu o jednostki
organizacyjne niemające osobowości prawnej, o ile posiada zdolność prawną. W wyniku
16