Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw

powyższego zmianie uległ art. 9 ust. 2, który ustala, co zawiera wniosek o wydanie
zezwolenia. Ponadto dodane zostały regulacje wskazujące dodatkowe elementy, które
powinien zawierać wniosek o wydanie zezwolenia na wywóz, na usługi pośrednictwa i na
pomoc techniczną (art. 9 ust. 3 – 6). W przypadku wniosku o wydanie zezwolenia
indywidualnego lub globalnego na wywóz są to: oznaczenie kraju pochodzenia towaru
o znaczeniu strategicznym, państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w którym znajduje
się lub będzie umiejscowiony produkt podwójnego zastosowania oraz państwa
członkowskiego Unii Europejskiej, w którym zostanie nadane przeznaczenie celne produktu
podwójnego zastosowania. Informacje te są potrzebne do wypełnienia odpowiednich rubryk
znajdujących się we wzorze zezwolenia określonym w załączniku IIIa do rozporządzenia
nr 428/2009. Natomiast jeśli chodzi o wniosek o wydanie zezwolenia indywidualnego lub
globalnego na usługi pośrednictwa, to wniosek taki zawiera dodatkowo określenie usługi
pośrednictwa oraz informację o umiejscowieniu towarów o znaczeniu strategicznym w kraju
trzecim. Konieczność zamieszczenia informacji wymienionych we wniosku wynika

w szczególności z art. 10 ust. 1 i ust. 2 rozporządzenia nr 428/2009 oraz załącznika IIIb do
tego rozporządzenia zawierającego wzór zezwolenia na usługę pośrednictwa. Wniosek
o wydanie zezwolenia indywidualnego lub globalnego na pomoc techniczną powinien
dodatkowo zawierać określenie pomocy technicznej. Ponadto zostały określone dokumenty,
które wnioskodawca zobowiązany jest dołączyć do wniosku o wydanie zezwolenia na obrót
towarami o znaczeniu strategicznym. Katalog dokumentów uzupełniony został o zgodę
właściwego zagranicznego organu na określone dysponowanie towarem, w przypadku gdy
importer lub końcowy użytkownik zobowiązał się do uzyskania takiej zgody.

W konsekwencji zmiany treści art. 10 zrezygnowano z dołączania oświadczenia, iż w obrocie
nie występują przesłanki wymienione w art. 10. Obowiązek dołączania kopii koncesji na
wykonywanie obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami

i technologiami o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym zastąpiono obowiązkiem
dołączania oświadczenia o posiadaniu odpowiednich koncesji lub zezwoleń uprawniających
wnioskodawcę do posiadania towaru o znaczeniu strategicznym lub prowadzenia działalności
związanej z wnioskowanym obrotem. Zgodnie z art. 9 ust. 7 do sporządzonego dokumentu
w języku obcym należy dołączyć tłumaczenie tego dokumentu na język polski sporządzone
przez tłumacza przysięgłego. Art. 9 ust. 8 zawiera upoważnienie dla ministra właściwego do
spraw gospodarki do określenia, w drodze rozporządzenia, wzorów wniosków o wydanie
zezwolenia indywidualnego lub globalnego oraz wzorów zezwoleń indywidualnych

i globalnych. Upoważnienie zostało uzupełnione o obowiązek określenia przez tego ministra
17

wzoru wniosku o wydanie zezwolenia na transfer wewnątrzunijny towarów strategicznych
i wzoru zezwolenia na tę formę obrotu oraz wzoru wniosku o poświadczenie oświadczenia
końcowego użytkownika i wniosku o wydanie certyfikatu eksportowego. Zamieszczenie
wszystkich wzorów wniosków o wydanie potrzebnych decyzji czy dokumentów w jednym
rozporządzeniu ma być ułatwieniem dla zainteresowanych podmiotów, tak jak to jest obecnie.
Przy wydawaniu zezwoleń indywidualnych i zezwoleń globalnych na wywóz produktów
podwójnego zastosowania będą wykorzystane, zgodnie z art. 14 rozporządzenia nr 428/2009,
wzory zezwoleń zawarte w załącznikach IIIa oraz IIIb do tego rozporządzenia. Organem
właściwym do wydawania zezwoleń indywidualnych i zezwoleń globalnych, zgodnie z art. 9
ust. 1, jest organ kontroli obrotu, czyli minister właściwy do spraw gospodarki.

W art. 10 ust. 1 został nałożony na wnioskodawcę obowiązek dochowania należytej
staranności przy sprawdzeniu czy obrót będący przedmiotem wniosku spełnia warunki
legalnego obrotu towarami o znaczeniu strategicznym. Obowiązująca regulacja jest zbyt
rygorystyczna i w praktyce trudna do wykonania przez podmioty dokonujące obrotu, gdyż
nakłada na wnioskodawcę obowiązek upewnienia się, czy nie występują określone w art. 10
okoliczności, to jest np. upewnienie się co do zamiaru wykorzystania przez końcowego
użytkownika uzbrojenia do łamania lub tłumienia praw człowieka i podstawowych swobód.
Art. 10 ust. 2 dotyczy obowiązku organu kontroli obrotu do udzielenia wiążącego wyjaśnienia
w sprawie konieczności uzyskania zezwolenia na określony obrót towarami o znaczeniu
strategicznym. Przed zajęciem stanowiska organ kontroli obrotu będzie mógł zwrócić się do
organów opiniujących o zajęcie stanowiska. Zgodnie z art. 10 ust. 3 stanowisko będzie
wydawane w trybie określonym w art. 12 ust. 2 i art. 12a. Ponadto w art. 10 ust. 4 została
wprowadzona regulacja, zgodnie z którą organowi kontroli obrotu będzie przysługiwało
prawo zwrócenia się do wnioskodawcy z żądaniem przekazania dodatkowych wyjaśnień lub
dokumentów w celu bliższego wyjaśnienia okoliczności związanych z wnioskowanym
obrotem.

Art. 11 dotyczy wewnętrznego systemu kontroli i zarządzania obrotem towarami
o znaczeniu strategicznym. Zgodnie z art. 11 ust. 1 przedsiębiorca wnioskujący o zezwolenie
na obrót uzbrojeniem lub korzystający z krajowego zezwolenia generalnego jest zobowiązany
utworzyć i stosować wewnętrzny system kontroli i zarządzania obrotem (WSK). Obowiązek
utworzenia i stosowania WSK został ograniczony tylko do przedsiębiorców oraz tylko do
obrotu uzbrojeniem. Rozporządzenie nr 428/2009 nie przewiduje nałożenia na przedsiębiorcę
takiego obowiązku w zakresie obrotu produktami podwójnego zastosowania. Natomiast
18

wyłączenie z obowiązku utworzenia i stosowania WSK podmiotów niebędących
przedsiębiorcami w praktyce oznacza wyłączenie państwowych jednostek organizacyjnych
(np. MON i MSWiA) i jest podyktowane specjalnymi zasadami bezpieczeństwa
obowiązującymi w tych jednostkach. Zachowanie WSK w przypadku przedsiębiorców
zajmujących się obrotem z zagranicą uzbrojeniem uzasadnia dotychczasowa praktyka, która
wykazuje, że posiadanie przez przedsiębiorcę WSK wprowadza czynnik samokontroli oraz
zwiększa wiarygodność przedsiębiorcy w relacjach z administracją krajową, jak i partnerami
zagranicznymi. Przepis art. 11 ust. 2 opisuje, co zawiera wewnętrzny system kontroli. Zmiana
art. 11 ust. 4 ma charakter aktualizujący. Została powołana obowiązująca ustawa, która
reguluje akredytację jednostek kontrolujących upoważnionych do certyfikacji wraz z metryką
promulgacyjną. Zmiana art. 11 ust. 7 dotyczy liczby kontroli zgodności funkcjonowania WSK
z określonymi wymaganiami. Liczba tych kontroli została ograniczona z co najmniej 5 do 3
w okresie ważności certyfikatu wynoszącym 3 lata.

Art. 12 zawiera postanowienia dotyczące postępowania organu kontroli obrotu
w postępowaniu o wydanie zezwolenia indywidualnego lub globalnego. Art. 12 ust. 1 zawiera
ogólną regulację stanowiącą, iż wydanie zezwolenia indywidualnego lub globalnego
następuje w drodze decyzji administracyjnej. Zgodnie z art. 12 ust. 2 przed wydaniem
zezwolenia indywidualnego lub globalnego organ kontroli obrotu występuje, w formie
pisemnej lub za pośrednictwem systemu elektronicznego, do organów opiniujących o zajęcie
stanowiska co do istnienia przeciwwskazań do wydania takiego zezwolenia. O wystąpieniu do
organów opiniujących organ kontroli obrotu informuje wnioskodawcę. Dotychczas organ
kontroli obrotu występował o opinie, która była wydawana w formie postanowienia
podlegającego zaskarżeniu. Procedura ta znacznie wydłużała postępowanie w sprawie
wydania zezwolenia, więc zaproponowano jej zmianę. Opinia zostanie zastąpiona
stanowiskiem, które nie będzie miało formy postanowienia i nie będzie zaskarżalne. Zgodnie
z art. 12 ust. 3 dotychczasowe uprawnienia organu kontroli obrotu zostaną uzupełnione
o możliwość żądania od wnioskodawcy informacji umożliwiających weryfikację danych
zawartych we wniosku o udzielenie zezwolenia indywidualnego lub globalnego. Organowi
kontroli obrotu będzie przysługiwało prawo zwrócenia się do wnioskodawcy z żądaniem
przekazania dodatkowych wyjaśnień lub dokumentów. W ten sposób organ kontroli obrotu
uzyska tę samą kompetencję, którą posiadają organy opiniujące. Zmiana art. 12 ust. 4 ma
charakter dostosowujący i polega na zastąpieniu wyrazów „osoba fizyczna lub prawna”
wyrazem „wnioskodawca”.
19


W art. 1 pkt 7 projektu po art. 12 ustawy zostały dodane art. 12a i art. 12b .
Z uwagi na to, że w postępowaniu o wydanie zezwolenia występuje tylko jedna strona
i w związku z tym istnieje możliwość odbiurokratyzowania i skrócenia etapu opiniowania
wniosków o wydanie zezwolenia, zaproponowano odstąpienie od stosowania w tym zakresie
kpa. Art. 12a zawiera postanowienia dotyczące wydawania przez organy opiniujące
stanowiska dla organu kontroli obrotu. Zgodnie z art. 12a ust. 1 organy opiniujące przekazują
organowi kontroli obrotu stanowisko w sprawie istnienia przeciwwskazań do wydania
zezwolenia w formie pisemnej lub za pośrednictwem systemu elektronicznego pozwalającego
na identyfikację osoby upoważnionej do wydania takiego stanowiska, w terminie 14 dni od
dnia wystąpienia o to stanowisko przez organ kontroli obrotu. Art. 12a ust. 2 zawiera
postanowienie, które umożliwia wydłużenie terminu na wydanie stanowiska przez organy
opiniujące. W myśl tego przepisu, jeżeli szczególny charakter sprawy będącej przedmiotem
stanowiska nie pozwala na jego wydanie przez organy opiniujące w terminie 14 dni będą
stosowane odpowiednio art. 36 – 38 kpa. Natomiast, zgodnie z art. 12a ust. 3, termin na
zajęcie przez organy opiniujące stanowiska nie wlicza się do terminu na wydanie decyzji
w sprawie wydania zezwolenia indywidualnego lub globalnego. Ponadto na organy opiniujące
został nałożony obowiązek uwzględniania przy wydawaniu stanowiska kryteriów
wymienionych we wspólnym stanowisku Rady 2008/944/WPZiB, które zostały zamieszczone
w art. 1 pkt 11 projektu w zmienianym art. 16 ust. 1 ustawy. Przepis ten wdraża art. 1 ust. 1
wspólnego stanowiska Rady 2008/944/WPZiB. Zgodnie z art. 12a ust. 6 stanowisko organów
opiniujących nie ma formy postanowienia i nie podlega zaskarżeniu.
Art. 12b wdraża postanowienia art. 4 ust. 1 zdanie drugie wspólnego stanowiska Rady
2008/944/WPZiB. W myśl tego przepisu organ kontroli obrotu, przed wydaniem zezwolenia
indywidualnego lub globalnego, ustala, czy w ciągu ostatnich trzech lat inne państwo lub
państwa członkowskie Unii Europejskiej odmówiły zezwolenia na obrót będący przedmiotem
wniosku albo obrót zasadniczo identyczny z tym, który jest przedmiotem wniosku oraz
konsultuje z tymi państwami swoją decyzję o wydanie zezwolenia. Przez obrót zasadniczo
identyczny z obrotem, który jest przedmiotem wniosku, należy rozumieć obrót dotyczący
uzbrojenia o zasadniczo identycznych parametrach technicznych oraz tego samego
użytkownika końcowego lub odbiorcy. W przypadku udzielenia zezwolenia organ kontroli
obrotu informuje właściwe organy państw członkowskich Unii Europejskiej, które odmówiły
udzielenia zezwolenia, dołączając szczegółowe uzasadnienie swojej decyzji.
20


W art. 1 pkt 8 zostało nadane nowe brzmienie art. 13. Zaproponowana redakcja art. 13
została dostosowana do zmienionego art. 10 ustawy i rozszerzonego zakresu podmiotowego
ustawy.

W art. 1 pkt 9 projektu zostało nadane nowe brzmienie art. 14 ust. 2, 4 i 5 ustawy.
W art. 14 ust. 2 zmiana polega na zastąpieniu wyrazów „mającymi znacznie dla kontroli
celnej” wyrazami „mającymi znaczenie dla kontroli wykonywanych przez organy Służby
Celnej”. Zmiana art. 14 ust. 4 polega na dostosowaniu i zastąpieniu wyrazów
„międzynarodowy certyfikat importowy” wyrazami „certyfikat importowy” oraz
zamieszczeniu odesłania do art. 23, który reguluje instytucję certyfikatu importowego
i oświadczenia końcowego użytkownika. Natomiast w art. 14 ust. 5 wprowadzona została
regulacja, zgodnie z którą termin ważności zezwolenia globalnego określono na trzy lata.
Z uwagi na charakter zezwolenia globalnego uzasadnione jest, by termin jego ważności był
dłuższy niż zezwolenia indywidualnego. W zakresie zezwoleń globalnych wydawanych na
obrót uzbrojenia przepis ten wdraża art. 6 ust. 2 zdanie drugie dyrektywy 2009/43/WE.

W art. 1 pkt 10 projektu zostało nadane nowe brzmienie art. 15 – 17 ustawy. Zmiana
art. 15 ma na celu uregulowanie przesłanek odmowy wydania zezwolenia indywidualnego lub
zezwolenia globalnego na obrót produktami podwójnego zastosowania, natomiast w art. 16
zostały zawarte przesłanki odmowy wydania zezwolenia indywidualnego lub zezwolenia
globalnego na obrót uzbrojeniem. W obu przepisach zostały wskazane przesłanki, kiedy organ
będzie obligatoryjnie odmawiał wydania zezwolenia oraz przesłanki, w przypadku
wystąpienia których organ będzie mógł odmówić wydania zezwolenia. Zmiana art. 16 ma na
celu wdrożenie postanowienia art. 1 ust. 1 oraz art. 4 ust. 1 wspólnego stanowiska Rady
2008/944/WZiB i realizuje obowiązek uwzględniania przez organ kontroli obrotu kryteriów
określonych w tym stanowisku. Przepis ten określa przesłanki odmowy wydania zezwolenia
na obrót uzbrojeniem. Organ kontroli obrotu, w drodze decyzji administracyjnej, odmawia
(albo może odmówić) wydania zezwolenia indywidualnego lub globalnego na obrót
uzbrojeniem w przypadku stwierdzenia, że udzielenie takiego zezwolenia będzie niezgodne
z którymś z kryteriów ze wspólnego stanowiska. Ponadto dodano przesłankę odmowy
o przypadki, gdy wnioskowany obrót uzbrojeniem może być w całości lub części
wykorzystany do nielegalnej lub sprzecznej z interesem Rzeczypospolitej Polskiej produkcji,
eksploatacji, obsługi, konserwacji, przechowywania oraz identyfikacji uzbrojenia.

O odmowach wydania zezwolenia indywidualnego lub globalnego na obrót uzbrojeniem
podjętych na podstawie kryteriów określonych we wspólnym stanowisku Rady
21