Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami

mające na celu likwidację  barier inwestycyjnych, w szczególności  w  zakresie  dużych 
inwestycji infrastrukturalnych (magazyny, infrastruktura LNG, tłocznie gazu, etc.) oraz 
inwestycji liniowych”. 
W zakresie działań  wykonawczych do „Polityki energetycznej Polski do roku  2030” 
umieszczono: 
−  budowę terminalu LNG wraz z siecią przesyłową,  
−  budowę  systemu  przesyłowego  umożliwiającego  dostawy  gazu ziemnego 
z kierunków północnego, zachodniego i południowego, 
−  budowę połączeń międzysystemowych. 
W  ramach  realizacji  tego  istotnego  dla  kraju  priorytetu  od  2009  r.  prowadzone  są 
intensywne  działania  inwestycyjne  związane  z  budową  terminalu  skroplonego gazu 
ziemnego w Świnoujściu  oraz  inwestycji  towarzyszących  obejmujących  modernizację 
i rozbudowę systemu przesyłowego w rejonie północno-zachodniej i środkowej Polski. 
W  wyniku  realizacji  tych  zadań  już  od  2014  r.  zwiększone  zostaną  możliwości 
importowe o dodatkowe 5 mld m3  gazu. Przygotowanie i realizacja tych istotnych dla 
krajowej gospodarki przedsięwzięć inwestycyjnych w tak krótkim terminie jest możliwa 
w  głównej  mierze  dzięki  podjętej  w  2009  r.  przez  rząd  inicjatywie  ustawodawczej 
zakończonej uchwaleniem przez parlament ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. 
o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego 
w Świnoujściu.  
Zaznaczyć jednak należy, iż realizowany obecnie na podstawie obowiązującej ustawy 
program jest  początkowym,  ale  bardzo  istotnym  elementem strategii inwestycyjnej 
w systemie  przesyłowym.  Docelowo  jednak  bezpieczeństwo  energetyczne  w  zakresie 
dostaw  gazu  do  Polski  może  być  wzmocnione  poprzez  dalszą  budowę  systemu 
przesyłowego o dużej przepustowości, który będzie w pełni zintegrowany z systemami 
gazowniczymi  krajów  ościennych.  Osiągniecie  ww.  celu  możliwe  będzie  w wyniku 
budowy  gazociągów  międzysystemowych  o  znacznej  przepustowości.  Ich  realizacja 
wraz z intensywną modernizacją i rozbudową sieci krajowej zapewni uzyskanie dostępu 
do  nowych  kierunków  i  źródeł  dostaw  gazu  ziemnego,  dzięki  czemu  możliwe  będzie 
dostarczanie  gazu  do  odbiorców  po  możliwych  do  zaakceptowania  przez  gospodarkę 
cenach. 
2 
 
Ustawa  realizuje  ponadto  Strategię  Rozwoju  kraju  2020  (przyjętą  uchwałą  Rady 
Ministrów  nr  157  z  dnia  25  września  2013  r.),  która  zakłada  podjęcie  działań 
legislacyjnych, likwidujących bariery inwestycyjne, w szczególności w zakresie dużych 
inwestycji infrastrukturalnych oraz inwestycji liniowych.  
Jako  główne  działania  na  lata  2012–2020  przedmiotowy dokument przewiduje 
wspieranie i rozwój energetycznych projektów infrastrukturalnych, istotnych z punktu 
widzenia wzmocnienia bezpieczeństwa dostaw surowców energetycznych, w tym m.in. 
rozbudowę  infrastruktury  przesyłowej  oraz  zwiększenie  przepustowości  terminalu 
LNG. 
W  Informacji o wynikach kontroli z  dnia  31  lipca  2013  r.  Najwyższa Izba Kontroli 
stwierdziła, że „przy założeniu wzrostu zapotrzebowania na gaz ziemny niezbędne jest 
wybudowanie odpowiedniej  do  tego  infrastruktury  przesyłowej,  magazynowej  oraz 
dystrybucyjnej,  a  ponadto  muszą  istnieć  odpowiednie  ilości  i  o  odpowiedniej 
przepustowości  punkty  wejścia  do  przesyłowego  systemu  gazowniczego.  Rozbudowa 
krajowej  sieci  przesyłowej  jest  też  konieczna  dla  realizacji  zadań  w  zakresie 
dywersyfikacji kierunków importu gazu do Polski, w tym dla rozprowadzenia gazu 
dostarczanego do budowanego terminalu LNG w Świnoujściu”. 
Zużycie gazu w Polsce i jego prognozy 
W  2012  r.  całkowite  zużycie  gazu  ziemnego  w  Polsce  wyniosło  –  według  danych 
Ministerstwa Gospodarki –  15,8 mld m3. Dostawy gazu z zagranicy  uzupełniane  były 
gazem pochodzącym ze źródeł krajowych w ilości 4,4 mld m3, co stanowiło blisko 30% 
całkowitego  zaopatrzenia  kraju  w  gaz  ziemny.  Całkowite  dostawy  gazu z zagranicy 
obejmowały  import  z kierunku wschodniego (ok. 9 mld m3) oraz dostawy 
wewnątrzwspólnotowe z Niemiec (1,83 mld m3) i Czech (ok. 550 mln m3), przy czym 
istotną  ich  część  stanowił  import  z  kierunku  wschodniego,  realizowany  w  ramach 
długoterminowego  kontraktu  zawartego  w  1996  r.  pomiędzy  Polskim  Górnictwem 
Naftowym i Gazownictwem S.A. (PGNiG S.A.) a OOO „Gazprom Eksport”. Na 
podstawie tego kontraktu zakupiono 9 017 mln m3  gazu  ziemnego,  co  stanowiło 
ok. 80%  całkowitych  dostaw  z  zagranicy  na  terytorium  Polski.  Wielkość  sumaryczna 
tych dostaw z Niemiec i Czech, realizowanych w ramach umów wyniosła 2,4 mld m3, 
                                                          
1)  Informacja  o  wynikach  kontroli  Najwyższej  Izby  Kontroli  z  dnia  31  lipca  2013  r.  „Rozwój  gazowej  sieci 
przesyłowej” (str. 10). 
3 
 
co  stanowiło  ok.  20%  całkowitego  przywozu  gazu  na  terytorium  Polski.  Powyższe 
pozwala  na  stwierdzenie,  że  polska  gospodarka  jest  zależna  od  gazu  z  kierunku 
wschodniego.  Przewiduje  się,  że  w  najbliższych  latach  nastąpi  dalszy  wzrost  zużycia 
gazu w Polsce. Zgodnie z Prognozą zapotrzebowania na paliwa i energię do 2030 roku, 
będącą załącznikiem do „Polityki energetycznej Polski do roku 2030”, zapotrzebowanie 
na paliwo gazowe w 2020 r. wyniesie 17,1 mld m3, natomiast w 2030 r. 20,2 mld m3. 
Istotny  wpływ  na  wzrost  zużycia  gazu  będą  miały  potrzeby  generowane  w  ostatnim 
czasie przez inwestorów z szeroko rozumianego sektora elektroenergetyki  zawodowej, 
w których gaz ma być zużywany do celów wytwarzania energii elektrycznej niezbędnej 
do zapewnienia stabilnego rozwoju krajowej gospodarki. 
Dotychczasowe problemy związane z dostawami gazu 
W związku z rosnącym znaczeniem gazu ziemnego w krajowej gospodarce nie należy 
dopuścić  do  powtórzenia  się  występujących  w  przeszłości  problemów  z  dostawami 
gazu z kierunku wschodniego, wynikających między innymi z technicznych ograniczeń 
systemu  przesyłowego  Ukrainy,  jak  również  trudniejszych  do  przewidzenia 
i przeciwdziałania sytuacji mogących wyniknąć z relacji pomiędzy Ukrainą a Federacją 
Rosyjską (głównym dostawcą gazu). Wrażliwość polskiego rynku na relacje polityczne 
i  biznesowe  w  krajach  wschodnich  ukazała  się  najwyraźniej  na  przełomie  roku  2008 
i 2009, w  którym  nastąpiło  całkowite  przerwanie  dostaw  gazu  przesyłanego  przez 
Ukrainę, nie tylko do Polski, ale także do pozostałych państw Unii Europejskiej. 
Brak  odpowiednich  alternatywnych  źródeł  dostaw  (z  terminalu  LNG,  połączeń 
międzysystemowych) oraz odpowiednio przygotowanej na sytuacje kryzysowe krajowej 
sieci przesyłowej spowodował ograniczenie w istotnym stopniu możliwości reagowania 
państwa na zaistniałą sytuację kryzysową. Ówczesna sytuacja została dość powszechnie 
wówczas  odebrana  jako  realne  zagrożenie  bezpieczeństwa  energetycznego  w  Unii 
Europejskiej i udowodniła  (w  krajach  Europy  Zachodniej)  korzyści  płynące 
z posiadania wielokierunkowych połączeń międzysystemowych, a zwłaszcza tych, które 
zapewniają  dostawy  gazu  ziemnego  bezpośrednio  ze  źródeł  jego  wydobycia. Polska 
próbuje podejmować działania, wzorem innych krajów Unii Europejskiej, uzupełniając 
krajowe bilanse gazowe poprzez zwiększenie dostaw gazu wydobywanego ze złóż na 
Morzu  Północnym  oraz  skroplonego  gazu  ziemnego  otrzymywanego  ze  źródeł 
pozaeuropejskich.  
4 
 
Analizując  kwestię  możliwości  odbioru  gazu  z  terminalu  LNG w maksymalnym 
przewidywanym dla tego  terminalu  wolumenie, tj. 7,5 mld m3,  uwzględnić  należy 
uwarunkowania jego odbioru w  kontekście  krajowej  sytuacji  bilansowej  oraz 
istniejących ograniczeń sieci przesyłowej.  
Cechą  charakterystyczną  zużycia  gazu  jest  jego  nierównomierność.  Letnie 
zapotrzebowanie na gaz wynosi ok. 28 mln m3/d, natomiast zużycie zimowe kształtuje 
się na poziomie ponaddwukrotnie wyższym, osiągając nawet poziom ok. 70 mln m3/d 
(w zimie 2011/2012 r. – 72 mln m3/d). 
Należy ponadto odnotować, że na obszarze Polski istnieją tzw. wyspy energetyczne, tj. 
regiony o słabo  rozwiniętej  sieci  przesyłowej,  które  w  sytuacji  zwiększonego 
zapotrzebowania uniemożliwiają doprowadzenie gazu w odpowiedniej ilości odbiorcom 
potrzebującym  go.  Ewentualne wstrzymanie  dostaw  gazu  z jakiegokolwiek kierunku 
dodatkowo pogarszałoby tę sytuację. 
Jednym z tego rodzaju obszarów jest region południowo-wschodniej Polski. Przy 
obecnym zapotrzebowaniu  ww.  obszaru  sięgającego  ok.  4,2  mld  m3, roczny deficyt 
dostaw gazu do odbiorców kształtować się może na poziomie ok. 1,5 mld m3.  
Zgodnie z prognozami ok. 2022 r.  (a  więc  w  terminie  zakończenia  dostaw  w  ramach 
kontraktu jamalskiego) zapotrzebowanie na gaz ziemny odbiorców w tym regionie 
wzrośnie o ok. 2,6 mld m3. Spodziewany deficyt dostaw gazu do tego regionu wzrośnie 
do około 3,8 mld m3. W celu umożliwienia przesyłania gazu ze źródeł zlokalizowanych 
w  innych  częściach  Polski  konieczne  jest  usunięcie  „wąskich  gardeł”  w  systemie 
przesyłowym, występujących m.in. na magistralach przesyłowych:  
–  Odolanów – Tworóg – Pogórska Wola,  
–  Rembelszczyzna – Wronów – Hermanowice,  
a  także  rozbudowanie  innych  elementów  systemu  przesyłowego  wskazanych 
w projekcie nowelizacji ustawy terminalowej. 
Należy  ponadto  zauważyć,  że  w przypadku braku dostaw z kierunku wschodniego 
ograniczenia  obecnego  systemu  przesyłowego  pozwalają  na  dostarczenie 
zlokalizowanym tam odbiorcom (w województwie lubelskim, podkarpackim, 
małopolskim i świętokrzyskim) surowiec wyłącznie na poziomie ok. 2,7 mld m3. Jest to 
możliwe  przy  założeniu,  iż  maksymalnie  2  mld  m3  gazu  pochodzić  będzie  ze  złóż 
zlokalizowanych na południu,  a  pozostała  część  pozyskiwana  byłaby  z  podziemnych 
5 
 
magazynów gazu istniejących w tym regionie, tj. w Swarzowie (90 mln m3 pojemności 
czynnej), Strachocinie (330 mln m3  pojemności  czynnej)  i  Husowie  (350  mln  m3 
pojemności czynnej). 
Dostarczenie  gazu  do  tego  regionu  z  kierunku  północnego  i  zachodniego  jest  realne 
w sezonie letnim, przy czym jedynie na minimalnym poziomie,  w celu  napełnienia 
podziemnych magazynów gazu (z których surowiec jest wykorzystywany w okresach 
zwiększonego zapotrzebowania, w szczególności w okresie zimowym).  
Dokonana  powyżej  analiza  sytuacji  na  rynku gazu ziemnego w Polsce determinuje 
potrzebę  podjęcia  prac  legislacyjnych  zmierzających  do  wprowadzenia  ułatwień 
inwestycyjnych  obejmujących  przede  wszystkim  inwestycję  w  sieci  przesyłowe. 
Zasadnicza  rozbudowa  infrastruktury  gazowej  nie  może  zostać  przeprowadzona 
w stosunkowo  krótkim  czasie  przy  zachowaniu  obecnego  kształtu  przepisów 
regulujących postępowania administracyjne w toku procesu inwestycyjnego. Pozytywne 
doświadczenia  z  okresu  ponad  3  lat  stosowania  ustawy  terminalowej  przekonują 
o trafności  przyjętych  w  niej  regulacji.  Nowelizacja  ustawy  terminalowej  oznacza 
jednocześnie możliwość skorygowania rozwiązań, które w toku ich stosowania okazały 
się nieoperatywne lub nadmiernie utrudniające przebieg procesu inwestycyjnego. 
Regionalny rynek gazu 
Kontynuacja intensywnego programu inwestycyjnego w latach 2014–2020 zmierzająca 
do  wybudowania  kolejnych  ważnych  dla  kraju  gazociągów  i  połączeń 
międzysystemowych  jest  elementem  wpisującym  się  w  cele  przyjętej  do  realizacji 
„Polityki energetycznej Polski do roku 2030”. Do kluczowych priorytetów 
inwestycyjnych  należy  budowa  i  rozbudowa  połączeń  międzysystemowych  na  linii 
północ – południe oraz integracja systemów gazowych przesyłowych w regionie basenu 
Morza  Bałtyckiego.  Połączenia  te,  wraz  z  rozbudową  terminalu  skroplonego gazu 
ziemnego  w  Świnoujściu  i  wewnętrznej  sieci  przesyłowej,  stanowić  będą  niezwykle 
istotne  elementy  procesu  budowy  wspólnego  regionalnego  rynku  gazu.  Główną  rolę 
w tym  procesie  odgrywać  będzie  terminal  LNG,  który  poprzez  połączenie  systemów 
przesyłowych  będzie  mógł  również  oddziaływać  na  rynki  krajów  sąsiednich, 
wzmacniając stopień integracji rynku i funkcjonujące mechanizmy konkurencyjne.  
Nowelizacja  ustawy  w  zakresie  realizacji  inwestycji  towarzyszących  terminalowi 
poprzez  mechanizmy  ułatwiające  pozyskanie  wymaganych  zgód  pozytywnie  wpłynie 
6