Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami
projekt dotyczy określenia zasad przygotowania i realizacji inwestycji polegającej na budowie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu oraz inwestycji związanych z jego funkcjonowaniem
- Kadencja sejmu: 7
- Nr druku: 2203
- Data wpłynięcia: 2014-03-03
- Uchwalenie: Projekt uchwalony
- tytuł: Ustawa o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami
- data uchwalenia: 2014-05-30
- adres publikacyjny: Dz.U. poz. 906
2203
inwestycji infrastrukturalnych (magazyny, infrastruktura LNG, tłocznie gazu, etc.) oraz
inwestycji liniowych”.
W zakresie działań wykonawczych do „Polityki energetycznej Polski do roku 2030”
umieszczono:
− budowę terminalu LNG wraz z siecią przesyłową,
− budowę systemu przesyłowego umożliwiającego dostawy gazu ziemnego
z kierunków północnego, zachodniego i południowego,
− budowę połączeń międzysystemowych.
W ramach realizacji tego istotnego dla kraju priorytetu od 2009 r. prowadzone są
intensywne działania inwestycyjne związane z budową terminalu skroplonego gazu
ziemnego w Świnoujściu oraz inwestycji towarzyszących obejmujących modernizację
i rozbudowę systemu przesyłowego w rejonie północno-zachodniej i środkowej Polski.
W wyniku realizacji tych zadań już od 2014 r. zwiększone zostaną możliwości
importowe o dodatkowe 5 mld m3 gazu. Przygotowanie i realizacja tych istotnych dla
krajowej gospodarki przedsięwzięć inwestycyjnych w tak krótkim terminie jest możliwa
w głównej mierze dzięki podjętej w 2009 r. przez rząd inicjatywie ustawodawczej
zakończonej uchwaleniem przez parlament ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r.
o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego
w Świnoujściu.
Zaznaczyć jednak należy, iż realizowany obecnie na podstawie obowiązującej ustawy
program jest początkowym, ale bardzo istotnym elementem strategii inwestycyjnej
w systemie przesyłowym. Docelowo jednak bezpieczeństwo energetyczne w zakresie
dostaw gazu do Polski może być wzmocnione poprzez dalszą budowę systemu
przesyłowego o dużej przepustowości, który będzie w pełni zintegrowany z systemami
gazowniczymi krajów ościennych. Osiągniecie ww. celu możliwe będzie w wyniku
budowy gazociągów międzysystemowych o znacznej przepustowości. Ich realizacja
wraz z intensywną modernizacją i rozbudową sieci krajowej zapewni uzyskanie dostępu
do nowych kierunków i źródeł dostaw gazu ziemnego, dzięki czemu możliwe będzie
dostarczanie gazu do odbiorców po możliwych do zaakceptowania przez gospodarkę
cenach.
2
Ustawa realizuje ponadto Strategię Rozwoju kraju 2020 (przyjętą uchwałą Rady
Ministrów nr 157 z dnia 25 września 2013 r.), która zakłada podjęcie działań
legislacyjnych, likwidujących bariery inwestycyjne, w szczególności w zakresie dużych
inwestycji infrastrukturalnych oraz inwestycji liniowych.
Jako główne działania na lata 2012–2020 przedmiotowy dokument przewiduje
wspieranie i rozwój energetycznych projektów infrastrukturalnych, istotnych z punktu
widzenia wzmocnienia bezpieczeństwa dostaw surowców energetycznych, w tym m.in.
rozbudowę infrastruktury przesyłowej oraz zwiększenie przepustowości terminalu
LNG.
W Informacji o wynikach kontroli z dnia 31 lipca 2013 r. Najwyższa Izba Kontroli
stwierdziła, że „przy założeniu wzrostu zapotrzebowania na gaz ziemny niezbędne jest
wybudowanie odpowiedniej do tego infrastruktury przesyłowej, magazynowej oraz
dystrybucyjnej, a ponadto muszą istnieć odpowiednie ilości i o odpowiedniej
przepustowości punkty wejścia do przesyłowego systemu gazowniczego. Rozbudowa
krajowej sieci przesyłowej jest też konieczna dla realizacji zadań w zakresie
dywersyfikacji kierunków importu gazu do Polski, w tym dla rozprowadzenia gazu
dostarczanego do budowanego terminalu LNG w Świnoujściu”.
Zużycie gazu w Polsce i jego prognozy
W 2012 r. całkowite zużycie gazu ziemnego w Polsce wyniosło – według danych
Ministerstwa Gospodarki – 15,8 mld m3. Dostawy gazu z zagranicy uzupełniane były
gazem pochodzącym ze źródeł krajowych w ilości 4,4 mld m3, co stanowiło blisko 30%
całkowitego zaopatrzenia kraju w gaz ziemny. Całkowite dostawy gazu z zagranicy
obejmowały import z kierunku wschodniego (ok. 9 mld m3) oraz dostawy
wewnątrzwspólnotowe z Niemiec (1,83 mld m3) i Czech (ok. 550 mln m3), przy czym
istotną ich część stanowił import z kierunku wschodniego, realizowany w ramach
długoterminowego kontraktu zawartego w 1996 r. pomiędzy Polskim Górnictwem
Naftowym i Gazownictwem S.A. (PGNiG S.A.) a OOO „Gazprom Eksport”. Na
podstawie tego kontraktu zakupiono 9 017 mln m3 gazu ziemnego, co stanowiło
ok. 80% całkowitych dostaw z zagranicy na terytorium Polski. Wielkość sumaryczna
tych dostaw z Niemiec i Czech, realizowanych w ramach umów wyniosła 2,4 mld m3,
1) Informacja o wynikach kontroli Najwyższej Izby Kontroli z dnia 31 lipca 2013 r. „Rozwój gazowej sieci
przesyłowej” (str. 10).
3
co stanowiło ok. 20% całkowitego przywozu gazu na terytorium Polski. Powyższe
pozwala na stwierdzenie, że polska gospodarka jest zależna od gazu z kierunku
wschodniego. Przewiduje się, że w najbliższych latach nastąpi dalszy wzrost zużycia
gazu w Polsce. Zgodnie z Prognozą zapotrzebowania na paliwa i energię do 2030 roku,
będącą załącznikiem do „Polityki energetycznej Polski do roku 2030”, zapotrzebowanie
na paliwo gazowe w 2020 r. wyniesie 17,1 mld m3, natomiast w 2030 r. 20,2 mld m3.
Istotny wpływ na wzrost zużycia gazu będą miały potrzeby generowane w ostatnim
czasie przez inwestorów z szeroko rozumianego sektora elektroenergetyki zawodowej,
w których gaz ma być zużywany do celów wytwarzania energii elektrycznej niezbędnej
do zapewnienia stabilnego rozwoju krajowej gospodarki.
Dotychczasowe problemy związane z dostawami gazu
W związku z rosnącym znaczeniem gazu ziemnego w krajowej gospodarce nie należy
dopuścić do powtórzenia się występujących w przeszłości problemów z dostawami
gazu z kierunku wschodniego, wynikających między innymi z technicznych ograniczeń
systemu przesyłowego Ukrainy, jak również trudniejszych do przewidzenia
i przeciwdziałania sytuacji mogących wyniknąć z relacji pomiędzy Ukrainą a Federacją
Rosyjską (głównym dostawcą gazu). Wrażliwość polskiego rynku na relacje polityczne
i biznesowe w krajach wschodnich ukazała się najwyraźniej na przełomie roku 2008
i 2009, w którym nastąpiło całkowite przerwanie dostaw gazu przesyłanego przez
Ukrainę, nie tylko do Polski, ale także do pozostałych państw Unii Europejskiej.
Brak odpowiednich alternatywnych źródeł dostaw (z terminalu LNG, połączeń
międzysystemowych) oraz odpowiednio przygotowanej na sytuacje kryzysowe krajowej
sieci przesyłowej spowodował ograniczenie w istotnym stopniu możliwości reagowania
państwa na zaistniałą sytuację kryzysową. Ówczesna sytuacja została dość powszechnie
wówczas odebrana jako realne zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego w Unii
Europejskiej i udowodniła (w krajach Europy Zachodniej) korzyści płynące
z posiadania wielokierunkowych połączeń międzysystemowych, a zwłaszcza tych, które
zapewniają dostawy gazu ziemnego bezpośrednio ze źródeł jego wydobycia. Polska
próbuje podejmować działania, wzorem innych krajów Unii Europejskiej, uzupełniając
krajowe bilanse gazowe poprzez zwiększenie dostaw gazu wydobywanego ze złóż na
Morzu Północnym oraz skroplonego gazu ziemnego otrzymywanego ze źródeł
pozaeuropejskich.
4
Analizując kwestię możliwości odbioru gazu z terminalu LNG w maksymalnym
przewidywanym dla tego terminalu wolumenie, tj. 7,5 mld m3, uwzględnić należy
uwarunkowania jego odbioru w kontekście krajowej sytuacji bilansowej oraz
istniejących ograniczeń sieci przesyłowej.
Cechą charakterystyczną zużycia gazu jest jego nierównomierność. Letnie
zapotrzebowanie na gaz wynosi ok. 28 mln m3/d, natomiast zużycie zimowe kształtuje
się na poziomie ponaddwukrotnie wyższym, osiągając nawet poziom ok. 70 mln m3/d
(w zimie 2011/2012 r. – 72 mln m3/d).
Należy ponadto odnotować, że na obszarze Polski istnieją tzw. wyspy energetyczne, tj.
regiony o słabo rozwiniętej sieci przesyłowej, które w sytuacji zwiększonego
zapotrzebowania uniemożliwiają doprowadzenie gazu w odpowiedniej ilości odbiorcom
potrzebującym go. Ewentualne wstrzymanie dostaw gazu z jakiegokolwiek kierunku
dodatkowo pogarszałoby tę sytuację.
Jednym z tego rodzaju obszarów jest region południowo-wschodniej Polski. Przy
obecnym zapotrzebowaniu ww. obszaru sięgającego ok. 4,2 mld m3, roczny deficyt
dostaw gazu do odbiorców kształtować się może na poziomie ok. 1,5 mld m3.
Zgodnie z prognozami ok. 2022 r. (a więc w terminie zakończenia dostaw w ramach
kontraktu jamalskiego) zapotrzebowanie na gaz ziemny odbiorców w tym regionie
wzrośnie o ok. 2,6 mld m3. Spodziewany deficyt dostaw gazu do tego regionu wzrośnie
do około 3,8 mld m3. W celu umożliwienia przesyłania gazu ze źródeł zlokalizowanych
w innych częściach Polski konieczne jest usunięcie „wąskich gardeł” w systemie
przesyłowym, występujących m.in. na magistralach przesyłowych:
– Odolanów – Tworóg – Pogórska Wola,
– Rembelszczyzna – Wronów – Hermanowice,
a także rozbudowanie innych elementów systemu przesyłowego wskazanych
w projekcie nowelizacji ustawy terminalowej.
Należy ponadto zauważyć, że w przypadku braku dostaw z kierunku wschodniego
ograniczenia obecnego systemu przesyłowego pozwalają na dostarczenie
zlokalizowanym tam odbiorcom (w województwie lubelskim, podkarpackim,
małopolskim i świętokrzyskim) surowiec wyłącznie na poziomie ok. 2,7 mld m3. Jest to
możliwe przy założeniu, iż maksymalnie 2 mld m3 gazu pochodzić będzie ze złóż
zlokalizowanych na południu, a pozostała część pozyskiwana byłaby z podziemnych
5
magazynów gazu istniejących w tym regionie, tj. w Swarzowie (90 mln m3 pojemności
czynnej), Strachocinie (330 mln m3 pojemności czynnej) i Husowie (350 mln m3
pojemności czynnej).
Dostarczenie gazu do tego regionu z kierunku północnego i zachodniego jest realne
w sezonie letnim, przy czym jedynie na minimalnym poziomie, w celu napełnienia
podziemnych magazynów gazu (z których surowiec jest wykorzystywany w okresach
zwiększonego zapotrzebowania, w szczególności w okresie zimowym).
Dokonana powyżej analiza sytuacji na rynku gazu ziemnego w Polsce determinuje
potrzebę podjęcia prac legislacyjnych zmierzających do wprowadzenia ułatwień
inwestycyjnych obejmujących przede wszystkim inwestycję w sieci przesyłowe.
Zasadnicza rozbudowa infrastruktury gazowej nie może zostać przeprowadzona
w stosunkowo krótkim czasie przy zachowaniu obecnego kształtu przepisów
regulujących postępowania administracyjne w toku procesu inwestycyjnego. Pozytywne
doświadczenia z okresu ponad 3 lat stosowania ustawy terminalowej przekonują
o trafności przyjętych w niej regulacji. Nowelizacja ustawy terminalowej oznacza
jednocześnie możliwość skorygowania rozwiązań, które w toku ich stosowania okazały
się nieoperatywne lub nadmiernie utrudniające przebieg procesu inwestycyjnego.
Regionalny rynek gazu
Kontynuacja intensywnego programu inwestycyjnego w latach 2014–2020 zmierzająca
do wybudowania kolejnych ważnych dla kraju gazociągów i połączeń
międzysystemowych jest elementem wpisującym się w cele przyjętej do realizacji
„Polityki energetycznej Polski do roku 2030”. Do kluczowych priorytetów
inwestycyjnych należy budowa i rozbudowa połączeń międzysystemowych na linii
północ – południe oraz integracja systemów gazowych przesyłowych w regionie basenu
Morza Bałtyckiego. Połączenia te, wraz z rozbudową terminalu skroplonego gazu
ziemnego w Świnoujściu i wewnętrznej sieci przesyłowej, stanowić będą niezwykle
istotne elementy procesu budowy wspólnego regionalnego rynku gazu. Główną rolę
w tym procesie odgrywać będzie terminal LNG, który poprzez połączenie systemów
przesyłowych będzie mógł również oddziaływać na rynki krajów sąsiednich,
wzmacniając stopień integracji rynku i funkcjonujące mechanizmy konkurencyjne.
Nowelizacja ustawy w zakresie realizacji inwestycji towarzyszących terminalowi
poprzez mechanizmy ułatwiające pozyskanie wymaganych zgód pozytywnie wpłynie
6
Dokumenty związane z tym projektem:
-
2203
› Pobierz plik