Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego

Druk nr 1659


Warszawa, 1 lutego 2013 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja





Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej



Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:


- o zmianie ustawy o kształtowaniu
ustroju rolnego.


Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Krzysztofa Jurgiela.



(-) Iwona Ewa Arent; (-) Marek Ast; (-) Barbara Bartuś; (-) Dariusz Bąk;
(-) Andrzej Bętkowski; (-) Mariusz Błaszczak; (-) Arkadiusz Czartoryski;
(-) Anna Fotyga; (-) Zbigniew Girzyński; (-) Szymon Giżyński; (-) Krzysztof
Jurgiel; (-) Bartosz Kownacki; (-) Leonard Krasulski; (-) Zbigniew Kuźmiuk;
(-) Grzegorz Matusiak; (-) Kazimierz Moskal; (-) Piotr Naimski;
(-) Krystyna Pawłowicz; (-) Bolesław Grzegorz Piecha; (-) Marek Polak;
(-) Piotr Pyzik; (-) Jarosław Rusiecki; (-) Krzysztof Szczerski; (-) Jacek
Świat; (-) Jan Tomaszewski; (-) Jadwiga Wiśniewska; (-) Marcin Witko;
(-) Grzegorz Adam Woźniak; (-) Łukasz Zbonikowski.
Projekt
Ustawa
z dnia……..2013r.
o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego

Art. 1
W ustawie z dnia 11 kwietnia 2003 roku o kształtowaniu ustroju rolnego, (Dz. U. z 2012 r.,
poz. 803) wprowadza się następujące zmiany:
1) Dodaje się preambułę w następującym brzmieniu:
„W celu wzmocnienia ochrony i rozwoju rodzinnych gospodarstw rolnych, które w
myśl Konstytucji stanowią podstawę ustroju rolnego Rzeczypospolitej Polskiej, dla
zapewnienia właściwego zagospodarowania ziemi rolnej w Polsce, w trosce o
zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego obywateli i dla wspierania
zrównoważonego rolnictwa prowadzonego w zgodzie z wymogami ochrony
środowiska i sprzyjającego rozwojowi obszarów wiejskich, uchwala się niniejszą
ustawę”.
2) Po art. 2 dodaje się art. 2a w następującym brzmieniu:
„Art. 2a
1. Nabywcą nieruchomości rolnej o powierzchni nie mniejszej niż 1 ha, zwanym dalej
nabywcą, może być wyłącznie rolnik indywidualny, osobiście prowadzący lub
zamierzający utworzyć i osobiście prowadzić gospodarstwo rodzinne.
2. Nabycie nieruchomości rolnej może nastąpić jedynie w celu utworzenia, bądź
powiększenia gospodarstwa rodzinnego, z zachowaniem jego maksymalnej normy
obszarowej, określonej w art. 5 ust. 1 pkt 2.
3. Nabywca obowiązany jest osobiście prowadzić gospodarstwo rolne, do którego została
włączona lub które stanowi nabyta nieruchomość rolna, przez okres co najmniej 10 lat
od dnia nabycia. W okresie tym nieruchomość nie może być zbywana, obciążona, ani
oddawana w użytkowanie innym osobom.
4. Sąd na wniosek nabywcy nieruchomości rolnej zezwoli na zbycie, obciążenie bądź
oddanie w użytkowanie nieruchomości rolnej przed upływem okresu 10 lat od dnia
nabycia tej nieruchomości, jeżeli konieczność zbycia, obciążenia lub oddania jej w
użytkowanie wynika z przyczyn losowych, niezależnych od nabywcy.”
3) W art. 3 ust. 4 wyrazy „5 ha” zastępuje się wyrazami „1 ha”
4) W art. 4 ust. 1 wyrazy „5 ha zastępuje się wyrazami „1 ha”
5) W art. 6:
a) w ust. 2 pkt. 1 po lit. b dodaje się lit. c w następującym brzmieniu:
„c. osiąga z prowadzenia gospodarstwa rolnego dochód stanowiący nie mniej niż
jedną czwartą część wszystkich osiąganych dochodów, chyba że powierzchnia
prowadzonego gospodarstwa rolnego nie przekracza 20 ha.”
b) Po ust. 4 dodaje się ust. 5 w następującym brzmieniu:
„5. Minister właściwy w sprawach rolnictwa i rozwoju wsi określi w drodze
rozporządzenia sposób ustalenia dochodu z gospodarstwa rolnego, o którym mowa w
ust. 2 pkt 1 lit. c oraz określi wzór zaświadczenia o wysokości tych dochodów.”
6) W art. 9:
a) Ust. 1 otrzymuje następujące brzmienie:
„1. Czynność prawa dokonana niezgodnie z przepisami ustawy lub bez
zawiadomienia uprawnionego do prawa pierwokupu lub bez powiadomienia
Agencji, w przypadku określonym w art. 4 ust. 1, a także czynność prawna zbycia,
obciążenia lub oddania w użytkowanie nieruchomości w okresie, o którym mowa
w art. 2 a ust. 3, jest nieważna.”
b) Po ust. 1 dodaje się ust. 1a w następującym brzmieniu:
„1a. Za czynność dokonaną niezgodnie z przepisami ustawy uważa się również
nabycie nieruchomości rolnej o powierzchni nie przekraczającej 300 ha, jeśli
celem nabycia jest faktycznie włączenie tej nieruchomości do innego
gospodarstwa, którego powierzchnia wskutek tego faktycznego włączenia
przekracza 300 ha.”
c) Po ust. 1a dodaje się ust. 1b w następującym brzmieniu:
„1b. Za czynność dokonaną niezgodnie z przepisami ustawy uważa się również
nabycie nieruchomości rolnej, jeśli z okoliczności nabycia wynika, że nabywca nie
miał zamiaru osobistego prowadzenia gospodarstwa rolnego w okresie, o którym
mowa w art. 2a ust. 3.”
d) Po ust. 1b dodaje się ust. 1c w następującym brzmieniu:
„1c. W razie stwierdzenia nieważności nabycia nieruchomości z przyczyn
określonych w ust. 1c, sąd stwierdza nabycie własności nieruchomości na rzecz
Agencji, za zapłatą równowartości pieniężnej.”



7) Po art. 15 dodaje się art. 15 a o brzmieniu:
„Art. 15a
Przepisy art. 2a, 3, 4, 6 i 9 nie naruszają odrębnych zasad sprzedaży nieruchomości
rolnych, określonych w ustawie z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu
nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2012 r. poz. 1187).”

Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie z upływem 14 dni od dnia ogłoszenia.



















Uzasadnienie

Projektowane zmiany w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego zmierzają do
wzmocnienia ochrony ziemi rolniczej w Polsce przed jej spekulacyjnym wykupywaniem
przez osoby krajowe i zagraniczne, niegwarantujące zgodnego z interesem społecznym
wykorzystania nabytej ziemi na cele rolnicze. Wnioskodawcy wychodzą bowiem z założenia,
że dotychczasowe przepisy tej ustawy w połączeniu z przepisami prawa europejskiego nie
stanowią dostatecznej gwarancji w tym zakresie.
1 maja 2016 roku mija 12 lat członkostwa Polski w Unii Europejskiej i w tym dniu
zakończy się zapisany w załączniku 12 Traktatu akcesyjnego 12-letni okres ochronny na
zakup polskiej ziemi rolnej przez cudzoziemców. Istnieje zagrożenie, że po tej dacie polska
ziemia rolnicza będzie przedmiotem wzmożonego zainteresowania nabywców z innych
krajów Unii Europejskiej, zwłaszcza tych, gdzie ceny ziemi rolnej są znacznie wyższe niż w
Polsce i gdzie istnieją silne bariery prawne uniemożliwiające nabycie ziemi rolnej przez
cudzoziemców, a także przez własnych obywateli, niebędących rolnikami. Takie bariery
istnieją m.in. we Francji, Niemczech, Danii, czy w Hiszpanii. Poza tym, z uwagi na
prognozowane w przyszłości coraz większe problemy z zapewnieniem bezpieczeństwa
żywnościowego, w związku z kurczeniem się zasobów ziemi uprawnej na świecie,
spodziewane jest wzmożone zainteresowanie się ziemią rolniczą z tego powodu, że jej zakup
oznaczał będzie korzystną lokatę kapitału.
Powyższe obawy wzmacnia okoliczność, że polscy rolnicy są dyskryminowani zaniżoną,
znacznie odbiegającą od średniej w UE, wielkością dopłat bezpośrednich dla rolników, co
sprawia, że słabiej dotowani polscy rolnicy nie będą na równi konkurować w ubieganiu się o
nabycie ziemi z silniej dotowanymi rolnikami z wielu innych krajów Unii Europejskiej.
Wzmożone zainteresowanie nabywców głównie zagranicznych ziemią rolną w Polsce
jest obserwowane już obecnie, a przejawem tego są liczne transakcje nabywania ziemi rolnej
przez zagraniczne osoby fizyczne i prawne, które wykorzystują do tego celu obywateli
polskich, nazywanych potocznie „słupami”, którzy są finansowani przez zagranicznych
nabywców i tylko tytularnie są właścicielami ziemi, a w rzeczywistości ziemia rolna
pozostaje w dyspozycji podmiotów zagranicznych, które przygotowują się do formalnego
nabycia własności po 1 maja 2016 roku. Ta sytuacja była i jest przedmiotem bardzo
dramatycznego protestu rolników, głównie z województwa zachodniopomorskiego, którzy
chcieliby powiększać swoje gospodarstwa, a nie mogą tego czynić, gdyż w konkurencji do
zakupu ziemi, zarówno z zasobów Skarbu Państwa, jak i w obrocie prywatnym, przegrywają
z fikcyjnymi nabywcami finansowanymi przez rzeczywistych nabywców zagranicznych.
Organizacje rolnicze szacują, że ta sytuacja może dotyczyć już setek tysięcy hektarów ziemi
rolnej w Polsce. Proceder ten należy uznać za wysoce niebezpieczny i prowadzący do
sytuacji, że polska ziemia rolna stanie się własnością zagranicznych podmiotów w skali
nieporównywalnej z innymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. Jest to sytuacja
niebezpieczna również z tego powodu, że polska ziemia rolna w znacznej skali może trafiać w
ręce właścicieli, którzy nie będą zainteresowani jej uprawą, a tylko, albo głównie, lokatą
kapitału. Może to być istotne zagrożenie dla bezpieczeństwa żywnościowego Polski, a także