Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo zamówień publicznych

miesięcy zapisów dotyczących zmiany w odpowiedniej wysokości wynagrodzenia, w ściśle
określonych przypadkach.
Zgodnie z treścią proponowanego przepisu art. 142 ust. 5 ustawy, umowa musiałaby
zawierać postanowienie o odpowiedniej zmianie wysokości wynagrodzenia w razie zmiany:
•
stawki podatku od towarów i usług,
•
wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie
odrębnych przepisów,
•
wysokości stawki składki na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne.

Stosowanie dokumentów wzorcowych i rocznego programu opracowywania
dokumentów stosowanych przy udzielaniu zamówień (projektowany art. 7 ust. 1a oraz
art. 154 pkt 16a i art. 156a PZP).
Ostatnie dziesięć lat obowiązywania przepisów o zamówieniach publicznych w
Polsce wskazuje na często formalistyczne, a przez to nieracjonalne formułowanie wymogów
przez zamawiających. Najbardziej znanym przykładem szkodliwych praktyk jest
nadużywanie wyłącznie kryterium ceny w wyborze ofert. Nie jest to niestety jedyny przykład.
Poszczególne elementy dokumentacji postępowania są bardzo silnie wzajemnie powiązane.
W konsekwencji, konieczne jest fachowe, kompleksowe podejście do sporządzenia
dokumentacji postępowania. Z uwagi na znaczną decentralizację systemu zamówień
publicznych w Polsce wielu zamawiających nie jest w stanie samodzielnie sprostać
wymogom współczesnego rynku. Częstą praktyką są sytuacje, zgodnie z którymi
zamawiający oraz instytucje kontrolne poszukują rozwiązań najprostszych, choćby kosztem
jakości zamówień. W efekcie narasta przekonanie, że największe szanse uzyskania
zamówienia mają wykonawcy oferujący najniższą cenę, nawet jeżeli oferta jest
niewiarygodna. Powyższe prowadzi często do sytuacji, w której rzetelni wykonawcy są
eliminowani z rynku. Obecne praktyki oaz obecna treść przepisów de facto faworyzują
podmioty działające w szarej strefie, niewywiązujące się rzetelnie z obowiązków wobec
państwa, zamawiających i zatrudnionych przez siebie osób.
W świetle powyższego, proponuje się wprowadzenie dwóch rozwiązań służących stosowaniu
dobrych praktyk. Po pierwsze, ustanawia się wzmocniony mechanizm opracowywania takich
dokumentów. Po drugie, stosowanie dokumentów wzorcowych podnosi się do rangi zasady
udzielania zamówień publicznych. Należy podkreślić, że nie wprowadza się obowiązku ich
29
stosowania, ale jedynie nakłada na zamawiających obowiązek rozważenia, czy faktycznie
odejście od wzorcowych dokumentów w konkretnym postępowaniu jest uzasadnione.
Zgodnie z art. 154 pkt 10 ustawy PZP, do zadań Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych
należy „upowszechnianie przykładowych wzorów umów w sprawach zamówień publicznych,
regulaminów oraz innych dokumentów stosowanych przy udzielaniu zamówień”. Niestety, w
praktyce efekty wykonywania tego kluczowego zadania są znikome.
W związku z tym, wobec niepowodzenia dotychczasowych wysiłków dotyczących
upowszechniania dobrych praktyk konieczne jest wzmocnienie mechanizmów dotyczących
tego zadania. W przedłożonym projekcie proponuje się, aby Rada Ministrów przyjmowała
roczny program wykonywania art. 154 pkt 10 ustawy. Dzięki temu Prezes Urzędu Zamówień
Publicznych będzie miał znacznie silniejszą pozycję i będzie mógł efektywniej działać. Nie
bez znaczenia będzie poprawienie jego możliwości zabezpieczenia środków budżetowych
na ten cel.
Projektowany przepis art. 156a ustawy PZP przewiduje udział komisji Sejmu i Senatu w
procesie przyjmowania programu. Za takim rozwiązaniem przemawiają co najmniej dwa
względy. Po pierwsze, zamówienia publiczne dotyczą wydatkowania ogromnych sum ze
środków publicznych. Zapewnienie opiniowania konkretnych działań Rady Ministrów w tym
zakresie jest uzasadnione funkcją kontrolną Parlamentu. Efektywna kontrola powinna być
przeprowadzana ex ante. Kontrola przeprowadzana ex post, jedynie w formie zapoznania się
ze sprawozdaniem jest - co naturalne - znacznie słabszym instrumentem oddziaływania.
Stąd w projektowanym art. 156a ust. 1 proponuje się, aby komisje parlamentarne opiniowały
projekt uchwały Rady Ministrów. Dzięki temu Rada Ministrów będzie mogła uwzględnić
uwagi komisji zanim uchwała wejdzie w życie.
Drugim elementem kontroli parlamentarnej powinno być zapoznanie się ze sprawozdaniem z
realizacji zadań w roku poprzednim (projektowany art. 154 pkt 16a ustawy PZP).
Udział komisji sejmowych i obligatoryjna publikacja w Biuletynie Informacji Publicznej
projektu uchwały o rocznym programie realizacji zadania określonego w art. 154 pkt 10
ustawy będą efektywnymi sposobami zapewniania celu proponowanej zmiany.
Publikacja projektu uchwały Rady Ministrów pozwoli na realną ocenę i analizę społeczną , w
tym także przez inne podmioty władzy publicznej (zwłaszcza jednostki samorządu
terytorialnego) proponowanych działań.
30
Projektowany przepis art. 156a ust. 2 określi ściśle terminy przeprowadzania procedury
konsultacji projektu uchwały Rady Ministrów z komisjami parlamentarnymi. Proponuje się,
aby zobowiązać Radę Ministrów do przekazania komisjom Sejmu i Senatu projektu uchwały
do dnia 01 października każdego roku. Komisje miałyby miesiąc na wyrażenie opinii. Brak
przekazania opinii Radzie Ministrów do dnia 1 listopada powinien być równoznaczny z
wyrażeniem opinii pozytywnej.

Roczny program opracowywania wzorcowych dokumentów w 2013 r. (art. 2 i 3).
Przygotowanie dokumentacji postępowania dotyczących złożonych zamówień
publicznych jest zwykle czasochłonne. Należy liczyć się z tym, że kompleksowe opracowanie
wzorcowej dokumentacji może zając nawet kilka miesięcy. W związku z tym, zasadne jest
jak najszybsze przystąpienie do opracowywania wzorców dokumentów. Wzorcowe
dokumenty, których opracowywanie rozpocznie się nie wcześniej niż w drugiej połowie 2013
r., najpewniej będą mogły być zastosowane dopiero w postępowaniach o udzielenie
zamówienia publicznego wszczętych w 2014 r. W świetle powyższego, celowe jest przyjęcie
programu opracowywania dokumentów jak najszybciej. Zgodnie z art. 2 przedłożonego
projektu ustawy, Rada Ministrów w ciągu dwóch miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy
przedstawi właściwej komisji Sejmu i właściwej komisji Senatu projekt uchwały określającej
program opracowywania dokumentów stosowanych przy udzielaniu zamówień publicznych.
Właściwe komisje będą miały miesiąc na wyrażenie opinii. Brak opinii będzie równoznaczny
z opinią pozytywną.
Jeżeli organy zaangażowane w przyjęcie programu wywiążą się ze swoich obowiązków
przed upływem terminów założonych w projekcie program będzie możliwy do wdrożenia w
2014 roku.
Opracowywanie dokumentacji wzorcowych w wielu aspektach będzie wymagało
zaangażowania ekspertów zewnętrznych. W konsekwencji, w art. 3 założony został limit
wydatków na realizację zadań wynikających z programu.
Jednocześnie przepis art. 7 projektu ustawy wprowadza regulacje wymagane zgodnie z art.
50 ustawy o finansach publicznych (limit wydatków jednostek sektora finansów publicznych,
wyrażony kwotowo, na okres 10 lat budżetowych wykonywania ustawy oraz mechanizmy
korygujące, które będą miały zastosowanie w przypadku przekroczenia lub zagrożenia
przekroczenia limitu wydatków, a także organ, który monitoruje wykorzystanie limitu
31
wydatków). Zgodnie z art. 50 ust. 4 pkt 3 ustawy o finansach publicznych zaproponowany w
projekcie mechanizm korygujący, który będzie miał zastosowanie w przypadku
przekroczenia lub zagrożenia przekroczenia limitu wydatków, polega na zmianie kosztów
realizacji zadań publicznych wykonywanych na rzecz obywateli.
W początkowym okresie realizacji programu opracowywania dokumentów wzorcowych
przeznaczona na ten cel kwota 300 000 zł powinna być wystarczająca. W kolejnych latach
okresu dziesięcioletniego należy zarezerwować kwotę dwukrotnie wyższą – 600 000 zł.
Oszczędności, jakie może przynieść stosowanie poprawnie skonstruowanych dokumentów w
systemie zamówień publicznych z całą pewnością wielokrotnie będą przewyższać
proponowane na realizację programu kwoty.


Stosowanie art. 24 ust. 1 pkt 1 i 1a w okresie wejścia w życie ustawy (art. 4 ust. 1).
W celu jak najszybszego usunięcia negatywnych skutków obowiązującego art. 24 ust.
1 pkt 1 i pkt 1a proponuje się, aby w postępowaniach toczących się w dniu wejścia w życie
ustawy, do czynności wykluczenia zastosowanie miały te przepisy w nowym brzmieniu.

Wpływ na umowy zawarte przed wejściem w życie ustawy (art. 4 ust. 2).
Przepis art. 4 ust. 2 przedłożonego projektu ustawy stanowi, że z uprawnienia do
żądania zmiany wynagrodzenia w związku ze zmianą niektórych przepisów (projektowany
art. 144 ust. 2) będą mogły skorzystać strony umowy zawartej także przed wejściem w życie
ustawy. Takie uprawnienie będzie jednak ograniczone. Będzie ono przysługiwało jedynie w
odniesieniu do zmian w podatku VAT, minimalnym wynagrodzeniu i składkach na
ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, które będą ogłoszone po dniu wejścia w życie ustawy.
Zmiany warunków wykonywania zamówienia wywołane przepisami, które zostały lub zostaną
ogłoszone przed dniem wejścia w życie projektowanej ustawy, należy zatem uznać za stany
prawne zamknięte i podlegające ocenie wyłącznie na podstawie przepisów
dotychczasowych.
Projekt ustawy w ten sposób zamyka drogę do sporów na tle zmian podatku VAT,
minimalnego wynagrodzenia czy składek, które pojawiły się w ostatnim czasie. Dzięki temu
zamawiający nie będą narażeni na roszczenia wywiedzione z „historycznych” zmian
przepisów.
32
Proponowane rozwiązanie przejściowe w praktyce oznacza, że nowy przepis art. 144 ustawy
PZP będzie miał zastosowanie w odniesieniu do tej części umowy, która będzie wykonywana
po wejściu w życie przyszłych zmian przepisów o VAT, minimalnym wynagrodzeniu czy
składkach. Dzięki temu zabezpieczone będą uzasadnione interesy stron umowy. Po
pierwsze, wyłączona będzie możliwość domagania się zmiany wynagrodzenia z powołaniem
się na dawne zmiany przepisów. Po drugie, umożliwi się sięganie po waloryzację także w
odniesieniu do „dawnych”, ale nadal wiążących umów. Przede wszystkim będą to umowy
statuujące zobowiązania o charakterze ciągłym lub okresowym. Właśnie w przypadku takich
umów zmiany przepisów, które wpływają na koszty wykonania zamówienia, są najbardziej
dotkliwe, bo mogą podważyć kalkulację leżącą u podstaw decyzji o ich zawarciu, często
decyzji sprzed kilku lat.
Dzięki tak zaprojektowanemu przepisowi przejściowemu, wykonawcy i zamawiający, którzy
są związani umowami czasowymi, będą mogli skorzystać z waloryzacji bez obaw, że
naruszą przepisy prawa.

Wejście w życie (art. 5).
Projektowana ustawa powinna wejść w życie w możliwie nieodległym terminie od
publikacji. Typowy termin 30 dni od dnia publikacji jest zatem w pełni uzasadniony.
Wobec proponowanych rozbudowanych i szczegółowych przepisów przejściowych w art. 4
projektowanej ustawy, nie ma potrzeby nadzwyczajnego przyspieszania daty wejścia w życie
przedstawionej regulacji.

Oświadczenie o zgodności z prawem Unii Europejskiej
Projekt w zakresie proponowanych zmian jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.

Skutki finansowe

Projektowana ustawa spowoduje skutki finansowe dla budżetu państwa w postaci kosztów
przygotowania wzorcowych dokumentów. Należy jednakże wziąć pod uwagę, że w obecnym
stanie prawnym istnieje tytuł do tychże wydatków, tj. zapisanie w obowiązkach Presa UZP w
art. 154 pkt.10, upowszechniania przykładowych wzorów umów w sprawach zamówień
publicznych, regulaminów oraz innych dokumentów stosowanych przy udzielaniu zamówień.
Fakt, że nie jest to zadanie realizowane na dziś w poważniejszym zakresie nie zmienia faktu,
że może potencjalnie generować większe koszty.
33