Przedstawiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o Trybunale Konstytucyjnym

15
3. Do pytania prawnego dołącza się akta sprawy, w związku z którą zostało
przedstawione.
Art. 65. Skargę konstytucyjną, zwaną dalej „skargą”, wnosi się po wyczerpaniu przez
skarżącego drogi prawnej, w terminie 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego
wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia.
Art. 66. 1. W skardze należy:
1) wskazać przedmiot kontroli – przepis ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie
którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub
prawach albo obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji i w stosunku do którego
skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją;
2) wskazać, która konstytucyjna wolność lub które prawo albo który obowiązek skarżącego,
i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone;
3) uzasadnić zarzut z powołaniem argumentów lub dowodów na jego poparcie;
4) przedstawić stan faktyczny oraz:
a) udokumentować datę doręczenia wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia, o których
mowa w art. 65,
b) poinformować, czy od wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia, o których mowa
w art. 65, został wniesiony nadzwyczajny środek zaskarżenia.
2. Do skargi dołącza się:
1) wyrok, decyzję lub inne rozstrzygnięcie wydane na podstawie przepisu, o którym mowa
w ust. 1 pkt 1;
2) orzeczenia, decyzje lub inne rozstrzygnięcia potwierdzające wyczerpanie drogi prawnej,
o której mowa w art. 65;
3) pełnomocnictwo szczególne.
Art. 67. 1. W zakresie sporządzenia i wniesienia skargi oraz reprezentowania skarżącego
w postępowaniu przed Trybunałem, istnieje obowiązek zastępstwa skarżącego przez adwokata
lub radcę prawnego.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli skarżący jest sędzią, prokuratorem, adwokatem,
radcą prawnym lub notariuszem albo profesorem lub doktorem habilitowanym nauk prawnych.
3. W razie niemożności poniesienia kosztów pomocy prawnej skarżący może złożyć do
sądu rejonowego swojego miejsca zamieszkania wniosek o ustanowienie dla niego adwokata
lub radcy prawnego z urzędu, na podstawie przepisów o postępowaniu cywilnym.
4. Złożenie wniosku, o którym mowa w ust. 3, wstrzymuje bieg terminu do wniesienia
skargi. Jeżeli sąd postanowi o ustanowieniu pełnomocnika z urzędu, wznowienie biegu terminu
do wniesienia skargi następuje pierwszego dnia po dniu doręczenia adwokatowi lub radcy
prawnemu rozstrzygnięcia właściwego organu o wyznaczeniu go pełnomocnikiem skarżącego.
Jeżeli sąd odmówi ustanowienia pełnomocnika z urzędu, wznowienie biegu terminu do
wniesienia skargi następuje pierwszego dnia po dniu doręczenia skarżącemu prawomocnego
postanowienia sądu.
Art. 68. Jeżeli skarżący wniósł nadzwyczajny środek zaskarżenia, Trybunał może
zawiesić postępowanie do czasu rozpoznania tego środka.
Art. 69. 1. Trybunał może wydać postanowienie tymczasowe o zawieszeniu lub
wstrzymaniu wykonania orzeczenia w sprawie, której skarga dotyczy, jeżeli wykonanie
wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia mogłoby spowodować skutki nieodwracalne dla
skarżącego albo gdy przemawia za tym ważny interes skarżącego lub ważny interes publiczny.


16
2. Postanowienie doręcza się niezwłocznie skarżącemu oraz właściwemu organowi.
3. Trybunał uchyla postanowienie tymczasowe, jeżeli ustaną przyczyny jego wydania,
jednak nie później niż w dniu wydania ostatecznego orzeczenia w sprawie skarżącego,
z zastrzeżeniem ust. 4.
4. W przypadku orzeczenia przez Trybunał o niezgodności aktu normatywnego lub jego
części, postanowienie tymczasowe traci moc po upływie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie
tego orzeczenia.
Art. 70. W sprawach wszczętych na podstawie wniosku grupy posłów lub senatorów,
o którym mowa w art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji, zakończenie kadencji Sejmu i Senatu nie
wstrzymuje postępowania w Trybunale.
Art. 71. 1. Po zakończeniu kadencji Sejmu i Senatu postępowanie w Trybunale
w sprawach, o których mowa w art. 70, ulega zawieszeniu na 6 miesięcy, z zastrzeżeniem
ust. 2.
2. Jeżeli przed zakończeniem kadencji Sejmu i Senatu Trybunał zawiadomił
wnioskodawców o terminie rozprawy przypadającym po jej zakończeniu lub, że rozpoznanie
wniosku nastąpi na posiedzeniu niejawnym, postępowanie w takich sprawach nie ulega
zawieszeniu oraz może toczyć się bez udziału wnioskodawcy.
Art. 72. 1. Trybunał postanowi o podjęciu zawieszonego postępowania, jeżeli
w terminie, o którym mowa w art. 71 ust. 1, wniosek grupy posłów lub senatorów uzyska
poparcie odpowiednio 50 posłów lub 30 senatorów kolejnej kadencji Sejmu i Senatu.
2. Po bezskutecznym upływie terminu, o którym mowa w art. 71 ust. 1, Trybunał
zawieszone postępowanie umarza.
Art. 73. 1. Koszty postępowania przed Trybunałem ponosi Skarb Państwa.
2. W przypadku uwzględnienia skargi, wraz z orzeczeniem o niezgodności ustawy lub
innego aktu normatywnego albo ich części, będących przedmiotem skargi, Trybunał, w drodze
postanowienia, orzeka na rzecz skarżącego zwrot kosztów postępowania, odpowiednio od
Sejmu lub organu, który wydał akt normatywny. W uzasadnionych przypadkach Trybunał
może orzec zwrot kosztów postępowania przed Trybunałem również wówczas, gdy nie
uwzględnił skargi albo postępowanie w sprawie skargi umorzył lub odmówił nadania skardze
dalszego biegu.
3. Do określania kosztów reprezentowania skarżącego przez adwokata lub radcę
prawnego stosuje się przepisy w sprawie opłat za czynności adwokatów i radców prawnych
oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej
z urzędu.
4. W uzasadnionych przypadkach Trybunał może określić inną wysokość kosztów
reprezentowania skarżącego przez adwokata lub radcę prawnego w zależności od charakteru
sprawy i wkładu pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.
Art. 74. 1. Prawo do żądania zwrotu kosztów postępowania wygasa, jeżeli skarżący,
najpóźniej przed zamknięciem rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia, nie
zgłosi wniosku o przyznanie kosztów według norm przepisanych, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. W przypadku rozpoznawania skargi przez Trybunał na posiedzeniu niejawnym,
roszczenie o zwrot kosztów postępowania wygasa, jeżeli skarżący, najpóźniej w terminie 7 dni
od dnia doręczenia zawiadomienia o rozpoznaniu sprawy na posiedzeniu niejawnym, nie zgłosi
wniosku o przyznanie kosztów według norm przepisanych.


17
Art. 75. W sprawach nieuregulowanych w ustawie do postępowania przed Trybunałem
stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania
cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm. ).

Rozdział 5

Kontrola formalna wniosków, pytań prawnych i skarg

Art.76. 1. Jeżeli ze względu na treść lub formę pisma wniesionego do Trybunału nie
można stwierdzić, że jest ono pismem procesowym, Prezes Trybunału lub upoważniony przez
niego pracownik Biura Trybunału zwraca nadawcy pismo albo wzywa do jego uzupełnienia
pod rygorem zwrócenia pisma.
2. Pismo poprawione lub uzupełnione w terminie wywołuje skutki od chwili jego
wniesienia.
Art. 77. 1. Wniosek złożony przez podmiot, o którym mowa w art. 191 ust. 1 pkt 1 i 2
Konstytucji, oraz pytanie prawne Prezes Trybunału kieruje do rozpoznania, jeżeli spełniają
wymagania przewidziane w ustawie.

3) Zmiany tekstu wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1965 r. Nr 15, poz. 113, z 1974 r. Nr 27,
poz. 157 i Nr 39, poz. 231, z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z 1982 r. Nr 11, poz. 82 i Nr 30, poz. 210, z 1983 r.
Nr 5, poz. 33, z 1984 r. Nr 45, poz. 241 i 242, z 1985 r. Nr 20, poz. 86, z 1987 r. Nr 21, poz. 123, z 1988 r.
Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr 4, poz. 21 i Nr 33, poz. 175, z 1990 r. Nr 14, poz. 88, Nr 34, poz. 198, Nr 53,
poz. 306, Nr 55, poz. 318 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 22, poz. 92 i Nr 115, poz. 496,
z 1993 r. Nr 12, poz. 53, z 1994 r. Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 24, poz. 110,
Nr 43, poz. 189, Nr 73, poz. 350 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz. 270, Nr 54, poz. 348, Nr 75,
poz. 471, Nr 102, poz. 643, Nr 117, poz. 752, Nr 121, poz. 769 i 770, Nr 133, poz. 882, Nr 139, poz. 934,
Nr 140, poz. 940 i Nr 141, poz. 944, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 757, z 1999 r. Nr 52, poz. 532,
z 2000 r. Nr 22, poz. 269 i 271, Nr 48, poz. 552 i 554, Nr 55, poz. 665, Nr 73, poz. 852, Nr 94, poz. 1037,
Nr 114, poz. 1191 i 1193 i Nr 122, poz. 1314, 1319 i 1322, z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 49, poz. 508, Nr 63,
poz. 635, Nr 98, poz. 1069, 1070 i 1071, Nr 123, poz. 1353, Nr 125, poz. 1368 i Nr 138, poz. 1546, z 2002 r.
Nr 25, poz. 253, Nr 26, poz. 265, Nr 74, poz. 676, Nr 84, poz. 764, Nr 126, poz. 1069 i 1070, Nr 129,
poz. 1102, Nr 153, poz. 1271, Nr 219, poz. 1849 i Nr 240, poz. 2058, z 2003 r. Nr 41, poz. 360, Nr 42,
poz. 363, Nr 60, poz. 535, Nr 109, poz. 1035, Nr 119, poz. 1121, Nr 130, poz. 1188, Nr 139, poz. 1323,
Nr 199, poz. 1939 i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r. Nr 9, poz. 75, Nr 11, poz. 101, Nr 68, poz. 623, Nr 91,
poz. 871, Nr 93, poz. 891, Nr 121, poz. 1264, Nr 162, poz. 1691, Nr 169, poz. 1783, Nr 172, poz. 1804,
Nr 204, poz. 2091, Nr 210, poz. 2135, Nr 236, poz. 2356 i Nr 237, poz. 2384, z 2005 r. Nr 13, poz. 98,
Nr 22, poz. 185, Nr 86, poz. 732, Nr 122, poz. 1024, Nr 143, poz. 1199, Nr 150, poz. 1239, Nr 167,
poz. 1398, Nr 169, poz. 1413 i 1417, Nr 172, poz. 1438, Nr 178, poz. 1478, Nr 183, poz. 1538, Nr 264,
poz. 2205 i Nr 267, poz. 2258, z 2006 r. Nr 12, poz. 66, Nr 66, poz. 466, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 186,
poz. 1379, Nr 208, poz. 1537 i 1540, Nr 226, poz. 1656 i Nr 235, poz. 1699, z 2007 r. Nr 7, poz. 58, Nr 47,
poz. 319, Nr 50, poz. 331, Nr 99, poz. 662, Nr 106, poz. 731, Nr 112, poz. 766 i 769, Nr 115, poz. 794,
Nr 121, poz. 831, Nr 123, poz. 849, Nr 176, poz. 1243, Nr 181, poz. 1287, Nr 192, poz. 1378 i Nr 247,
poz. 1845, z 2008 r. Nr 59, poz. 367, Nr 96, poz. 609 i 619, Nr 110, poz. 706, Nr 116, poz. 731, Nr 119,
poz. 772, Nr 120, poz. 779, Nr 122, poz. 796, Nr 171, poz. 1056, Nr 220, poz. 1431, Nr 228, poz. 1507,
Nr 231, poz. 1547 i Nr 234, poz. 1571, z 2009 r. Nr 26, poz. 156, Nr 67, poz. 571, Nr 69, poz. 592 i 593,
Nr 131, poz. 1075, Nr 179, poz. 1395 i Nr 216, poz. 1676, z 2010 r. Nr 3, poz. 13, Nr 7, poz. 45, Nr 40,
poz. 229, Nr 108, poz. 684, Nr 109, poz. 724, Nr 125, poz. 842, Nr 152, poz. 1018, Nr 155, poz. 1037,
Nr 182, poz. 1228, Nr 197, poz. 1307, Nr 215, poz. 1418, Nr 217, poz. 1435 i Nr 241, poz. 1621, z 2011 r.
Nr 34, poz. 173, Nr 85, poz. 458, Nr 87, poz. 482, Nr 92, poz. 531, Nr 112, poz. 654, Nr 129, poz. 735,
Nr 138, poz. 806 i 807, Nr 144, poz. 854, Nr 149, poz. 887, Nr 224, poz. 1342 i Nr 233, poz. 1381, z 2012 r.
poz. 908, 1445, 1529 oraz z 2013 r. poz. 403.


18
2. Jeżeli wniosek lub pytanie prawne nie odpowiadają wymaganiom przewidzianym
w ustawie, a usunięcie braków jest możliwe, Prezes Trybunału wydaje zarządzenie, w którym
wzywa do ich usunięcia w terminie 7 dni od doręczenia tego zarządzenia.
Art. 78. 1. Wniosek pochodzący od podmiotu, o którym mowa w art. 191 ust. 1 pkt 3-5
Konstytucji, oraz skargę Prezes Trybunał kieruje do wstępnego rozpoznania w celu
rozstrzygnięcia, czy spełniają wymagania warunkujące nadanie im dalszego biegu.
2. Jeżeli wniosek lub skarga nie odpowiadają wymaganiom przewidzianym w ustawie,
a usunięcie braków jest możliwe, przewodniczący składu orzekającego wydaje zarządzenie,
w którym wzywa do ich usunięcia w terminie 7 dni od doręczenia tego zarządzenia.
3. Trybunał wydaje postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu wnioskowi lub
skardze, jeżeli:
1) braki, o których mowa w ust. 2, nie zostały usunięte w terminie;
2) wniosek lub skarga zostały cofnięte;
3) wniosek lub skarga są oczywiście bezzasadne;
4) wydanie orzeczenia jest zbędne lub niedopuszczalne;
5) akt normatywny w zakwestionowanym zakresie utracił moc obowiązującą przed wydaniem
orzeczenia.
4. Przepisu ust. 3 pkt 5 nie stosuje się, jeżeli wydanie orzeczenia w sprawie jest
konieczne dla ochrony konstytucyjnych wolności i praw.
5. Jeżeli wniosek lub skarga odpowiadają wymaganiom przewidzianym w ustawie oraz
nie zachodzą okoliczności, o których mowa w ust. 3, Trybunał wydaje postanowienie
o nadaniu wnioskowi lub skardze dalszego biegu.
Art. 79. Skarżący może zastrzec w skardze nieujawnianie jego danych osobowych
w publikacjach postanowień Trybunału, o których mowa w art. 78.
Art. 80. Wewnętrzny tok postępowania z wnioskami, pytaniami prawnymi i skargami
określa regulamin Trybunału.

Rozdział 6
Rozprawy i posiedzenia

Art. 81. Wniosek, pytanie prawne lub skargę Prezes Trybunału kieruje do rozpoznania
przez właściwy skład orzekający.
Art. 82. 1. Trybunał rozpoznaje wniosek, pytanie prawne lub skargę na rozprawie albo na
posiedzeniu niejawnym.
2. O rozpoznaniu wniosku, pytania prawnego lub skargi na rozprawie rozstrzyga skład
orzekający z własnej inicjatywy albo po rozpatrzeniu wniosku w tej sprawie wnioskodawcy,
sądu pytającego lub skarżącego.
3. Prezes Trybunału może zwrócić się do przewodniczącego składu orzekającego
o rozpoznanie wniosku, pytania prawnego lub skargi na rozprawie, jeżeli przemawia za tym
ważny interes publiczny.



19
Art. 83. 1. Prezes Trybunału zawiadamia uczestników postępowania o przekazaniu
wniosku, pytania prawnego lub skargi do rozpoznania przez skład orzekający, doręczając im
odpisy wniosku, pytania prawnego lub skargi.
2. Uczestnik postępowania, w terminie 2 miesięcy od doręczenia zawiadomienia,
przedstawia pisemne stanowisko w sprawie.
3. Do Rzecznika Praw Obywatelskich stosuje się przepis ust. 1, z wyjątkiem wniosków
w sprawach, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2. Rzecznik Praw Obywatelskich, w terminie
30 dni od doręczenia zawiadomienia, może zgłosić udział w postępowaniu, a w razie
zgłoszenia udziału – w terminie 30 dni przedstawia pisemne stanowisko w sprawie.
4. Do Rzecznika Praw Dziecka, w postępowaniu wszczętym na wniosek Rzecznika Praw
Obywatelskich oraz w postępowaniu w sprawie skargi, dotyczących praw dziecka przepisy
ust. 1 i 3 stosuje się odpowiednio.
5. W uzasadnionych przypadkach Prezes Trybunału może wyznaczyć inny termin
przedstawienia stanowiska.
6. Trybunał może zwracać się do innych organów lub podmiotów o zajęcie stanowiska
w sprawie, w wyznaczonym terminie.
Art. 84. 1. Jeżeli w co najmniej dwóch wnioskach, pytaniach prawnych lub skargach
jednakowo określono przedmiot kontroli, Prezes Trybunału może zarządzić łączne rozpoznanie
tych wniosków, pytań prawnych lub skarg.
2. O łącznym rozpoznaniu wniosków, pytań prawnych albo skarg rozstrzyga Prezes
Trybunału, wyznaczając skład orzekający. Prezes Trybunału może zarządzić łączne
rozpoznanie również na wniosek składu orzekającego.
Art. 85. 1. Jeżeli orzeczenie Trybunału może wywoływać skutki wiążące się z nakładami
finansowymi nieprzewidzianymi w ustawie budżetowej lub ustawie o prowizorium
budżetowym, Prezes Trybunału zwraca się do Rady Ministrów o przedstawienie, w terminie
2 miesięcy, opinii w sprawie.
2. W uzasadnionych przypadkach Prezes Trybunału może wyznaczyć inny termin
przedstawienia opinii.
3. Nieprzedstawienie opinii przez Radę Ministrów w terminie nie wstrzymuje
rozpoznania sprawy.
Art. 86. 1. W sprawie zgodności z Konstytucją ustawy budżetowej albo ustawy
o prowizorium budżetowym przed ich podpisaniem Trybunał orzeka w terminie 2 miesięcy od
złożenia wniosku.
2. Uczestnicy postępowania oraz Rada Ministrów przedstawiają stanowisko w terminie
określonym przez Prezesa Trybunału.
Art. 87. Przewodniczący składu orzekającego wydaje zarządzenia mające na celu
właściwe i sprawne przygotowanie rozprawy lub posiedzenia niejawnego, a w szczególności:
1) z zastrzeżeniem art. 48 ust. 3, wyznacza pierwszą naradę w sprawie nie później niż w ciągu
2 miesięcy od upływu terminu przedstawienia stanowisk przez uczestników postępowania;
2) zarządza doręczenie uczestnikom postępowania odpowiednich pism;
3) wzywa uczestników postępowania do przedstawienia, w formie pisemnej i wyznaczonym
terminie, dodatkowego stanowiska w sprawie;