Przedstawiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o Trybunale Konstytucyjnym

10
złoży niezwłocznie Prezesowi Trybunału oświadczenie o rezygnacji z należnego mu na tym
stanowisku wynagrodzenia. W przypadku niezłożenia oświadczenia o rezygnacji z należnego
wynagrodzenia, w czasie pełnienia stanowiska przez sędziego Trybunału w stanie spoczynku,
mogą być opłacane na rzecz tego sędziego, ze środków budżetowych Trybunału, należne
składki z tytułu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego.
4. Sędziemu Trybunału w stanie spoczynku wypłaca się uposażenie, określone w art. 42
ust. 3, od dnia następującego po dniu, w którym przestał pełnić stanowisko, wskazane w ust. 2,
o ile nie nabył z tego tytułu prawa do innego świadczenia, w wysokości wyższej niż
uposażenie sędziego Trybunału w stanie spoczynku.
Art. 46. W zakresie nieuregulowanym w ustawie do obowiązków i praw, w tym
w zakresie stosunku służbowego, oraz odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów Trybunału
stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym
(Dz. U. z 2013 r. poz. 499), przy czym kompetencje Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego
wykonuje Prezes Trybunału, a Kolegium Sądu Najwyższego – Zgromadzenie Ogólne.

Rozdział 4

Postępowanie przed Trybunałem – zasady ogólne

Art. 47. 1. Trybunał orzeka:
1) w pełnym składzie w sprawach:
a) zgodności ustaw przed ich podpisaniem i umów międzynarodowych przed ich ratyfikacją
z Konstytucją,
b) stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej oraz
powierzenia Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków Prezydenta
Rzeczypospolitej,
c) zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych,
d) sporów kompetencyjnych między centralnymi konstytucyjnymi organami państwa,
e) w których skład orzekający Trybunału zamierza odstąpić od poglądu prawnego
wyrażonego w orzeczeniu wydanym w pełnym składzie,
f) o szczególnej zawiłości lub doniosłości;
2) w składzie pięciu sędziów Trybunału w sprawach zgodności:
a) ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,
b) ustaw z umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody
wyrażonej w ustawie;
3) w składzie trzech sędziów Trybunału w sprawach:
a) zgodności przepisów prawa wydawanych przez centralne organy państwowe,
z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,
b) zgodności innych aktów normatywnych z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami
międzynarodowymi lub ustawami,


11
c) nadania dalszego biegu lub odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej oraz
wnioskowi podmiotu, o którym mowa w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji,
d) wyłączenia sędziego.
2. O uznaniu sprawy za szczególnie zawiłą albo o szczególnej doniosłości rozstrzyga
Prezes Trybunału z własnej inicjatywy lub na wniosek składu orzekającego, przy czym do
spraw o szczególnej doniosłości należą zwłaszcza takie, w których rozstrzygnięcie wiązać się
może z nakładami finansowymi nieprzewidzianymi w ustawie budżetowej.
3. Orzekanie w pełnym składzie wymaga udziału co najmniej dziewięciu sędziów
Trybunału.
4. Rozprawie i posiedzeniu w pełnym składzie przewodniczy Prezes lub Wiceprezes
Trybunału, a jeżeli istnieją przesłanki wyłączenia ich z udziału w orzekaniu lub inne ważne
przyczyny – sędzia o najdłuższym stażu w Trybunale.
Art. 48. 1. Sędziów do składu orzekającego Trybunału, w tym przewodniczącego składu
i sędziego sprawozdawcę, wyznacza Prezes Trybunału zgodnie z alfabetyczną listą sędziów,
uwzględniając przy tym rodzaje, liczbę oraz kolejność wpływu spraw do Trybunału.
2. Prezes Trybunału, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, zwłaszcza ze względu
na przedmiot rozpoznawanej sprawy lub możliwość dochowania terminu przeprowadzenia
pierwszej narady, określanego w myśl ust. 3 albo art. 87 pkt 1, może wyznaczyć sędziego
sprawozdawcę odstępując od kryteriów wymienionych w ust. 1.
3. Prezes Trybunału może wyznaczyć termin pierwszej narady składu orzekającego.
Art. 49. 1. Sędzia Trybunału podlega wyłączeniu z udziału w rozpoznawaniu sprawy,
jeżeli:
1) wydał lub uczestniczył w wydaniu:
a) aktu normatywnego będącego przedmiotem wniosku, pytania prawnego lub skargi
konstytucyjnej,
b) orzeczenia, decyzji administracyjnej lub innego rozstrzygnięcia, w sprawie pytania
prawnego lub skargi konstytucyjnej;
2) był przedstawicielem, pełnomocnikiem lub doradcą uczestnika postępowania;
3) pozostaje z uczestnikiem postępowania w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może
oddziaływać na jego prawa i obowiązki.
2. Sędzia Trybunału podlega również wyłączeniu z udziału w rozpoznawaniu sprawy,
jeżeli istnieją okoliczności, niewymienione w ust. 1, mogące wywołać wątpliwości co do jego
bezstronności.
3. Sędziego Trybunału wyłącza się z udziału w rozpoznawaniu sprawy na jego żądanie
lub na żądanie uczestnika postępowania, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie
okoliczności, niewymienionych w ust. 1, mogących wywołać wątpliwości co do jego
bezstronności.
4. Sędzia Trybunału niezwłocznie informuje Prezesa Trybunału o okolicznościach
mogących powodować wyłączenie go z udziału w rozpoznawaniu sprawy.
5. Do czasu rozstrzygnięcia o wyłączeniu z udziału w rozpoznawaniu sprawy, sędzia
Trybunału może wykonywać tylko czynności niecierpiące zwłoki.


12
6. O wyłączeniu sędziego Trybunału z przyczyn wymienionych w ust. 1 i 2 postanawia
Prezes Trybunału, a z przyczyn wymienionych w ust. 3 – Trybunał.
Art. 50. 1. Wszczęcie postępowania przed Trybunałem następuje na podstawie wniosku,
pytania prawnego lub skargi konstytucyjnej uprawnionego podmiotu.
2. Cofnięcie wniosku, pytania prawnego lub skargi konstytucyjnej może nastąpić
najpóźniej w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o terminie rozprawy.
3. W przypadku rozpoznawania sprawy na posiedzeniu niejawnym, cofnięcie wniosku,
pytania prawnego lub skargi konstytucyjnej może nastąpić najpóźniej w terminie 7 dni od dnia
doręczenia zawiadomienia, że ich rozpoznanie przez Trybunał nastąpi na posiedzeniu
niejawnym.
Art. 51. 1. Trybunał, orzekając, jest związany zakresem zaskarżenia wskazanym we
wniosku, pytaniu prawnym lub skardze konstytucyjnej.
2. Zakres zaskarżenia obejmuje wskazanie kwestionowanego aktu normatywnego lub
jego części (określenie przedmiotu kontroli) oraz sformułowanie zarzutu niezgodności
z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą (wskazanie wzorca kontroli).
3. Przedmiotem zarzutu może być:
1) kompetencja do wydania aktu normatywnego lub tryb jego wydania (czynność
prawodawcza);
2) treść aktu normatywnego lub jego części.
Art. 52. Trybunał w toku postępowania bada wszystkie istotne okoliczności służące
wszechstronnemu wyjaśnieniu sprawy.
Art. 53. Trybunał może zwracać się do Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu
Administracyjnego oraz sądów powszechnych, administracyjnych i wojskowych o przekazanie
informacji w sprawie wykładni określonego przepisu prawa w orzecznictwie sądowym lub
jego stosowania.
Art. 54. 1. Sądy i inne organy władzy publicznej są obowiązane udzielić Trybunałowi
pomocy i na jego żądanie przedstawić akta postępowania wiążące się z postępowaniem przed
Trybunałem, a także udzielić informacji niezbędnych do wszechstronnego wyjaśnienia sprawy.
2. Trybunał, po wykorzystaniu akt postępowania, zwraca je niezwłocznie właściwemu
organowi.
Art. 55. 1. Postępowanie przed Trybunałem prowadzi się w formie pisemnej, jeżeli
ustawa nie stanowi inaczej.
2. Wniosek, pytanie prawne i skarga konstytucyjna oraz inne pisma uczestników
postępowania składane są w takiej liczbie egzemplarzy, która umożliwi ich doręczenie
pozostałym uczestnikom oraz pozostawienie dwóch egzemplarzy w aktach sprawy.
Art. 56. 1. Rozprawy przed Trybunałem są jawne, jeżeli przepis szczególny nie stanowi
inaczej. Przewodniczący składu orzekającego może wyłączyć jawność rozprawy ze względu na
bezpieczeństwo państwa lub ochronę informacji niejawnych o klauzuli tajności „tajne” lub
„ściśle tajne”.
2. Świadek lub biegły może być przesłuchany co do okoliczności stanowiących
informację niejawną o klauzuli tajności „tajne” lub „ściśle tajne” po zwolnieniu przez
uprawniony organ od obowiązku zachowania tajemnicy. Odmowa zgody może być
uzasadniona jedynie ważnym interesem państwa.


13
3. Świadek lub biegły nie korzysta z prawa odmowy złożenia zeznań, jeżeli Trybunał
uzna odmowę zgody organu, o której mowa w ust. 2, za nieuzasadnioną.
Art. 57. Uczestnikami postępowania przed Trybunałem są:
1) podmiot, który złożył wniosek, zwany dalej „wnioskodawcą”;
2) sąd, który przedstawił Trybunałowi pytanie prawne, zwany dalej „sądem pytającym”;
3) podmiot, który złożył skargę konstytucyjną, zwany dalej „skarżącym”;
4) organ, który wydał akt normatywny będący przedmiotem wniosku, pytania prawnego lub
skargi konstytucyjnej;
5) Sejm, Prezydent Rzeczypospolitej i Minister Spraw Zagranicznych w sprawach zgodności
z Konstytucją umów międzynarodowych ratyfikowanych w trybie art. 89 ust. 1 Konstytucji;
6) Sejm, Senat, Prezydent Rzeczypospolitej i Minister Spraw Zagranicznych w sprawach
zgodności z Konstytucją umów międzynarodowych ratyfikowanych w trybie art. 90 ust. 2
i 3 Konstytucji;
7) Prezydent Rzeczypospolitej i Minister Spraw Zagranicznych w sprawach zgodności
z Konstytucją innych ratyfikowanych umów międzynarodowych;
8) Rzecznik Praw Obywatelskich, jeżeli zgłosił udział w postępowaniu;
9) Rzecznik Praw Dziecka, jeżeli zgłosił udział w postępowaniu wszczętym na wniosek
Rzecznika Praw Obywatelskich lub w postępowaniu w sprawie skargi konstytucyjnej
dotyczącej praw dziecka;
10) Prokurator Generalny w sprawach rozpoznawanych przez Trybunał w pełnym składzie
oraz prokurator Prokuratury Generalnej w sprawach rozpoznawanych w innych składach;
11) Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa, jeżeli Rada Ministrów wyznaczyła ten organ
do reprezentowania Rady Ministrów lub ministra w postępowaniu przed Trybunałem
w sprawach aktów normatywnych dotyczących Skarbu Państwa;
12) centralny konstytucyjny organ państwa pozostający w sporze;
13) organ statutowy partii politycznej.
Art. 58. 1. Uczestnik postępowania działa przed Trybunałem osobiście albo przez
umocowanego przedstawiciela lub pełnomocnika.
2. W postępowaniu przed Trybunałem przedstawicielami Sejmu, Marszałka Sejmu lub
grupy posłów mogą być tylko posłowie, a przedstawicielami Marszałka Senatu lub grupy
senatorów – tylko senatorowie.
3. Jeżeli podmiot, o którym mowa w ust. 2, jest wnioskodawcą, w postępowaniu przed
Trybunałem może oprócz przedstawicieli ustanowić nie więcej niż 2 pełnomocników spoza
grona posłów lub senatorów.
4. Przedstawicielem sądu pytającego może być tylko sędzia składu orzekającego
w sprawie, w której zostało przedstawione pytanie prawne.
Art. 59. 1. Uczestnicy postępowania są obowiązani do składania Trybunałowi wszelkich
wyjaśnień i informacji dotyczących sprawy oraz wniosków dowodowych, potrzebnych do jej
rozstrzygnięcia.
2. Trybunał nie jest związany wnioskami dowodowymi uczestników postępowania
i może z urzędu dopuścić dowody, które uzna za celowe dla rozstrzygnięcia sprawy.


14
Art. 60. 1. Uczestnicy postępowania mają prawo przeglądać akta sprawy oraz sporządzać
i otrzymywać odpisy, kopie lub wyciągi z tych akt.
2. Prezes Trybunału albo przewodniczący składu orzekającego mogą zezwolić innej
osobie na przeglądanie akt, jeżeli jest to uzasadnione ważnym interesem prawnym tej osoby
lub interesem publicznym.
Art. 61. Wniosek, pytanie prawne i skarga konstytucyjna powinny spełniać wymagania
przewidziane dla pisma procesowego.
Art. 62. 1.Wniosek złożony przez podmioty, o których mowa w art. 191 ust. 1 pkt 1-5
Konstytucji, zawiera:
1) określenie przedmiotu kontroli;
2) wskazanie wzorca kontroli;
3) uzasadnienie zarzutu niezgodności przedmiotu kontroli ze wskazanym wzorcem kontroli
z powołaniem argumentów lub dowodów na jego poparcie.
2. Do wniosku składanego przez grupę posłów lub senatorów dołącza się listę posłów lub
senatorów popierających wniosek wraz z ich podpisami.
Art. 63. 1. We wniosku pochodzącym od podmiotu, o którym mowa w art. 191 ust. 1
pkt 3-5 Konstytucji, należy także:
1) uzasadnić, powołując przepis prawa lub statutu, że kwestionowana ustawa lub inny akt
normatywny dotyczy spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy;
2) w przypadku podmiotu, o którym mowa w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, powołać przepis
prawa lub statutu wskazujący, że wnioskodawca jest ogólnokrajowym organem lub
ogólnokrajową władzą.
2. Do wniosku dołącza się:
1) uchwałę lub inne rozstrzygnięcie podmiotu, o którym mowa w art. 191 ust. 1 pkt 3-5
Konstytucji, stanowiące podstawę wystąpienia z wnioskiem i określające przedmiot oraz
wzorzec kontroli;
2) protokół z posiedzenia organu lub władzy podmiotu, o którym mowa w art. 191 ust. 1 pkt 4
Konstytucji, pozwalający stwierdzić, że uchwała, o której mowa w pkt 1, została podjęta
zgodnie z przepisami prawa lub postanowieniami statutu;
3) aktualny odpis z Krajowego Rejestru Sądowego, jeżeli wnioskodawcą jest podmiot,
o którym mowa w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji.
Art. 64. 1. Pytanie prawne ma formę postanowienia.
2. Pytanie prawne zawiera:
1) określenie przedmiotu kontroli;
2) wskazanie wzorca kontroli;
3) uzasadnienie zarzutu niezgodności przedmiotu kontroli ze wskazanym wzorcem kontroli,
z powołaniem argumentów lub dowodów na jego poparcie;
4) oznaczenie sprawy, w związku z którą pytanie prawne zostało przedstawione;
5) wyjaśnienie, w jakim zakresie odpowiedź na pytanie prawne może mieć wpływ na
rozstrzygnięcie sprawy, w związku z którą zostało przedstawione.