Rządowy projekt ustawy o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych

32
4) odstąpiono również od likwidacji specjalności telekomunikacyjnej w zakresie
uprawnień budowlanych, mając na uwadze planowany rozwój, budowę oraz rozbudowę
sieci telekomunikacyjnych, m.in. na podstawie ustawy z dnia 7 maja 2010 r.
o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz. U. Nr 106, poz. 675,
z późn. zm.), która jest emanacją priorytetu rządu w zakresie stworzenia sieci
teleinformatycznej obejmującej swoim zasięgiem cały kraj. Planowanych jest w tym
obszarze wiele inwestycji, finansowanych także ze środków unijnych, a zatem
konieczne jest zapewnienie odpowiedniej kadry, która sprawnie poprowadzi inwestycje
budowlane oraz sprosta wysokim wymaganiom i standardom związanym z Prawem
zamówień publicznych w kontekście kontroli inwestycji w zakresie nie tylko
finansowym, ale przede wszystkim technicznym;
5) ponadto projekt przewiduje dopuszczenie do wykonywania zawodu w zakresie
kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń osób, które ukończyły studia
pierwszego stopnia na kierunku odpowiednim dla danej specjalności oraz odbyły
3 letnią praktykę na budowie;
6) w celu ułatwienia dostępu do zawodu, przez ułatwienie odbywania praktyki zawodowej
w zakresie projektowania, wprowadzono instytucję „patrona”. Osoba zainteresowana
odbyciem praktyki projektowej, oprócz odbywania praktyki w formie zatrudnienia
w biurze projektowym, mogłaby odbyć praktykę pod opieką patrona. Patronem byłaby
osoba posiadająca odpowiednie uprawnienia budowlane oraz będąca czynnym
członkiem samorządu zawodowego. Wprowadzone zmiany umożliwią także
sprawowanie patronatu przez osoby posiadające uprawnienia budowlane
w ograniczonym zakresie, jednak taka osoba będzie mogła objąć patronat tylko nad
osobą ubiegającą się o uprawnienia budowlane w ograniczonym zakresie.
Wprowadzenie instytucji patrona ułatwi dostęp do uzyskiwania uprawnień
budowlanych, gdyż znacznie zwiększy się liczba podmiotów, u których można
odbywać praktykę. Dodatkowo projekt ustawy przewiduje, przy spełnieniu
odpowiednich wymogów określonych w projekcie, możliwość skrócenia odbywanej
przy patronie praktyki przy sporządzaniu projektów;
7) wprowadzono modyfikacje w zakresie zmiany charakteru oraz usytuowania w systemie
rzeczoznawstwa budowlanego. Zgodnie z wcześniejszą propozycją zawartą

33
w projekcie, rzeczoznawstwo budowlane nie będzie samodzielną funkcją techniczną
w budownictwie. Jednakże tytuł ten nie zniknie zupełnie, bowiem jego dalsze istnienie
jest celowe. Zgodnie z przedstawioną propozycją tytuł rzeczoznawcy budowlanego
zostanie przeniesiony w zakres kompetencji samorządów zawodowych przez
wprowadzenie stosownych zmian w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach
zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów. Przy nadawaniu
tytułu rzeczoznawcy budowlanego będzie także określany okres, do kiedy tytuł
zachowuje ważność.
Istnienie tego tytułu jest także niezbędne z uwagi na fakt, że podczas procesu
inwestycyjnego lub budowlanego, a także poza nim, konieczne bywa dokonanie
szczegółowych i specjalistycznych analiz, które może przeprowadzić wyłącznie osoba
z wieloletnim doświadczeniem, stale podnosząca poziom swojej wiedzy, specjalizująca
się w stosunkowo wąskiej dziedzinie budownictwa. Rzeczoznawca budowlany, z racji
swojej specyficznej i znaczącej wiedzy oraz praktyki w zakresie zagadnień objętych
rzeczoznawstwem związanych z budownictwem, będzie mógł wykonywać powierzone
zadania w ramach zaleceń określonych przepisami prawa, tj. np. przez uczestnictwo
w komisji do spraw katastrof budowlanych, o której mowa w art. 76 ustawy – Prawo
budowlane, oraz w ramach tzw. dobrej praktyki, np. być powoływany jako biegły
w sprawach dotyczących budownictwa. Weryfikacja dokonana przez właściwą izbę
będzie gwarantem, iż osoba ta posiada najwyższy poziom wiedzy i doświadczenia;
8) zakres ograniczeń uprawnień budowlanych do kierowania robotami budowlanymi dla
osób, które uzyskały tytuł zawodowy technika albo dyplom potwierdzający
kwalifikacje zawodowe w zawodzie nauczanym na poziomie technika, w zawodach
związanych z budownictwem, w zakresie odpowiednim dla danej specjalności, zostanie
określony w drodze rozporządzenia w sprawie samodzielnych funkcji technicznych
w budownictwie – zgodnie z delegacją wynikającą z art. 16 ustawy – Prawo
budowlane.
W celu ułatwienia dostępu do zawodu, do praktyki zawodowej wymaganej dla uzyskania
uprawnień budowlanych zaliczana będzie praktyka odbyta podczas studiów – szczegółowe
rozwiązania prawne w tej kwestii znajdą odzwierciedlenie w ww. projekcie rozporządzenia.

34
Dodatkowo proponuje się zwolnienie z egzaminu absolwentów studiów wyższych
prowadzonych na podstawie umowy uczelni z właściwym samorządem zawodowym,
o której mowa w art. 168b ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym
(Dz. U. z 2012 r. poz. 572 i 742) w zakresie odpowiadającym programowi kształcenia
opracowanemu z udziałem organu samorządu zawodowego oraz w sposób określony
w przepisach wydanych na podstawie projektowanego art. 16 ustawy – Prawo budowlane.
W celu ułatwienia dostępu do zawodu planuje się odejście od zasady, iż praktyka, o której
mowa w art. 14 ust. 4 ustawy – Prawo budowlane, musi się odbywać pod kierunkiem osoby
posiadającej uprawnienia w pełnym zakresie. Rozwiązania umożliwiające odbywanie
praktyki pod kierunkiem osoby posiadającej takie uprawnienia, o jakie osoba odbywająca
praktykę będzie się ubiegała, znajdą się w ww. projekcie rozporządzenia.
2.2. Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r. poz. 330 i 613)
Zawód: usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych
Wprowadzane zmiany mają na celu ułatwienie dostępu do usługowego prowadzenia ksiąg
rachunkowych (podmiotom świadczącym usługi w ramach outsourcingu) i zwiększenie
liczby osób wykonujących ten zawód. Obowiązujące aktualnie zasady nabywania
uprawnień do wykonywania zawodu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych,
odnoszące się do kryteriów merytorycznych, stanowią naturalne ograniczenie dostępu do
wykonywania tego zawodu. Dotyczy to praktyki zawodowej oraz alternatywnie
specjalistycznego wykształcenia wyższego lub zdania egzaminu państwowego.
Należy zauważyć, że regulacje dostępu do wymienionego zawodu chronią dobro
ekonomiczne, które może być zabezpieczone przez prawo podatkowe, prawo karne
skarbowe, prawo cywilne i ubezpieczeniowe, a zatem obecny poziom wymogów, z punktu
widzenia założeń, z jakich wychodzą twórcy projektu, jest nadmierny.
Istota zmian w tym zakresie przewiduje likwidację procesu wydawania certyfikatu
księgowego przez Ministra Finansów. W konsekwencji czynności z zakresu usługowego
prowadzenia ksiąg rachunkowych będzie mogła wykonywać każda osoba, która posiada
pełną zdolność do czynności prawnych i nie była karana za ściśle określony katalog
przestępstw, tj. za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi

35
gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwo
skarbowe oraz za czyn określony w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości, a także posiada
ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej.
Tym samym przyjęte w ustawie wymogi dot. posiadania pełnej zdolności do czynności
prawnych oraz niekaralności, a także obowiązek posiadania ubezpieczenia OC, zostały
określone na poziomie, który zapewni minimalizację ryzyka w obrocie gospodarczym,
a jednocześnie nie będzie stanowić bariery w dostępie do zawodu usługowego prowadzenia
ksiąg rachunkowych.
Proponowane zmiany mają pozwolić na przejęcie przez rynek procesu weryfikacji
księgowych pracujących w outsourcingu. Przewiduje się, że w przyszłości, na wzór
niektórych innych krajów UE (np. Wielka Brytania), funkcję obecnego certyfikatu
księgowego przejmą poświadczenia wydawane przez instytucje funkcjonujące na rynku.
Konsekwencją wprowadzonych zmian jest m.in. doprecyzowanie brzmienia art. 4 ust. 5
odnośnie do odpowiedzialności kierownika jednostki i przedsiębiorcy usługowo
prowadzącego księgi rachunkowe za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości
jednostki oraz dostosowania art. 79 pkt 6 w zakresie odpowiedzialności karnej, wobec
zniesienia szczególnych wymagań w stosunku do przedsiębiorców (nie będą oni musieli
powierzać wykonywania czynności księgowych osobom w szczególny sposób
uprawnionym).
Dereglamentacja usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych nastąpi z dniem wejścia
w życie ustawy deregulacyjnej.
Jednakże w art. 23 w ust. 2–4 projektowanej ustawy uwzględniono sytuację osób, które
będą znajdowały się w trakcie procedury egzaminacyjnej bezpośrednio przed dniem
wejścia w życie ustawy deregulacyjnej i nie zdążą złożyć wniosku o wydanie certyfikatu
księgowego. Jest to uzasadnione tym, że procedura obejmująca przystąpienie do egzaminu,
ogłoszenie wyników, wydanie zaświadczeń oraz ewentualne odwołania jest znacznie
dłuższa niż 1 miesiąc, czyli proponowane w projekcie vacatio legis ustawy. Ponadto na
podstawie art. 23 ust. 6 wykaz osób, które przed dniem wejścia w życie ustawy uzyskały
certyfikat księgowy, mimo że będzie zawierał już tylko dane o charakterze archiwalnym,
będzie nadal publikowany na stronie internetowej Ministra Finansów, co umożliwi

36
w sposób najdogodniejszy i powszechnie dostępny weryfikację autentyczności
okazywanych certyfikatów księgowych, którymi nadal będzie można się posługiwać w celu
poświadczenia swoich kwalifikacji zawodowych.
2.3. Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 41,
poz. 213)
Zawód: doradca podatkowy
Celem opracowania projektu nowelizacji ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie
podatkowym, zwanej dalej ustawą o doradztwie podatkowym, jest zniesienie niektórych
ograniczeń w podejmowaniu i wykonywaniu zawodu doradcy podatkowego oraz czynności
doradztwa podatkowego.
Nowelizacja ma na celu przede wszystkim umożliwienie zawodowego wykonywania
większości czynności doradztwa podatkowego podmiotom innym niż podmioty dotychczas
uprawnione, tj. doradcy podatkowi, radcowie prawni, adwokaci, biegli rewidenci
i podmioty uprawnione do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Przewiduje ona,
że w kompetencji osób, których kwalifikacje zostały zweryfikowane (licencjonowani
doradcy podatkowi, adwokaci i radcowie prawni) pozostaną jedynie czynności polegające
na reprezentowaniu podatników, płatników i inkasentów w postępowaniu przed organami
administracji publicznej i w zakresie sądowej kontroli decyzji, postanowień i innych aktów
administracyjnych w sprawach z zakresu ich obowiązków podatkowych i celnych oraz
w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami – ze względu na
fakt, że wiążą się one z wchodzeniem w stałe interakcje z władzą publiczną i często
pociągają za sobą nieodwracalne skutki dla podmiotu reprezentowanego. Wprowadzenie
tego rodzaju rozwiązań sprawi, że wykonywanie większości czynności doradztwa
podatkowego będzie dostępne dla każdego. Konsekwencją nowelizacji będzie zatem
zwiększenie dostępności usług doradztwa podatkowego i obniżenie ich cen.
Zmiana art. 27 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym ma na celu umożliwienie
doradcom podatkowym wykonywania zawodu i jednocześnie pozostawania w zatrudnieniu
w podmiotach innych niż podmioty uprawnione do wykonywania doradztwa podatkowego.
Pozostając w zatrudnieniu w wymienionych podmiotach, doradca podatkowy będzie