Rządowy projekt ustawy o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej

– 20 –
a) zagroziłoby to życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu uprawnionego lub innej osoby,
b) spowodowałoby to konieczność zaniechania przez uprawnionego czynności
ochronnych wobec osób, ważnych obiektów, urządzeń lub w ramach konwoju lub
doprowadzenia
– do czasu ustania tego zagrożenia lub tej konieczności.
Art. 37. 1. W przypadku gdy w wyniku użycia lub wykorzystania środków przymusu
bezpośredniego przez uprawnionego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 21 albo ust. 2 pkt 1:
1) nastąpiło zranienie osoby,
2) wystąpiły inne widoczne objawy zagrożenia życia lub zdrowia tej osoby,
3) nastąpiła śmierć osoby,
4) nastąpiło zniszczenie mienia,
5) nastąpiło zranienie lub śmierć zwierzęcia
– uprawniony jest zobowiązany do podjęcia czynności, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 1
i 2, oraz do powiadomienia o zdarzeniu właściwej miejscowo jednostki organizacyjnej
Policji.
2. Uprawniony może odstąpić od podjęcia czynności, o których mowa w art. 36 ust. 1
pkt 1 lub 2, w przypadku gdy ich podjęcie mogłoby zagrozić życiu, zdrowiu lub
bezpieczeństwu uprawnionego lub innej osoby.
Art. 38. 1. W przypadku gdy w wyniku użycia lub wykorzystania środków przymusu
bezpośredniego wystąpiły objawy uzasadniające konieczność zapewnienia osobie
kwalifikowanej pierwszej pomocy lub medycznych czynności ratunkowych albo nastąpiła
śmierć tej osoby lub wyrządzona została szkoda w mieniu znacznej wartości, właściwy
przełożony lub osoba pełniąca służbę dyżurną niezwłocznie:
1) zapewnia w razie potrzeby udzielenie kwalifikowanej pierwszej pomocy lub
medycznych czynności ratunkowych osobom poszkodowanym;
2) zapewnia
zabezpieczenie
śladów i dowodów użycia lub wykorzystania środków
przymusu bezpośredniego;
3) informuje o tym zdarzeniu właściwą miejscowo jednostkę organizacyjną Policji,
a w przypadku gdy środków przymusu bezpośredniego użył uprawniony będący
żołnierzem właściwą miejscowo jednostkę organizacyjną andarmerii Wojskowej.
– 21 –
2. Przełożony uprawnionego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1, 5, 10, 15 albo 20, lub
osoba pełniąca służbę dyżurną powiadamia o zdarzeniu, o którym mowa w ust. 1, tylko
właściwego miejscowo prokuratora.
3. Niezależnie od obowiązków, o których mowa w ust. 1, przełożony:
1) ustala, czy użycie lub wykorzystanie środków przymusu bezpośredniego nastąpiło
zgodnie z prawem;
2) niezwłoczne powiadamia właściwego przełożonego.
4. W przypadku gdy w wyniku użycia środków przymusu bezpośredniego lub broni
palnej nastąpiła śmierć osoby bądź nastąpiło zranienie osoby w wyniku użycia broni palnej,
właściwy przełożony lub osoba pełniąca służbę dyżurną – niezależnie od obowiązków,
o których mowa w ust. 1 – niezwłocznie zapewnia także uprawnionemu niezbędną pomoc,
w szczególności psychologiczną lub prawną.
5. Pomoc prawna, o której mowa w ust. 4, polega na zwrocie kosztów poniesionych na
ochronę prawną do wysokości wynagrodzenia jednego obrońcy określonego w przepisach
wydanych na podstawie art. 16 ust. 2 i 3 oraz art. 29 ust. 2 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. –
Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2009 r. Nr 146, poz. 1188, z późn. zm.), jeżeli
postępowanie karne wszczęte przeciwko uprawnionemu o czyn popełniony w związku
z użyciem lub wykorzystaniem środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej, którego
następstwem była śmierć osoby bądź zranienie osoby w wyniku użycia broni palnej, zostało
zakończone prawomocnym wyrokiem uniewinniającym albo orzeczeniem o umorzeniu
postępowania z powodu niepopełnienia przestępstwa lub braku ustawowych znamion czynu
zabronionego.
Art. 39. O użyciu środków przymusu bezpośredniego wobec nieletniego umieszczonego
w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, zakładzie poprawczym albo schronisku dla
nieletnich dyrektor placówki niezwłocznie powiadamia sędziego rodzinnego sprawującego
nadzór nad tą placówką, sąd rodzinny wykonujący środek wychowawczy albo środek
poprawczy lub organ, do którego dyspozycji pozostaje nieletni umieszczony w schronisku dla
nieletnich.
Art. 40. rodki przymusu bezpośredniego mogą być użyte lub wykorzystane przez
pododdział zwarty.

11) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2009 r. Nr 166, poz. 1317,
Nr 210, poz. 1628 i Nr 216, poz. 1676, z 2010 r. Nr 7, poz. 45, Nr 47, poz. 278, Nr 200, poz. 1326 i Nr 217,
poz. 1429 oraz z 2011 r. Nr 106, poz. 622 i Nr 142, poz. 830.
– 22 –
Art. 41. 1. Zgody na użycie lub wykorzystanie środków przymusu bezpośredniego
przez pododdział zwarty udzielają w przypadku:
1) Policji – Komendant Główny Policji, właściwy miejscowo komendant wojewódzki
(Stołeczny) albo osoby przez nich upoważnione;
2) Straży Granicznej – Komendant Główny Straży Granicznej, właściwy miejscowo
komendant oddziału Straży Granicznej albo osoby przez nich upoważnione;
3) Służby Więziennej – Dyrektor Generalny Służby Więziennej, właściwy miejscowo
dyrektor okręgowy Służby Więziennej, właściwy miejscowo dyrektor zakładu karnego
albo aresztu śledczego albo osoby przez nich upoważnione;
4)
andarmerii Wojskowej – Komendant Główny andarmerii Wojskowej, właściwy
miejscowo komendant oddziału
andarmerii Wojskowej albo osoby przez nich
upoważnione.
2. Zgody na użycie lub wykorzystanie środków przymusu bezpośredniego przez
pododdział zwarty może udzielić także jego dowódca, gdy zwłoka w użyciu lub
wykorzystaniu tych środków groziłaby bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia lub
zdrowia uprawnionego, innej osoby lub mienia lub niebezpieczeństwem zamachu na ważne
obiekty lub urządzenia.
Art. 42. 1. Użycie lub wykorzystanie środków przymusu bezpośredniego przez
pododdział zwarty następuje na rozkaz dowódcy tego pododdziału.
2. Bezpośrednio przed wydaniem rozkazu użycia środków przymusu bezpośredniego
przez pododdział zwarty jego dowódca wzywa do zachowania zgodnego z prawem,
w szczególności do porzucenia broni lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu lub
do zaniechania stosowania przemocy, a następnie uprzedza o możliwości użycia środków
przymusu bezpośredniego w przypadku niepodporządkowania się temu wezwaniu.
3. W przypadku braku możliwości nawiązania kontaktu z dowódcą lub w sytuacji
zagrażającej życiu lub zdrowiu uprawnionego lub innej osoby uprawniony wchodzący
w skład pododdziału zwartego może użyć środków przymusu bezpośredniego lub
wykorzystać te środki na zasadach określonych w niniejszej ustawie.
4. Zaprzestanie użycia środków przymusu bezpośredniego przez pododdział zwarty
następuje na rozkaz dowódcy lub niezwłocznie po osiągnięciu zamierzonego celu.
Art. 43. 1. W przypadku gdy w wyniku użycia lub wykorzystania środków przymusu
bezpośredniego przez pododdział zwarty:
– 23 –
1) nastąpiło zranienie osoby,
2) wystąpiły inne widoczne objawy zagrożenia życia lub zdrowia tej osoby,
3) nastąpiła śmierć osoby,
4) nastąpiło zniszczenie mienia,
5) nastąpiło zranienie lub śmierć zwierzęcia
– stosuje się przepisy art. 38.
2. O zdarzeniach, o których mowa w ust. 1 pkt 1–4, dowódca niezwłocznie powiadamia
organ lub osobę, która udzieliła zgody na użycie środków przymusu bezpośredniego, albo
osobę pełniącą służbę dyżurną, a w przypadku, o którym mowa w art. 41 ust. 2, dowódca
pododdziału zwartego powiadamia właściwy podmiot, o którym mowa w art. 41 ust. 1.
Rozdział 3
Broń palna
Art. 44. 1. Broni palnej można użyć, gdy zaistnieje co najmniej jeden z następujących
przypadków:
1) konieczność odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na:
a)
życie, zdrowie lub wolność uprawnionego lub innej osoby albo konieczność
przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu,
b) ważne obiekty lub urządzenia albo konieczność przeciwdziałania czynnościom
zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu,
c) mienie, który stwarza jednocześnie bezpośrednie zagrożenie życia, zdrowia lub
wolności uprawnionego lub innej osoby, albo konieczność przeciwdziałania
czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu,
d) nienaruszalność granicy państwowej przez osobę, która wymusza przekroczenie
granicy państwowej przy użyciu pojazdu, broni palnej lub innego podobnie
niebezpiecznego przedmiotu,
e) bezpieczeństwo konwoju lub doprowadzenia;
2) konieczność przeciwstawienia się osobie:
a) niepodporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni,
materiału wybuchowego lub innego niebezpiecznego przedmiotu, którego użycie
może zagrozić życiu, zdrowiu lub wolności uprawnionego lub innej osoby,
b) która
usiłuje bezprawnie odebrać broń palną uprawnionemu lub innej osobie
uprawnionej do jej posiadania;
– 24 –
3) bezpośredni pościg za osobą, wobec której:
a) użycie broni palnej było dopuszczalne w przypadkach określonych w pkt 1 lit. a–d
i pkt 2,
b) istnieje uzasadnione podejrzenie, że popełniła przestępstwo, o którym mowa
w art. 115 § 20, art. 148, art. 156 § 1, art. 163–165, art. 197, art. 252 i art. 280–282
ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny;
4) konieczność:
a) ujęcia osoby:
– wobec której użycie broni palnej było dopuszczalne w przypadkach
określonych w pkt 1 lit. a–d i pkt 2,
– wobec której istnieje uzasadnione podejrzenie, że popełniła przestępstwo,
o którym mowa w art. 115 § 20, art. 148, art. 156 § 1, art. 163–165, art. 197,
art. 252 i art. 280–282 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny,
– dokonującej zamachu, o którym mowa w pkt 1 lit. d lub e,
– jeżeli schroniła się w miejscu trudno dostępnym, a z okoliczności zdarzenia
wynika, że może użyć broni palnej lub innego podobnie niebezpiecznego
przedmiotu,
b) ujęcia lub udaremnienia ucieczki osoby zatrzymanej, tymczasowo aresztowanej lub
odbywającej karę pozbawienia wolności, jeżeli:
– ucieczka tej osoby stwarza zagrożenie życia lub zdrowia uprawnionego lub
innej osoby,
– istnieje uzasadnione podejrzenie, że osoba ta może użyć materiałów
wybuchowych, broni palnej lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu,
– pozbawienie
wolności nastąpiło w związku z uzasadnionym podejrzeniem lub
stwierdzeniem popełnienia przestępstw, o których mowa w art. 115 § 20,
art. 148, art. 156 § 1, art. 163–165, art. 197, art. 252 i art. 280–282 ustawy
z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny,
c) ujęcia lub udaremnienia ucieczki osoby zatrzymanej, tymczasowo aresztowanej lub
odbywającej karę pozbawienia wolności w związku z uzasadnionym podejrzeniem
popełnienia lub przygotowywania popełnienia przestępstw, o których mowa w: