Rządowy projekt ustawy o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej

1) siły fizycznej;
2) chemicznych środków obezwładniających w postaci miotacza gazu
obezwładniającego;
3) pałki wielofunkcyjnej;
4) kajdanek;
5) pocisków niepenetracyjnych.
Na mocy art. 39 ustawy – Prawo łowieckie, jeżeli zastosowanie środków przymusu
bezpośredniego, do których użycia lub wykorzystania uprawnieni są strażnicy
PSŁ, okazało się niewystarczające lub ich użycie ze względu na okoliczności
danego zdarzenia nie jest możliwe, strażnik ma prawo użycia broni palnej
w następujących przypadkach:
1) w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie własne lub
innej osoby;
2) przeciwko osobie, która usiłuje bezprawnie, przemocą odebrać broń palną
strażnikowi lub innej osobie uprawnionej do posiadania broni palnej;
3) przeciwko osobie niepodporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego
porzucenia broni lub innego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie
zagrozić może życiu lub zdrowiu strażnika albo innej osobie.
W projekcie ustawy zakłada się rozszerzenie uprawnień strażników PSŁ
o możliwość wykorzystywania psów służbowych oraz przedmiotów
przeznaczonych do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej.
Rezygnuje się natomiast z możliwości stosowania pocisków niepenetracyjnych.
19. Straż Leśna – zgodnie z art. 47 ustawy o lasach strażnik leśny może wobec osób
uniemożliwiających wykonywanie przez niego czynności określonych w ustawie
stosować środki przymusu bezpośredniego w postaci:
1) siły fizycznej, przez zastosowanie chwytów obezwładniających oraz
podobnych technik obrony lub ataku;
2) pałki gumowej służbowej;
3) chemicznych środków obezwładniających w postaci ręcznego miotacza gazu
i broni gazowej;
4) kajdanek;
5) psa służbowego.
36

Na mocy art. 47 ustawy o lasach, jeżeli zastosowanie środków przymusu
bezpośredniego okazało się niewystarczające, strażnik leśny ma prawo użycia
broni palnej w następujących przypadkach:
1) w celu odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie własne lub
innej osoby;
2) przeciwko osobie, która wezwana do natychmiastowego porzucenia broni lub
innego niebezpiecznego narzędzia nie zastosuje się do tego wezwania, a jej
zachowanie wskazuje na bezpośredni zamiar ich użycia przeciwko niemu lub
innej osobie;
3) przeciwko osobie, która usiłuje przemocą odebrać broń.
W projekcie ustawy zakłada się rozszerzenie uprawnień strażników Straży Leśnej
o możliwość stosowania przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za
pomocą energii elektrycznej.
20. Państwowa Straż Rybacka – zgodnie z art. 23a ustawy o rybactwie śródlądowym,
strażnik Państwowej Straży Rybackiej może wobec osób uniemożliwiających
wykonywanie przez niego czynności określonych w ustawie stosować środki
przymusu bezpośredniego w postaci:
1) siły fizycznej;
2) psa
służbowego;
3) kajdanek;
4) chemicznych
środków obezwładniających w postaci ręcznego miotacza gazu;
5) broni
gazowej.
Na mocy art. 23a ustawy o rybactwie śródlądowym, jeżeli zastosowanie środków
przymusu bezpośredniego, do których użycia lub wykorzystania uprawnieni są
strażnicy PSR, okazało się niewystarczające lub ich użycie ze względu na
okoliczności danego zdarzenia nie jest możliwe, strażnik ma prawo użycia broni
palnej w następujących wypadkach:
1) w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie własne lub
innej osoby;
2) przeciwko osobie, która usiłuje bezprawnie, przemocą odebrać broń palną
strażnikowi lub innej osobie uprawnionej do posiadania broni palnej;
37

3) przeciwko osobie niepodporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego
porzucenia broni lub innego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie
zagrozić może życiu lub zdrowiu strażnika albo innej osoby.
W projekcie ustawy zakłada się rozszerzenie uprawnień strażników PSR
o możliwość stosowania pałki służbowej oraz przedmiotów przeznaczonych do
obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej.
21. służby porządkowe – zgodnie z art. 20 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych
służby porządkowe uprawnione są do stosowania:
1) siły fizycznej w postaci chwytów obezwładniających lub podobnych technik
obrony;
2) kajdanek;
3) ręcznych miotaczy gazu.
Wyżej wymienione środki przymusu bezpośredniego mogą być stosowane
w przypadku zagrożenia dóbr powierzonych ochronie lub odparcia ataku na
członka służby porządkowej, służby informacyjnej lub inną osobę oraz
niewykonywania poleceń porządkowych wydawanych osobom zakłócającym
porządek publiczny lub zachowującym się niezgodnie z regulaminem imprezy
masowej lub regulaminem obiektu (terenu), a w przypadku niewykonania tych
poleceń – wezwanych do opuszczenia imprezy masowej, na zasadach określonych
w art. 38 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia.
Katalog środków przymusu bezpośredniego obecnie dostępny członkom służby
porządkowej pozostaje bez zmian.
22. Straż Marszałkowska – w świetle art. 128 ustawy o Biurze Ochrony Rządu, strażnik
Straży Marszałkowskiej przy wykonywaniu zadań w zakresie ochrony Sejmu i
Senatu, o których mowa w art. 127 ustawy o BOR, ma prawo stosować
następujące środki przymusu bezpośredniego:
1) siłę fizyczną w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik
obrony lub ataku;
2) urządzenia techniczne w postaci kajdanek, prowadnic, kaftanów
bezpieczeństwa, pasów i siatek obezwładniających, kolczatek drogowych
i innych przeszkód umożliwiających zatrzymanie pojazdu;
3) pałki służbowe zwykłe, teleskopowe i wielofunkcyjne;
38

4) chemiczne środki obezwładniające, służące do obezwładnienia osób.
Zgodnie z art. 128 ustawy o Biurze Ochrony Rządu, przy wykonywaniu zadań
w zakresie ochrony, o której mowa w art. 127 ust. 1 pkt 1, 2 i 7 ustawy, strażnicy
Straży Marszałkowskiej mają prawo do użycia broni palnej w okolicznościach i na
warunkach określonych w tych przepisach regulujących użycie broni palnej przez
funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu.
W projekcie ustawy zakłada się rozszerzenie uprawnień strażników Straży
Marszałkowskiej o możliwość stosowania przedmiotów przeznaczonych do
obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej.
23. pracownicy zakładów poprawczych, schronisk dla nieletnich lub młodzieżowych
ośrodków dla nieletnich – zgodnie z przepisami (art. 95a–95c) ustawy
o postępowaniu w sprawach nieletnich wobec nieletniego umieszczonego
w zakładzie poprawczym, w schronisku dla nieletnich, młodzieżowym ośrodku
wychowawczym, niżej wymienione środki przymusu bezpośredniego mogą być
stosowane w
razie bezskuteczności środków oddziaływania psychologiczno-
-pedagogicznego:
1) siła fizyczna;
2) umieszczenie w izbie izolacyjnej;
3) założenie pasa obezwładniającego lub kaftana bezpieczeństwa.
rodki te stosowane są wyłącznie w celu przeciwdziałania:
1) usiłowaniu targnięcia się nieletniego na życie lub zdrowie własne albo innej
osoby;
2) nawoływaniu do buntu;
3) zbiorowej ucieczce;
4) niszczeniu mienia powodującemu poważne zakłócenie porządku;
5)
samowolnemu opuszczaniu przez nieletniego zakładu poprawczego,
schroniska dla nieletnich, młodzieżowego ośrodka wychowawczego,
a także
6) w celu doprowadzenia nieletniego do takiego zakładu, placówki lub ośrodka.
Katalog środków przymusu bezpośredniego, które będą mogły być zastosowane
wobec nieletniego umieszczonego w zakładzie poprawczym, w schronisku dla
nieletnich oraz młodzieżowym ośrodku wychowawczym pozostaje bez zmian.
39

W porównaniu z obowiązującym stanem prawnym, projekt ustawy porządkuje
i ujednolica regulacje w obszarze użycia środków przymusu bezpośredniego oraz broni
palnej przez wszystkich uprawnionych, w szczególności:
– określone zostały jednolite wyrażenia ustawowe związane ze stosowaniem środków
przymusu bezpośredniego i broni palnej. W obecnie obowiązujących uregulowaniach
występuje różnorodne nazewnictwo np. „stosowanie środków przymusu
bezpośredniego” lub „użycie środków przymusu bezpośredniego” (lub broni palnej).
Zgodnie z projektem ustawy „użycie” odnosić się będzie do użycia środków
przymusu bezpośredniego lub broni palnej wobec osoby, natomiast „wykorzystanie
środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej” – w innych celach (m.in. wobec
zwierząt, które bezpośrednio zagrażają życiu lub zdrowiu uprawnionego lub innej
osoby, wobec przedmiotów, w celu zatrzymania pojazdu, pokonania przeszkody,
przekazania alarmu lub wezwania pomocy);
– określony został jednolity katalog środków przymusu bezpośredniego, w tym
również ujednolicono ich nazewnictwo. W obecnie obowiązujących przepisach
występuje różne nazewnictwo określające ten sam środek przymusu bezpośredniego,
np. paralizatory elektryczne – przedmioty przeznaczone do obezwładniania za
pomocą energii elektrycznej (straże gminne), środki do obezwładniania za pomocą
ładunku elektrycznego (Służba Więzienna); pałka służbowa – pałka wielofunkcyjna
– pałka teleskopowa albo broń palna – broń bojowa;
– ujednolicono przypadki użycia lub wykorzystania środków przymusu
bezpośredniego i broni palnej – w projekcie określono ogólne przypadki użycia lub
wykorzystania broni palnej, spośród których każdej formacji zostały przypisane
przypadki adekwatne do wykonywanych zadań ustawowych;
– ujednolicono zasady użycia lub wykorzystania broni palnej i środków przymusu
bezpośredniego;
– ujednolicono postępowania przed i po użyciu lub wykorzystaniu środków przymusu
bezpośredniego i broni palnej;
– ujednolicono zasady dokumentowania użycia lub wykorzystania środków przymusu
bezpośredniego lub broni palnej;
– zrezygnowano z generalnego ujęcia podmiotów, do których nie stosuje się zakazów
określonych w art. 116 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze,
dotyczących wnoszenia i używania broni palnej, broni gazowej, materiałów
40