Rządowy projekt ustawy o funduszach dożywotnich emerytur kapitałowych

13
– akcjonariuszy łączących się zakładów, w przypadku połączenia przez utwo-
rzenie nowego zakładu, na który przechodzi majątek łączących się zakładów za
akcje nowo utworzonego zakładu.
Organ nadzoru będzie wydawał zezwolenie na utworzenie zakładu wraz z wyda-
niem zezwolenia na połączenie zakładów. Zezwolenie na połączenie zakładów
uznawać się będzie za zezwolenie na zmianę statutu przejmowanego funduszu.
Zezwolenie na zmianę statutu funduszu i zakładu organ nadzoru wyda wraz z wy-
daniem zezwolenia na połączenie zakładów.
Organ nadzoru w zezwoleniu na połączenie zakładów określi szczegółowe wa-
runki połączenia zakładów, w tym datę rozpoczęcia i zakończenia likwidacji
przejmowanego funduszu. O wydaniu zezwolenia organ nadzoru zawiadomi
niezwłocznie sąd rejestrowy oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych, załączając
odpis zezwolenia.
Na podstawie zezwolenia organu nadzoru na połączenie zakładów albo zezwole-
nia na zawarcie umowy na przejęcie zarządzaniem funduszem, następuje likwi-
dacja funduszu, którym zarządzanie zostało przejęte przez inny zakład.
Likwidacja funduszu będzie odbywać się w drodze przeniesienia jego aktywów
do funduszu zarządzanego przez zakład, który przejął zarządzanie tym fundu-
szem. Przeniesienie aktywów będzie następować w pierwszym dniu roku obro-
towego funduszu.
Niezwłocznie po dokonaniu zawiadomienia organu nadzoru o dokonaniu ogło-
szenia, zakład zarządzający funduszem podlegającym likwidacji będzie obowią-
zany rozwiązać umowę z depozytariuszem przechowującym jego aktywa oraz
będzie uprawniony do rozwiązania umów ze wszystkimi innymi podmiotami
działającymi na jego rzecz lub zmiany warunków tych umów w sposób zapew-
niający zgodność z postanowieniami statutu funduszu przejmującego, z dniem
zakończenia likwidacji. Jakiekolwiek postanowienia tych umów, ograniczające
lub wyłączające możliwość rozwiązania umowy w powyższy sposób, będą nie-
ważne. Na dzień zakończenia likwidacji funduszu Zakład Ubezpieczeń Społecz-

14
nych dokona zmian w Centralnym Rejestrze Otrzymujących Emerytury z Fundu-
szu Dożywotnich Emerytur Kapitałowych.
Jeżeli w trakcie likwidacji zajdą przesłanki wystąpienia z wnioskiem o ogłosze-
nie upadłości zakładu, likwidator wystąpi niezwłocznie do właściwego sądu
z wnioskiem o ogłoszenie upadłości zakładu, zawiadamiając o tym jednocześnie
organ nadzoru. Do upadłości zakładów będzie się stosować przepisy ustawy
z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60,
poz. 535, z późn. zm.). W razie ogłoszenia upadłości zakładu organ nadzoru
cofnie zezwolenie na utworzenie zakładu.
Jednocześnie co do zasady organ nadzoru będzie mógł być uczestnikiem postępo-
wania upadłościowego.
W zakresie działalności zakładów emerytalnych emerytura z II filaru będzie wy-
płacana w formie tzw. indywidualnej renty dożywotniej, określonego w projekcie
jako dożywotnia emerytura kapitałowa. Emerytury z II filara będą wypłacane za
pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który jest przygotowany do
obsługi ubezpieczonych.
Wobec powyższego powierzenie mu wypłat i niektórych innych czynności za-
pewni obniżenie kosztów funkcjonowania systemu.
Ustalenia oferty dożywotniej emerytury kapitałowej będzie dokonywać zatrud-
niony w zakładzie aktuariusz, przy wykorzystaniu przyjętych przez zakład tablic
prognozowanego przeciętnego dalszego trwania życia z podziałem na wiek
i techniczną stopę procentową oraz z uwzględnieniem opłaty za zarządzanie
funduszem.
Wysokość stawek oferowanej dożywotniej emerytury kapitałowej za każdy ty-
siąc złotych składki będzie mogła być zróżnicowana wyłącznie w zależności od
wyrażonego w ukończonych latach i miesiącach wieku członka otwartego fundu-
szu emerytalnego. Za zgodą organu nadzoru zakład będzie mógł zmieniać ofertę
dożywotniej emerytury kapitałowej.

15
W tym celu zakład będzie obowiązany do przekazania organowi nadzoru zmie-
nionej oferty dożywotniej emerytury kapitałowej, do której załączy informację
o przyjętych założeniach i o sposobie jej wyliczenia. Jeżeli zmieniona oferta
dożywotniej emerytury kapitałowej naruszy przepisy prawa lub w inny sposób
zagrozi interesom emerytów lub osób uposażonych, w terminie 30 dni od dnia jej
otrzymania organ nadzoru wyda decyzję podlegającą natychmiastowemu wyko-
naniu o zakazie wprowadzenia jej do obrotu. W przypadku wydania przez organ
nadzoru decyzji o zakazie wprowadzenia nowej oferty do obrotu, będzie obowią-
zywać oferta dotychczasowa. Gdy organ nadzoru nie zgłosi sprzeciwu nowa
oferta stanie się obowiązująca od pierwszego dnia kwartału następującego po
kwartale, w którym zakład złożył wniosek o zmianę dotychczasowej oferty do-
żywotniej emerytury kapitałowej.
Organ nadzoru z ofert dożywotnich emerytur kapitałowych sporządza zestawie-
nie ofert dożywotnich emerytur kapitałowych wskazując dzień, od którego będą
one obowiązywały. Zestawienie ofert zostanie następnie przekazane do Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych, lecz nie później niż do 10 dnia roboczego poprzedza-
jącego koniec bieżącego kwartału. Zakład Ubezpieczeń Społecznych udostępni
obowiązujące zestawienie ofert dożywotnich emerytur kapitałowych w lokalach
terenowych jednostek organizacyjnych i na swojej stronie internetowej. Obo-
wiązkiem organu nadzoru będzie przechowywanie, archiwizowanie i zabezpie-
czanie zestawienia ofert dożywotnich emerytur kapitałowych przez okres pięć-
dziesięciu lat od dnia, w którym zaczęły obowiązywać.
W przypadku gdyby organ nadzoru wydał decyzję o cofnięciu zezwolenia na
utworzenie zakładu i zarządzeniu jego przymusowej likwidacji albo zezwolenia na
połączenie zakładów, będzie miał obowiązek sporządzić zestawienie ofert doży-
wotnich emerytur kapitałowych, nieuwzględniające oferty dożywotniej emerytu-
ry kapitałowej zakładu określonego w tej decyzji.
Projekt przewiduje że, zakład będzie mógł informować członków otwartych
funduszy emerytalnych jedynie o treściach zawartych w zestawieniu ofert doży-
wotnich emerytur kapitałowych.

16
Zakłady emerytalne zarządzające funduszami dożywotnich emerytur kapitało-
wych są ograniczone przepisami ściśle regulującymi gospodarkę finansową.
Z posiadanych aktywów, na które w głównej mierze składać się będą wpłacone
składki, fundusz dożywotnich emerytur kapitałowych tworzyć będzie rezerwy:
rezerwę dożywotnich emerytur kapitałowych – RDEK – przeznaczoną na pokry-
cie bieżących i przyszłych zobowiązań funduszu wynikających z decyzji ZUS,
oraz rezerwę regulacyjną – RR – przeznaczoną na ewentualne pokrycie strat
z inwestycji z aktywów funduszu. 90 % zysku z inwestycji aktywów funduszu
ma służyć sfinansowaniu podwyżek dożywotnich emerytur kapitałowych.
Rok obrotowy funduszu ma trwać pełne dwanaście miesięcy i kończyć się
w dniu 31 sierpnia. Umożliwi to od dnia 1 marca każdego roku kalendarzowego
sprawną realizację waloryzacji świadczeń emerytalnych uwzględniającą udział
każdego emeryta w zysku.
Za zarządzanie funduszem zakład będzie mógł pobierać opłatę z aktywów sta-
nowiących pokrycie RDEK w wysokości nie większej niż 3,5 % wypłacanych
dożywotnich emerytur kapitałowych. Zakład będzie obowiązany posiadać środki
własne w wysokości nie niższej niż 2 % wartości rezerwy dożywotnich emerytur
kapitałowych. Wyjątek przewidziano dla zakładu zarządzającego więcej niż
jednym funduszem.
Projekt przewiduje, że aktywa funduszu powinny być lokowane w sposób za-
pewniający bezpieczeństwo i rentowność, przy czym aktywa te powinny być
w odpowiedni sposób zróżnicowane i rozproszone tak, aby nie były one związa-
ne z jedną kategorią lokat lub jednym podmiotem, jak również aby nie były ob-
ciążone zobowiązaniami innymi niż wynikające z decyzji ZUS. Projekt przewi-
duje ograniczenia dotyczące lokowania aktywów funduszu, analogiczne od ogra-
niczeń polityki lokacyjnej otwartych funduszy emerytalnych.
W tym miejscu należy zaznaczyć, że fundusze dożywotnich emerytur kapitało-
wych mają być specyficznymi instytucjami finansowymi realizującymi zadania
państwa w zakresie zapewnienia zabezpieczenia społecznego obywatelom. Za
realizację tych zadań państwo polskie pozostaje w pełni odpowiedzialne. Zarów-

17
no celem utworzenia OFE, jak i projektowanych FDEK jest prywatyzacja zarzą-
dzania funduszami publicznymi pochodzącymi ze składek ubezpieczonych, a nie
„prywatyzacja” środków administrowanych przez system ubezpieczeń społecz-
nych. Tak samo jak członkowie otwartego funduszu emerytalnego nie są współ-
właścicielami aktywów otwartego funduszu emerytalnego, również emeryci nie
będą właścicielami funduszu dożywotnich emerytur kapitałowych. To fundusz
staje się uprawnionym do wykonywania wszelkich praw majątkowych składają-
cych się na mienie funduszu oraz do dysponowania nimi. Majątek ten jest powie-
rzony funduszom na własność, jako własny majątek funduszy, ale jedynie w celu
wykonania zadania państwa, jakim jest zapewnienie odpowiedniego ubezpiecze-
nia społecznego, przy czym ustawy określają, na jakich zasadach dokonano tego
powierzenia. Własność tych środków, w sensie cywilnoprawnym, nie zmienia
charakteru roli, jaką odgrywają fundusze w ramach polskiego systemu zabezpie-
czenia społecznego. Tego rodzaju powierzenie środków systemu ubezpieczeń
społecznych podmiotom prywatnym nie może wyłączać możliwości decydowa-
nia przez państwo członkowskie, na podstawie art. 295 TWE, o przeznaczeniu
tych środków i zakresie ich wykorzystania, nawet jeżeli faktycznym „wykonaw-
cą” tej własności są instytucje finansowe sui generis z pogranicza prawa prywat-
nego i publicznego. Zaproponowane limity inwestycyjne stanowić mają wyraz
woli państwa jako rzeczywistego właściciela środków pochodzących ze składek
osób objętych systemem ubezpieczenia społecznego.
Określenie pewnego rodzaju limitów inwestycyjnych, takich jak w projekcie,
pozostaje w zakresie wyłącznej prerogatywy państwa do określenia podstawo-
wych zasad ich systemów zabezpieczenia społecznego.
Bez wątpienia wprowadzone na gruncie projektu ustawy limity inwestycyjne
stanowią jedną z podstawowych zasad komponentu kapitałowego polskiego
systemu zabezpieczenia społecznego, albowiem mają decydujące znaczenie dla
jego stabilności finansowej i zapewnienia bezpieczeństwa emerytów. Koniecz-
ność usunięcia tych ograniczeń mogłaby stworzyć zachwianie równowagi finan-
sowej tego systemu.