Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw

W porównaniu do obecnie obowiązujących przepisów, na podstawie ww.
dyrektywy proponuje się m.in.:
− podwyższenie progu pieniężnego odnoszącego się do zwolnień z tytułu
importu towarów przywożonych w bagażu osobistym podróżnego ze 175
euro do 300 euro,
− ustanowienie nowego progu dla podróżnych w transporcie lotniczym
i w transporcie morskim w wysokości 430 euro,
− ustanowienie szczególnych ograniczeń ilościowych dla podróżnych
mających miejsce zamieszkania w strefie nadgranicznej, pracowników
zatrudnionych w ww. strefie oraz członków załóg środków transportu
wykorzystywanych do podróży z terytorium państwa trzeciego na terytorium
kraju,
− zmianę ograniczeń ilościowych w stosunku do przywożonego wina,
− zmianę ograniczeń ilościowych w stosunku do przywożonych wyrobów
tytoniowych,
− wprowadzenie ograniczeń ilościowych w stosunku do przywożonego piwa,
− wprowadzenie zasad przeliczania kwot wyrażonych w euro na potrzeby
stosowania zwolnień, o których mowa w art. 56,
− zniesienie ograniczeń ilościowych w stosunku do przywożonych perfum
i wód toaletowych, kawy oraz herbaty.
Jednocześnie wprowadza się, zgodnie z możliwością jaką daje ww. dyrektywa
2007/74/WE, niższe limity dotyczące przywozu ww. towarów w ramach strefy
nadgranicznej.
Zaproponowane rozwiązania, w związku z przepisem art. 1 pkt 4
rozporządzenia Rady (WE) 274/2008 zmieniającego rozporządzenie Rady
(EWG) 918/1983 ustanawiające wspólnotowy system zwolnień celnych będą
miały bezpośrednie przełożenie na krajowy system zwolnień celnych. Istnieje
zatem konieczność zmiany brzmienia art. 81 ustawy (pkt 38 projektu). Zmiana
ta polega na wyłączeniu uzależnienia zwolnienia od podatku od importu
towarów przywożonych w bagażu (art. 56 ustawy) od zwolnienia od cła.


23
Proponowane zmiany w art. 86 ustawy (pkt 40 projektu) są związane przede
wszystkim z dodaniem art. 33a i art. 33b.
Ponadto zmiana w ust. 11 art. 86 ma na celu wydłużenie możliwości odliczania
podatku naliczonego. Podatnik, który nie dokona odliczenia podatku w okresie
rozliczeniowym, w którym otrzymał fakturę, będzie mógł dokonać obniżenia
kwoty podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch
następnych okresów rozliczeniowych. Przykładowo, jeżeli podatnik będzie
rozliczał się za okresy miesięczne i otrzyma fakturę w październiku będzie mógł
odliczyć kwotę podatku z niej wynikającą w rozliczeniu za ten okres, tj. za
październik lub listopad lub grudzień.
Zmiana w art. 86 ust. 19 (i związana z tym zmiana w art. 87 ust. 5a) – pkt 28
lit.

d projektu – polega na zastąpieniu obligatoryjnego mechanizmu
przenoszenia kwoty podatku naliczonego na następny okres rozliczeniowy
(w

sytuacji gdy w danym okresie podatnik nie wykonał czynności
opodatkowanych oraz czynności poza terytorium kraju) – mechanizmem
fakultatywnym (podatnik będzie miał wybór – albo przeniesie kwotę podatku
naliczonego na następny okres rozliczeniowy, albo wystąpi o jej zwrot). Co do
zasady zwrot ten będzie następował na umotywowany wniosek podatnika
w terminie 180 dni. Termin ten zostanie skrócony do 60 dni, jeżeli podatnik
złoży zabezpieczenie majątkowe.
Propozycje zmian w art. 87 (pkt 41 projektu) mają na celu ustalenie, co do
zasady, jednego 60-dniowego podstawowego terminu zwrotu podatku.
Skrócenie terminu zwrotu pozwoli podatnikom na szybsze otrzymanie kwot
podatku z tytułu nabycia towarów i usług. Z drugiej jednak strony aparat
skarbowy musi dysponować odpowiednim czasem na dokonanie zwrotów oraz
zweryfikowania ich zasadności. Dalsze skracanie terminu zwrotu podatku, poza
przyczynami, o których mowa powyżej, nie może być dokonane również
z uwagi na to, że każde skrócenie tego terminu wywołuje realne skutki
przesunięcia dochodów w czasie, które mają bezpośredni wpływ na dochody w
danym roku budżetowym. Przy skróceniu terminu do 60 dni skutki te wyniosą
już ok. 900 mln zł. Wejście w życie tych przepisów z dniem 1 października
2008 r. pozwoli na rozłożenie tych skutków na 2 lata, tj. 2008 r. i 2009 r. Skutki
takie nie zostały uwzględnione w budżecie tego roku. Terminu 60-dniowego

24
nie będzie można co do zasady zastosować do podatników, którzy wykonują
czynności opodatkowane krócej niż rok, jak również do podatników, którzy w
danym okresie rozliczeniowym nie dokonali czynności opodatkowanych oraz
czynności poza terytorium kraju. W ich przypadku termin na dokonanie zwrotu
wynosi 180 dni. Wynika to z faktu, że ta grupa podmiotów jest w grupie
wysokiego ryzyka pojawienia się nieprawidłowości i ewentualnych nadużyć
związanych z wyłudzaniem kwot podatku z budżetu.
Oprócz zasadniczego 60-dniowego terminu zwrotu pozostawiono możliwość
uzyskania przez podatnika zwrotu w terminie przyspieszonym, tj. 25 dni.
Rozwiązania zaproponowane w art. 87 zakładają możliwość skrócenia do
60 dni, przewidzianego dla podmiotów rozpoczynających działalność, terminu
180 dniowego, pod warunkiem złożenia przez podatnika w urzędzie skarbowym
zabezpieczenia majątkowego w kwocie odpowiadającej kwocie wnioskowanego
zwrotu podatku. Zabezpieczenie to może być złożone w formie gwarancji
bankowej lub ubezpieczeniowej, poręczenia banku, weksla, czeku czy papierów
wartościowych na okaziciela. Znowelizowane przepisy określają te
zabezpieczenia, pozostawiając ministrowi właściwemu do spraw finansów
publicznych możliwość określenia, w drodze rozporządzenia, szczegółowego
sposobu przyjmowania zabezpieczeń, jak również możliwość określenia innych
form zabezpieczeń. Stosowanie takich rozwiązań pozwoli stworzyć mechanizm
zabezpieczeń budżetu przed ewentualnym wyłudzaniem podatku.
W procedurach takich bowiem często uczestniczą firmy o niedługim lub bardzo
krótkim stażu prowadzonej działalności. Stworzenie tego mechanizmu jest
również o tyle istotne, że równocześnie projekt przewiduje likwidację tzw. kaucji
gwarancyjnej dla podatników rozpoczynających działalność, które uczestniczą
w handlu wewnątrzwspólnotowym.
Projektowane zmiany w art. 87 ust. 2 doprecyzowują czynności, do zakoń-
czenia których, organ podatkowy może przedłużyć termin zwrotu podatku, oraz
okoliczności, w których podatnikowi przysługują odsetki, w związku z takim
przedłużeniem terminu zwrotu, co pozwoli uniknąć pojawiających się obecnie
wątpliwości.
Z uwagi na wprowadzenie, co do zasady, jednego 60-dniowego podstawowego
terminu zwrotu podatku, proponuje się uchylenie ust. 8 i 9 obecnego art. 87. Ma

25
to na celu jednakowe traktowanie podatników prowadzących działalność,
w szczególności w zakresie transakcji transgranicznych.
Istotną zmianą, wynikającą z propozycji zmiany art. 86 ust. 19 jest
wprowadzenie możliwości uzyskania zwrotu podatku przez podatników, którzy
w danym okresie nie wykonali czynności opodatkowanych oraz czynności poza
terytorium kraju. Dotychczas byli oni uprawnieni jedynie do przenoszenia kwoty
podatku naliczonego na następne okresy rozliczeniowe.
Wprowadzenie ww. zmian umożliwia uchylenie przepisów art. 93 – 95 ustawy
(pkt 46 projektu) oraz przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 93
ust. 5 ustawy, gdyż zaliczkowy zwrot byłby wtedy „konsumowany” przez
proponowane zmiany w art. 87 ustawy. Przyjęcie proponowanych zmian
uwzględnia orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich
(m.in. wyrok w sprawach połączonych C-110/98 do C-147/98 Gabalfrisa i inni)
i upraszcza rozliczanie podatku od towarów i usług.
W związku ze zmianą w art. 87 ust. 4a była konieczna zmiana referencji
w art. 90 ust. 5 (pkt 43 projektu).
Zmiany w art. 88 (pkt 42 projektu) polegają na likwidacji zakazu odliczania
podatku od towarów i usług w sytuacji, gdy wydatek na nabycie towarów lub
usług nie stanowi kosztu uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów
o podatku dochodowym. Zmiana obowiązujących zasad jest uzasadniona tym,
że w obecnych warunkach nie ma już uzasadnienia o charakterze budżetowym
i gospodarczym, które uzasadniałyby kontynuowanie tych rozwiązań. Brak
odwołania się przy kwalifikacji danego wydatku do odliczenia podatku VAT do
przepisów o podatku dochodowym (kosztów uzyskania przychodów), nie
oznacza, że podatnik nie będzie musiał wykazać związku poniesionego
wydatku z prowadzoną działalnością. Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku
od towarów i usług podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku
należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie w jakim towary i usługi są
wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Zmiana ta
skutkuje również uchyleniem delegacji ustawowej z art. 92 ust. 1 pkt 2 (pkt 45
projektu).
Zmiany do art. 91 ustawy (pkt 44 projektu) odnoszą się do korekt rozliczenia
podatku naliczonego i polegają na jednoznacznym określeniu sposobu korekty

26
podatku naliczonego od zakupów środków trwałych o wartości do 15 000 zł
oraz ujednoliceniu nomenklatury. Ponadto w celu doprecyzowania przepisów,
w ust. 4 wprowadzono przepis, z którego jasno będzie wynikało, że korekta
podatku naliczonego przysługuje również, gdy towary objęte tzw. spisem
likwidacyjnym zostaną opodatkowane. Doprecyzowano też przepisy w sposób
pozwalający na jednoznaczne określenie, za który okres rozliczeniowy ma być
dokonana korekta, w przypadku opodatkowania remanentu likwidacyjnego
(ust. 4) oraz w przypadku zmiany prawa do odliczenia (ust. 7).
Ponieważ w projekcie ustawy zaproponowano, że obowiązek podatkowy
z tytułu oddania gruntu w użytkowanie wieczyste nie będzie powstawał
jednorazowo jak, co do zasady, ma to miejsce przy dostawie towarów, lecz
zostanie powiązany z terminem opłat rocznych z tego tytułu, nie jest zasadne
stosowanie w odniesieniu do opłat rocznych 10-letniego okresu korekty (jaki ma
miejsce w przypadku nabycia nieruchomości). Proponuje się zatem, aby
podatnik po zakończeniu każdego roku dokonywał ewentualnej, jednorazowej
korekty odliczonego podatku w odniesieniu do opłaty rocznej.
Proponowane zmiany w art. 91 ust. 3 i dodanie ust. 7a – 7d, mają charakter
doprecyzowujący. Określa się w nich jasno termin i okresy rozliczeniowe,
w których należy dokonać korekty podatku naliczonego podlegającego
odliczeniu od podatku należnego, w przypadku zmian w zakresie prawa do
takich odliczeń. Powyższe wyeliminuje wątpliwości
interpretacyjne.
W projektowanej zmianie ust. 3, określa się, że w przypadku zakończenia
działalności, korekty podatku naliczonego dokonuje się za ostatni okres
rozliczeniowy. Takie rozwiązanie jest istotne szczególnie w przypadku
zakończenia tej działalności w trakcie roku podatkowego.
Projektowany przepis ust. 7a jasno precyzuje, że w przypadku środków
trwałych, których wartość początkowa przekracza 15 000 zł, korekty podatku
naliczonego wynikające ze zmiany prawa do obniżania podatku należnego
(zgodnie z ust. 7), dokonuje się na zasadach określonych w ust. 2 zdanie
pierwsze i drugie oraz ust. 3. Zmiana ta pozwoli uniknąć wszelkich wątpliwości
w tym zakresie.
Projektowane przepisy ust. 7b i 7c doprecyzowują za jaki okres rozliczeniowy
ma być dokonana korekta podatku naliczonego, jeżeli zmiana prawa do

27