Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw

obniżenia podatku należnego dotyczy towarów i usług używanych przez
podatnika do działalności gospodarczej, w tym zaliczanych do środków
trwałych, których wartość nie przekracza 15 000 zł. Określono, że w tym
przypadku korekty dokonuje się na zasadach określonych w ust. 1, ust. 2
zdanie trzecie oraz ust. 3. Przepis ust. 7c dodatkowo określa okres
rozliczeniowy, w którym ma być dokonana korekta, jeżeli zmiana prawa do
odliczeń wynika z przeznaczenia towaru bądź usługi wyłącznie do wykonywania
czynności, w stosunku do których nie przysługuje prawo do obniżenia podatku
należnego, lub wyłącznie do czynności w stosunku do których takie prawo
przysługuje. Zaproponowane rozwiązanie eliminuje wątpliwości interpretacyjne,
a poza tym pozwala na skorygowanie podatku naliczonego podlegającego
odliczeniu (w tym zwiększenia tego odliczenia) już w momencie zmiany
przeznaczenia.
Przepis ust. 7d określa, że w przypadku zmiany prawa do obniżenia podatku
należnego o podatek naliczony od nabytych towarów handlowych, korekty
podatku naliczonego dokonuje się w momencie wystąpienia tej zmiany. Należy
zauważyć, że zgodnie z art. 86 ust. 1 ww. ustawy podatnikowi przysługuje
prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
jedynie w takim zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do
wykonywania czynności opodatkowanych. Oznacza to, że prawo do odliczenia
jest uzależnione od istnienia bezpośredniego związku dokonanego zakupu ze
sprzedażą opodatkowaną. Towary handlowe, zakupione z przeznaczeniem do
dalszej odsprzedaży opodatkowanej, których dostawa została później objęta
zwolnieniem od podatku (podmiotowym lub przedmiotowym), w żadnym
momencie działalności nie posłużyły wykonywaniu działalności opodatkowanej,
a jedynie stają się przedmiotem czynności w stosunku do której nie przysługuje
prawo do odliczeń. Zatem warunek konieczny do uzyskania prawa do
odliczenia, o którym mowa w art. 86 ust. 1 ustawy nie zostaje w rezultacie
zrealizowany. W takim przypadku występuje obowiązek skorygowania
wcześniej odliczonego podatku, bez względu na okres, w którym nastąpi
zmiana prawa do odliczeń, wynikający z generalnej zasady, o której mowa
w art. 86 ust. 1 ustawy. Przepis ten działa też w odwrotnym kierunku. Podatnik
nabywając towary w celu dalszej odsprzedaży objętej zwolnieniem nie odliczył

28
podatku naliczonego, a w sytuacji gdy sprzedaż tego towaru zostanie
opodatkowana (np. zostanie zniesione zwolnienie od podatku) może zwiększyć
podatek naliczony od tych towarów w momencie zmiany prawa do odliczeń.
Zmiana w art. 91 ust. 6 ma charakter doprecyzowujący i polega na
jednoznacznym wskazaniu, w celu uniknięcia jakichkolwiek wątpliwości,
sposobu i zasad dokonywania korekty w przypadku sprzedaży w okresie
korekty zarówno towarów, jak i usług.
Propozycja uchylenia w art. 97 ust. 5 – 8 (pkt 47 projektu) i zmiana ust. 4
w art. 97 (wykreślenie odwołania do ust. 5) jest związana z likwidacją kaucji
gwarancyjnej, w przypadku gdy podatnik rozpoczynający wykonywanie
czynności opodatkowanych lub podatnik, który wykonuje te czynności w okresie
nie dłuższym niż 12 miesięcy, występuje o zwrot nadwyżki podatku naliczonego
nad należnym, w przypadku gdy zwrot podatku jest związany z dokonywaniem
wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów. Zgodnie z obecnie obowiązującymi
przepisami podatnik, który prowadzi działalność opodatkowaną w okresie
krótszym niż 12 miesięcy, otrzymuje zwrot podatku w związku z dokonywaniem
wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów, w terminie 180 dni. Jeżeli chciałby
uzyskać zwrot w terminie 60 dni, musi on złożyć kaucję gwarancyjną
w wysokości 250
000 zł. Przedmiotowy przepis znosi ten wymóg.
Jednocześnie w celu zabezpieczenia wyłudzeń podatku w przedmiotowych
sytuacjach, jak wskazano powyżej, w art. 87 proponuje się dodanie ust. 4b – 4f
wprowadzających zabezpieczenie majątkowe, proporcjonalne do kwoty
żądanego zwrotu, w przypadku gdy podatnik, o którym mowa powyżej, wystąpi
o zwrot podatku. Proponuje się ustalenie zabezpieczenia w wysokości kwoty
odpowiadającej kwocie wnioskowanego zwrotu podatku, przekraczającej
wartość podatku naliczonego związanego z nabyciem środków trwałych oraz
wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji oraz gruntów
i praw wieczystego użytkowania gruntów zaliczanych do środków trwałych
nabywcy.
Uchylenie w art. 97 ust. 12 jest konsekwencją zmiany w art. 13 ust. 6.
Propozycja uchylenia w art. 98 ust. 3 ustawy (pkt 48 projektu) jest związana
z likwidacją kaucji gwarancyjnej.

29
W art. 99 (pkt 49 projektu) projektowany przepis wprowadza możliwość
składania deklaracji kwartalnych przez wszystkich podatników, a nie jak
obecnie tylko przez małych podatników. Powyższa regulacja wydłuża również
termin na złożenie zawiadomienia o wyborze rozliczania się za okresy
kwartalne oraz rezygnacji z rozliczania się w tych terminach.
Powyższa zmiana pociąga za sobą konieczność zmiany art. 103 ustawy (pkt 50
projektu) odnośnie obowiązku obliczania i wpłaty podatku. Podatnicy
rozliczający się kwartalnie (inni niż mali podatnicy) będą obowiązani do
wpłacania zaliczek za pierwszy i drugi miesiąc kwartału w wysokości 1/3 kwoty
należnego zobowiązania podatkowego, wynikającego z deklaracji podatkowej
złożonej za poprzedni kwartał. Wprowadza się przy tym możliwość wpłacania
zaliczek w wysokości faktycznego rozliczenia (ust. 2f), co pozwoli podatnikom
uniknąć dużych nadpłat, w sytuacji dużych rozbieżności w wysokości
zobowiązań podatkowych w poszczególnych kwartałach.
Zmiana w art. 104 ust. 1 (pkt 51 projektu) jest konsekwencją proponowanych
zmian w art. 99 i 103.
Zmiana w art. 106 ust. 12 (pkt 52 projektu) jest konsekwencją propozycji
dodania art. 31a.
Zmiana brzmienia art. 109 ust. 2 (pkt 53 projektu) łagodzi skutki niewywiązania
się przez podatnika zwolnionego podmiotowo z obowiązku prowadzenia
dziennej ewidencji obrotów. Obecnie w przypadku stwierdzenia, że podatnik nie
prowadzi ewidencji, organ podatkowy oszacowuje przychody i dokonuje ich
opodatkowania według stawki 22 % bez prawa do odliczenia podatku
naliczonego. Propozycja zmiany regulacji w ust. 2 pozwala na ustalenie kwoty
podatku należnego przy zastosowaniu właściwych stawek. Tylko w przypadku
braku możliwości określenia przedmiotu opodatkowania, podatek ten będzie
ustalało się wg stawki 22 %.
Uchylenie ust. 4 – 8 w art. 109 eliminuje funkcjonowanie w przepisach o
podatku od towarów i
usług tzw. sankcji, tj. dodatkowego zobowiązania
podatkowego ustalanego w przypadkach zaniżenia zobowiązania podatkowego
przez podatnika. Odstąpienie od stosowania tego rozwiązania wychodzi na
przeciw oczekiwaniom przedsiębiorców.

30
Konsekwencją zmian w art. 109 w zakresie tzw. sankcji jest zmiana art. 110
(pkt 54 projektu).
Zmiana w art. 111 ust. 2 (pkt 55 projektu) ma charakter doprecyzowujący
i modyfikujący regulację odnośnie ustalenia dodatkowego zobowiązania
podatkowego w przypadku gdy podatnik, mimo ciążącego na nim obowiązku,
nie ewidencjonuje przychodów za pomocą kasy fiskalnej, przy jednoczesnym
uwzględnieniu orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w zakresie
dodatkowego zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług.
Z uwagi na rozwój szarej strefy oraz rosnącą konkurencję między podmiotami
dokonującymi sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących
działalności gospodarczej (np. na bazarach lub targowiskach), którzy uczciwie
rejestrują swoje obroty oraz podatnikami unikającymi ujawniania swoich
obrotów, proponuje się pozostawienie w zmodyfikowanej formie „sankcji” za
naruszenie obowiązku rozpoczęcia prowadzenia ewidencji obrotu i kwot
podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Propozycja zmiany przepisu ust. 4 zmienia natomiast zasady rekompensowania
podatnikom wydatków związanych z nabyciem kas rejestrujących, przez
wprowadzenie nowej wysokości limitu rekompensaty za zakupioną kasę.
Projekt przewiduje zwrot 90 % kwoty wydatkowanej nie więcej niż 700 zł.
Zmiana w art. 111 polegająca na dodaniu ust. 6a – 6d ma zasadniczo charakter
uściślający i doprecyzowujący, i polega na określeniu wprost w ustawie
konieczności uzyskania przez producentów i importerów kas opinii Ministra
Finansów o spełnieniu przez kasę określonych warunków technicznych. Zmiany
te polegają również na wskazaniu wprost w ustawie niektórych wymogów
dotyczących kas i podmiotów wprowadzających te kasy na rynek, w celu
zapewnienia lepszej przejrzystości tych zasad i ich czytelności.
Zmiana do art. 111 ust. 9 ma charakter doprecyzowujący delegację dla Ministra
Finansów do wydania aktu wykonawczego do ustawy, który określa warunki
techniczne dla kas rejestrujących przez wskazanie szczegółowych wytycznych,
którymi należy się kierować przy określaniu tych warunków w celu zapewnienia
bezpiecznego ewidencjonowania.

31
W art. 113 ust. 7 (pkt 56 projektu) proponuje się umożliwić podatnikom
rozpoczynającym wykonywanie czynności określonych w art. 5 odliczenie kwoty
podatku naliczonego z remanentu, w sytuacji gdy rezygnują oni ze zwolnienia
przed miesiącem, od którego zamierzają się rozliczać na zasadach ogólnych.
Uchylenie ust. 8 w art. 113 ma na celu uproszczenie rozliczeń w tym podatku.
Ponadto brak jest wystarczającego uzasadnienia do dalszego utrzymywania
tego przepisu. Zgodnie z proponowaną zmianą, przy określaniu czy podatnikowi
prowadzącemu przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzającemu funduszami
inwestycyjnymi, agentowi lub innej osobie świadczącej usługi o podobnym
charakterze, przysługuje prawo do zwolnienia od podatku, będzie brana
pod uwagę faktyczna (lub przewidywana – w przypadku podatników
rozpoczynających) wartość prowizji lub innych postaci wynagrodzeń za
wykonanie usług.
Proponowane zmiany ust. 9 i 10 polegają na odniesieniu limitu zwolnienia do
okresu prowadzonej działalności gospodarczej zamiast okresu prowadzonej
sprzedaży. Okres prowadzenia działalności gospodarczej lepiej charakteryzuje
(dla celów określenia zwolnienia) specyfikę danej działalności.
W art. 113 w ust. 11 zaproponowano skrócenie do jednego roku, licząc od
końca roku, w którym podatnik utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował
z tego zwolnienia, okresu, po upływie którego podatnicy mogą ponownie
korzystać ze zwolnienia podmiotowego w przypadku utraty lub rezygnacji z tego
zwolnienia. Nie ma obecnie konieczności dalszego utrzymywania przez 3 lata
w systemie VAT podatnika, który osiąga sprzedaż poniżej limitu do zwolnienia.
Przy ewentualnym powrocie do zwolnienia podmiotowego, podatnik jest
zobowiązany do dokonania korekty podatku naliczonego zgodnie z zasadami
przewidzianymi w ustawie. Zmiana brzmienia ust. 12 jest konsekwencją
uchylenia ust. 8 w tym artykule.
Ponadto w art. 113 proponuje się modyfikację ust. 12 w kierunku precyzyjnego
określenia charakteru powiązań (w tym zakresie proponuje się odwołanie do
art. 32 ust. 2 – 4) oraz konkretnego wskazania przypadku jego zastosowania, w
sytuacji gdy wystąpią powiązania między podatnikiem zwolnionym i jego
kontrahentem, nabywającym od niego towary lub usługi. Proponuje się również,
aby podatnik zwolniony, który zaniżał transakcje z podmiotami powiązanymi nie

32