Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw

wyposa enia w sprzęt, a tak e organów właściwych do osadzania i utrzy-
mywania znaków granicznych na morskich wodach wewnętrznych (Dz. U.
Nr 256, poz. 2145). Wobec braku mo liwości dokonywania inwestycji w ob-
rębie nieruchomości i obiektów będących składnikami majątku przedsiębior-
ców, takich jak PKP Polskie Linie Kolejowe S. A. (przejścia kolejowe) czy
Przedsiębiorstwo Państwowe „Porty Lotnicze” (przejścia lotnicze), proponuje
się wprowadzenie mo liwości zlecenia przez wojewodę realizacji zadań in-
westycyjnych właścicielowi lub posiadaczowi gruntów lub obiektów poło o-
nych w obrębie zasięgu terytorialnego przejścia granicznego, przy jedno-
czesnym przyznaniu takiemu właścicielowi lub posiadaczowi stosownej
dotacji celowej.
Powy sza zmiana przyczyni się do stworzenia warunków sprawnej kontroli
granicznej niezbędnej przy funkcjonowaniu małego ruchu granicznego.
Uchylenie art. 17b ustawy o ochronie granicy państwowej, zawierającego
obligatoryjne upowa nienie dla Rady Ministrów do wydania rozporządzenia
w sprawie rodzajów obiektów i wyposa enia, których utrzymanie jest nie-
zbędne do sprawnego przywrócenia kontroli granicznej oraz organów zobo-
wiązanych do ich utrzymania, ma na celu dostosowanie stanu prawnego do
aktualnych rozstrzygnięć w zakresie metod wykonywania kontroli granicznej,
w przypadku jej przywrócenia na granicy państwowej stanowiącej granicę
wewnętrzną w rozumieniu kodeksu granicznego Schengen.
Art. 17b został dodany do ustawy o ochronie granicy państwowej na etapie
prac legislacyjnych, mających na celu dostosowanie krajowego porządku
prawnego do pełnego stosowania dorobku Schengen. Miał on stanowić je-
den z instrumentów sprawnego przywracania kontroli granicznej w przypad-
ku zaistnienia warunków uzasadniających przywrócenie kontroli osób, okre-
ślonych w przepisach wspólnotowych. Aktualnie, po zniesieniu kontroli
granicznej na granicach wewnętrznych, problem dalszego utrzymywania
obiektów przejść granicznych i wyposa enia celem wykorzystania w przy-
padku ewentualnego przywrócenia kontroli, stał się przedmiotem analiz
i dyskusji odnośnie zasadności utrzymania wskazanego rozwiązania. Po-
niewa dalsze utrzymywanie obiektów i wyposa enia w odpowiednim stanie
technicznym łączy się ze znacznym, stałym zaanga owaniem na ten cel
67
środków finansowych z bud etu państwa, przyjęto rozwiązanie zakładające
stosowanie innych metod wykonywania przywróconej kontroli, w szczegól-
ności przy wykorzystaniu urządzeń mobilnych.
W związku z powy szym utrzymanie upowa nienia zawartego w art. 17b
ustawy stało się bezzasadne.
– ustawie z dnia 12 pa dziernika 1990 r. o Stra y Granicznej
Stra Graniczna wykonując zadania – zgodnie z ustawą z dnia 12 pa dzier-
nika 1990 r. o Stra y Granicznej – sprawuje kontrolę wjazdu, przejazdu i po-
bytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz ich wyjaz-
du z tego terytorium. Kontrola legalności pobytu na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej cudzoziemców, sprawowana przez funkcjonariu-
szy Stra y Granicznej na podstawie ustawy o cudzoziemcach, jest szcze-
gólnym instrumentem prawnym, zapewnia ochronę interesów państwa oraz
wymagań bezpieczeństwa i porządku publicznego. Obowiązująca aktualnie
ustawa o Stra y Granicznej enumeratywnie wymienia uprawnienia, na pod-
stawie których funkcjonariusze Stra y Granicznej wykonują ustawowe zada-
nia. Koniecznością stało się zaktualizowanie dotychczasowych regulacji
prawnych o uprawnienie do kontroli legalności wykonywania pracy przez
cudzoziemców, prowadzenia działalności przez cudzoziemców, powierzania
wykonywania pracy i innej pracy zarobkowej. Potrzeba nowej regulacji wyni-
ka z konieczności rozszerzenia kompetencji kontrolnych Stra y Granicznej
oraz wzmocnienia instrumentów prawnych dla sprawniejszego działania
kontrolno-nadzorczego, zdecydowanie reagującego na przypadki narusza-
nia prawa przez cudzoziemców.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami uprawnienie do kontroli legalności za-
trudnienia przysługuje na podstawie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy
– inspektorom pracy, oraz ustawy o Słu bie Celnej – funkcjonariuszom cel-
nym. Obecny stan prawny nakłada więc na Stra Graniczną obowiązek
współdziałania w ww. zakresie z Państwową Inspekcją Pracy oraz ze Słu bą
Celną.
68
Przedło ona propozycja nowych rozwiązań ustawowych ma na celu popra-
wę skuteczności działań Stra y Granicznej, zmierzających do zapobiegania
zjawisku nielegalnego zatrudniania oraz usprawnienia procedur kontroli.
Konieczność rozszerzenia kompetencji Stra y Granicznej jest odpowiedzią
na dynamicznie zwiększający się problem nielegalnego wykonywania na te-
rytorium Rzeczypospolitej Polskiej pracy przez cudzoziemców.
Przewidywany koszt związany z wprowadzeniem w ycie nowej regulacji
wynika z konieczności sfinansowania specjalistycznego szkolenia dla funk-
cjonariuszy Stra y Granicznej, niezbędnego dla przygotowania do wykony-
wania czynności kontrolnych w rozszerzonym zakresie.
Projektowana regulacja nie spowoduje więc znacznych dodatkowych skut-
ków finansowych dla bud etu Stra y Granicznej ponad dotychczasowe wy-
datki związane z aktualnym funkcjonowaniem Stra y Granicznej.
Projektowany przepis rozszerza katalog uprawnień funkcjonariuszy Stra y
Granicznej do czynności z zakresu doprowadzenia cudzoziemców, wobec
których są prowadzone postępowania określone w ustawie z dnia
13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach oraz w ustawie z dnia 13 czerwca
2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej (wobec których zachodzą okoliczności uzasadniające wydania de-
cyzji o wydaleniu albo którzy uchylają się od obowiązków określonych w de-
cyzji o wydaleniu, umieszczonych w strze onym ośrodku dla cudzoziemców
lub wobec których zastosowano areszt w celu wydalenia oraz cudzoziem-
ców ubiegających się o nadanie statusu uchod cy) odpowiednio do właści-
wego organu Stra y Granicznej, właściwej jednostki organizacyjnej Policji,
sądu, prokuratury, wojewody, Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców,
przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych, placówek opie-
kuńczo-wychowawczych, zakładów opieki zdrowotnej.
Przepis określa zamknięty katalog podmiotów, na wniosek których przed-
miotowa czynność będzie wykonywana.
Wprowadzenie w ycie projektowanego przepisu ma na celu dostosowanie
dotychczasowych rozwiązań do specyfiki zadań Stra y Granicznej w zakre-
sie postępowań dotyczących cudzoziemców.
69
– ustawie z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji
W związku ze zmianami wprowadzonymi w rozdziale dotyczącym wiz
w ustawie o cudzoziemcach konieczne było dostosowanie terminologii u y-
wanej w ustawie o repatriacji do terminologii przyjętej w ustawie o cudzo-
ziemcach. Dlatego w projekcie ustawy przewidziano zastąpienie stosowa-
nego w ustawie o repatriacji określenia „wiza wjazdowa w celu repatriacji”
wyrazami „wiza krajowa w celu repatriacji”. Zmiana ma charakter porządku-
jący.
– ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi
W art. 5 w pkt 5 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu
przed sądami administracyjnymi przewidziano wyłączenie właściwości są-
dów administracyjnych w sprawach zezwoleń na przekraczanie granicy
w ramach małego ruchu granicznego wydawanych przez konsulów. W ww.
ustawie w art. 5 w pkt 4 istnieje ju wyłączenie właściwości sądów w spra-
wach wiz wydawanych przez konsulów, z wyjątkiem wiz wydanych cudzo-
ziemcowi będącemu członkiem rodziny obywatela państwa członkowskiego
Unii Europejskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia
o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospo-
darczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy
z dnia 14 lipca 2006 r. o wje dzie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
pobycie oraz wyje dzie z tego terytorium obywateli państw członkowskich
Unii Europejskiej i członków ich rodzin.
Zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego
są co do skutków prawnych porównywalne z wizami i będą tak e wydawane
przez konsulów. Stąd uzupełnienie art. 5 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.
– Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi jest zasadne i do-
puszczalne w myśl art. 37 ust. 2 Konstytucji RP oraz w świetle orzeczenia
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 listopada 2000 r., P.12/99 (OTK 2000,
z. 7, poz. 260). W uzasadnieniu wyroku stwierdzono, e ograniczenie prawa
do sądu jest legitymowane konstytucyjnie przez brzmienie art. 37 ust. 2
Konstytucji RP, który dopuszcza mo liwość określenia w drodze ustawy wy-
70
jątków od zasady korzystania z wolności i praw wymienionych w Konstytucji
RP w odniesieniu do cudzoziemców.
Zmiany w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom
ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
1) art. 41
Wprowadzana w ust. 3 zmiana jest konsekwencją zmiany art. 95 ust. 2
w ustawie o cudzoziemcach. W przepisie przewidziano przejęcie przez
Stra Graniczną nale ącego dotychczas do Policji obowiązku konwojowania
cudzoziemca do granicy, wskazując, e obowiązek doprowadzenia cudzo-
ziemca do granicy wykonuje komendant oddziału Stra y Granicznej właści-
wy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca. Wprowadzenie powy szego
rozwiązania pozwoli na usprawnienie przymusowego wykonania decyzji
o wydaleniu.
Brzmienie ust. 5 zostało dostosowane do brzmienia art. 95 ust. 3 ustawy
o cudzoziemcach.
2) art. 97 ust. 1 pkt 2
Przepis wskazuje przypadki, w których cudzoziemcom udziela się zgody na
pobyt tolerowany. Obecnie obowiązująca regulacja przewiduje, e cudzo-
ziemcowi udziela się zgody na pobyt tolerowany na terytorium Rzeczypo-
spolitej Polskiej, je eli jego wydalenie jest niewykonalne z przyczyn nieza-
le nych od organu wykonującego decyzję o wydaleniu lub od cudzoziemca.
Projektowana zmiana polega na zastąpieniu wyrazu „lub” wyrazem „i” w celu
usunięcia wątpliwości interpretacyjnych. Doprecyzowano, e niewykonal-
ność wydalenia powinna wynikać zarówno z przyczyn niezale nych od or-
ganu wykonującego decyzję o wydaleniu, jak i od cudzoziemca.
Proponowana regulacja wynika z faktu nadu ywania przez cudzoziemców
instytucji zgody na pobyt tolerowany udzielanej na podstawie art. 97 ust. 1
pkt 2, a niewykonalność decyzji o wydaleniu często wynika ze złej woli cu-
dzoziemców przy współudziale władz kraju ich pochodzenia prowadzącego
politykę popierania emigracji z tego kraju.

71