Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw

10
W projekcie niniejszej ustawy zezwolenia mogą być wydawane przez
Generalnego Dyrektora Ochrony rodowiska i regionalnego dyrektora ochrony
rodowiska.
Zmiana art. 52 ust. 2 ma na celu ograniczenie możliwo ci wprowadzenia
derogacji od zakazów wprowadzonych w stosunku do chronionych gatunków
zwierząt jedynie do przypadków, o których mowa w art. 9 Dyrektywy Ptasiej
oraz art. 16 Dyrektywy Siedliskowej.
W obowiązującym stanie prawnym całkowity zakaz zbierania i przetrzymywania
piór ptaków jest zbyt rygorystyczny, dlatego też w art. 52 ust. 2 dodano pkt 8
dotyczący wprowadzenia odstępstwa od tego zakazu.
Zmiana wprowadzenia do wyliczenia w art. 54 oraz w konsekwencji art. 56
ust. 6 pkt 6 i ust. 7 pkt 5, zakazujących stosowania przy chwytaniu i zabijaniu
chronionych gatunków zwierząt wszelkich urządzeń, sposobów lub metod
działających na dużą skalę bądź niewybiórczo, powodujących lokalny zanik lub
poważne zagrożenia dla populacji zwierząt niewymienionych dotychczas
w ustawie, wynika z transpozycji art. 8 ust. 1 Dyrektywy Ptasiej. W związku
z tym, że wskazane w art. 8 ust. 1 Dyrektywy Ptasiej urządzenia, sposoby lub
metody odnoszą się do wszystkich gatunków ptaków występujących w stanie
wolnym na terenie państw członkowskich Wspólnoty, rozszerzono zakres
stosowania art. 54 nie tylko do zwierząt wymienionych w obowiązujacym stanie
prawnym w art. 49 pkt 1 lit. a i b, ale również do gatunków wymienionych w lit. c
i d. Dlatego też, dodano w art. 131 pkt 1a wprowadzający sankcję karną za
nieprzestrzeganie przepisu art. 54.
W obowiązującym stanie prawnym wydawanie czę ci zezwoleń na czynno ci
podlegające zakazom lub ograniczeniom w stosunku do gatunków objętych
ochroną cisłą ma charakter alternatywny – zezwolenia wydaje minister
wła ciwy do spraw rodowiska lub wojewoda na obszarze swojego działania,
a wnioskodawca sam wybiera, do którego z organów o takie zezwolenie
występuje. Nowe regulacje zawarte w art. 56 ust. 1 i 2 wprowadzają podział
kompetencji organów, wskazując przy tym na Generalnego Dyrektora Ochrony
rodowiska i regionalnego dyrektora ochrony rodowiska, do wydawania
zezwoleń na okre lone czynno ci podlegające zakazom lub ograniczeniom
w stosunku do gatunków objętych ochroną. Zmiana spowoduje, że podmiot


11
starający się o zezwolenie na odstępstwa od zakazów będzie mógł sam ustalić
bezspornie wła ciwo ć organu, do którego powinien wystąpić z wnioskiem.
W obowiązującym art. 56 ust. 5 pominięto grzyby, które obok ro lin i zwierząt
mogą być pozyskiwane. Zmiana tego artykułu usuwa tę nieprawidłowo ć.
Zezwolenia na odstępstwa od zakazów wprowadzonych w stosunku do
gatunków objętych ochroną prawną, udzielane przez ministra wła ciwego do
spraw rodowiska oraz wojewodę, nie uwzględniały wszystkich wymogów art. 9
ust. 2 Dyrektywy Ptasiej. W związku z tym dokonano zmiany art. 56 ust. 6 pkt 6
i 7 oraz ust. 7 pkt 5 i 7.
W obowiązujących regulacjach prawnych brak było systemu kontroli spełniania
warunków okre lonych w zezwoleniach wydanych przez wojewodę lub ministra
wła ciwego do spraw rodowiska na odstępstwa od zakazów w stosunku do
gatunków objętych ochroną prawną. Nie zapewniono tym samym transpozycji
postanowień art. 9 ust. 2 Dyrektywy Ptasiej. Art. 56 ust. 7a – 7j ustanawia
system umożliwiający wykonywanie wła ciwego nadzoru przez organ wydający
te zezwolenia (Generalny Dyrektor Ochrony rodowiska lub regionalny dyrektor
ochrony rodowiska). Brak przepisu szczególnego w tym zakresie uniemożliwia
wycofanie wydanego zezwolenia z obrotu prawnego w przypadku naruszeń
warunków w nim okre lonych. W konsekwencji zmianie uległ również art. 56
ust. 8 dotyczący zakresu informacji, którą regionalny dyrektor ochrony

rodowiska jest zobowiązany przekazywać Generalnemu Dyrektorowi Ochrony
rodowiska. Ponadto dodano w art. 56 ust. 8a, nakładający obowiązek dla
Generalnego Dyrektora Ochrony rodowiska do przekazywania wskazanych
powyżej informacji ministrowi wła ciwemu do spraw rodowiska. W związku z
przepisami art. 56 ust. 7a – 7j zachodzi potrzeba przekazywania również
informacji o wynikach kontroli spełniania warunków okre lonych w wydanych
przez siebie zezwoleniach na odstępstwa od zakazów w stosunku do gatunków
objętych ochroną prawną.
W art. 60 ust. 6 ustawy o ochronie przyrody przyznano regionalnemu
dyrektorowi ochrony rodowiska kompetencje do wydawania zezwoleń na
odstępstwa od zakazów obowiązujących w strefach ochrony zwierząt, ro lin lub
grzybów.


12
Zmiany w ustawie o ochronie przyrody następujących przepisów mają na celu
doprecyzowanie procedury tworzenia ogrodów botanicznych i zoologicznych:
– art. 67 ust. 2 okre la termin wyrażenia opinii przez podmioty wymienione
w ustawie,
– art. 67 ust. 4 wskazuje rodzaje dokumentów, które należy dołączyć
do wniosku o utworzenie i prowadzenie ogrodu botanicznego

i zoologicznego.
W art. 83 ust. 6 dodano pkt 10 i 11 dotyczące usuwania drzew bez zezwolenia,
ze względu na potrzeby związane z utrzymaniem melioracji wodnych
szczegółowych oraz zapobiegania zagrożeniom dla życia osób poruszających
się po drogach krajowych.
Zmiana art. 84 ust. 4 i 5 ma na celu doprecyzowanie tre ci przepisów przez
wskazanie momentu, od którego organ wydający zezwolenia na usunięcie
drzew lub krzewów może odroczyć termin uiszczenia opłaty lub ją umorzyć.
Dodanie nowego ust. 5a do art. 84 umożliwia wszczęcie w trybie
natychmiastowym, a nie po upływie 3 lat od wydania zezwolenia, postępowania
administracyjnego w sprawie egzekucji odroczonych należno ci w przypadku,
gdy posadzone drzewa lub krzewy nie rokują szansy na przeżycie w okresie
krótszym niż 3 lata od posadzenia.
Zmiana art. 88 ust. 1 pkt 3 przewiduje wyeliminowanie przypadków
niewła ciwego wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych (np. „ogławianie”
drzew).
W obecnym stanie prawnym opłaty za usunięcie drzew są wyższe od kar
pieniężnych za czynno ć niezgodną z prawem, co jest sprzeczne z istotą kar
pieniężnych jako instrumentu odpowiedzialno ci administracyjnej. Uregulowanie
tego zagadnienia nastąpiło przez zmianę art. 89 ust. 1.
Celem zapewnienia wła ciwego zarządzania obszarami Natura 2000:
– dodano w art. 32 ust. 5 przyznający dyrektorowi parku narodowego
kompetencje do sprawowania nadzoru nad obszarem Natura 2000 leżącym
w czę ci lub w cało ci na obszarze parku narodowego; w związku z tym
uchylono art. 103 ust. 3 ,


13
– zmieniono art. 107 ust. 3, który przewiduje możliwo ci powierzenia
dyrektorowi parku krajobrazowego sprawowanie nadzoru nad obszarem
Natura 2000 leżącym poza granicami parku krajobrazowego.
W obowiązującym stanie prawnym monitoring przyrodniczy ogranicza się
do obserwacji stanu ochrony siedlisk przyrodniczych i gatunków, dla których
ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000. Tymczasem, zgodnie z art. 11
Dyrektywy Siedliskowej monitoring powinien dotyczyć stanu ochrony wszystkich
siedlisk i gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, ze
szczególnym uwzględnieniem typów siedlisk przyrodniczych i gatunków
o znaczeniu priorytetowym. Zmiana art. 112 ust. 2 zapewni pełną transpozycję
zapisów art. 11 Dyrektywy Siedliskowej.
Krzyżowanie blisko spokrewnionych gatunków stało się w ostatnich latach
dosyć powszechne w Polsce. Problem ten dotyczy zwłaszcza hodowanych
gatunków zwierząt. W celu utrzymania najbardziej czystorasowych populacji,
w ustawie o ochronie przyrody dodano art. 119a wprowadzający obowiązek
uzyskiwania zezwolenia Generalnego Dyrektora Ochrony rodowiska na
krzyżowanie gatunków objętych ochroną gatunkową, gatunków obcych oraz
gatunków łownych. Konsekwentnie, zmieniono art. 127 pkt 5 wprowadzając
przepis sankcyjny dotyczący tego artykułu.
Z obowiązującego art. 120 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody wynika zakaz
wprowadzania do rodowiska przyrodniczego oraz przemieszczania w tym
rodowisku ro lin, zwierząt lub grzybów gatunków obcych, a także ich form
rozwojowych. Art. 120 ust. 4 wprowadza odstępstwo od tej reguły w odniesieniu
do ro lin, jednak nie precyzuje okoliczno ci stosowania tego wyjątku. W nowym
brzmieniu ust. 4 ograniczono stosowanie tego wyjątku jedynie do ro lin, które w
przypadku uwolnienia do rodowiska przyrodniczego nie będą zagrażały
gatunkom rodzimym.
W art. 120 ust. 2 rozszerzono katalog czynno ci wymagających zezwolenia
Generalnego Dyrektora Ochrony rodowiska w stosunku do gatunków obcych,
które w przypadku uwolnienia do rodowiska przyrodniczego mogą zagrozić
gatunkom rodzimym. Obok dotychczasowego sprowadzania gatunków obcych,
czynno ciami reglamentowanymi jest również ich przetrzymywanie,
prowadzenie hodowli, rozmnażanie i sprzedaż na terenie kraju.


14
Konsekwentnie, zmieniono art. 131 pkt 10, jako przepis sanacyjny dotyczący
wymienionego powyżej artykułu.
W obowiązujących uregulowaniach prawnych nie jest okre lona procedura
ubiegania się o stosowne zezwolenia dotyczące gatunków obcych oraz tryb ich
wydawania, odmowy wydania lub cofnięcia zezwolenia. Zagadnienia te zostały
uregulowane poprzez dodanie art. 120 ust. 2a – 2e.
W celu okre lenia, które gatunki obce podlegają regulacji art. 120 ust. 2,
dodano ust. 2f upoważniający ministra wła ciwego do spraw ochrony
rodowiska, działającego w porozumieniu z ministrem wła ciwym do spraw
rolnictwa, do wydania rozporządzenia zawierającego listę gatunków ro lin,
zwierząt i grzybów gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia

do rodowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym.
W art. 126 ust. 11 uwzględniono ministra wła ciwego do spraw rybołówstwa
jako organ, w porozumieniu z którym minister wła ciwy do spraw rodowiska
wyda rozporządzenie w sprawie szacowania szkód przez niektóre gatunki
zwierząt chronionych. Doprecyzowano ust. 9 przedmiotowego przepisu poprzez
wprowadzenie możliwo ci uzyskania odszkodowania za szkody spowodowane
przez zwierzęta łowne w parku narodowym.
W obowiązującym stanie prawnym postępowanie po uprawomocnieniu się
orzeczenia w sprawie przepadku ro lin, zwierząt lub grzybów, ich
rozpoznawalnych czę ci oraz produktów pochodnych w razie ukarania za
wykroczenie okre lone w art. 127 lub skazania za przestępstwo okre lone
w art. 128, jest dwuetapowe. W pierwszym etapie sąd w każdym przypadku
doręcza wojewodzie wła ciwemu ze względu na miejsce popełnienia
wykroczenia lub przestępstwa odpis prawomocnego orzeczenia
o zastosowanym rodku karnym. W drugim etapie wojewoda w stosunku
do gatunków rodzimych wskazywał podmiot uprawniony do utrzymywania
zwierząt, ro lin i grzybów, co do których orzeczono przepadek. Natomiast
sprawy związane z gatunkami obcymi lub objętymi ochroną na podstawie prawa
Unii Europejskiej były przekazywane, według wła ciwo ci, ministrowi
wła ciwemu do spraw rodowiska. W nowym brzmieniu art. 130 ust. 1
zobowiązuje się sąd do powiadamiania od razu wła ciwego organu –
regionalnego dyrektora ochrony rodowiska − w stosunku do gatunków