Rządowy projekt ustawy o pracownikach samorządowych

indywidualny i być uzależniony od umiejętności i predyspozycji danej oso-
by, a w konsekwencji od potrzebnego do realizacji programu szkoleń.
Przewidziano ponadto upoważnienie dla kierownika jednostki do wydania
aktu normatywnego o charakterze wewnętrznym (zarządzenia), określają-
cego szczegółowy sposób przeprowadzania służby przygotowawczej i or-
ganizowania w tym zakresie egzaminu. Nowością jest też wprowadzenie
dla tej kategorii pracowników ślubowania jako elementu podkreślającego
rolę urzędnika samorządowego.
Ponadto w rozdziale tym uregulowano kwestie dotyczące uprawnień pra-
cowników samorządowych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na
stanowiskach urzędniczych, w tym urzędniczych kierowniczych związa-
nych ze zmianą stosunku pracy – przeniesienie na inne stanowisko, po-
wierzenie wykonywania innych zadań służbowych oraz przeniesienie
w wyniku reorganizacji jednostki. Pracownicy samorządowi zatrudnieni na
stanowiskach urzędniczych to pracownicy, którzy wykonują zadania pu-
bliczne i bardzo często biorą udział w sposób pośredni lub bezpośredni
w wykonywaniu władzy publicznej, a zatem ich status stanowi pewnego
rodzaju lex specialis w stosunku do innych grup pracowników samorządo-
wych – zatrudnianych na stanowiskach asystentów lub doradców oraz na
stanowiskach pomocniczych i obsługi. Szczególna ochrona tych pracowni-
ków w przypadku likwidacji jednostki wynika właśnie z tego szczególnego
statusu. Zgodnie z założeniami pracownika samorządowego zatrudnione-
go na stanowisku urzędniczym można przenieść na inne stanowisko tylko
wtedy, gdy jest to uzasadnione potrzebami urzędu, a do innego pracodaw-
cy – tylko za jego zgodą lub na jego wniosek.
Do pracowników tych mają także zastosowanie szczególne rygory – podle-
gają oni ocenom okresowym.
W kwestii ocen okresowych pracowników samorządowych w projekcie
przewiduje się, że oceny nie mogą być przeprowadzane częściej niż co
6 miesięcy (dotychczas brak było takiej regulacji). W miejsce rozporzą-
dzania Rady Ministrów, jako regulacji zbyt centralistycznej, kwestie zwią-
zane z ocenianiem pracowników samorządowych zatrudnionych na sta-
nowiskach urzędniczych – takie jak sposób dokonywania ocen, okresy, za
8
które te oceny mają być sporządzane, kryteria, na podstawie których pra-
cownik samorządowy powinien być oceniany, oraz skalę ocen – przekaza-
no do regulacji pracodawcom w zarządzeniu.
8. W regulacji nałożono również na pracodawców obowiązek planowania
środków na pokrycie kosztów szkoleń pracowników samorządowych, po-
nieważ szkolenia są jednym z podstawowych uprawnień pracowników sa-
morządowych.
9. W stosunku do pracowników samorządowych zatrudnionych na stanowi-
skach urzędniczych doprecyzowano przepisy dotyczące zakazu wykony-
wania przez nich niektórych zajęć, składania oświadczeń majątkowych
oraz oświadczeń o działalności gospodarczej. Wskazano przede wszyst-
kim podmiot zobowiązany do dokonania analizy danych zamieszczonych
w złożonym oświadczeniu o stanie majątkowym oraz określono, że
oświadczenie majątkowe składane jest według wzoru określonego w prze-
pisach wydanych na podstawie ustawy o samorządzie gminnym. Wskaza-
no również, że niezłożenie oświadczenia w terminie podlegać będzie od-
powiedzialności – kierownik jednostki, w której jest zatrudniony pracownik
samorządowy będzie mógł nałożyć karę upomnienia lub nagany; będą tu
miały odpowiednio zastosowanie przepisy art. 109 § 2 oraz 110 – 113 Ko-
deksu pracy.
10. Przewidziano, że do pracowników samorządowych, z którymi stosunek
pracy nawiązano na podstawie powołania – skarbnik, zastępca wójta lub
wskutek wyboru – np. wójt, nie będą miały zastosowania przepisy doty-
czące ocen okresowych, jak również kwestie zawiązane ze składaniem
przez nich oświadczeń majątkowych, ponieważ w stosunku do tej grupy
pracowników samorządowych jest to uregulowane w ustawach ustrojo-
wych. Analogiczny przepis dotyczący oświadczeń majątkowych i oświad-
czenia o prowadzeniu działalności gospodarczej dotyczy sekretarza.
11. W projekcie, inaczej niż dotychczas, uregulowano wymagania kwalifika-
cyjne na poszczególnych stanowiskach pracy oraz zasady wynagradza-
nia pracowników samorządowych, pozostawiając jednocześnie bez zmian
kwestie związane z wykazem stanowisk – w rozporządzeniu Rady Mini-
strów.
9
Zgodnie z projektem Rada Ministrów określi wykaz stanowisk, z podziałam
na stanowiska kierownicze urzędnicze, urzędnicze, pomocnicze i obsługi
oraz doradców i asystentów oraz minimalne wymagania kwalifikacyjne
oraz warunki i sposób wynagradzania pracowników samorządowych,
w tym minimalny poziom wynagrodzeń zasadniczych dla pracowników
samorządowych zatrudnianych na podstawie umowy o pracę. W rozpo-
rządzeniu Rada Ministrów określi ponadto maksymalne wynagrodzenie
zasadnicze dla osób, z którymi stosunek pracy nawiązano na podstawie
powołania. Zgodnie bowiem z przepisami Kodeksu pracy regulamin wyna-
grodzeń nie może określać warunków wynagradzania pracowników za-
trudnionych na podstawie powołania w urzędach i jednostkach samorzą-
dowych. Analogicznie w upoważnieniu dla Rady Ministrów określone
zostaną warunki i sposób wynagradzania wójtów (burmistrzów, prezyden-
tów miasta), starosty i członków zarządu powiatu oraz marszałka i człon-
ków zarządu województwa, przewodniczącego zarządu związku jednostek
samorządu terytorialnego oraz pozostałych członków zarządu; jak również
wysokość dodatku specjalnego dla wójta (burmistrza, prezydenta miasta),
marszałka województwa i starosty.
Natomiast kierownik jednostki w regulaminie wynagradzania w ramach po-
siadanych własnych środków finansowych będzie mógł ustalić szczegóło-
wy sposób i warunki wynagradzania, w tym przyznawania nagród i premii
oraz ewentualnie wprowadzić szczegółowe wymagania kwalifikacyjne dla
pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Jest to wynik
przyjętej idei decentralizacji funkcjonowania samorządu terytorialnego
w Polsce.
Rezygnując z odwołań do innych ustaw, w tym do ustawy o pracownikach
urzędów państwowych, wprost określono zasady określające przyznawa-
nie dodatków za wieloletnią pracę, nagród jubileuszowych, odpraw oraz
zasad rozliczania kosztów podróży służbowych.
12. W projekcie przewidziano możliwość wprowadzenia elastycznego czasu
pracy pracowników samorządowych (przeciętne dobowe i tygodniowe
normy).
10
13. Utworzenie stanowiska sekretarza na wszystkich szczeblach samorządu
terytorialnego spowodowało konieczność wprowadzenia dodatkowych
zmian do ustaw ustrojowych, tj. do ustawy o samorządzie gminnym,
o samorządzie powiatowym oraz o samorządzie województwa.
14. Zmiana dotycząca ustawy z dnia 16 września 2007 r. o ochronie konku-
rencji i konsumentów polega na zniesieniu dotychczasowej zasady powo-
ływania rzecznika konsumentów przez radę gminy. W projekcie proponuje
się, aby rzecznik konsumentów był zatrudniany na podstawie umowy
o pracę przez starostę lub prezydenta miasta. Doprecyzowano również
wymagania, jakim powinna odpowiadać osoba ubiegająca się o stanowi-
sko rzecznika – pięcioletnia praktyka zawodowa i wykształcenie kierunko-
we – prawnicze lub ekonomiczne. Ponadto, aby wzmocnić pozycję rzecz-
nika, przewiduje się, że jest on wyodrębniony organizacyjnie w strukturze
urzędu. Celem jest jedynie podkreślenie potrzeby wyodrębnienia tego sta-
nowiska w strukturze urzędu ze względu na charakter i specyfikę wykony-
wanych zadań oraz podkreślenie samodzielności w realizowaniu tych za-
dań.
15. Zniesienie nawiązania stosunku pracy na podstawie mianowania wiąże się
z koniecznością zachowania okresu przejściowego dla pracowników sa-
morządowych obecnie zatrudnionych na podstawie mianowania. Uzasad-
nienie dla rezygnacji z mianowania, jako formy zatrudnienia pracowników,
wskazano w pkt 2 uzasadnienia. Z dniem 1 stycznia 2012 r. stosunki pracy
pracowników samorządowych mianowanych przekształcają się w stosunki
pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Zniesienie insty-
tucji mianowania uzasadnia przyjęcie takiego rozwiązania we wskazanej
perspektywie czasowej.
Jednakże w celu umożliwienia pracodawcy samorządowemu wykonywania
czynności z zakresu prawa pracy wobec pracowników mianowanych
przewidziano regulacje dotyczące rozwiązywania z nimi umowy o pracę.
W art. 56 ust. 2 wskazano ponadto, że do wynagrodzenia pracowników
samorządowych mianowanych będą miały zastosowanie przepisy obecnie
obowiązujące w tym zakresie. Analogicznie bowiem jak w przypadku pra-
cowników samorządowych, z którymi stosunek pracy nawiązano na pod-
11
stawie powołania, dla pracowników mianowanych również nie można
stworzyć regulaminu wynagradzania, jedyną formą określenia dla nich
sposobu i wysokości wynagradzania jest rozporządzenie.
Przedstawione powyżej propozycje są elementem szerokiego planu zmian
w ustawach regulujących zasady zarządzania zasobami ludzkimi w admi-
nistracji publicznej. Podstawą prawną podejmowanych działań jest uchwa-
ła Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2008 r. w sprawie dokończenia re-
formy administracji publicznej oraz zasad prowadzenia prac w tym
zakresie. Niniejszy projekt jest elementem realizacji tej uchwały. Efektem
podejmowanych działań ma być stworzenie dostosowanego do poszcze-
gólnych segmentów administracji publicznej systemu zarządzania kadrami
w administracji publicznej oraz upowszechnienie nowych technik zarzą-
dzania zasobami ludzkimi. Umożliwią one również pełniejsze dostosowa-
nie służby publicznej w Polsce do standardów obowiązujących w innych
krajach europejskich, które zostały sformułowane w rekomendacji Komite-
tu Rady Europy nr R/2000/6 przyjętej 24 lutego 2000 r. Do najważniej-
szych z nich należą zalecenia dotyczące jawności procedur rekrutacyjnych
i związana z tym zasada równego dostępu do stanowisk publicznych, do-
puszczalności wprowadzenia ograniczeń praw i wolności obywatelskich
uzasadnionych pełnieniem funkcji publicznych czy możliwości dokonywa-
nia zróżnicowania wśród pracowników publicznych wyłącznie ze względu
na wykonywane funkcje i zakres odpowiedzialności. Docelowo system za-
rządzania zasobami ludzkimi w administracji publicznej będzie się składał
z dwóch najważniejszych elementów: opartego na konstytucyjnym wzorcu
korpusu służby cywilnej oraz zdecentralizowanej i nowoczesnej struktury
realizującej zadania publiczne przez samorząd terytorialny.
Projekt jest zgodny z prawem Unii Europejskiej oraz nie wymaga notyfika-
cji przez Komisję Europejską.
12