Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze, ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym

rzycieli obejmujących ich kategorie interesów, nie okazało się trafne.
W wielu przypadkach tworzenie grup wierzycieli jest zupełnie zbędne i
prowadzi do przewlekłości postępowania. Dlatego też proponuje się zmia-
nę art. 278 w ten sposób, by głosowanie w grupach odbywało się tylko
wtedy gdy sędzia-komisarz tak postanowi. Postanowienie sędziego-
komisarza w tym przedmiocie, jak również i podział na grupy nie będzie
podlegało oddzielnemu zaskarżeniu, gdyż jak już wspomniano, prowadzi
to do przewlekłości postępowania. Uchybienia związane z podziałem na
grupy będą mogły być przedmiotem zarzutów przeciwko układowi. Jest to
wystarczający środek do ochrony praw uczestników postępowania. W
konsekwencji powyższego zbędne stają się szczegółowe regulacje za-
mieszczone
w ust. 2 i 3 art. 278, a w szczególności obwieszczanie o podziale wierzy-
cieli na kategorie interesów.
Ustawa w obecnym brzmieniu nie zawiera regulacji, która by wprost odno-
siła się do sposobu restrukturyzacji zobowiązań niepieniężnych w drodze
układu, ani też nie przewiduje możliwości zróżnicowania propozycji ukła-
dowych dla wierzycieli rzeczowych w związku z ich pierwszeństwem. Pro-
ponowana zmiana art. 279 usuwa ten brak.
Przyjmuje się, że propozycje restrukturyzacji zobowiązań niepieniężnych
powinny być proporcjonalne do restrukturyzacji zobowiązań pieniężnych.
Nie wszystkie jednak zobowiązania niepieniężne, z uwagi na ich charakter,
mogą być objęte restrukturyzacją. Należy też wziąć pod uwagę, że nawet
jeżeli jakaś wierzytelność niepieniężna może być restrukturyzowana, to
jednak dla wierzyciela taka restrukturyzacja może być z różnych względów
nie do przyjęcia. Dlatego też projekt pozostawia wierzycielowi wybór, czy
godzi się na restrukturyzację zobowiązań niepieniężnych, czy też wnosi
o przekształcenie zobowiązania niepieniężnego na zobowiązanie pienięż-
ne, które z kolei objęte będzie restrukturyzacją w drodze układu.
Wprowadzenie możliwości zróżnicowania propozycji układowych wobec
wierzycieli, których wierzytelności są zabezpieczone rzeczowo na majątku
upadłego, co zawiera projektowany art. 279 ust. 5, jest związane z różnymi

20
uprawnieniami materialnoprawnymi tych wierzycieli, wynikającymi z przy-
sługującego im pierwszeństwa.
Proponowana zmiana art. 282 ma na celu zabezpieczenie praw wierzycie-
li, których wierzytelności są sporne, gdy sędzia-komisarz postanowi dopu-
ścić do głosowania nad układem likwidacyjnym, mimo istnienia spornych
wierzytelności. Zgodnie z proponowaną zmianą układ likwidacyjny będzie
tylko wtedy dopuszczalny, gdy zabezpieczone zostaną prawa wierzycieli
mających sporne wierzytelności.
Zmiana art. 283 ust. 3 ma na celu usprawnienie postępowania upadło-
ściowego z możliwością zawarcia układu. Według projektu na zgromadze-
niu wierzycieli można głosować tylko takie zmiany do propozycji układo-
wych, zgłoszone przez upadłego, które są bardziej korzystne dla wierzy-
cieli, a wtedy głosy oddane na piśmie za pierwotnymi propozycjami uważa
się za głosy oddane za zmienionymi propozycjami.
Obecna regulacja art. 285 nie jest dość precyzyjna. Ust. 1 nasuwa wątpli-
wości co do tego, jak liczyć określoną w tym przepisie większość. Ponadto
przepis ten jest dostosowany do rozwiązania prawnego przewidującego
obligatoryjne głosowanie w grupach wierzycieli obejmujących kategorie ich
interesów. Projekt odstępuje od tej zasady (por. propozycja zmiany
art. 278). Stąd też zachodzi potrzeba zmiany art. 285, który określa, kiedy
układ zostaje przyjęty. Proponuje się zasadę, że układ jest przyjęty, gdy za
układem wypowie się większość uprawnionych do głosowania mających
co najmniej dwie trzecie ogólnej sumy wierzytelności uprawniających do
głosowania. Tak jest także wtedy, gdy głosowanie odbywa się w grupach
wierzycieli, obejmujących poszczególne kategorie interesów. Jednakże
w sytuacji, gdy w niektórych grupach wierzycieli nie uzyskano wymaganej
większości wierzycieli, układ jest przyjęty, jeżeli wierzyciele z pozostałych
grup głosujący za układem reprezentują co najmniej dwie trzecie ogólnej
sumy wierzytelności uprawniających do głosowania. Proponowane rozwią-
zanie pozwoli na przyjęcie układu także przez mniejszość wierzycieli, by-
leby reprezentowali oni dwie trzecie wierzytelności. Zapobiegnie to bloko-
waniu układu przez wierzycieli drobnych, pod warunkiem wszakże że uzy-
skają oni na podstawie układu nie mniej niż uzyskaliby w postępowaniu li-

21
kwidacyjnym, w więc wtedy gdy ich opór przeciw układowi nie ma racjo-
nalnych podstaw.
Zmiana art. 287 ma na celu usprawnienie postępowania w przedmiocie
zawarcia układu przez uproszczenie procedury zatwierdzenia układu. Za-
twierdzenie to następuje po przeprowadzeniu rozprawy, na której następu-
je także rozpoznanie zarzutów, jeżeli zostały zgłoszone. Projekt nie zmie-
nia tego trybu. Proponowana zmiana polega na tym, że nie przewiduje się
indywidualnego zawiadamiania o terminie rozprawy osób wnoszących za-
rzuty. Brak racjonalnego uzasadnienia dla takiego zawiadamiania, które
w efekcie prowadzić może do przedłużenia postępowania. Zawiadomienie
według zasad ogólnych przyjętych w postępowaniu upadłościowym dosta-
tecznie chroni prawa osób zainteresowanych.
Proponowana zmiana art. 293 jest konieczna. Obecna bowiem redakcja
tego przepisu mogłaby sugerować, że wydanie postanowienia o zakoń-
czeniu postępowania upadłościowego, w którym zawarto układ likwidacyj-
ny, możliwe jest zaraz po zatwierdzeniu układu, a przed przeprowadze-
niem likwidacji, co byłoby sprzeczne z celem układu likwidacyjnego. Pro-
ponowana zmiana usuwa tą wątpliwość.
Korekta brzmienia art. 294 i 297 usuwa dotychczasową wadliwość ich re-
dakcji.
Zmiana art. 299 ma na celu jaśniejszą regulację postępowania o zmianę
układu. Postępowanie to toczy się po zakończeniu postępowania upadło-
ściowego, w wyniku czego tracą swe funkcje zarówno sędzia-komisarz jak
i nadzorca sądowy albo zarządca, którzy byli powołani w postępowaniu,
w którym doszło do zawarcia układu. Przyjęcie koncepcji, że do postępo-
wania w przedmiocie uchylenia układu stosuje się odpowiednio przepisy
dotyczące zawarcia układu (przepisy działu I-III części I), jako że są to
przepisy najbardziej odpowiednie do tego postępowania, rodzi jednak py-
tanie o stosowanie przepisów dotyczących sędziego-komisarza i nadzorcy
sądowego czy zarządcy. Projekt wyłącza te podmioty z postępowania
o zmianę układu, a prowadzenie postępowania powierza wyznaczonemu
sędziemu. Takie rozwiązanie uzasadnione jest przedmiotem postępowania
o zmianę układu, w którym z uwagi na przedmiot postępowania, udział sę-

22
dziego-komisarza czy nadzorcy sądowego albo zarządcy nie jest koniecz-
ny.
Postępowanie o uchylenie układu prowadzone jest po zakończeniu postę-
powania upadłościowego, w którym doszło do zawarcia układu. Obecna
redakcja art. 304 nie daje jasnej odpowiedzi, co się dzieje z zakończonym
postępowaniem. Tym bardziej, że postępowanie upadłościowe nie zna in-
stytucji wznowienia postępowania (art. 229). Proponowana zmiana

art. 304 usuwa te niejasności. Proponuje się, by wydając postanowienie
o uchyleniu układu sąd jednocześnie otwierał zakończone postępowanie.
Jednocześnie w art. 304 ust. 2 uregulowano, jakie są skutki otwarcia za-
kończonego postępowania upadłościowego. Są one takie same, jak ogło-
szenie upadłości, z tą różnicą, że mogą w nim uczestniczyć wierzyciele,
których wierzytelności powstały po ogłoszeniu upadłości.

X. Przepisy o likwidacji masy upadłości
Istotną przeszkodę w likwidacji masy upadłości stanowi niejednolita prak-
tyka organów skarbowych co do dochodzenia od nabywcy zaległości po-
datkowych upadłego. Niejasność w tym zakresie jest nie do pogodzenia
z konstytucyjną zasadą państwa prawa i musi być usunięta, co proponuje
się w nowym brzmieniu art. 313 ust. 1.
Obecna regulacja art. 313 ust. 2 in fine jest niekorzystna dla nabywcy nie-
ruchomości w postępowaniu upadłościowym, gdyż wykreślenie znajdują-
cych się na nieruchomości obciążeń następuje dopiero po sporządzeniu
planu podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży. Proponowana zmiana ma
na celu usunięcie tego mankamentu. W wyniku tej zmiany wykreślenie hi-
poteki nastąpi na podstawie samej umowy sprzedaży. Dodanie w art. 313
ust. 5 wypełni lukę dotyczącą skutków sprzedaży prawa użytkowania wie-
czystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu i statku mor-
skiego wpisanego do rejestru okrętowego.
Zmiana art. 315 uzasadniona jest potrzebą ochrony praw wierzycieli. Ko-
nieczne jest zatem, aby na postanowienie o wyłączeniu z masy upadłości

23
niezbywalnych rzeczy ruchomych albo o zezwoleniu na ich zniszczenie,
służyło zażalenie.
Tytuł działu II tytułu VII części pierwszej ustawy jest nieadekwatny do jego
treści, pomija on prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własno-
ściowe prawo do lokalu. Stąd też propozycja odpowiedniej korekty.
W treści art. 319 ust. 4 jest oczywisty lapsus. W oszacowaniu chodzi o re-
lację wartości obciążonego składnika do wartości całego przedsiębiorstwa,
co ma znaczenie w świetle redakcji art. 314 ust. 1. W nowym brzmieniu
powyższa usterka jest usunięta. Zmiana ust. 1 oznacza natomiast, że
oszacowania przedsiębiorstwa dokonuje się dopiero bezpośrednio przed
jego sprzedażą, co pozwoli uniknąć dezaktualizacji wycen. Nowe brzmie-
nie przepisu pozwala jednak na poprzestaniu na opisie i oszacowaniu
przedsiębiorstwa sporządzonym przy spisie inwentarza. W kwestii tej de-
cyzję podejmuje sędzia-komisarz. Uchylenie ust. 5 podyktowane jest dą-
żeniem do jednakowego traktowania prawa pierwokupu niezależnie od je-
go podstawy i uprawnionego podmiotu. Pominięcie tego przepisu w no-
wym brzmieniu art. 319 zdecydowanie poprawi skuteczność likwidacji ma-
sy upadłości. Osobna sprzedaż nieruchomości, co do której przysługuje
prawo pierwokupu, prowadzi do obniżenia wartości przedsiębiorstwa upa-
dłego. Uniemożliwia to osiągnięcie optymalnej ceny ze sprzedaży takiego
przedsiębiorstwa. Proponowana regulacja zwiększy możliwości sprzedaży
przedsiębiorstwa w całości. W nowym ust. 5 wprowadza się termin do
wniesienia zarzutów przeciwko opisowi i oszacowaniu. Jego brak powodu-
je obecnie, że zarzuty te są wnoszone zbyt późno i hamują sprzedaż. Do-
danie w art. 319 ustępu 6 pozostaje w związku ze zrównaniem sposobu
zaspokojenia wierzytelności zabezpieczonych w drodze przewłaszczenia i
innych czynności powierniczych z wierzytelnościami zabezpieczonymi
przez zastaw.
Zmiana art. 320, 321, 322 uzasadniona jest zmianą przepisów Kodeksu
cywilnego, w którym wprowadzono rozróżnienie między przetargiem (daw-
niej zwanym przetargiem pisemnym), a aukcją (odpowiadającą dawnemu
przetargowi ustnemu). W postępowaniu upadłościowym powinny być do-
puszczone obydwa sposoby zawarcia umowy. W art. 321 ust. 1 przedłuża

24