Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze, ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym

się termin dla zawarcia przez syndyka umowy sprzedaży. Obecny mie-
sięczny termin w praktyce okazuje się niekiedy zbyt krótki. Według nowego
brzmienia art. 320 sędziemu-komisarzowi powierza się zatwierdzenie wa-
runków przetargu lub aukcji, wychodząc z założenia, że propozycję tychże
warunków powinien opracować syndyk.

Zasadnicza treść art. 326 ust. 2 została przeniesiona do art. 334 ust. 3,
a to ze względu na fakt, że problematyka instrumentów finansowych do-
puszczonych do obrotu na rynku regulowanym, których dotyczy ten prze-
pis wiąże się z obrotem prawami majątkowymi, a nie rzeczami ruchomymi.
Przepis ten był więc wadliwie ulokowany. Z tej przyczyny ust. 2

w art. 326 należy uchylić. Zmiana odnosząca się do art. 334 ust. 1 polega
na rozszerzeniu zakresu odesłania w przypadku sprzedaży wierzytelności i
praw majątkowych w postępowaniu upadłościowym o art. 315. Odpowied-
nie stosowanie tego przepisu pozwoli na wyłączenie przez sędziego-
komisarza z masy upadłości nieściągalnych i niezbywalnych wierzytelności
i przyczyni się do usprawnienia postępowania.
W art. 329 jest błąd polegający na tym, że przepis ten w odniesieniu do
zastawu rejestrowego przewiduje rozliczanie się między zastawnikiem
oraz upadłym. Tymczasem zarząd masą upadłości sprawuje syndyk i tylko
on może dokonać rozliczenia z zastawnikiem.

XI. Przepisy o podziale funduszów masy i sum ze zbycia rzeczy i praw obcią-
żonych rzeczowo
W art. 336 i 339 proponuje się niewielką korektę brzmienia polegającą na
zastąpieniu słowa „zbycie” wyrażeniem „likwidacja”. W istocie w przepi-
sach tych chodzi bowiem nie tylko o zbycie przedmiotu, ale także inne
formy jego likwidacji. Dodanie ust. 2 w art. 336 wiąże się zaś z projekto-
wanym zrównaniem powierniczych sposobów zabezpieczenia wierzytelno-
ści z prawem zastawu. Ponadto w art. 339 usuwa się niekonsekwentnie
użyte określenie „projekt” planu podziału oraz zastępuje określenie „wie-
rzyciel” wyrażeniem „osoba uprawniona do zaspokojenia”, ponieważ za-
spokojeniu według tego przepisu podlegają także niebędące wierzycielami
osoby, których prawa ciążyły na zlikwidowanym przedmiocie.

25
W art. 342 przewiduje się korekty co do kolejności zaspokajania wierzycieli
w ramach planu podziału funduszów masy. Proponuje się, żeby kategoria
pierwsza obejmowała – oprócz kosztów postępowania upadłościowego
– wyłącznie wierzytelności powstałe po ogłoszeniu upadłości, czyli tzw.
wierzytelności w stosunku do masy upadłości. Natomiast wszelkie uprzywi-
lejowane wierzytelności powstałe przed ogłoszeniem upadłości zostają za-
liczone do kategorii drugiej. Takie rozwiązanie będzie z jednej strony ozna-
czało równe traktowanie uprzywilejowanych wierzycieli, a drugiej strony
w zasadniczy sposób ułatwi syndykom sporządzanie częściowych planów
podziału, co usprawni tok postępowania i przyczyni się do szybszego za-
spokajania wierzytelności. Obecnie przeszkodą sporządzenia częściowe-
go planu podziału, obejmującego wierzytelności zaliczone do kategorii
pierwszej, często jest okoliczność, że w planie tym muszą być uwzględ-
nione także niektóre wierzytelności powstałe przed ogłoszeniem upadłości,
a zdarza się nierzadko, że nie są jeszcze ustalone w postępowaniu upa-
dłościowym i umieszczone na liście wierzytelności. Fakt ten uniemożliwia
ich zaspokojenie. Oznacza to zaś jednocześnie niemożność sporządzenia
częściowego planu podziału obejmującego inne wierzytelności, co do któ-
rych brak przeszkód do zaspokojenia. W rezultacie syndyk nie dokonuje
żadnych wypłat. Należy zaznaczyć, że proponowane rozwiązanie nie odbi-
je się na ochronie wierzycieli uprzywilejowanych, albowiem w kategorii
pierwszej będą zaspokajane wyłącznie bieżące koszty i wydatki związane
z postępowaniem, bez których pokrycia nie można sobie w ogóle
wyobrazić jego toku. Należy podkreślić, że porządek zaspokojenia wie-
rzycieli w postępowaniu upadłościowym w projektowanym kształcie jest w
dużo większym stopniu skorelowany z przepisami kodeksu postępowania
cywilnego o podziale sumy uzyskanej w egzekucji (art. 1025 k.p.c.), we-
dług których koszty egzekucji korzystają z bezwzględnego pierwszeństwa,
a kolejność zaspokojenia należności za pracę jest zróżnicowana w zależ-
ności od okresu, za który one przysługują.
Przepis art. 342 ust. 4 jest zbędny, a ponadto wadliwie sformułowany.
Wspomina się w nim bowiem o wierzytelnościach zasądzonych od upadłe-

26
go po ogłoszeniu upadłości, a taka ewentualność w świetle przepisów
w ogóle nie wchodzi w grę. Z tych względów powinien zostać uchylony.
Merytoryczna zmiana w art. 343 polega na rezygnacji z uzyskiwania przez
syndyka zgody na zaspokajanie należności zaliczonych do pierwszej kate-
gorii w art. 342 ust. 1, co wynika z proponowanej zmiany tego ostatniego
przepisu. Chodzi bowiem o bieżące koszty i wydatki związane z postępo-
waniem upadłościowym. W związku z tym, zbędny stał się także ust. 2
art. 343, przewidujący wyjątek od konieczności uzyskiwania zgody sę-
dziego-komisarza. Proponowany podział przepisu na ustępy ma na wzglę-
dzie wyłącznie jego klarowność.
Projektowana zmiana brzmienia art. 345 i 346 ma zapewnić ich większą
precyzję. Merytoryczne korekty polegają natomiast na tym, że – zgodnie
z projektowanym art. 345 ust. 1 – z sumy uzyskanej ze sprzedaży obcią-
żonych przedmiotów dopuszczalne stanie się zaspokojenie części kosztów
postępowania upadłościowego, co jest powszechnym postulatem zgłasza-
nym przez praktykę, a według ust. 2 art. 346 odpadnie konieczność spo-
rządzania odrębnego planu podziału w sytuacji, w której niemożliwe oka-
zuje się zaspokojenie w jego ramach praw obciążających sprzedany
przedmiot. Jednocześnie w nowej regulacji wprowadza się wyraźne ogra-
niczenie co do wysokości kwoty, która może być przeznaczona na zaspo-
kojenie ogólnych kosztów postępowania w podziale odrębnym, dokony-
wanym zgodnie z art. 345, oraz zapewnia się, że w poszczególnych po-
działach odrębnych zostanie zaspokojona tylko taka część kosztów ogól-
nych, jaka odpowiada stosunkowi wartości zlikwidowanego przedmiotu do
ogólnej wartości masy upadłości.
Regulacja zamieszczona w obowiązującym art. 357, przewidująca złożenie
do depozytu kwot, co do których wniesiono „zarzut”, jest wadliwa.

Z art. 352 wynika bowiem, że w razie wniesienia zarzutów plan podziału
podlega wykonaniu tylko w części, której nie dotyczą zarzuty. Wobec tego
składanie sumy do depozytu sądowego do czasu rozpoznania zarzutów
jest bezprzedmiotowe i przepis należy uchylić.
Zmiana treści art. 364 ust. 2 ma z kolei na celu usunięcie oczywistego błę-
du. W przepisie chodzi bowiem o to, że postanowienie sędziego-komisarza

27
bez klauzuli wykonalności jest podstawą egzekucji. Dotychczasowe sfor-
mułowanie wskazujące na to, że postanowienie takie miałoby być tytułem
wykonawczym, jest sprzeczne z definicją tytułu wykonawczego przyjętą
w prawie procesowym cywilnym (art. 776 k.p.c.).
Propozycja zmiany art. 369 zmierza do usunięcia oczywistego błędu pole-
gającego na pominięciu po słowie „przedsiębiorstwo” określenia „pań-
stwowe”, co zmienia sens pojęcia.

XII. Przepisy o zakończeniu postępowania upadłościowego
Proponowane brzmienie art. 372 ma podkreślić okoliczność, że od usta-
nowionej w tym przepisie zasady mogą zachodzić odstępstwa na podsta-
wie odrębnych regulacji. Na przykład po zakończeniu lub umorzeniu po-
stępowania upadłościowego w stosunku do osoby pozostającej w związku
małżeńskim małżonkowie ustanowili ustrój wspólności majątkowej.

XIII. Przepisy o postępowaniu w sprawach orzekania zakazu prowadzenia dzia-
łalności gospodarczej
Dodanie w art. 373 ust. 2 wzmianki, że sąd może odstąpić od orzekania
zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, jeżeli sąd upadłościowy
oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 12 i zezwolił na
wszczęcie postępowania naprawczego ma stworzyć zachętę dla dłużników
do wszczynania postępowań naprawczych.
Uzupełnienie art. 374 ust. 2 polega na rozszerzeniu zakresu podstaw
orzekania zakazu prowadzenia działalności gospodarczej w stosunku do
reprezentantów przedsiębiorcy będącego osobą prawną lub handlową
spółką osobową o przypadek, gdy następstwem celowego działania lub
rażącego niedbalstwa tych osób jest pogorszenie się sytuacji finansowej
dłużnika. Chodzi o objęcie zakazem osób, które stały się reprezentantami
przedsiębiorcy w sytuacji jego niewypłacalności, a ich działania pogorszy-
ły jeszcze jego kondycję finansową.
Zmiana art. 376 jest uzasadniona potrzebą rozszerzenia kręgu osób
uprawnionych do złożenia wniosku o pozbawienie dłużnika prawa prowa-

28
dzenia działalności gospodarczej. Za przyznaniem tych uprawnień tym-
czasowemu nadzorcy sądowemu i zarządcy przymusowemu przemawia
to, że oni pierwsi zapoznają się z majątkiem niewypłacalnego dłużnika
i przyczynami jego niewypłacalności. W przypadku oddalenia wniosku
o ogłoszenie niewypłacalności z braku majątku dłużnika wystarczającego
na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego, zarówno tymczasowy
nadzorca sądowy, jak zarządca przymusowy są najczęściej jedynymi, któ-
rzy posiadają dostateczną wiedzę do zgłoszenia wniosku o pozbawienie
dłużnika prawa prowadzenia działalności gospodarczej. Jednocześnie
chodzi także o podkreślenie, że legitymacja do wszczęcia postępowania
nie służy innym podmiotom lub organom niż wymienione w przepisie.
Zmiana art. 377 polega na wydłużeniu do trzech lat możliwości orzeczenia
zakazu prowadzenia działalności gospodarczej w przypadku niezłożenia
przez dłużnika wniosku o ogłoszenie upadłości.

XIV. Przepisy o międzynarodowym postępowaniu upadłościowym
Uchylenie art. 378 ust. 2 wynika z faktu, że zawarte w nim odesłanie jest
w istocie bezprzedmiotowe. Cechą postępowania upadłościowego prowa-
dzonego wobec instytucji kredytowych i zakładów ubezpieczeń mających
siedzibę w państwach członkowskich Unii Europejskiej lub państwach
członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA)
– stronach umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym jest bowiem
to, że na terytorium innego państwa członkowskiego nie może być prowa-
dzone w stosunku do tych podmiotów wtórne postępowaniu upadłościowe.
Co do Polski wynika to z art. 453. Wobec powyższego nie wchodzi w grę
nawet pomocnicze tylko stosowanie przepisów o międzynarodowym po-
stępowaniu upadłościowym, w których to przepisach zakłada się możli-
wość ogłoszenia w Polsce upadłości wtórnej w stosunku do dłużnika, któ-
rego postawiono w stan upadłości za granicą.
Dodany w art. 380 ust. 4 wyraża zasadę, że w razie ogłoszenia w Polsce
upadłości dłużnika, którego główny ośrodek działalności gospodarczej
znajduje się poza granicami kraju, postępowanie upadłościowe prowadzo-
ne w Polsce ma charakter terytorialny. Nie jest bowiem zasadne, aby

29