eGospodarka.pl › Prawo › Akty prawne › Projekty ustaw › Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw

projekt przewiduje konieczność implementacji do polskiego prawa dyrektywy Rady w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz dyrektywy w sprawie adekwatności kapitałowej firm inwestycyjnych i instytucji kredytowych; rozwiazań sprzyjających rozwojowi polskiego rynku kapitałowego (ułatwienie funkcjonowania mechanizmów krótkiej sprzedaży): poszerzenia katalogu instrumentów finansowych (np. o instrumenty o charakterze derywatów, o zróżnicowanych typach instrumentu bazowego)

projekt mający na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej

Kadencja sejmu: 6
Nr druku: 64
Data wpłynięcia: 2007-11-08
Uchwalenie: Projekt uchwalony
tytuł: o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw
data uchwalenia: 2008-09-04
adres publikacyjny: Dz.U. 2009 Nr 165, poz. 1316

64

Przechowywanie bądź
Przechowywanie lub rejestrowanie instrumentów

rejestrowanie
finansowych
15%
instrumentów

finansowych lub środków Prowadzenie rachunków pieniężnych
pieniężnych

Zarządzanie portfelem instrumentów finansowych

12%
Zarządzanie aktywami
Zarządzanie funduszami inwestycyjnymi

Inne formy zarządzania aktywami

2. Dom maklerski zobowiązany jest opracować i udokumentować szczegółowe zasady oraz
kryteria przyporządkowania poszczególnych prowadzonych przez siebie działalności do
odpowiednich linii biznesowych, w oparciu o następujące zasady:
1) wszystkie rodzaje działalności muszą być przyporządkowane do odpowiednich linii
biznesowych w sposób wyczerpujący oraz wewnętrznie spójny,
2) działalność, której nie można jednoznacznie przyporządkować do konkretnej linii
biznesowej, a która pełni funkcję pomocniczą w stosunku do działalności
przypisanej do linii biznesowej, należy przyporządkować do linii biznesowej, którą
wspomaga, z zastrzeżeniem pkt. 3.
3) jeżeli działalność pełniąca funkcję pomocniczą jest związana z więcej niż jedną
linią biznesową, dom maklerski dokonuje jej przyporządkowania do linii z którymi
jest związana, proporcjonalnie do zakresu pełnionych przez nią w stosunku do tych
linii funkcji pomocniczych,
4) działalność wraz z funkcjami pomocniczymi, której nie można przyporządkować do
konkretnej linii biznesowej, musi zostać przyporządkowana do linii biznesowej o
najwyższym w danym roku narzucie kapitałowym, obliczonym zgodnie z § 8 ust. 4,
5) dom maklerski może zastosować udokumentowane metody wewnętrznej wyceny, w
tym w szczególności koszty poniesione w ramach jednej linii biznesowej, lecz
zaliczone do innej linii biznesowej, można przenieść do linii biznesowej, której
dotyczą,
6) przyporządkowanie działań do linii biznesowych, dokonane na potrzeby
wyznaczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka operacyjnego musi być zgodne
z kategoriami używanymi przez dom maklerski w odniesieniu do ryzyka
kredytowego i rynkowego,
7) za politykę przyporządkowania działalności do odpowiednich linii biznesowych
odpowiedzialny jest zarząd domu maklerskiego, zaś kontrole nad nią sprawuje
rada nadzorcza domu maklerskiego,
8) proces przyporządkowania do linii biznesowych musi podlegać niezależnemu
przeglądowi.
3. Jeżeli rodzaje działalności ujęte w tabeli, o której mowa w ust. 1, nie obejmują wszystkich
prowadzonych przez dom maklerski działalności dom maklerski jest zobowiązany dokonać ich
przyporządkowania do linii biznesowych w oparciu o zasady, określone w ust. 2.

IV. Zaawansowana metoda pomiaru

194
§ 11. 1. Dom maklerski może stosować zaawansowaną metodę pomiaru w oparciu o własne
systemy pomiaru ryzyka operacyjnego pod warunkiem uzyskania zgody Komisji, o której
mowa w art. 105c ust. 1 pkt 1 ustawy, wydanej na wniosek domu maklerskiego, z
zastrzeżeniem ust. 2.
2. Komisja, analizując wniosek domu maklerskiego dotyczący stosowania zaawansowanej
metody pomiaru dokonuje oceny spełniania przez dom maklerski kryteriów, o których mowa w
§ 2, oraz ilościowych kryteriów kwalifikujących, określonych w § 12-17.

§ 12. 1. System pomiaru ryzyka operacyjnego w domu maklerskim stosującym lub
ubiegającym się o zgodę na stosowanie zaawansowanej metody pomiaru musi spełniać
następujące jakościowe kryteria kwalifikujące:
1) system pomiaru ryzyka operacyjnego domu maklerskiego stanowi integralną część
funkcjonującego w sposób ciągły procesu zarządzania ryzykiem domu maklerskiego,
2) w strukturze domu maklerskiego wydzielona jest niezależna komórka odpowiedzialna za
realizację zadań w zakresie zarządzania ryzykiem operacyjnym,
3) w domu maklerskim są regularnie sporządzane sprawozdania na temat ekspozycji na
ryzyko operacyjne oraz na temat strat poniesionych przez dom maklerski w wyniku
zdarzeń operacyjnych,
4) dom maklerski posiada procedury podejmowania odpowiednich działań korygujących lub
naprawczych, po uzyskaniu informacji zawartych w sprawozdaniach, o których mowa w
pkt 3,
5) procesy zarządzania ryzykiem operacyjnym w domu maklerskim oraz systemy pomiaru
tego ryzyka są poddawane regularnym przeglądom, przeprowadzanym nie rzadziej niż raz
w roku przez audytorów wewnętrznych lub zewnętrznych,
6) system zarządzania ryzykiem domu maklerskiego ujęty jest w kompletnej i wyczerpującej
dokumentacji, a dom maklerski posiada skuteczne sposoby zapewnienia zgodności
procesu zarządzania ryzykiem domu maklerskiego z tą dokumentacją oraz opracowane w
formie pisemnej procedury postępowania w przypadku wystąpienia braku takiej
zgodności.
2. Zatwierdzenie systemu pomiaru ryzyka operacyjnego przez Komisję obejmuje:
1) sprawdzenie czy procedury wewnętrznej weryfikacji systemu pomiaru ryzyka
operacyjnego w domu maklerskim funkcjonują w sposób zadowalający,
2) upewnienie się, że przepływ danych oraz procedury związane z systemem pomiaru ryzyka
są przejrzyste i ogólnie dostępne

§ 13. 1. System pomiaru ryzyka operacyjnego w domu maklerskim stosującym lub
ubiegającym się o zgodę na stosowanie zaawansowanej metody pomiaru musi spełniać, z
zastrzeżeniem ust. 2, następujące ilościowe kryteria kwalifikujące, dotyczące technik analizy
statystycznej stosowanych przez dom maklerski na potrzeby obliczania wymogu kapitałowego
z tytułu ryzyka operacyjnego:
1) dom maklerski oblicza wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka operacyjnego z uwzględnieniem
oczekiwanych i nieoczekiwanych strat, chyba że potrafi dowieść, iż oczekiwane straty są
już we właściwy sposób ujęte w jego wewnętrznych zasadach prowadzenia działalności,
2) przeprowadzany pomiar ryzyka operacyjnego obejmuje zdarzenia charakteryzujące się
niską częstotliwością występowania, lecz potencjalnie wysokimi stratami, na jakie
narażony jest dany dom maklerski z tytułu ryzyka operacyjnego, osiągając normę
pewności porównywalną z przedziałem ufności na poziomie 99.9% przez okres jednego
roku,
3) norma pewności, określona w pkt. 2, może być uznana za osiągniętą wyłącznie w
przypadku, gdy system pomiaru ryzyka operacyjnego danego domu maklerskiego w

195
należyty sposób spełnia, określone w § 14 - 17, warunki dotyczące wewnętrznych i
zewnętrznych danych, analizy scenariuszy, czynników otoczenia gospodarczego oraz
systemów kontroli wewnętrznej,
4) dom maklerski posiada sporządzoną w formie pisemnej metodologię ważenia stopnia
udziału warunków, o których mowa w pkt. 3, w ramach całościowego systemu pomiaru
ryzyka operacyjnego,
5) system pomiaru ryzyka domu maklerskiego obejmuje główne czynniki, które wpływają na
kształt rozkładu oszacowań strat poniesionych przez dom maklerski w wyniku zdarzeń
operacyjnych,
6) korelacja strat poniesionych przez dom maklerski w wyniku zdarzeń operacyjnych w
ramach poszczególnych oszacowań ryzyka operacyjnego może być uwzględniona jedynie
wówczas, gdy dom maklerski jest w stanie w sposób należyty uprawdopodobnić Komisji,
że stosowany system pomiaru korelacji jest rzetelny, wdrożony w sposób należyty oraz
uwzględnia niepewność wyniku towarzyszącą tego typu pomiarom, w szczególności
podczas występowania zdarzeń charakteryzujących się niską częstotliwością
występowania, lecz potencjalnie wysokimi stratami; dom maklerski musi weryfikować
swoje założenia odnośnie korelacji, stosując odpowiednie techniki ilościowe i jakościowe,
7) system pomiaru ryzyka domu maklerskiego jest wewnętrznie spójny i nie uwzględnia
wielokrotnie tych samych ocen jakościowych lub technik redukcji ryzyka, które zostały już
uwzględnione w innych obszarach rachunku adekwatności kapitałowej.
2. W rozumieniu ust. 1 przez rozkład oszacowań strat poniesionych przez dom maklerski
rozumie się przyjęty przez dom maklerski rozkład prawdopodobieństwa odwzorowujący
prawdopodobieństwo poniesienia przez dom maklerski straty z tytułu poszczególnych zdarzeń
operacyjnych. Dom maklerski musi być w stanie udowodnić Komisji poprawność założeń
przyjętych na potrzeby szacowania rozkładu strat.

§ 14. System pomiaru ryzyka operacyjnego w domu maklerskim stosującym lub ubiegającym
się o zgodę na stosowanie zaawansowanej metody pomiaru musi spełniać następujące
ilościowe kryteria kwalifikujące, dotyczące wewnętrznych danych stosowanych przez dom
maklerski na potrzeby obliczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka operacyjnego:
1) pomiar ryzyka operacyjnego przez dom maklerski jest oparty na obserwacji historycznej
obejmującej okres co najmniej pięciu lat, w przypadku domu maklerskiego stosującego
zaawansowana metodę pomiaru, oraz na obserwacji historycznej obejmującej okres co
najmniej trzech lat, w przypadku domu maklerskiego ubiegającego się o zgodę na
stosowanie takiej metody,
2) dom maklerski przyporządkowuje wewnętrzne dane historyczne dotyczące strat wynikłych
z ryzyka operacyjnego do linii biznesowych określonych w tabeli, o której mowa w § 10,
oraz do rodzajów zdarzeń, określonych w tabeli w części VI, w oparciu o obiektywne,
opracowane w formie pisemnej kryteria,
3) straty wynikłe z ryzyka operacyjnego, które są związane z ryzykiem kredytowym i które w
przeszłości ujęte były w wewnętrznych bazach danych dotyczących ryzyka kredytowego,
należy zapisać w bazach danych dotyczących ryzyka operacyjnego i traktować oddzielnie.
Takie straty nie podlegają obciążeniom kapitałowym z tytułu ryzyka operacyjnego, dopóki
traktuje się je jako straty wynikłe z ryzyka kredytowego do celów obliczania minimalnych
wymogów kapitałowych. Straty wynikłe z ryzyka operacyjnego, które są związane z
ryzykiem rynkowym, włącza się do zakresu wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka
operacyjnego,
4) wewnętrzne dane domu maklerskiego dotyczące strat wynikłych z ryzyka operacyjnego
zawierają informacje obejmujące wszystkie istotne prowadzone działalności oraz
ekspozycje pochodzące ze wszystkich podsystemów, oraz lokalizacji geograficznych. W

196
przypadku nieuwzględnienia określonych działalności dom maklerski jest w stanie
wykazać, że nieuwzględnione działalności lub ekspozycje, zarówno indywidualnie, jak i w
powiązaniu, nie mają istotnego wpływu na całokształt oszacowanego ryzyka,
5) dom maklerski określa progi minimalnych wysokości strat do celów gromadzenia
wewnętrznych danych o stratach wynikłych z ryzyka operacyjnego,
6) wewnętrzne dane gromadzone przez dom maklerski zawierają co najmniej informacje
dotyczące kwoty straty brutto wynikłej z konkretnego zdarzenia operacyjnego, daty tego
zdarzenia, kwoty odzyskanej z wynikłej straty brutto, a także informacje opisowe na temat
czynników lub przyczyn tego zdarzenia,
7) dom maklerski ustanawia specjalne kryteria przyporządkowania danych o stratach
wynikłych ze zdarzeń operacyjnych wywołanych w komórce scentralizowanej lub z
działalności wykraczających swoim zasięgiem poza jedną linie biznesową, a także na
skutek zdarzeń operacyjnych rozciągniętych w czasie, lecz powiązanych ze sobą,
8) dom maklerski posiada opracowane w formie pisemnej procedury dotyczące odnoszenia
danych historycznych do sytuacji obecnej, w tym możliwości zastosowania w tym zakresie
ocen subiektywnych, skalowania lub innych korekt, oraz określenia osoby lub jednostki
upoważnionej do podejmowania takich decyzji.

§ 15. 1. System pomiaru ryzyka operacyjnego w domu maklerskim stosującym lub
ubiegającym się o zgodę na stosowanie zaawansowanej metody pomiaru musi spełniać
następujące ilościowe kryteria kwalifikujące, dotyczące zewnętrznych danych stosowanych
przez dom maklerski na potrzeby obliczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka
operacyjnego:
1) w ramach systemu pomiaru ryzyka operacyjnego dom maklerski stosuje zewnętrzne dane,
w szczególności wówczas gdy istnieją uzasadnione podstawy, że dom maklerski może być
narażony na zdarzenie operacyjne charakteryzujące się niską częstotliwością
występowania, lecz potencjalnie wysokimi stratami,
2) dom maklerski systematycznie określa sytuacje wymagające zastosowania zewnętrznych
danych oraz posiada metodologię uwzględniania tych danych w systemie pomiaru ryzyka
operacyjnego,
3) warunki oraz procedury stosowania zewnętrznych danych są regularnie weryfikowane,
dokumentowane oraz poddawane okresowym, niezależnym przeglądom.

§ 16. System pomiaru ryzyka operacyjnego w domu maklerskim stosującym lub ubiegającym
się o zgodę na stosowanie zaawansowanej metody pomiaru musi spełniać następujące
ilościowe kryteria kwalifikujące, dotyczące analizy scenariuszy stosowanych przez dom
maklerski na potrzeby obliczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka operacyjnego:
1) dom maklerski stosuje analizę scenariuszy opartą na opiniach ekspertów w powiązaniu z
danymi zewnętrznymi w celu oceny swojego stopnia narażenia na zdarzenia operacyjne
charakteryzujące się niską częstotliwością występowania, lecz potencjalnie wysokimi
stratami,
2) oceny, o których mowa w pkt. 1, powinny być wraz z upływem czasu weryfikowane i
aktualizowane na podstawie porównań z faktycznie poniesionymi stratami, w celu
uwierzytelnienia ich wyników.

§ 17. System pomiaru ryzyka operacyjnego w domu maklerskim stosującym lub ubiegającym
się o zgodę na stosowanie zaawansowanej metody pomiaru musi spełniać następujące
ilościowe kryteria kwalifikujące, dotyczące czynników otoczenia gospodarczego
uwzględnianych przez dom maklerski na potrzeby obliczania wymogu kapitałowego z tytułu
ryzyka operacyjnego oraz stosowanych przez dom maklerski systemów kontroli wewnętrznej:

197
1) stosowana przez dom maklerski metodologia oceny ryzyka w całej organizacji obejmuje
kluczowe czynniki otoczenia gospodarczego oraz czynniki systemów kontroli wewnętrznej,
które mogą wpłynąć na zmianę profilu ryzyka operacyjnego,
2) wybór każdego z czynników otoczenia gospodarczego lub czynników systemów kontroli
wewnętrznej, ujętego w metodogii, o której mowa w pkt. 1, dokonywany jest w oparciu o
kryterium istotności tego czynnika w stosunku do szacowanego przez dom maklerski
poziomu ryzyka, z uwzględnieniem własnych doświadczeń domu maklerskiego oraz ocen
eksperckich danych obszarów działalności,
3) wrażliwość ocen ryzyka w domu maklerskim na zmiany czynników otoczenia
gospodarczego oraz czynników systemów kontroli wewnętrznej, oraz ich względna waga
w metodologii tych ocen oparte są na dobrze uzasadnionych przesłankach, a w
stosowanej metodologii ujęty jest również potencjalny wzrost ryzyka na skutek większej
złożoności działalności domu maklerskiego lub wzrostu jej skali,
4) metodologia, o której mowa w pkt 1, posiada odpowiednią dokumentację oraz jest
poddawana niezależnym przeglądom, dokonywanemu przez podmioty lub osoby inne niż
komórka, o której mowa w § 12 ust. 1 pkt 2, oraz przez Komisję.

§ 18. 1. W obliczaniu wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka operacyjnego dom maklerski
może uwzględniać wpływ posiadanych polis ubezpieczeniowych, z zastrzeżeniem warunków
określonych w ust. 2 oraz w § 19, oraz innych mechanizmów transferu ryzyka operacyjnego, o
ile potrafi wykazać Komisji, iż za pomocą tych mechanizmów osiągnął widoczny efekt
redukcji ryzyka operacyjnego.
2. Zobowiązany z tytułu polisy ubezpieczeniowej posiada zezwolenie na prowadzenie
działalności ubezpieczeniowej lub reasekuracyjnej oraz posiada ocenę minimalnej zdolności
do spłaty odszkodowań, wydaną przez uznaną zewnętrzną instytucję oceny kredytowej, której
Komisja przyznała co najmniej 3 stopień jakości kredytowej, zgodnie z zasadami określonymi,
zgodnie z przepisami załącznika nr 7, dla metody standardowej obliczania wymogu
kapitałowego domu maklerskiego z tytułu ryzyka kredytowego.

§ 19. 1. Polisa ubezpieczeniowa, w celu jej uwzględnienia przez dom maklerski na potrzeby
obliczaniu wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka operacyjnego, musi spełniać następujące
kryteria:
1) początkowy okres ważności polisy wynosi co najmniej jeden rok. W przypadku polis, dla
których okres ważności pozostaje krótszy niż jeden rok, dom maklerski dokonuje korekt
odzwierciedlających zmniejszający się okres ważności, aż do pełnej stuprocentowej
korekty w przypadku polis, których okres ważności wynosi 90 dni i krócej,
2) okres wypowiedzenia polisy wynosi co najmniej 90 dni,
3) polisa nie posiada, z zastrzeżeniem pkt. 4, klauzul wyłączających lub ograniczających jej
stosowanie, w szczególności takich które, w przypadku ogłoszenia niewypłacalności domu
maklerskiego, uniemożliwiałyby syndykowi lub likwidatorowi przeprowadzenie egzekucji z
tytułu szkód lub kosztów poniesionych przez dom maklerski, za wyjątkiem zdarzeń
mających miejsce po rozpoczęciu przejęcia masy upadłościowej przez syndyka lub
postępowania likwidacyjnego w stosunku do domu maklerskiego,
4) polisa może wyłączać lub ograniczać ochronę z tytułu grzywn i kar nałożonych przez
Komisję lub inny równoważny organ nadzoru oraz nałożonych przez właściwe organy z
tytułu odszkodowań wynikłych wskutek naruszenia przepisów karnych,
5) obliczenia wysokości redukowanego przez polisę ryzyka operacyjnego odzwierciedlają
zakres ubezpieczenia w sposób na tyle spójny i przejrzysty, by wykazać rzeczywiste
prawdopodobieństwo wystąpienia straty oraz jej wpływ na określanie wymogu z tytułu
ryzyka operacyjnego,

198