Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o odpadach

Warszawa, 29 lipca 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140-108(5)/08






Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej





Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec
komisyjnego projektu ustawy:
- o zmianie ustawy o odpadach (druk
nr 512).

Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra
Środowiska do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac
parlamentarnych.

(-) Donald Tusk



Stanowisko Rady Ministrów do propozycji nowelizacji ustawy o odpadach
(druk sejmowy nr 512)


I. Wprowadzenie

Zmiany przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. z 2007 r. Nr 39, poz.
251, z późn. zm.) zawarte w projekcie (druk nr 512) dotyczą artykułów, zgodnie z którymi:
- odpady medyczne i weterynaryjne o właściwościach zakaźnych powinny być
zagospodarowane na obszarze tego województwa, na którym zostały wytworzone, w instalacjach
spełniających wymagania najlepszej dostępnej techniki lub technologii, o której mowa w art. 143
ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska, lub w miejscach najbliżej położonych
miejsca ich wytworzenia (art. 9 ust. 5 w związku z ust. 3),
- odpady medyczne i weterynaryjne o właściwościach zakaźnych mogą być zagospodarowane
na obszarze województwa innego niż ww. wymienione, jeżeli odległość od miejsca wytwarzania
odpadów do instalacji przeznaczonej do odzysku lub unieszkodliwiania, spełniającej wymagania
najlepszej dostępnej techniki lub technologii, o której mowa w art. 143 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001
r. - Prawo ochrony środowiska, lub miejsca przeznaczonego do tego samego odzysku jest mniejsza
niż odległość do instalacji lub miejsca położonego na obszarze tego samego województwa (art. 9 ust.
5 w związku z ust. 4),
- zakazuje się unieszkodliwiania zakaźnych odpadów medycznych i zakaźnych odpadów
weterynaryjnych w inny sposób niż spalanie w spalarniach odpadów (art. 42 ust. 1a).
Propozycje zawarte w projekcie polegają na uchyleniu ww. przepisów oraz na uchyleniu
przepisów karnych sankcjonujących nieprzestrzeganie wymagań zawartych w tych przepisach.

Przedstawiony wyżej wprowadzony w 2005 r. stan prawny zmienił rolę technologii przetwarzania
zakaźnych odpadów medycznych innych niż termiczne przekształcanie. Obecnie mogą one stanowić
jedynie ogniwo pośrednie (przed przekazaniem odpadów do termicznego przekształcenia)
w gospodarowaniu odpadami medycznymi i weterynaryjnymi o właściwościach zakaźnych.
Należy również nadmienić, że zawarte w obowiązującym prawie wymagania dotyczące
zagospodarowania zakaźnych odpadów medycznych i weterynaryjnych (wprowadzone ustawą z dnia
29 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 175,
poz. 1458, z późn zm.)) nie są nowym rozwiązaniem, lecz powrotem do rozwiązań zawartych w
nieobowiązujących już przepisach rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 r.
w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i
unieszkodliwiania odpadów
niebezpiecznych (Dz.U. Nr 145, poz. 942 oraz z 2001 r. Nr 22, poz. 251), zgodnie z którym zakaźne
odpady medyczne musiały być poddawane unieszkodliwianiu wyłącznie metodami termicznymi.

II. Projekt (druk nr 512)

Przedłożony Radzie Ministrów do zaopiniowania projekt likwiduje opisane wyżej rozwiązania
mające na celu uporządkowanie gospodarki odpadami medycznymi i weterynaryjnymi o
właściwościach zakaźnych, proponując uchylenie art. 9 ust. 5, art. 42 ust. 1a, art. 69a oraz art. 77a.


W odniesieniu do propozycji uchylenia w ustawie o odpadach w art. 9 ust. 5 warto podkreślić,
że zgodnie z art. 9 ust. 2 tej ustawy oraz zgodnie z art. 5 ust. 2 dyrektywy 2006/12/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie odpadów, odpady, które nie mogą być
poddane odzyskowi lub unieszkodliwiane w miejscu ich powstawania, powinny być, uwzględniając
najlepszą dostępną technikę lub technologię, o której mowa w art. 143 ustawy z dnia 27 kwietnia
2001 r. - Prawo ochrony środowiska, przekazywane do najbliżej położonych miejsc, w których mogą
być poddane odzyskowi lub unieszkodliwione. Ww. zasada dotyczy wszystkich rodzajów odpadów,
bez względu na ich pochodzenie.
W
związku z powyższym cel jaki stawia sobie omawiany projekt, czyli „zapewnienie pełnej
swobody przepływu odpadów” nie zostanie osiągnięty, gdyż nie spowoduje wyeliminowania zasady
bliskości w odniesieniu do odpadów medycznych. Natomiast ewentualna propozycja całkowitej
rezygnacji z zasady bliskości spowodowałaby niezgodność z przepisami Unii Europejskiej.

Warto
również zwrócić uwagę, że proponowany kształt przepisów (uchylenie w ustawie
o odpadach w art. 42 ust. 1a) dopuściłby możliwość przekazywania zakaźnych odpadów medycznych
do procesów współspalania (np. do elektrociepłowni), co z merytorycznego punktu widzenia, ze
względu na charakter zakaźnych odpadów medycznych jest całkowicie nieuzasadnione.



W odniesieniu do podnoszonego w uzasadnieniu do projektu (druk nr 512) naruszania przez
obowiązujące w ustawie o odpadach przepisy zasady konkurencyjności należy ze szczególną
stanowczością podkreślić, że w określonych przypadkach zasada ta może być ograniczana. Taką
możliwość dają zarówno przepisy UE, jak i Konstytucja RP.

Ustanowione w Konstytucji RP wolności i swobody, m.in. swoboda prowadzenia działalności
gospodarczej, nie są wartościami absolutnymi i podlegają ograniczeniom ze względu na kryteria
określone w art. 31 ust. 3 ustawy zasadniczej. Jednym z tych kryteriów jest ochrona środowiska.

Analizując proponowane zmiany legislacyjne dotyczące gospodarowania zakaźnymi
odpadami medycznymi i weterynaryjnymi na obszarze województwa, na którym zostały wytworzone,
należy w szczególności mieć na względzie, że istnienie omawianego sektora gospodarki odpadami
ma na celu przede wszystkim zabezpieczenie zdrowia i życia ludzkiego oraz środowiska przed
ryzykiem związanym z rozprzestrzenianiem się chorób, a nie generowanie jak największych zysków
do budżetu państwa oraz stwarzanie nowych miejsc pracy.
W
związku z powyższym przedstawione w Ocenie Skutków Regulacji projektu (druk nr 512)
pozytywne rezultaty takie jak np. znaczący wzrost wpływów z podatków dochodowych firm
zajmujących się unieszkodliwianiem zakaźnych odpadów medycznych oraz wzrost liczby miejsc pracy
w tych firmach nie powinny być argumentem decydującym o zmianie przepisów dotyczących systemu
gospodarowania zakaźnymi odpadami medycznymi i weterynaryjnymi.

Dodatkowo
należy nadmienić, że Ministerstwo Środowiska zwróciło się do Ministerstwa
Gospodarki (pismo z dnia 30 listopada 2005 r., znak: PEpe 0210-100/185/05), z prośbą o analizę
przepisów ww. ustawy zmieniającej ustawę o odpadach w odniesieniu do przepisów ustawy z dnia 2
lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095).

W odpowiedzi, Ministerstwo Gospodarki (pismo z dnia 05.12.2005 r., znak: DPB-I-5303-103-
MS/05) zwróciło uwagę na fakt, iż mimo, że celem ustawy z dnia 2 lipca 2004 r.

o swobodzie działalności gospodarczej jest stworzenie przedsiębiorcom sprzyjających warunków do
wykonywania działalności gospodarczej oraz eliminowanie zbędnych utrudnień, to biorąc pod uwagę
aspekt konieczności ochrony środowiska, zawarty w przepisach wspólnotowych, tzw. zasada bliskości
powinna mieć większe znaczenie niż swoboda przedsiębiorczości. Tak więc ze względu na to, że w
przedmiotowej sprawie ocena nadrzędności aspektów środowiskowych przeważyła, w opinii
Ministerstwa Gospodarki, przyjęte rozwiązania należało uznać za prawidłowe.
Należy również dodać, że w kwestii zgodności powyższych przepisów z wymaganiami ustawy
z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. Nr 19, poz.177, z późn. zm.), Urząd
Zamówień Publicznych, do którego Ministerstwo Środowiska także zwróciło się w omawianej sprawie
(pismo z dnia 30 listopada 2005 r., znak: PEpe 0210-100/186/05), wyraził opinię, że kwestionowana
regulacja ustawy o odpadach nie jest sprzeczna z ustawą - Prawo zamówień publicznych (pismo UZP
z dnia 06.12.2005 r., znak: UZP/DP/O-BTA/35979/05).

Ponadto z wyjaśnień Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, do którego Ministerstwo
Środowiska również wystąpiło (pismo z dnia 18 kwietnia 2006 r., znak: PEpe 022-10/6/06/ak), wynika,
iż korzystnym byłoby zapewnienie jak najszerszego kręgu podmiotów świadczących usługi w zakresie
unieszkodliwiania ww. odpadów, niemniej jednak organ ten nie czuje się właściwym w kwestii oceny
sposobu wyłonienia takich podmiotów (pismo UOKiK z dnia 25.04.2006 r., znak: DOK-I-
073/13/06/RK).

Należy również zwrócić uwagę, że obecnie obowiązujące rozwiązania prawne w zakresie
gospodarki odpadami medycznymi i weterynaryjnymi są zgodne z prawem Unii Europejskiej, co
zostało potwierdzone stanowiskiem Sekretarza Komitetu Integracji Europejskiej z dnia 17 kwietnia
2008r. (znak: Min.MD/2173/08/DP/md). Natomiast polityka Unii Europejskiej w zakresie gospodarki
odpadami ma na celu ograniczenie ilości odpadów kierowanych na składowiska, ponieważ
składowanie odpadów jest uznawane za najgorszy sposób ich zagospodarowania, przy czym warto
zauważyć, że technologie przetwarzania odpadów medycznych inne niż termiczne przekształcanie,
mają na celu jedynie pozbawienie odpadów właściwości zakaźnych, a proponowane w projekcie
rozwiązania sugerowałyby możliwość przekazywania odpadów do składowania, po przetworzeniu ich
metodami innymi niż termiczne przekształcanie. Należy podkreślić, że na składowiskach odpadów
można składować tylko takie odpady, które spełniają wymagania rozporządzenia Ministra Gospodarki
z dnia 7 września 2005 r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania

2
na składowisku odpadów danego typu (Dz.U. Nr 186, poz. 1553, z późn. zm.) oraz rozporządzenia
Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie rodzajów odpadów, które mogą być
składowane w sposób nieselektywny (Dz.U. Nr 191, poz. 1595).


W
związku z powyższym, stanowisko Rządu do przedmiotowego projektu jest
negatywnie.

Jednocześnie trzeba zaznaczyć, że ze względu na wagę problematyki właściwego
zagospodarowania odpadów medycznych, oraz biorąc pod uwagę wyniki kontroli Najwyższej Izby
Kontroli dotyczącej postępowania z odpadami medycznymi (grudzień 2007 r.), a także Raport z
przeprowadzenia przez Inspekcję Ochrony Środowiska ogólnokrajowego cyklu kontrolnego oceny
spełniania wymogów ochrony środowiska przez spalarnie odpadów medycznych i weterynaryjnych
oraz oceny funkcjonowania autoklawów (styczeń 2008r.) zakres nowelizacji przepisów regulujących
gospodarowanie przedmiotowymi odpadami zostanie ponownie poddany wnikliwej analizie w ramach
prac nad przygotowywanym przez Ministra Środowiska projekcie ustawy o zmianie ustawy o
odpadach oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Projekt ten 5 czerwca 2008r. został skierowany do
uzgodnień międzyresortowych. Przewidywany termin rozpatrzenia tego projektu na posiedzeniu
Komitetu Europejskiego Rady Ministrów to 21-25 sierpnia 2008r., a na posiedzeniu Komitetu Rady
Ministrów - 28-31 sierpnia 2008r.


3