Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych

procesu licencyjnego Komisji Nadzoru Finansowego, co spowodowane jest głównie znacznie
wyższą skłonnością tej grupy inwestorów do ryzyka. Inwestorzy profesjonalni są
jednocześnie w stanie zapewnić, aby w dokumentach funduszu znalazły się zapisy
gwarantujące im odpowiednie uprawnienia, w tym kontrolę nad działalnością funduszu.
W takiej sytuacji, w procesie licencyjnym dotyczącym funduszy inwestycyjnych zamkniętych
emitujących niepubliczne certyfikaty, organ nadzoru, podejmując działania zmierzające do
ochrony interesu uczestnika, może działać wbrew jego woli, uniemożliwiając mu osiągnięcie
założonego pierwotnie celu biznesowego. W oparciu o powyższe można stwierdzić, iż
oczekiwania i potrzeby inwestorów profesjonalnych są zdecydowanie odmienne od obecnie
obowiązującego modelu nadzoru nad tego rodzaju funduszami, natomiast dalsze
utrzymywanie obecnego stanu będzie stanowić coraz poważniejszą przeszkodę w rozwoju
rynku tego typu funduszy. Podkreślenia wymaga również fakt, iż proponowany model
nadzoru z powodzeniem stosowany jest w państwach z wysoko rozwiniętym rynkiem
kapitałowym, w których utworzenie alternatywnego funduszu inwestycyjnego nie wymaga
zezwolenia organu nadzoru. Dla potwierdzenia tej zasady wskazać również można przyjęty
przez Parlament Europejski w dniu 11 listopada 2010 r. projekt dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
którego zakres regulacji, w tym wymóg uzyskania zezwolenia na prowadzenia działalności,
został ograniczony wyłącznie do zarządzających takimi funduszami.
W związku z powyższym projekt ustawy zakłada, iż utworzenie funduszu inwestycyjnego
zamkniętego emitującego wyłącznie certyfikaty inwestycyjne, które zgodnie ze statutem
funduszu nie będą oferowane w drodze oferty publicznej ani dopuszczone do obrotu na rynku
regulowanym, ani wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu, nie będzie wymagało
zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego. Organ ten nie będzie także zatwierdzał statutów
takich funduszy oraz zmian tych statutów, z wyłączeniem przypadku zmiany statutu w celu
określenia, że certyfikaty inwestycyjne funduszu będą oferowane w drodze oferty publicznej,
dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub wprowadzane do alternatywnego systemu
obrotu. Projekt ustawy zakłada natomiast, iż fundusze te będą podlegały zgłoszeniu do
Komisji, niezwłocznie po wpisaniu do rejestru funduszy inwestycyjnych. Przedstawione
rozwiązanie przyczyni się jednocześnie do znacznego skrócenia i uproszczenia procedury
tworzenia wzmiankowanych funduszy, co jest korzystne dla inwestorów, na potrzeby których
takie fundusze są tworzone.
Podwyższone ryzyko wiążące się z inwestycją w fundusze inwestycyjne zamknięte emitujące
wyłącznie certyfikaty inwestycyjne, które zgodnie ze statutem funduszu nie będą oferowane

2

w drodze oferty publicznej ani dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, ani
wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu, a co za tym idzie konieczność posiadania
przez inwestora wiedzy niezbędnej do podjęcia świadomej decyzji o inwestowaniu w tego
rodzaju fundusz, sprawia, iż w projekcie ustawy zawarto przepisy ograniczające dostępność
certyfikatów emitowanych przez takie fundusze dla osób fizycznych poprzez ustanowienie
minimalnego poziomu inwestycji. Osoby fizyczne będą mogły nabyć certyfikaty
inwestycyjne przedmiotowego funduszu, jeżeli dokonają jednorazowo zapisu na certyfikaty
o wartości nie mniejszej niż równowartość w złotych 40 000 euro. Zasady te zostały oparte na
zasadach analogicznych jak dotychczas stosowane w przypadku specjalistycznych funduszy
inwestycyjnych otwartych, które stosują politykę inwestycyjną funduszy inwestycyjnych
zamkniętych. Ponadto, identyczne rozwiązanie obowiązuje obecnie w ustawie o funduszach
inwestycyjnych dla będących osobami fizycznymi uczestników niestandaryzowanych
funduszy sekurytyzacyjnych.
Ze względu na potrzebę zapewnienia, aby odstąpienie od procedury wydawania zezwoleń dla
przedmiotowego rodzaju funduszy inwestycyjnych nie powodowało szczególnie szerokich
i nieuzasadnionych zmian w ustawie projekt przewiduje modyfikację siatki pojęciowej, jaką
posługuje się ustawa, zakładającą rezygnację z podziału funduszy inwestycyjnych
zamkniętych ze względu na charakter emitowanych przez nie certyfikatów inwestycyjnych.
Funkcjonowanie tych dwóch kategorii certyfikatów powodowałoby, iż wprowadzenie do
publicznego obrotu niepublicznych certyfikatów wymagałoby przeprowadzenia
skomplikowanej procedury przekształcenia ich w publiczne certyfikaty inwestycyjne. Po
wejściu w życie zmian proponowanych w niniejszym projekcie procedura taka stałaby się
jeszcze bardziej skomplikowana, z jednej strony – z uwagi na rezygnację z zezwolenia na
utworzenie funduszu inwestycyjnego zamkniętego skierowanego do klienta profesjonalnego,
o charakterze niepublicznym, a z drugiej – ze względu na konieczność zapewnienia
odpowiedniej ochrony inwestorom nabywającym już „upublicznione” certyfikaty.
Jednocześnie projekt przewiduje wprowadzenie pojęcia publicznych funduszy
inwestycyjnych zamkniętych w celu określenia funduszy inwestycyjnych zamkniętych,
których certyfikaty inwestycyjne zostały objęte lub nabyte w drodze oferty publicznej, są
dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub zostały wprowadzone do alternatywnego
systemu obrotu. Zmiana ta pozwoli na wyraźne odróżnienie funduszy inwestycyjnych
zamkniętych dedykowanych szerokiemu gronu inwestorów.
Na tle powyższych zasad tworzenia funduszy inwestycyjnych zamkniętych emitujących
wyłącznie certyfikaty inwestycyjne, które zgodnie ze statutem funduszu nie będą oferowane

3

w drodze oferty publicznej ani dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym ani
wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu, istotne jest wprowadzenie rozwiązań
pozwalających na zapewnienie odpowiedniej ochrony inwestorów w przypadku podjęcia
zamiaru publicznego oferowania, dopuszczenia do obrotu na rynku regulowanym lub
wprowadzenia do alternatywnego systemu obrotu tego typu certyfikatów. Zmiana ta bowiem
wiąże się z udostępnieniem certyfikatów inwestycyjnych szerokiemu kręgowi inwestorów,
często bez odpowiedniej wiedzy i doświadczenia. Mając to na uwadze, proponowane przepisy
wprowadzają w takich przypadkach konieczność uzyskania zezwolenia Komisji na stosowną
zmianę statutu funduszu inwestycyjnego, co będzie jednocześnie wiązało się
z zatwierdzeniem wyboru depozytariusza funduszu oraz zatwierdzeniem prospektu
emisyjnego lub memorandum informacyjnego, w myśl zasad przewidzianych w ustawie
z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów
finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U.
z 2009 r. Nr 185, poz. 1439 oraz z 2010 r. Nr 167, poz. 1129), zwana dalej „ustawą o ofercie
publicznej”. Procedura przewidziana w zakresie wydania takiego zezwolenia pozwoli na
dokładne zbadanie statutu funduszu inwestycyjnego, jego portfela inwestycyjnego oraz
umowy zawartej z depozytariuszem pod kątem należytego uwzględniania interesu
inwestorów, a w przypadku braku spełnienia tej przesłanki – na wydanie decyzji odmownej.
Tryb ten stanowić będzie zatem gwarancję, że jedynie fundusze poddane weryfikacji
i zaakceptowane przez Komisję Nadzoru Finansowego będą mogły zostać skierowane do
nieograniczonego kręgu adresatów.
W opinii projektodawcy, zmiana statutu w powyższym zakresie powinna być uzależniona od
wyrażenia zgody przez zgromadzenie inwestorów. Natomiast stosowna uchwała powinna być
podjęta odpowiednią większością głosów. Z tego też względu projekt ustawy przewiduje, aby
podobnie jak ma to miejsce w przypadku wyrażania zgody na emisję obligacji, za zmianą
opowiedzieli się uczestnicy reprezentujący łącznie co najmniej 2/3 ogólnej liczby
certyfikatów. Wprowadzenie certyfikatów inwestycyjnych do publicznego obrotu wymaga
także, aby certyfikaty wyemitowane przez ten fundusz były certyfikatami na okaziciela.
W związku z tym projekt przewiduje możliwość przekształcenia certyfikatów
inwestycyjnych imiennych w certyfikaty inwestycyjne na okaziciela. Przekształcenie takie
będzie mogło być dokonane w drodze właściwej zmiany statutu funduszu, a także,
w przypadku certyfikatów uprzywilejowanych, za zgodą uczestnika wyrażoną we właściwej
formie. Projekt przewiduje również, iż każda kolejna emisja certyfikatów przez fundusz,
który uzyskał status publicznego funduszu inwestycyjnego zamkniętego, powinna być

4

dokonywana wyłącznie w drodze oferty publicznej. Rozwiązanie to zapewni przejrzystość
i prawidłowe funkcjonowanie funduszu, którego certyfikaty będą dostępne publicznie.
Przedstawione powyżej zmiany w przepisach ustawy spowodują również konieczność zmian
w obowiązujących aktach wykonawczych do ustawy, w szczególności w rozporządzeniu
Ministra Finansów z dnia 1 września 2009 r. w sprawie okresowych sprawozdań oraz
bieżących informacji dotyczących działalności i sytuacji finansowej towarzystw funduszy
inwestycyjnych i funduszy inwestycyjnych dostarczanych przez te podmioty Komisji
Nadzoru Finansowego (Dz. U. Nr 156, poz. 1235). Nowe przepisy w sposób znaczący
zmienią katalog obowiązkowych raportów dotyczących funduszy inwestycyjnych
zamkniętych emitujących niepubliczne certyfikaty inwestycyjne. Nadzór nad takimi
funduszami będzie miał charakter ostrożnościowy, w związku z czym obowiązki
informacyjne będą głównie dotyczyć sytuacji finansowej funduszu. Jednocześnie konieczne
będzie ustalenie nowych obowiązków informacyjnych towarzystw funduszy inwestycyjnych
w zakresie kontroli wewnętrznej w stosunku do funduszy inwestycyjnych zamkniętych, które
emitują niepubliczne certyfikaty inwestycyjne. Proponowane zmiany będą skutkowały także
koniecznością uwzględnienia opłaty za nowe zezwolenie w rozporządzeniu Ministra
Finansów z dnia 16 marca 2010 r. w sprawie opłat wnoszonych na rzecz Komisji Nadzoru
Finansowego przez podmioty nadzorowane prowadzące działalność na rynku kapitałowym
(Dz. U. Nr 57, poz. 364).
Przewidziana projektem ustawy zmiana ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku
dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397, z późn. zm.) ma na celu
dostosowanie jej przepisów do zmian przewidzianych projektowaną ustawą w zakresie
rezygnacji z obowiązku uzyskania zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego na utworzenie
funduszu inwestycyjnego zamkniętego emitującego wyłącznie certyfikaty inwestycyjne, które
zgodnie ze statutem funduszu nie będą oferowane w drodze oferty publicznej ani
dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, ani wprowadzone do alternatywnego systemu
obrotu. Zagadnienie to zostało szerzej opisane w części szczegółowej uzasadnienia w punkcie
dotyczącym art. 2 projektowanej ustawy.
Pozostałe zmiany przewidziane projektem są konsekwencją zaproponowanych zmian
w
modelu nadzoru zakładających rezygnację z podziału funduszy inwestycyjnych
zamkniętych ze względu na charakter emitowanych przez nie certyfikatów inwestycyjnych,
a także wynikają z dotychczasowych doświadczeń w stosowaniu przepisów ustawy i zostały
opisane w części szczegółowej uzasadnienia.
Stosownie do art. 50 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U.

5

Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.), projektodawca zauważa, iż w wyniku zaproponowanych
w projekcie rozwiązań nie dojdzie do zmiany poziomu wydatków jednostek sektora finansów
publicznych w stosunku do wielkości wynikających z obowiązujących przepisów, w związku
z czym nie ma konieczności zamieszczania w projekcie maksymalnego limitu tych wydatków.
W tym kontekście należy bowiem wskazać, że odstąpienie od obowiązku uzyskania
zezwolenia na utworzenie funduszy inwestycyjnych zamkniętych emitujących niepubliczne
certyfikaty inwestycyjne, a także od obowiązku uzyskania zgody na zmianę statutu takiego
funduszu wpłynie na zmniejszenie dochodów jednostki sektora finansów publicznych
(Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego) z tytułu opłat ponoszonych przez towarzystwa
funduszy inwestycyjnych na podstawie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 16 marca
2010 r. w sprawie opłat wnoszonych na rzecz Komisji Nadzoru Finansowego przez podmioty
nadzorowane prowadzące działalność na rynku kapitałowym (Dz. U. Nr 57, poz. 364).
Jednocześnie w wyniku braku rozpatrywania przedmiotowych wniosków powinno nastąpić
zmniejszenie wydatków Urzędu towarzyszących takiemu postępowaniu, w wysokości
równoważącej zmniejszenie dochodów. Ponadto, część z utraconych dochodów będzie mogła
zostać zrekompensowana, z uwagi na fakt, iż projektowane przepisy ustawy przewidują nowy
obowiązek uzyskania zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego na zmianę statutu funduszu,
którego certyfikaty inwestycyjne mają być przedmiotem oferty publicznej, mają zostać
dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub wprowadzone do alternatywnego systemu
obrotu, który będzie wiązał się z koniecznością wniesienia stosownej opłaty przez ubiegający
się podmiot. Niemniej jednak, z uwagi na brak możliwości określenia, ile z nowo tworzonych
funduszy inwestycyjnych zamkniętych będzie występować do Komisji Nadzoru Finansowego
z wnioskiem o zmianę statutu funduszu, którego certyfikaty inwestycyjne mają być
przedmiotem oferty publicznej, mają zostać dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym
lub wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu, a także ze względu na brak
ostatecznych rozstrzygnięć odnośnie do wysokości opłaty za takie zezwolenie, niemożliwe
jest oszacowanie kwoty zwiększenia wpływów do budżetu państwa z przedmiotowego tytułu.
Mając na uwadze postanowienia art. 127 ust. 4 oraz art. 282 ust. 5 Traktatu
o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz art. 2 ust. 1 tiret szóste decyzji Rady 98/415/WE
z
dnia 29 czerwca 1998 r. w
sprawie konsultacji Europejskiego Banku Centralnego
udzielanych władzom krajowym w sprawie projektów przepisów prawnych, projekt ustawy
został zaopiniowany przez Europejski Bank Centralny. W swojej opinii EBC zauważył jedynie,
że chociaż projekt ustawy odnosi się do funduszy, do których nie mają zastosowania
zharmonizowane zasady prawa Unii Europejskiej, organ projektujący może rozważyć

6