Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Konwencji Rady Europy o ochronie dziedzictwa architektonicznego Europy, sporządzonej w Grenadzie dnia 3 października 1985 r.

KONWENCJA
O OCHRONIE
DZIEDZICTWA ARCHITEKTONICZNEGO
EUROPY
Grenada, 3.X.1985




1
Państwa członkowskie Rady Europy, sygnatariusze niniejszej Konwencji,

Zważywszy, że celem Rady Europy jest osiągnięcie większej jedności jej członków między innymi w celu
ochrony oraz realizacji ideałów i zasad, które stanowią ich wspólne dziedzictwo;

Uznając, że dziedzictwo architektoniczne stanowi niczym niezastąpione odzwierciedlenie bogactwa i
zróżnicowania dziedzictwa kulturowego Europy, jest bezcennym świadectwem naszej przeszłości i stanowi wspólne
dziedzictwo wszystkich Europejczyków;

Mając na względzie postanowienia Europejskiej Konwencji Kulturalnej, podpisanej w Paryżu w dniu 19
grudnia 1954 roku, a w szczególności jej Artykułu 1;

Mając na względzie Europejską Kartę Dziedzictwa Architektonicznego, przyjętą przez Komitet Ministrów
Rady Europy w dniu 26 września 1975 roku oraz Rezolucję nr (76) 28, dotyczącą przystosowania prawa do wymogów
zintegrowanej ochrony dziedzictwa architektury, przyjętą w dniu 14 kwietnia 1976 roku;

Mając na względzie Zalecenie Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy nr 880 (1979) w sprawie ochrony
europejskiego dziedzictwa architektonicznego;

Mając na względzie Zalecenie Komitetu Ministrów dla państw członkowskich nr R (80) 16, w sprawie
specjalistycznego szkolenia architektów, urbanistów, inżynierów budowlanych oraz architektów krajobrazu, a także
Zalecenie Komitetów Ministrów nr R (81) 13, z dnia 1 lipca 1981 roku, w sprawie działań na rzecz wspomagania
pewnych zanikających rzemiosł w kontekście działalności artystycznej;

Odwołując się do znaczenia, jakie odgrywa zachowanie dla przyszłych pokoleń świadectw rozwoju kultury oraz
poprawa środowiska miejskiego i wiejskiego, a przez to wspieranie gospodarczego, społecznego i kulturalnego rozwoju
państw i regionów;

Uznając doniosłość osiągnięcia porozumienia w zakresie podstawowych założeń wspólnej polityki
gwarantującej zachowanie i wzbogacenie dziedzictwa architektonicznego,

Uzgodniły, co następuje:


DEFINICJA DZIEDZICTWA ARCHITEKTONICZNEGO

Artykuł 1


Dla celów niniejszej Konwencji, wyrażenie „dziedzictwo architektoniczne” rozumiane jest jako dobra trwałe
obejmujące:

1. zabytki: wszelkie budowle i obiekty wyróżniające się szczególną wartością historyczną, archeologiczną, artystyczną,
naukową, społeczną lub techniczną, włącznie z ich częściami składowymi i wyposażeniem;

2. zespoły budynków: jednolite zespoły zabudowy miejskiej lub wiejskiej wyróżniające się szczególną wartością
historyczną, archeologiczną, artystyczną, naukową, społeczną lub techniczną, na tyle zwarte, aby tworzyły określoną
jednostkę urbanistyczną;

3. tereny: dzieła stworzone wspólnie przez człowieka i naturę, stanowiące obszary częściowo zabudowane, dostatecznie
wyodrębnione i jednolite, aby tworzyły jednostkę urbanistyczną, mającą szczególną wartość historyczną,
archeologiczną, artystyczną, naukową, społeczną lub techniczną.



IDENTYFIKACJA DÓBR PODLEGAJ CYCH OCHRONIE

Artykuł 2

Celem dokładnego zidentyfikowania zabytków, zespołów budynków i terenów podlegających ochronie każda
ze Stron zobowiązuje się do prowadzenia inwentaryzacji, a w przypadku zagrożenia dóbr, o których mowa, do
niezwłocznego przygotowania właściwej dokumentacji.



2
SYSTEM OCHRONY PRAWNEJ

Artykuł 3

Każda ze Stron zobowiązuje się do:

1. wprowadzenia systemu ochrony prawnej dziedzictwa architektonicznego;

2. zadbania, w ramach tego systemu i w sposób właściwy dla danego Państwa lub regionu, o ochronę zabytków,
zespołów budynków i terenów.


Artykuł 4

Każda ze Stron zobowiązuje się do:

1. wprowadzenia właściwego nadzoru i zasad wydawania decyzji zgodnie z wymogami ochrony prawnej dóbr, o
których mowa;

2. zapobiegania niszczeniu, rujnowaniu lub burzeniu dóbr podlegających ochronie. W tym celu każda ze Stron
wprowadzi, jeśli jeszcze nie istnieją, przepisy, które:

a) zobowiązują do przedstawienia właściwemu organowi każdego projektu dotyczącego rozebrania lub
przebudowy obiektów zabytkowych już podlegających ochronie, albo w stosunku do których podjęto działania
mające na celu objęcie ich ochroną, a także wszelkich projektów mających wpływ na ich otoczenie;

b) zobowiązują do przedstawienia właściwemu organowi wszelkich projektów dotyczących zespołu budynków
lub jego części, albo terenu, które przewidują:
- rozebranie budynków,
- budowę nowych obiektów,
- istotną przebudowę, która narusza charakter zespołu budynków lub terenu;

c) zezwalają organom publicznym na nałożenie na właściciela dobra chronionego obowiązku przeprowadzenia
prac renowacyjnych, albo na ich wykonanie we własnym zakresie w przypadku niewykonania ich przez
właściciela;

d) zezwalają na obowiązkowy wykup dobra chronionego.


Artykuł 5

Każda ze Stron zobowiązuje się do wydania zakazu usuwania całości lub części każdego obiektu zabytkowego
będącego pod ochroną, chyba że ich stan techniczny wymusza taką konieczność. W takim wypadku właściwy organ
podejmuje odpowiednie środki ostrożności związane z demontażem zabytku, jego przeniesieniem i odbudową we
właściwej lokalizacji.


RODKI POMOCNICZE

Artykuł 6

Każda ze Stron zobowiązuje się do:

1. zapewnienia przez organy publiczne pomocy finansowej na utrzymanie i restaurację dziedzictwa architektonicznego
znajdującego się na jej terytorium, zgodnie z ich właściwością ogólnokrajową, regionalną lub lokalną i w ramach
dostępnego budżetu;

2 uruchomienia, w razie konieczności, mechanizmów fiskalnych, mogących przyczynić się do ochrony tego
dziedzictwa;

3. popierania inicjatyw prywatnych związanych z zachowaniem i restauracją dziedzictwa architektonicznego.



3
Artykuł 7

Każda ze Stron zobowiązuje się do podjęcia działań na rzecz poprawy ogólnego stanu środowiska w otoczeniu
zabytków, zespołów budynków i terenów zabytkowych.


Artykuł 8

W celu zmniejszenia ryzyka pogorszenia stanu dziedzictwa architektonicznego każda ze Stron zobowiązuje się
do:



1. wspierania badań naukowych, których celem jest określenie i analiza szkodliwych skutków zanieczyszczenia
środowiska oraz określenia środków i sposobów ich ograniczenia lub likwidacji;

2. uwzględniania specyficznych problemów ochrony dziedzictwa architektonicznego w ramach polityki ochrony
środowiska.


SANKCJE

Artykuł 9

Każda ze Stron zobowiązuje się, w ramach swoich kompetencji, do zagwarantowania odpowiedniej i
stosownej reakcji właściwych organów w przypadku naruszenia przepisów prawa o ochronie dziedzictwa
architektonicznego. Reakcja ta może, w uzasadnionych okolicznościach, polegać na nałożeniu na sprawcę wykroczenia
obowiązku rozebrania nowo wzniesionego budynku, który nie spełnia określonych warunków, albo przywróceniu dobra
chronionego do stanu poprzedniego.



POLITYKA W ZAKRESIE KONSERWACJI ZABYTKÓW

Artykuł 10

Każda ze Stron zobowiązuje się do przyjęcia zintegrowanej polityki konserwacji zabytków, która:

1. traktuje ochronę dziedzictwa architektonicznego jako istotny cel planowania przestrzennego miast i kraju oraz
zapewni, żeby ten wymóg był brany pod uwagę zarówno na etapie opracowywania planów zagospodarowania
przestrzennego, jak i przy wydawaniu decyzji zezwalających na podejmowanie prac;

2. wspiera programy restaurowania i zachowania dziedzictwa architektonicznego;

3. uwzględnia konserwację, promocję i wzbogacanie dziedzictwa architektonicznego jako podstawowy element polityki
kulturalnej i przestrzennej oraz planowania;

4. ułatwia, tam gdzie to możliwe, w procesie planowania przestrzennego miast i wsi, zachowanie i wykorzystanie
niektórych budynków, których faktyczne znaczenie nie uzasadnia ochrony w rozumieniu art. 3 ust.1 niniejszej
Konwencji, ale które są interesujące z punktu widzenia ich lokalizacji w środowisku miejskim lub wiejskim, albo z
punktu widzenia jakości życia;

5. sprzyja kultywowaniu umiejętności oraz stosowaniu tradycyjnych materiałów, uznając że jest to niezwykle istotne
dla przyszłości dziedzictwa architektonicznego.


Artykuł 11

Każda ze Stron, szanując architektoniczny i historyczny charakter dziedzictwa, zobowiązuje się do popierania:

- wykorzystywania dóbr chronionych dla potrzeb współczesności;
- adaptacji, jeśli to możliwe, starych budynków do nowych celów.
4
Artykuł 12

Uznając znaczenie, jakie odgrywa publiczne udostępnianie dóbr chronionych, każda ze Stron zobowiązuje się
do podejmowania odpowiednich działań w celu zapewnienia, by skutki tej dostępności nie wpływały negatywnie na
charakter architektoniczny i historyczny tych dóbr lub ich otoczenia.


Artykuł 13

W celu ułatwienia realizacji takiej polityki każda ze Stron zobowiązuje się popierać, w ramach własnych
struktur politycznych i administracyjnych, skuteczną współpracę na wszystkich szczeblach między służbami
odpowiedzialnymi za konserwację, kulturę, ochronę środowiska i planowanie.



WSPÓŁUDZIAŁ ORAZ STOWARZYSZENIA

Artykuł 14

W celu zwiększenia wpływu organów publicznych na identyfikację, ochronę, restaurację, zachowanie,
administrowanie i promocję dziedzictwa architektonicznego każda ze Stron zobowiązuje się do:

1. stworzenia na różnych etapach podejmowania decyzji właściwych mechanizmów wymiany informacji, konsultacji i
współpracy między Państwem, organami władzy regionalnej i lokalnej, instytucjami kulturalnymi, stowarzyszeniami i
społeczeństwem;

2. popierania rozwoju mecenatu i stowarzyszeń nienastawionych na zysk, działających w tej dziedzinie.



INFORMACJA I SZKOLENIE

Artykuł 15

Każda ze Stron zobowiązuje się do:

1. rozwijania społecznej świadomości znaczenia ochrony dziedzictwa architektonicznego, zarówno jako elementu
tożsamości kulturowej, jak i źródła inspiracji i twórczości obecnych i przyszłych pokoleń;

2. popierania w tym celu, zwłaszcza poprzez wykorzystanie współczesnej techniki przekazu i promocji, polityki
upowszechniania informacji i pogłębiania świadomości społecznej, mających w szczególności na celu:

a) pobudzanie lub poszerzanie zainteresowania społeczeństwa, począwszy od wieku szkolnego, ochroną
dziedzictwa, jakością tworzonego środowiska i architektury;

b) wskazywanie na jedność dziedzictwa kulturalnego i istniejących powiązań między architekturą, sztuką,
tradycjami i stylem życia w skali europejskiej, krajowej i regionalnej.


Artykuł 16

Każda ze Stron zobowiązuje się do popierania szkolenia w zakresie różnych zawodów i rzemiosł związanych z
ochroną dziedzictwa architektonicznego.



EUROPEJSKA KOORDYNACJA POLITYKI KONSERWACJI ZABYTKÓW

Artykuł 17

Strony zobowiązują się do wymiany informacji na temat polityki konserwacji zabytków w zakresie:


5