Rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych

ródło: Obliczenia DAS KPRM na podstawie modelu FUS09 zbudowanego w ZUS. Wykres nie
uwzględnia kosztów dziedziczenia.

W horyzoncie prognozy (do 2060 r.) wzrost wpływów składkowych jest wyższy niż wzrost
wydatków funduszu emerytalnego. Jest to spowodowane tym, że dodatkowe wydatki
z funduszu emerytalnego będą ujawniały się stopniowo, wraz z przechodzeniem kolejnych
roczników na emeryturę, zaś dodatkowe przychody składkowe będą się pojawiać już od
2011 r. W długim okresie, przy założeniu stabilnego udziału funduszu płac w PKB,
dodatkowe wydatki emerytalne będą rosły w takim samym tempie jak składki, co oznacza, że
saldo funduszu emerytalnego wskutek wprowadzenia zmian nie powinno ulec zmianie.

28 
 

ródło: Obliczenia DAS KPRM na podstawie modelu FUS09 zbudowanego w ZUS. Wykres nie
uwzględnia kosztów dziedziczenia.

Wprowadzenie możliwości dziedziczenia środków gromadzonych na subkoncie emerytalnym
w ZUS w ramach II filara, polegającej na zapisie zewidencjonowanych środków na subkoncie
beneficjentów, spowoduje dodatkowo wzrost wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
na emerytury zgodnie z wartościami przedstawionymi poniżej. Z uwagi na stopniowy wzrost
wartości środków zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS koszt ten będzie miał charakter
narastający w kolejnych latach.

ródło: Szacunki ZUS (zaokrąglone do dziesiętnych części mld zł).
29 
 
Utworzenie subkonta w ZUS w ramach II filara prowadzić będzie do powstania dodatkowych
kosztów dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynikających z konieczności modyfikacji
Kompleksowego Systemu Informatycznego ZUS związanej z ewidencjonowaniem składek
trafiających na subkonto, obsługą procedur waloryzacyjnych czy też modyfikacją procedur
przyznawania emerytur. Koszt ten Zakład Ubezpieczeń Społecznych szacuje na 20 mln zł
w 2011 r. oraz analogiczną kwotę w 2012 r. Równocześnie zgodnie z informacją ZUS na tym
etapie nie jest możliwe oszacowanie wysokości wydatków w zakresie eksploatacji
i utrzymania systemu KSI. Koszty osobowe związane z obsługą subkont w ZUS w ramach II
filara wyniosą ok. 45 mln zł rocznie.
Prowizja, jaką ZUS otrzymuje z tytułu ponoszonych kosztów poboru i dochodzenia składek
na OFE, naliczana jest od kwoty składek odprowadzanych do OFE. Konsekwencją
zmniejszenia kwoty składek odprowadzanych do OFE będzie uszczuplenie przychodów
ZUS, przy zwiększonych zadaniach związanych z obsługą subkonta, prowadzonego w ZUS
dla składek na II filar. Zakłada się, że wydatki ponoszone na utworzenie i obsługę subkonta
będą pokrywane z odpisu z FUS (ustalanego corocznie w ustawie budżetowej).
Według szacunków w 2011 r. prowizja wyniosłaby 186,04 mln zł i taka kwota została ujęta
w planie finansowym ZUS. W roku 2011 szacowane uszczuplenie przychodów w związku ze
zmniejszeniem kwoty składek odprowadzanej do OFE wyniesie ok. 73 mln zł, przy założeniu,
że projektowana ustawa wejdzie w życie od 1 maja 2011 r. Ponieważ ustawa budżetowa na
rok 2011 została już uchwalona, brak jest w bieżącym roku możliwości odpowiedniego
zwiększenia odpisu. W celu sfinansowania wdrożenia proponowanych zmian, w tym
zwłaszcza modyfikacji systemu informatycznego, ZUS dokona odpowiednich przesunięć
w planie finansowym na 2011 r.
Zgodnie z przepisem projektowanego art. 40g ust. 4 decyzje w sprawie świadczenia
kapitałowego wydaje i świadczenie to wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a od
decyzji w sprawie świadczenia przysługuje odwołanie do sądu powszechnego, zatem zmiany
wprowadzane projektowaną regulacją mogą również dotyczyć sądów powszechnych. Na
chwilę obecną nie można jednak oszacować rozmiaru następstw projektowanych zmian,
a zwłaszcza stopnia ewentualnego zwiększenia wpływu spraw z zakresu ubezpieczeń
społecznych.



30 
 
4. Wpływ na sektor gospodarstw domowych

Z punktu widzenia ubezpieczonych proponowane zmiany nie obniżą wysokości przeciętnej
emerytury z uwagi na:
• utrzymanie lub nawet podwyższenie w całym II filarze wkładu papierów udziałowych,
• zastąpienie obligacji kontem emerytalnym indeksowanym wzrostem PKB (który
w krótkim okresie może być wyższy, a w długim zbliżony do oprocentowania
obligacji),
• utworzenie mechanizmu zachęt do dodatkowych oszczędności emerytalnych.

Utrzymanie lub podwyższenie udziału papierów udziałowych (np. akcji notowanych na
GPW) możliwe będzie dzięki podwyższeniu limitów inwestycyjnych.
Równocześnie ubezpieczeni otrzymaliby prawo do zmniejszenia podstawy opodatkowania
o dodatkowe składki emerytalne w wysokości od 4 % podstawy wymiaru.
Skutki proponowanych zmian dla wysokości przyszłych świadczeń pokazują poniższe tabele:
31 
 
 
 
Wpływ proponowanych zmian na oczekiwaną wysokość emerytur kobiet
Stopy zastąpienia
Wysokość świadczenia (realna ceny stałe 2010 r.)
Przed zmianą
Po zmianie
Z dodatkowym
Przed
Po zmianie
Z dodatkowym
Rok
dobrowolnym
zmianą
dobrowolnym
urodzenia
ubezpieczeniem
ubezpieczeniem
brutto nettobrutto netto brutto
netto
brutto
netto
brutto
netto
brutto
netto
1951 53.3% 62.0% 53.3% 62.0% 53.3%
62.0%
1 751
1 460
1 751
1 461
1 751
1 461
1952 53.5% 62.2% 53.5% 62.2% 53.7%
62.4%
1 821
1 518
1 822
1 519
1 828
1 525
1953 53.3% 62.0% 53.3% 62.0% 53.7%
62.4%
1 885
1 572
1 886
1 573
1 899
1 583
1954 52.8% 61.5% 52.9% 61.5% 53.4%
62.1%
1 927
1 607
1 928
1 609
1 949
1 625
1955 51.7% 60.2% 51.8% 60.3% 52.5%
61.1%
1 943
1 622
1 945
1 624
1 973
1 647
1956 50.6% 58.9% 50.7% 59.0% 51.6%
60.1%
1 955
1 633
1 958
1 636
1 994
1 664
1957 49.4% 57.6% 49.5% 57.7% 50.6%
59.0%
1 960
1 639
1 965
1 643
2 009
1 678
1958 48.2% 56.3% 48.3% 56.4% 49.6%
57.9%
1 965
1 644
1 970
1 649
2 023
1 691
1959 47.1% 55.0% 47.2% 55.2% 48.7%
56.8%
1 969
1 649
1 976
1 655
2 038
1 704
1960 45.9% 53.7% 46.1% 53.9% 47.8%
55.8%
1 973
1 653
1 981
1 660
2 053
1 718
1961 44.8% 52.5% 45.1% 52.7% 46.9%
54.8%
1 976
1 658
1 986
1 667
2 068
1 732
1962 43.7% 51.2% 44.0% 51.5% 46.0%
53.8%
1 979
1 662
1 991
1 672
2 083
1 746
1963 42.7% 50.0% 43.0% 50.4% 45.2%
52.9%
1 985
1 668
2 000
1 681
2 102
1 763
1964 41.6% 48.8% 42.0% 49.3% 44.4%
51.9%
1 992
1 675
2 009
1 690
2 123
1 782
1965 40.5% 47.6% 41.0% 48.1% 43.5%
51.0%
1 999
1 684
2 019
1 700
2 145
1 802
1966 39.5% 46.4% 39.9% 47.0% 42.7%
50.0%
2 007
1 692
2 030
1 711
2 169
1 823
1967 38.5% 45.3% 39.0% 45.9% 41.9%
49.1%
2 017
1 703
2 043
1 725
2 196
1 847
1968 37.4% 44.1% 38.0% 44.7% 41.1%
48.2%
2 029
1 715
2 058
1 738
2 226
1 873
1969 36.4% 43.0% 37.0% 43.7% 40.3%
47.3%
2 039
1 726
2 073
1 753
2 255
1 900
1970 35.4% 41.8% 36.0% 42.6% 39.5%
46.4%
2 047
1 735
2 085
1 765
2 284
1 926
1971 34.3% 40.6% 35.0% 41.4% 38.6%
45.5%
2 051
1 741
2 093
1 775
2 309
1 950
1972 33.1% 39.3% 33.9% 40.1% 37.7%
44.4%
2 040
1 735
2 087
1 772
2 322
1 962
1973 31.1% 37.0% 31.9% 37.9% 35.9%
42.4%
1 973
1 683
2 025
1 725
2 279
1 930
1974 30.6% 36.4% 31.4% 37.4% 35.6%
42.1%
2 001
1 708
2 055
1 752
2 330
1 974
1975 30.1% 35.9% 30.9% 36.8% 35.3%
41.7%
2 030
1 734
2 085
1 779
2 381
2 018
1976 29.6% 35.3% 30.4% 36.2% 35.0%
41.4%
2 060
1 762
2 117
1 807
2 435
2 065
1977 29.1% 34.8% 29.9% 35.6% 34.7%
41.0%
2 090
1 789
2 147
1 835
2 489
2 111
1978 28.6% 34.2% 29.4% 35.1% 34.3%
40.6%
2 123
1 819
2 180
1 865
2 547
2 162
1979 28.1% 33.7% 28.9% 34.5% 34.0%
40.3%
2 158
1 851
2 215
1 897
2 608
2 214
1980 27.7% 33.2% 28.4% 34.0% 33.7%
39.9%
2 196
1 886
2 254
1 932
2 674
2 271
1981 27.3% 32.7% 28.0% 33.5% 33.4%
39.6%
2 239
1 924
2 297
1 970
2 745
2 332
1982 26.9% 32.2% 27.5% 33.0% 33.2%
39.3%
2 286
1 967
2 344
2 013
2 822
2 399
1983 26.5% 31.8% 27.1% 32.5% 32.9%
39.0%
2 337
2 011
2 393
2 056
2 903
2 469
1984 26.0% 31.3% 26.6% 31.9% 32.5%
38.6%
2 383
2 054
2 436
2 096
2 979
2 535
1985 25.6% 30.8% 26.1% 31.4% 32.2%
38.2%
2 431
2 098
2 481
2 137
3 058
2 604
1986 25.2% 30.4% 25.7% 30.9% 31.9%
37.9%
2 485
2 145
2 535
2 186
3 148
2 681
1987 24.8% 29.9% 25.4% 30.5% 31.5%
37.5%
2 541
2 196
2 594
2 238
3 223
2 747
1988 24.5% 29.5% 25.0% 30.1% 31.1%
37.0%
2 599
2 248
2 654
2 293
3 301
2 815
1989 24.1% 29.2% 24.7% 29.7% 30.7%
36.5%
2 660
2 303
2 717
2 350
3 381
2 886
1990 23.8% 28.8% 24.3% 29.3% 30.3%
36.1%
2 723
2 360
2 782
2 407
3 463
2 958
ródło: Szacunki DAS KPRM.
Założenia: wiek emerytalny kobiet 60 lat, 35 lat aktywności zawodowej, wejście do systemu ubezpieczeń w wieku 25 lat, wysokość
świadczenia emerytalnego oraz stopa zastąpienia obliczone dla osoby, która przez cały okres aktywności zawodowej zarabia
przeciętne wynagrodzenie w gospodarce. Dalsze trwanie życia na podstawie prognozy AWG. Założono również realne utrzymanie
obecnych progów podatkowych.
                                                           
12) Wyliczenie stóp zastąpienia netto przedstawiono na wniosek Ministra Pracy i Polityki Społecznej, po przyjęciu projektu przez
Radę Ministrów. 
32