Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych

Warszawa, 13 maja 2011 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140-30(4)/11

Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej





Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec
poselskiego projektu ustawy


- o zmianie ustawy o świadczeniach
rodzinnych (druk nr 3914).


Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra Pracy i
Polityki Społecznej do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac
parlamentarnych.

(-) Donald Tusk

Stanowisko Rady Ministrów wobec poselskiego projektu ustawy
o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych
(druk sejmowy nr 3914)
Przedłożony poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych
(druk nr 3914) zakłada wprowadzenie do ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach
rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992, z późn. zm.) corocznej aktualizacji wysokości
kryteriów uprawniających do uzyskania zasiłku rodzinnego, proponując aby była to kwota nie
niższa niż równowartość 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego przez Radę
Ministrów, lub gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem

o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu
niepełnosprawności, kwota nie niższa niż 60% tego wynagrodzenia
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych
przyznanie prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do tego zasiłku uzależnione jest
od spełnienia kryterium dochodowego. Zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny
miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie albo dochód osoby uczącej się
nie przekracza kwoty 504 zł.
W przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem
o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu
niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód
rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 583 zł
(art. 5 ust. 2 ww. ustawy).
Zgodnie natomiast, z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach
rodzinnych, kwoty, o których mowa w art. 5 ust. 1 i 2 tej ustawy, oraz wysokość świadczeń
rodzinnych podlegają weryfikacji co 3 lata, z uwzględnieniem wyników badań progu
wsparcia dochodowego rodzin.
Próg wsparcia dochodowego rodzin bada i przedstawia Instytut Pracy i Spraw
Socjalnych (art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych).
Sposób ustalania progu wsparcia dochodowego rodzin został natomiast określony
w rozporządzeniu Ministra Polityki Społecznej z dnia 25 kwietnia 2005 r.

w sprawie ustalania progu wsparcia dochodowego rodzin (Dz. U. Nr 80, poz. 700).
Zgodnie z art. 19 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych
w roku, w którym przeprowadza się weryfikację kwot, o których mowa w art. 5 ust. 1 i 2 tej
ustawy, oraz wysokość świadczeń rodzinnych Rada Ministrów, do dnia 15 maja, przedstawia
Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno–Gospodarczych:
1) propozycje wysokości kwot, o których mowa w art. 5 ust. 1 i 2 cytowanej ustawy;
2) propozycje wysokości świadczeń rodzinnych;
3) wyniki badań progu wsparcia dochodowego rodzin;
4) informację o realizacji świadczeń rodzinnych za okres od poprzedniej weryfikacji,
w tym liczbę i osób otrzymujących świadczenia rodzinne oraz wydatki na ten cel
w poszczególnych latach;
5) informację i sytuacji dochodowej rodzin posiadających dzieci na utrzymaniu.
Trójstronna Komisja do Spraw Społeczno–Gospodarczych, po otrzymaniu powyższych
propozycji i informacji, uzgadnia wysokość kwot, o których mowa w art. 5 ust. 1 i 2 ustawy
z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, oraz wysokość świadczeń
rodzinnych, w terminie do dnia 15 czerwca danego roku kalendarzowego.


Celem projektodawców jest zmiana dotychczasowego kryterium kwotowego

na wysokość określoną procentowo w odniesieniu do corocznie ogłaszanej przez Radę
Ministrów wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Rozpatrując propozycje zawarte w przedmiotowym projekcie należy uwzględnić
następujące kwestie:
W okresie 1 listopada 2011 r. do 31 grudnia 2011 r. podniesienie kryterium
dochodowego uprawniającego do zasiłku rodzinnego i dodatków do zasiłku do poziomu
693 zł lub 831 zł w przypadku dziecka niepełnosprawnego, spowoduje wzrost liczby
świadczeniobiorców uprawnionych do zasiłku rodzinnego o około 520 tys. osób,
tj. do ok. 3,1 mln. Obecnie ze świadczeń korzysta ok. 2,6 mln osób. Oznacza to wzrost,
w powyższym okresie, wydatków budżetu państwa na świadczenia rodzinne uzależnione od
dochodu o ok. 312 mln zł. Natomiast w okresie 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2012 r.
o ok. 1,9 mld zł.
Poselski projekt ustawy w art. 1 w pkt 2 przewiduje uchylenie art. 18 i art. 19 ustawy
z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych. Taki stan prawny skutkowałby
usunięciem z przywołanej ustawy zapisu odnoszącego się do kwestii weryfikacji wysokości
świadczeń rodzinnych. Przyczyniłoby się to do braku możliwości weryfikacji wysokości
przyznawanych świadczeń rodzinnych, co może prowadzić do nieadekwatności ich
wysokości w stosunku wzrostu kosztów utrzymania dziecka.
Należy jednak wskazać, że prawidłowość działania mechanizmu weryfikacji
określonego w art. 18 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych budzi
poważne wątpliwości. W latach 2004–2009 zanotowano bowiem bardzo duży spadek liczby
osób korzystających ze świadczeń rodzinnych. Jest on związany z „zamrożeniem” od 2004
roku kryterium dochodowego warunkującego prawo do świadczeń rodzinnych. W 2010 r.
z zasiłku rodzinnego korzystało 3.003,3 tys. osób, tj. o 45,9% mniej niż w 2004 r. (w 2004 r.
– 5.546,9 tys.). Natomiast wskaźnik inflacji za okres 2004–2010 wyniósł 21%.
W związku z powyższym, w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej prowadzone są
prace zmierzające do zmiany zasad obliczania kryterium dochodowego. Rada Ministrów
w dniu 15 lutego br. przyjęła Program prac Rządu za rok 2011, w którym został
uwzględniony, jako priorytetowy, projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach
rodzinnych.
Dodatkowo, w związku z propozycją wykorzystania kategorii minimalnego
wynagrodzenia za pracę jako odniesienia dla kryterium dochodowego dla świadczeń
rodzinnych, należy zwrócić uwagę na fakt, że w trakcie negocjacji dotyczących poziomu
minimalnego wynagrodzenia za pracę, które odbywają się w ramach Komisji Trójstronnej do
Spraw Społeczno – Gospodarczych wielokrotnie podkreślano, że powiązanie świadczeń
z kategorią minimalnego wynagrodzenia staje się przeszkodą do kształtowania (wzrostu) tego
wynagrodzenia i strony dialogu podejmowały zobowiązania dotyczące ochrony tej kategorii
przed wszelkimi zapisami, które prawnie sankcjonowały te związki. Poza tym w ustawę
o minimalnym wynagrodzeniu wbudowany jest mechanizm pozwalający na wzrost tej
kategorii w tempie wyższym niż tempo inflacji. Celem jest osiągnięcie relacji między
minimalnym i przeciętnym wynagrodzeniem na poziomie 50%.
Podsumowując, należy zauważyć, że wątpliwości budzi łączenie wysokości kryterium
dochodowego dla świadczeń rodzinnych z wysokością minimalnego wynagrodzenia za pracę
ustalanego przez Radę Ministrów. Sytuacja taka znacznie utrudniłaby właściwe kształtowanie
się zarówno minimalnego wynagrodzenia za pracę, jak i wysokości kryterium dochodowego
dla świadczeń rodzinnych. Skutkowałoby to proporcjonalnym podwyższeniem wysokości
tego kryterium przy corocznym podwyższeniu wysokości minimalnego wynagrodzenia,
co generowałoby dla budżetu państwa dodatkowe koszty, które czynią projekt niemożliwym
do zrealizowania.
Mając na uwadze powyższe argumenty Rada Ministrów negatywnie opiniuje poselski
projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (druk nr 3914).