Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego

Druk nr 3901

Warszawa, 9 lutego 2011 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Marszałek Senatu



Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Szanowny Panie Marszałku

Zgodnie z art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. mam zaszczyt przekazać Panu Marszałkowi podjętą przez
Senat na 70. posiedzeniu w dniu 4 lutego 2011 r. uchwałę w sprawie wniesienia do
Sejmu projektu ustawy


- o zmianie ustawy - Kodeks
postępowania cywilnego wraz z projektem
tej ustawy.

Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senatora Piotra
Zientarskiego do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym projektem.


Z poważaniem

(-) Bogdan Borusewicz
U C H W A Ł A
SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 4 lutego 2011 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks
postępowania cywilnego
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie
ustawy – Kodeks postępowania cywilnego.
Jednocześnie upoważnia senatora Piotra Zientarskiego do reprezentowania Senatu w
pracach nad projektem.
MARSZAŁEK SENATU
Bogdan BORUSEWICZ
p r o j e k t
USTAWA
z dnia
o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego
Art. 1.
W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz.
296, z późn. zm.1)) wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 531 otrzymuje brzmienie:
"Art. 531. Ponowny wniosek o wyłączenie sędziego oparty na tych samych okolicznościach
podlega odrzuceniu bez składania wyjaśnień przez sędziego, którego dotyczy. O

1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1965 r. Nr 15, poz. 113, z 1974 r. Nr 27, poz. 157
i Nr 39, poz. 231, z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z 1982 r. Nr 11, poz. 82 i Nr 30, poz. 210, z 1983 r. Nr 5, poz. 33, z
1984 r. Nr 45, poz. 241 i 242, z 1985 r. Nr 20, poz. 86, z 1987 r. Nr 21, poz. 123, z 1988 r. Nr 41, poz. 324,
z 1989 r. Nr 4, poz. 21 i Nr 33, poz. 175, z 1990 r. Nr 14, poz. 88, Nr 34, poz. 198, Nr 53, poz. 306, Nr 55, poz.
318 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 22, poz. 92 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 12, poz. 53,
z 1994 r. Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, Nr 43, poz. 189, Nr 73, poz.
350 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz. 270, Nr 54, poz. 348, Nr 75, poz. 471, Nr 102, poz. 643, Nr 117,
poz. 752, Nr 121, poz. 769 i 770, Nr 133, poz. 882, Nr 139, poz. 934, Nr 140, poz. 940 i Nr 141, poz. 944,
z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 757, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 269 i 271, Nr 48,
poz. 552 i 554, Nr 55, poz. 665, Nr 73, poz. 852, Nr 94, poz. 1037, Nr 114, poz. 1191 i 1193 i Nr 122, poz.
1314, 1319 i 1322, z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 49, poz. 508, Nr 63, poz. 635, Nr 98, poz. 1069, 1070 i 1071, Nr
123, poz. 1353, Nr 125, poz. 1368 i Nr 138, poz. 1546, z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 26, poz. 265, Nr 74, poz.
676, Nr 84, poz. 764, Nr 126, poz. 1069 i 1070, Nr 129, poz. 1102, Nr 153, poz. 1271, Nr 219, poz. 1849 i Nr
240, poz. 2058, z 2003 r. Nr 41, poz. 360, Nr 42, poz. 363, Nr 60, poz. 535, Nr 109, poz. 1035, Nr 119, poz.
1121, Nr 130, poz. 1188, Nr 139, poz. 1323, Nr 199, poz. 1939 i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r. Nr 9, poz. 75, Nr
11, poz. 101, Nr 68, poz. 623, Nr 91, poz. 871, Nr 93, poz. 891, Nr 121, poz. 1264, Nr 162, poz. 1691, Nr 169,
poz. 1783, Nr 172, poz. 1804, Nr 204, poz. 2091, Nr 210, poz. 2135, Nr 236, poz. 2356 i Nr 237, poz. 2384,
z 2005 r. Nr 13, poz. 98, Nr 22, poz. 185, Nr 86, poz. 732, Nr 122, poz. 1024, Nr 143, poz. 1199, Nr 150, poz.
1239, Nr 167, poz. 1398, Nr 169, poz. 1413 i 1417, Nr 172, poz. 1438, Nr 178, poz. 1478, Nr 183, poz. 1538,
Nr 264, poz. 2205 i Nr 267, poz. 2258, z 2006 r. Nr 12, poz. 66, Nr 66, poz. 466, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr
186, poz. 1379, Nr 208, poz. 1537 i 1540, Nr 226, poz. 1656 i Nr 235, poz. 1699, z 2007 r. Nr 7, poz. 58, Nr 47,
poz. 319, Nr 50, poz. 331, Nr 99, poz. 662, Nr 106, poz. 731, Nr 112, poz. 766 i 769, Nr 115, poz. 794, Nr 121,
poz. 831, Nr 123, poz. 849, Nr 176, poz. 1243 i Nr 181 poz. 1287, Nr 192, poz. 1378 i Nr 247, poz. 1845, z
2008 r. Nr 59, poz. 367, Nr 96, poz. 609 i 619, Nr 100, poz. 648, Nr 110, poz. 706, Nr 116, poz. 731, Nr 119,
poz. 772, Nr 120, poz. 779, Nr 122, poz. 796, Nr 171, poz. 1056, Nr 220, poz. 1431, Nr 228, poz. 1507, Nr 231,
poz. 1547 i Nr 234, poz. 1571, z 2009 r. Nr 26, poz. 156, Nr 67, poz. 571, Nr 69, poz. 592 i 593, Nr 131, poz.
1075, Nr 179, poz. 1395 i Nr 216, poz. 1676 oraz z 2010 r. Nr 3, poz. 13, Nr 7, poz. 45, Nr 24 poz. 125, Nr 40,
poz. 229, Nr 108, poz. 684, Nr 109, poz. 724, Nr 125, poz. 842, Nr 152, poz. 1018, Nr 155 poz. 1037, Nr 182,
poz. 1228, Nr 197, poz. 1307, Nr 215, poz. 1418 i Nr 217, poz. 1435.
2
odrzuceniu orzeka sąd rozpoznający sprawę. Przepis art.
51 stosuje się
odpowiednio. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.";
2) po art. 3941 dodaje się art. 3942 w brzmieniu:
"Art. 3942. § 1. Zażalenie do innego równorzędnego składu sądu drugiej instancji
przysługuje na postanowienie tego sądu:
1) oddalające wniosek o wyłączenie sędziego;
2) w przedmiocie skazania świadka, biegłego, strony, jej pełnomocnika oraz
osoby trzeciej na grzywnę, zarządzenia przymusowego sprowadzenia i
aresztowania świadka oraz odmowy zwolnienia świadka i biegłego od
grzywny i świadka od przymusowego sprowadzenia, z wyjątkiem
postanowień wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia na
postanowienie sądu pierwszej instancji.
§ 2. W postępowaniu toczącym się na skutek zażalenia, o którym mowa w § 1,
przepisy art. 394 § 2 i 3, art. 395, art. 396 i art. 397 § 1, 11 i § 2 zdanie
pierwsze stosuje się odpowiednio.".
Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
UZASADNIENIE
1. Wyjaśnienie celu ustawy
Celem podjęcia niniejszej inicjatywy legislacyjnej jest wprowadzenie do procedury
cywilnej instytucji tzw. odwołania poziomego, a tym samym przyznanie stronom (uczestnikom
postępowania) prawa do zaskarżania orzeczeń wydanych przez sąd drugiej instancji, które –
w świetle aktualnie obowiązujących przepisów – nie podlegają weryfikacji w trybie zażalenia
do Sądu Najwyższego. Dotyczy to dwóch kategorii rozstrzygnięć mających istotne znaczenie z
punktu widzenia gwarancji konstytucyjnych (w tym zwłaszcza prawa do sądu, poręczonego na
mocy art. 45 ust. 1 Konstytucji, jak również wolności osobistej, o której mowa w art. 41 ust. 1
Konstytucji), a mianowicie: postanowienia oddalającego wniosek o wyłączenie sędziego oraz
postanowień o charakterze porządkowym, jak chociażby postanowienia o przymusowym
sprowadzeniu świadka czy też nakazującego jego aresztowanie.
Zapewnienie stronie możliwości kwestionowania orzeczenia sądu drugiej instancji,
rozstrzygającego negatywnie o potrzebie wyłączenia sędziego tego sądu stanowi zarazem
wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego
z dnia 2 czerwca 2010 r. (sygn. akt SK 38/09; Dz. U. z dnia 22 czerwca 2010 r. Nr 109, poz.
724; pełny tekst orzeczenia wraz z uzasadnieniem ukazał się w OTK Z.U. Nr 5A, poz. 46).
Trybunał uznał bowiem, iż rozwiązanie przyjęte na gruncie art. 3941 § 2 ustawy z dnia 17
listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej
jako: k.p.c.), a skutkujące pozbawienie strony prawa do wywiedzenia zażalenia w przypadku
oddalenia wniosku o wyłączenie sędziego, zgłoszonego po raz pierwszy w postępowaniu przed
sądem drugiej instancji, nie odpowiada standardom konstytucyjnym, ponieważ godzi w prawo
do bezstronnego sądu, wynikające z art. 45 ust. 1 ustawy zasadniczej. Za sprawą tej wypowiedzi
Trybunał Konstytucyjny zobligował zatem ustawodawcę do poszerzenia katalogu zaskarżalnych
postanowień sądu drugiej instancji.
Projektowana ustawa dodatkowo zakłada wyeliminowanie jednej z podstaw odrzucenia
wniosku o wyłącznie sędziego, tj. przesłanki oczywistej bezzasadności. Proponowana w tym
zakresie zmiana nie tylko uwzględnia systemowe ujęcie wskazanej przesłanki, ale także czyni
zadość postulatowi de lege ferenda, sformułowanemu przez sąd konstytucyjny w uzasadnieniu
rozstrzygnięcia z dnia 2 czerwca 2010 r.