Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej

Druk nr 3767

Warszawa, 21 października 2010 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:


- o zmianie ustawy o pomocy społecznej.


Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Wiesława Andrzeja Szczepańskiego.



(-) Romuald Ajchler; (-) Leszek Aleksandrzak; (-) Bartosz Arłukowicz;
(-) Eugeniusz Czykwin; (-) Henryk Gołębiewski; (-) Jan Kochanowski;
(-) Bożena Kotkowska; (-) Jacek Kowalik; (-) Janusz Krasoń; (-) Zbigniew
Kruszewski; (-) Wacław Martyniuk; (-) Artur Ostrowski; (-) Sylwester
Pawłowski; (-) Stanisław Rydzoń; (-) Stanisław Stec; (-) Wiesław Andrzej
Szczepański; (-) Tadeusz Tomaszewski.


PROJEKT


USTAWA
z dnia…………2010 r.
o zmianie ustawy o pomocy społecznej


Art.1

W ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2009 r. Nr
175 , poz. 1362 z późniejszymi zmianami ) wprowadza się następujące zmiany:

1. W art. 8, ust. 4 dodaje się nowy pkt 3a w brzmieniu:

3a) dodatku mieszkaniowego przyznanego na podstawie ustawy o
dodatkach mieszkaniowych (Dz.U. Nr 71 z 2001 poz. 234 z późniejszymi
zmianami)

Art. 2

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2011 r.


















UZASADNIENIE

Według danych za 2008 r. w Polsce liczba rodzin objętych pomocą społeczną to
ponad 1 480 tysięcy. Blisko 7 mln Polaków żyje na granicy minimum socjalnego, w
tym coraz więcej poniżej minimum egzystencji. W warunkach skrajnej biedy żyje co
najmniej 2,5 mln osób.
Jedną z form pomocy tym osobom jest zasiłek z pomocy społecznej. Prawo do
świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje osobie samotnie
gospodarującej jeśli jej dochód nie przekracza 461 zł i osobie w rodzinie jeśli dochód
na osobę nie przekracza 316 zł.
Prawo do większości świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej jest
uzależnione więc od spełnienia kryterium dochodowego. Nie dotyczy to jedynie
zasiłku celowego przyznanego w związku z poniesieniem strat w wyniku zdarzenia
losowego, specjalnego zasiłku okresowego i pomocy rzeczowych przyznanych w
szczególnych okolicznościach określonych w art. 41 ustawy. Ponadto próg
dochodowy nie ma zastosowania w przypadku udzielenia pomocy pieniężnej na
częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej oraz w
odniesieniu do wspierania procesu integracji uchodźcy.
Poza powyższymi przypadkami ustawodawca jako warunki udzielania
pomocy wymaga spełnienia dwóch przesłanek :
− dochodu nie przekraczającego ustalonej wielkości,
− wystąpienia przynajmniej jednej z okoliczności uzasadniającej udzielenie
pomocy społecznej przez co rozumie się trudne sytuacje życiowe, których
katalogu ustawa nie zamyka. Najczęściej występujące okoliczności to:
sieroctwo, bezdomność, bezrobocie, przemoc w rodzinie,
niepełnosprawności, długotrwała lub ciężka choroba itp.
Nie ulega wątpliwości, że najczęściej przesłanką uzasadniającą przyznanie
pomocy jest ubóstwo. Stanowi ono kategorię ocenną definiowaną na wiele różnych
sposobów najczęściej poprzez odwołanie się do pewnych wielkości ekonomicznych,
takich jak minimum egzystencji, czy minimum, socjalne.
Jednak podstawowym wyznacznikiem ubóstwa jest dochód, który stanowi
najistotniejsze kryterium przyznania świadczeń z pomocy społecznej. Definicja
dochodu zawarta jest w dotychczasowym art. 8 ust. 3 nowelizowanej ustawy.
Wszelkie inne dochody, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania z
wyłączeniem odliczeń i pomniejszeń wskazanych w art. 8 ust 3 składają się na
ustawowe pojęcie dochodu. Zatem do dochodu wliczany jest również przyznany
dodatek mieszkaniowy o ile taki przysługuje rodzinie.
Dodatek mieszkaniowy może otrzymać rodzina lub osoba samotna jeśli
przysługuje jej prawo do lokalu mieszkalnego oraz jeżeli średni miesięczny dochód na
jednego członka gospodarstwa domowego w okresie 3 miesięcy poprzedzających datę
złożenia wniosku o przyznanie dodatku mieszkaniowego nie przekracza 175 % kwoty
najniższej emerytury w gospodarstwie jednoosobowym i 125 % tej kwoty w
gospodarstwach wieloosobowych, obowiązującej w dniu złożenia wniosku z
zastrzeżeniem art. 6 ust. 8 ustawy o dodatkach mieszkaniowych.
Instytucja dodatków mieszkaniowych wprowadzona została jako element
polityki mieszkaniowej państwa, a dodatek mieszkaniowy jest formą pomocy
państwa dla osób, które nie są w stanie pokryć kosztów związanych z utrzymaniem
mieszkania. Dodatki są świadczeniami o charakterze publicznoprawnym
przeznaczonymi dla osób o niskich dochodach i mają służyć zaspokojeniu potrzeb
podstawowych. Zaspokojenie tych potrzeb ma związek z realizacja zasady
sprawiedliwości społecznej.
W obecnym systemie prawnym uzyskany dodatek mieszkaniowy zaliczany jest
do dochodu świadczeniobiorcy. Skutkuje to tym, że wiele ubogich rodzin, które
otrzymują tenże dodatek ( w 2008 r. średnia kwota dodatku mieszkaniowego
wynosiła 147 zł) pozbawiona zostaje możliwości ubiegania się o inną pomoc
społeczną – w postaci zasiłku. Stawia to bardzo dużą grupę osób nadal w trudnej
sytuacji materialnej.
Proponowana zmiana w ustawie o pomocy społecznej zmierza do dodania w
art. 8 ust 4 nowego punktu 3a. Rozszerza on katalog wymienionych w ustawie
świadczeń nie wliczanych do dochodu zdefiniowanego w art. 8 ust 3 ustawy o kwotę
uzyskanego dodatku mieszkaniowego na podstawie ustawy o dodatkach
mieszkaniowych (Dz. U. nr 71/2001 poz. 734 z późniejszymi zmianami).
Obecnie brak tego zapisu powoduje, że kierownicy Ośrodków Pomocy
Społecznej muszą traktować dodatek mieszkaniowy jako dochód, a to bardzo często
prowadzi do zmniejszenia świadczenia z pomocy społecznej.
W wielu przypadkach świadczeniobiorca jest w takich okolicznościach
pozbawiony zasiłku bądź zasiłek jest zmniejszony o kwotę przyznanego dodatku
mieszkaniowego.
Zasiłek z pomocy społecznej otrzymują najczęściej osoby najuboższe. Jest on w
wielu przypadkach jedynym bądź podstawowym źródłem utrzymania.
Proponowana zmiana zmierza do tego aby osoby, które otrzymują dodatek
mieszkaniowy miały również możliwość uzyskania innej formy pomocy społecznej.
Zmiana ta może dotyczyć kilkuset tysięcy najuboższych rodzin. W 2008 r., jak
pokazują dane statystyczne, co miesiąc z dodatku mieszkaniowego, który wynosił
średnio 147 zł korzystało 460 tys. polskich rodzin, a wypłata dodatku
mieszkaniowego wyniosła łącznie około 820 mln zł.
W tym samym okresie czasu z pomocy społecznej w postaci różnego rodzaju
zasiłku skorzystało około 1480 tys. polskich rodzin.
Koszty wypłaconych zasiłków po wprowadzeniu w życie przedmiotowej
ustawy są dziś trudne do oszacowania. Nikt nie wie czy wszystkie osoby otrzymujące
dodatek mieszkaniowy otrzymają zasiłek i odwrotnie. Wiąże się to m.in. z tym, iż aby
otrzymać dodatek mieszkaniowy trzeba nie zalegać z zapłatą czynszu. Szacuje się, że
znaczna część świadczeniobiorców zasiłku nie spełnia tego kryterium.
Szacuje się, że kwota dodatkowo wypłaconych zasiłków, w związku z
wejściem w życie ustawy mogłaby wynieść ok. 50 mln złotych.
Przyjęcie proponowanych rozwiązań ustawowych pozwoliłoby znacznej
grupie rodzin uzyskać pomoc w postaci zasiłku, a zatem w znaczny sposób ulżyć ich
trudnemu losowi.
Ustawa jest zgodna z prawem Unii Europejskiej oraz Konstytucją RP.
Ustawa mogłaby wejść w życie z dniem 1 stycznia 2011 r. tak, aby środki
finansowe na jej funkcjonowanie mogłyby znaleźć się w nowym budżecie. Jako źródło
pokrycia wydatków przewiduje się oszczędności budżetowe dysponentów części od 1
do 15 budżetu państwa.
Projekt nie został poddany konsultacjom, o których mowa w art. 34 Regulaminu
Sejmu.
Warszawa, 29 października 2010 r.
BAS-WAPEiM-1921/10
Pan
Grzegorz Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia prawna
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej (przedstawiciel
wnioskodawców: poseł Wiesław Andrzej Szczepański)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2009 r. Nr 5, poz.
47, ze zmianami) sporządza się następującą opinię:


1. Przedmiot projektu ustawy
Projekt przewiduje zmianę art. 8 ust. 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o
pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362, ze zmianami). Zmiana
dotyczy rozszerzenia katalogu przychodów, których nie wlicza się do dochodu
osób i rodzin ubiegających się o świadczenia pieniężne z pomocy społecznej.
Zgodnie z dodawanym punktem 3a w art. 8 ust. 4 ustawy, do dochodu nie
będzie wliczany dodatek mieszkaniowy przyznany na podstawie ustawy z dnia
21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. Nr 71, poz. 734, ze
zmianami).
Proponowana ustawa ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2011 r.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem ustawy
Kwestie stanowiące przedmiot projektu ustawy nie są regulowane
prawem Unii Europejskiej.

3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Prawo Unii Europejskiej nie reguluje kwestii zawartych w przepisach
opiniowanego projektu.