Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw

z dnia 24 maja 2010 r. W ród adresatów znalazła się również Komisja Wspólna Rządu
i Samorządu.
Zgłoszone w konsultacjach społecznych uwagi, oprócz propozycji szeregu drobnych
zmian, dotyczyły w szczególno ci:
– propozycji
wprowadzenia
uchwały Rady gminy, dotyczącej przejęcia obowiązków
wła cicieli nieruchomo ci przez gminy, rekomendując regulację obligatoryjnego
przejęcia tych obowiązków przez gminy,
– wprowadzenia powszechnej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi,
– wydłużenie okresu dostosowania wojewódzkich planów gospodarki odpadami,
– wydłużenie czasu wydania przez marszałka województwa decyzji wskazującej
zastępcze instalacje,
– wprowadzenia przepisów odnoszących się do sposobu i zakresu weryfikacji
sprawozdań,
– zwiększenia wysoko ci administracyjnych kar pieniężnych w stosunku do
nieosiągniętych okre lonych poziomów odzysku i recyklingu oraz ograniczenia
masy odpadów ulegających biodegradacji,
– okre lenia instrumentów, którymi będzie dysponował wła ciciel nieruchomo ci,
które pozwolą mu egzekwować od podmiotu odbierającego odpady komunalne
realizację zapisanych koniecznych elementów umowy na odbieranie odpadów
komunalnych zawartej z podmiotem odbierającym odpady komunalne,
– wprowadzenia rocznych lub półrocznych sprawozdań z realizacji powierzonych
zadań przedsiębiorcom odbierającym odpady komunalne od wła cicieli
nieruchomo ci,
– ustalenia stawek opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, które powinno
być oparte o sztywniejsze założenia,
– rozszerzenia definicji zawartych w założeniach,
– wprowadzenia do ustawy mechanizmu, który będzie stymulował gminy do
podejmowania uchwały, na mocy której przejmą obowiązki wła cicieli
nieruchomo ci w zakresie odbierania odpadów komunalnych od wła cicieli
nieruchomo ci, albo przenie ć tę kompetencję na szczebel województwa,
 
31
− zagrożenia na rynku konkurencji, czego konsekwencją może być likwidacja firm
obecnie prowadzących działalno ć polegającą na odbieraniu odpadów
komunalnych,
− wydłużenia okresu obowiązywania uchwały, na mocy której gmina przejmie
obowiązki wła cicieli nieruchomo ci w zakresie odbierania odpadów
komunalnych, tak aby nowe rozwiązania mogły stanowić zachętę dla inwestorów,
− zwiększenia progu populacji w sektorach, tak aby wymóg 5 sektorów był
wymogiem maksymalnym,
− odstąpienia od zasady przeprowadzania kontroli bez uprzedniego poinformowania
przedsiębiorcy o zamiarze podjęcia czynno ci kontrolnych,
− okre lenia standardów technologicznych instalacji do przetwarzania odpadów,
− bezprzetargowego powierzania gminnym jednostkom organizacyjnym zadania
odbierania odpadów komunalnych od wła cicieli nieruchomo ci,
− odstąpienia od rozwiązania podziału gminy na sektory,
− zapewnienia gwarancji praw nabytych przez przedsiębiorców obecnie działających
na rynku odpadów komunalnych w okresie przej ciowym,
− zwiększenia administracyjnych kar pieniężnych za transport do niewskazanej
w zezwoleniu instalacji do zagospodarowania odpadów komunalnych,
− wprowadzenia minimum 4-letniego okresu, na jaki będzie zawierana umowa przez
gminy z przedsiębiorcami odbierającymi odpady komunalne.
Przekazano
również pozytywne opinie w stosunku do alternatywnych rozwiązań
zawartych w założeniach.
Projekt
założeń został uzupełniony w czę ci o uwagi zgłoszone podczas konsultacji
społecznych oraz uzgodnień międzyresortowych.

W dniu 22 lipca 2010 r. projekt założeń został również ponownie przesłany do
Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Ponadto projekt ustawy został przesłany w dniu 9 listopada 2010 r. do zaopiniowania
Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz do izb gospodarczych związanych
z gospodarowaniem odpadami komunalnymi.


 
32
3. Wpływ aktu normatywnego na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i
budżety jednostek samorządu terytorialnego


W projektowanych rozwiązaniach systemowych proponuje się zwiększenie uprawnień
kontrolnych gmin, co będzie się wiązało z nakładaniem administracyjnej kary pieniężnej
zarówno na wła cicieli nieruchomo ci, jak i przedsiębiorców odbierających odpady
komunalne od wła cicieli nieruchomo ci, za niedopełnienie obowiązków okre lonych
w ustawie, w tym za postępowanie niezgodne z regulaminem utrzymania czysto ci i porządku
na terenie gminy. Opłaty pobierane od wła cicieli nieruchomo ci będą również pokrywać
koszty administracyjne ponoszone przez gminę na zarządzanie systemem.
W
związku z powyższym, źródłem wpływów finansowych do budżetu jednostek
samorządu terytorialnego będą administracyjne kary pieniężne ponoszone przez wła cicieli
nieruchomo ci, m.in. za brak podpisania stosownej umowy na odbieranie odpadów
komunalnych zawartej z podmiotem prowadzącym działalno ć w tym zakresie, w przypadku
gdy gmina nie realizuje obowiązku odbierania odpadów komunalnych od wła ciciela
nieruchomo ci, a także przedsiębiorców odbierających odpady komunalne od wła cicieli
nieruchomo ci, którzy nie osiągną okre lonych poziomów odzysku i recyklingu oraz redukcji
masy odpadów ulegających biodegradacji deponowanych na składowiskach w stosunku do
masy odpadów komunalnych odebranych przez tego przedsiębiorcę oraz za niewywiązanie
się z
obowiązków sprawozdawczych, jak i opłaty za gospodarowanie odpadami
komunalnymi.
Należy również zaznaczyć, że do zadań gminy będzie należało prowadzenie rejestru
działalno ci regulowanej. Gmina nie poniesie dodatkowych kosztów związanych z jego
prowadzeniem, ponieważ koszty prowadzenia rejestru nie będą wyższe niż koszty wydawania
obecnie zezwoleń.

Ponadto uwagi wymaga fakt, że zwolnienie przedsiębiorców z obowiązku uzyskania
zezwolenia na odbieranie odpadów komunalnych będzie się wiązało również ze zwolnieniem
tych przedsiębiorców z ponoszenia opłaty skarbowej w wysoko ci 107 zł za wydanie decyzji.
Przedsiębiorcy jednak będą obowiązani do uzyskania wpisu do rejestru działalno ci
regulowanej, a także do wnoszenia opłaty skarbowej za te czynno ci w wysoko ci 50 zł.
W konsekwencji spowoduje to zmniejszenie wpływów do budżetu z tytułu tej opłaty. Biorąc
pod uwagę, że obecnie liczba przedsiębiorców funkcjonujących na rynku gospodarki
odpadami komunalnymi nie jest adekwatna do liczby przedsiębiorców posiadających
zezwolenia na odbieranie odpadów komunalnych, trudno jest oszacować skutki finansowe dla
 
33
budżetu gmin z tytułu rezygnacji z zezwoleń na odbieranie odpadów komunalnych
i wprowadzenie rejestru działalno ci regulowanej. Taka sytuacja ma między innymi miejsce
w Warszawie, gdzie zezwolenia na odbieranie odpadów komunalnych od wła cicieli
nieruchomo ci posiada około 200 przedsiębiorców, natomiast rzeczywi cie swoją działalno ć
w tym zakresie prowadzi zaledwie 100 przedsiębiorców. Należy zauważyć, że zezwolenie na
prowadzenie takiej działalno ci jest wydawane na 10 lat, więc można założyć, że w ciągu
roku w Warszawie jest wydawanych około 20 decyzji w tym zakresie, które obciążają
przedsiębiorców na łączną kwotę 2 140 zł. Jednak wpływ rodków finansowych z tytułu
wydania zezwolenia na odbieranie odpadów komunalnych do budżetu gminy nie pokrywa
rzeczywistych kosztów ponoszonych w związku z wydawaniem takich decyzji, w tym
kosztów zatrudnienia pracowników wydających decyzje. W związku z powyższym należy
stwierdzić, że wydawanie przez gminę zezwolenia na odbieranie odpadów komunalnych
stanowi obciążenie dla budżetu gminy.
W
związku z powyższym, nie przewiduje się zwiększenia wydatków związanych
z prowadzeniem rejestru działalno ci regulowanej, a wręcz przeciwnie przewiduje się
zmniejszenie wydatków gminy, gdyż prowadzenie rejestru nie wymaga podejmowania tylu
czynno ci administracyjnych, co wydawanie zezwoleń na odbieranie odpadów komunalnych.
Biorąc pod uwagę powyższe należy zaznaczyć, że procedura uzyskania przez przedsiębiorcę
odbierającego odpady komunalne wpisu do rejestru działalno ci regulowanej jest znacznym
ułatwieniem dla przedsiębiorców, ale również wymaga od pracowników gmin mniejszych
nakładów pracy. W przyjętych rozwiązaniach proponuje się zmniejszenie kwoty
zobowiązania przedsiębiorcy z tytułu uzyskania wpisu do rejestru działalno ci regulowanej do
kwoty 50 zł, co w przypadku miasta Warszawy będzie stanowiło dochód gminy w wysoko ci
1 000 zł. Jednocze nie, nakłady finansowe związane z prowadzeniem rejestru będą niższe
w stosunku do kosztów ponoszonych przy wydawaniu zezwoleń. W związku z powyższym
zakłada się, że proponowane zmiany nie wpłyną znacząco na budżety gmin, a jedynie
uproszczą procedury pozwalające przedsiębiorcom prowadzić działalno ć w zakresie
odbierania odpadów komunalnych.
Skutki likwidacji zezwoleń na obieranie odpadów komunalnych od wła cicieli
nieruchomo ci, analiza ewentualnych roszczeń odszkodowawczych

Projekt ustawy zakłada odstąpienie od obowiązku uzyskania zezwolenia na odbieranie
odpadów komunalnych przez przedsiębiorcę odbierającego odpady komunalne od wła cicieli
nieruchomo ci, ze względu na fakt, że wszystkie warunki prowadzenia działalno ci w tym
zakresie będą okre lone w przepisach prawa powszechnie obowiązującego (ustawie
o utrzymaniu czysto ci i porządku w gminach, w tym regulaminie utrzymania czysto ci
 
34
i porządku na terenie gminy). Nie istnieje więc potrzeba, aby wła ciwy organ okre lał
warunki prowadzenia tej działalno ci w zezwoleniu.

Jednak, aby zidentyfikować przedsiębiorców odbierających odpady komunalne od
wła cicieli nieruchomo ci działających na terenie danej gminy, potwierdzić spełnienie
warunków prowadzenia działalno ci okre lonych w przepisach prawa powszechnie
obowiązującego oraz wprowadzić możliwo ć wprowadzenia sankcji za niedopełnienie tych
warunków, przewiduje się zastąpienie zezwoleń na odbieranie odpadów komunalnych od
wła cicieli nieruchomo ci rejestrem działalno ci regulowanej, w rozumieniu ustawy z dnia
2 lipca 2004 r. o swobodzie działalno ci gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095,
z późn. zm.).
Organem
prowadzącym rejestr będzie wójt, burmistrz lub prezydent miasta wła ciwy
według miejsca odbierania odpadów komunalnych od wła cicieli nieruchomo ci. W związku
z powyższym, przedsiębiorca odbierający odpady komunalne z terenu kilku gmin będzie
obowiązany do uzyskania wpisu do rejestru w każdej gminie, na terenie której prowadzi
odbieranie odpadów komunalnych od wła cicieli nieruchomo ci. Każdy wójt, burmistrz lub
prezydent miasta będzie prowadził niezależny rejestr, uwzględniający przedsiębiorców
odbierających odpady komunalne wytwarzane na terenie danej gminy. W szczególno ci
zasada ta będzie się odnosiła do wpisu do rejestru oraz wykre lenia z tego rejestru.
Wprowadzenie
rejestru
działalno ci regulowanej ma przyczynić się do zwiększenia
wolno ci działalno ci gospodarczej w Polsce w zakresie odbierania odpadów komunalnych
od wła cicieli nieruchomo ci, ponieważ uzyskanie wpisu do rejestru działalno ci regulowanej
jest łatwiejsze niż uzyskanie zezwolenia na odbieranie odpadów komunalnych od wła cicieli
nieruchomo ci, gdyż organ rejestrowy nie będzie sprawdzał zgłoszonych danych, informacji
i dokumentów przed dokonaniem wpisu do rejestru, a może je sprawdzać dopiero ex post.
Należy też podkre lić, że wpis do rejestru działalno ci regulowanej nie jest ograniczony
żadnym terminem i po wpisaniu się do tego rejestru można prowadzić taką działalno ć bez
żadnych ograniczeń czasowych.
Ustawa
okre la, że w terminie 6 miesięcy od dnia wej cia w życie przepisów ustawy –
gmina będzie obowiązana do utworzenia rejestru działalno ci regulowanej, a w terminie
3 miesięcy od utworzenia przez gminę rejestru działalno ci regulowanej – przedsiębiorcy
odbierający odpady komunalne od wła cicieli nieruchomo ci są obowiązani złożyć wniosek
o
wpis do rejestru działalno ci regulowanej. W przypadku niezłożenia tego wniosku
w wyznaczonym terminie nie będą mogli odbierać odpadów komunalnych od wła cicieli
nieruchomo ci do czasu złożenia tego wniosku. Wniosek będzie mógł być złożony w terminie
późniejszym, na normalnych zasadach, bez ograniczeń czasowych. Złożenie takiego wniosku
 
35