Rządowy projekt ustawy o kredycie konsumenckim

dyrektywy odpowiedzialność kredytodawcy będzie ograniczona do wysokości udzielonego
konsumentowi kredytu.

Zmiany w przepisach obowiązujących

W rozdziale 6 umieszczono przepisy wprowadzające zmiany w przepisach
obowiązujących.
W art. 60 projektu ustawy wprowadzono zmiany w ustawie z dnia 20 maja 1971 r. –
Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275) dotyczące art. 138c § 1 i 2, których
brzmienie dostosowane zostało do zmian wprowadzanych projektowaną ustawą o kredycie
konsumenckim. Zgodnie z projektowanym brzmieniem art. 138c § 1, kto w zakresie
działalności swojego przedsiębiorstwa zawiera z konsumentem umowę o kredyt konsumencki
z rażącym naruszeniem wymagań dotyczących informacji przekazywanych konsumentowi
przed zawarciem umowy lub treści umowy albo z pominięciem obowiązku doręczenia jej
dokumentu, podlega karze grzywny.
Zgodnie z założeniami do projektu ustawy o kredycie konsumenckim, w części dotyczącej
sankcji kredytu darmowego, dodatkowo (poza sankcją kredytu darmowego) również
wprowadzono w § 1a karę grzywny w przypadkach, gdy zawierający z konsumentem umowę
o kredyt konsumencki nie dopełni obowiązku oceny ryzyka kredytowego.
W §
2 wprowadzono zmiany dostosowujące przedmiotowy przepis do regulacji
zawartych w art. 7 ust. 1 projektu ustawy. Przedmiotowy przepis stanowi, iż karze grzywny
podlega ten kto w reklamach dotyczących kredytu konsumenckiego nie podaje stopy
oprocentowania kredytu wraz z wyodrębnieniem opłat uwzględnianych w całkowitym koszcie
kredytu, całkowitej kwocie kredytu lub rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania.
Należy podkreślić, iż zgodnie z obowiązującym brzmieniem art. 138c § 4 Kodeksu
wykroczeń odpowiedzialność przewidziana w art. 138c § 1 – 3 Kodeksu wykroczeń podlega
rozszerzeniu na osobę kierującą przedsiębiorstwem lub osobę upoważnioną do zawierania
umów z konsumentami, jeżeli przedsiębiorcą jest osoba niebędąca osobą fizyczną.

W art. 61 projektu wprowadzano techniczną zmianę odesłania zawartego w ustawie
z dnia 14 grudnia 1995 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych do
przepisów ustawy o kredyt konsumencki w zakresie umów zawieranych przez kasy

55
oszczędnościowo-kredytowe, do których to umów będzie się stosowało przepisy
projektowanej ustawy o kredycie konsumenckim.

W art. 62 projektu ustawy wprowadzono nieliczne zmiany w ustawie z dnia 29 sierpnia
1997 r. – Prawo bankowe, wynikające z wprowadzenia nowej ustawy o kredycie
konsumenckim (zmiana w art. 6a w ust. 1 w pkt 1 lit. c oraz art. 78a ustawy – Prawo
bankowe).

W art. 63 projektu wprowadzono zmianę w ustawie z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie
niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez
produkt niebezpieczny, która stanowi konsekwencję regulacji wprowadzonych w art. 58
projektu ustawy, zgodnie z którą przepisów tej ustawy nie stosuje się do odstąpienia od umów
o kredyt konsumencki zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa. W takim
przypadku zastosowanie będą miały przepisy ustawy o kredycie konsumenckim, co wynika
też z projektowanego art. 58 ust. 1.
W art. 16b ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz
o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny wprowadzono
również normę kolizyjną, zgodnie z którą w przypadku przekazania przez przedsiębiorcę
konsumentowi właściwego formularza informacyjnego, o którym mowa odpowiednio
w art. 14 ust. 1 lub 19 ust. 1 ustawy z dnia .... o kredycie konsumenckim uznaje się za
spełniony obowiązek określony w art. 16b ust. 1 ustawy o ochronie niektórych praw
konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny.
W takich przypadkach przedsiębiorca nie będzie musiał przekazywać konsumentowi
informacji, o których mowa w ustawie o ochronie niektórych praw konsumentów oraz
o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny. W art. 64 projektu
wprowadzono techniczną zmianę dotyczącą odesłania do ustawy o kredycie konsumenckim
w ustawie z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za
czyny zabronione pod groźbą kary (Dz. U. Nr 197, poz. 1661, z późn. zm.).
W art. 65 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych
i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. Nr 81, poz. 530) w art. 2 w ust. 2 w pkt 5
wprowadzono techniczną zmianę odwołania do definicji umowy o kredyt konsumenckiego.


56

Przepisy przejściowe i końcowe

W rozdziale 8 projektu ustawy zawarte zostały przepisy przejściowe i końcowe.
W art. 66 ust. 1 projektu zgodnie z założeniami do projektu ustawy ustanowiono zasadę, iż do
umów zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe.
Pozostaje to w zgodzie z art. 28 dyrektywy. Jednocześnie zdecydowano o zastosowaniu
art. 36, 38, 42 – 44 ustawy w zakresie informacji, o których mowa w tych przepisach,
w przypadku umów o kredyt odnawialny, zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy
w odniesieniu do obowiązków informacyjnych kredytodawcy w czasie obowiązywania
umowy.
W art. 68 projektu określono, iż ustawa wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od dnia
ogłoszenia. Zaproponowany termin vacatio legis podyktowany jest koniecznością
zapewnienia kredytodawcom i pośrednikom kredytowym wystarczającego okresu na
dostosowanie systemów informatycznych do wymogów określonych w ustawie. Czas ten
powinien również zostać wykorzystany na przeszkolenie pracowników.

Stosownie do art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie
stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414 oraz z 2009 r. Nr 42, poz. 337) projekt ustawy
został udostępniony na stronach Biuletynu Informacji Publicznej Urzędu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów. Nie wpłynęło żadne zgłoszenie w trybie ustawy.

Projekt jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.

57
OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Podmioty, na które oddziałuje ustawa

Projekt będzie oddziaływał na kredytodawców i pośredników kredytowych, którzy
poniosą określone koszty niezbędne do dostosowania się do nowych wymogów. Będą oni
musieli ponieść szereg jednorazowych kosztów dostosowawczych do nowych wymogów
obejmujących koszt zmian w systemach informatycznych generujących formularze umowne
wraz z wymaganymi danymi, przeszkolenia pracowników w zakresie nowych systemów
i wymogu wręczania konsumentowi formularzy informacyjnych. Projekt przyniesie też
określone korzyści konsumentom. Odnosząc się szczegółowo do głównych obszarów
regulacji zawartych w projekcie ustawy o kredycie konsumenckim, należy zwrócić uwagę na
następujące korzyści i koszty przedmiotowej regulacji:

• Informacje podawane w reklamie
Do korzyści wynikających z proponowanych regulacji można zaliczyć to, iż
konsumenci odczują pozytywny wpływ proponowanych rozwiązań przez znacznie szerszą,
niż obecnie, informację na temat warunków oferowanego kredytu już na etapie zachęcania
konsumentów do zainteresowania się ofertą. Proponowana w projekcie ustawy zmiana
prowadzi do obowiązkowego zamieszczania w reklamach katalogu informacji określonych
w art. 7 projektu ustawy. Szerokie spektrum informacji przedstawianej konsumentom
umożliwia porównanie ofert różnych kredytodawców, ułatwi dokonanie świadomego wyboru
w danej sytuacji i czasie. Potencjalnym skutkiem może być więc wzmożona konkurencja
kredytodawców na rynku, co może się przełożyć na wymierne korzyści ekonomiczne dla
konsumentów i całej gospodarki.
Przyjęcie rozwiązań wynikających z dyrektywy doprowadzi do stanu, w którym
reklamy kredytu konsumenckiego w poszczególnych państwach członkowskich Unii
Europejskiej będą zawierały takie same informacje, co ułatwi konsumentom porównanie
warunków, na jakich kredyt jest oferowany w kraju i za granicą. Jest to jeden z instrumentów
służących wzmocnieniu zasady swobodnego przepływu kapitału przez zintensyfikowanie
tzw. kredytów transgranicznych. Efektem szerszego niż dotychczas korzystania konsumentów

58
z możliwości uzyskania kredytu poza granicami kraju może być dalszy rozwój konkurencji na
analizowanym rynku.
Odnosząc się do potencjalnych kosztów proponowanych rozwiązań, należy wskazać,
iż niewątpliwie kredytodawcy i pośrednicy poniosą określone koszty niezbędne do
dostosowania się do nowych wymogów. Wprowadzenie obowiązku podawania w reklamie
szerokiego katalogu informacji może doprowadzić do nieznacznego wzrostu kosztów
prowadzenia kampanii reklamowej. Już obecnie reklama zawierająca jakiekolwiek wielkości
liczbowe odnoszące się do kredytu konsumenckiego musi zawierać informację na temat
rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania.

• Obowiązek przeprowadzenia oceny ryzyka kredytowego
Konsumenci posiadający ograniczoną wiedzę na temat finansów oraz konsekwencji
wynikających z nadmiernego zadłużenia i niemożności regulowania wymagalnych
wierzytelności są narażeni na popadnięcie w pułapkę zadłużenia. Wprowadzenie
proponowanych rozwiązań może odnieść korzystny dla konsumentów efekt, zapobiegając
nieświadomemu, nadmiernemu zadłużeniu. Nie należy zapominać, iż w wysoko rozwiniętych
gospodarkach zagadnienie nadmiernego zadłużenia prowadzące do podpisywania kolejnych
umów o kredyt w celu spłaty kredytów wynikających z poprzednio zawartych umów urasta
do rangi problemu społecznego. Należy zaznaczyć, iż obecnie zgodnie z ustawą z dnia
29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, banki są zobowiązane do oceny zdolności kredytowej
klienta, która jest podstawą podjęcia decyzji o udzieleniu bądź odmowie udzielenia kredytu.
Oznacza to, że w odniesieniu do sytuacji, w których kredytodawcą jest bank lub w których
pośrednik kredytowy występuje w imieniu banku, proponowane rozwiązania nie wprowadzą
zasadniczej zmiany w stosunku do stanu obecnego. Przyjęcie proponowanych rozwiązań
obejmie ochroną grupę konsumentów w chwili obecnej najbardziej zagrożoną nadmiernym
zadłużeniem i popadnięciem w spiralę zadłużenia. Nie bez znaczenia pozostaje również
potencjalny korzystny wpływ obowiązkowego sprawdzania ryzyka kredytowego konsumenta
dla samych kredytodawców niebędących bankami. Obowiązek przeprowadzenia w każdym
przypadku oceny zdolności kredytowej może uchronić wielu kredytodawców przed
udzieleniem kredytu osobom, co do których zachodzi uzasadnione podejrzenie, że nie będą w
stanie kredytu spłacić. Warto podkreślić, iż niespłacony kredyt oznacza dla kredytodawcy
realną stratę przejawiającą się w koszcie obsługi i dochodzenia niespłacanej należności, jak
również koszt w postaci utraconej korzyści rozumianej w tym przypadku jako brak korzyści,

59