Rządowy projekt ustawy o kredycie konsumenckim

umowy zgodnie z informacjami, które znajdują się w formularzu informacyjnym, głównych
cech proponowanych produktów oraz skutków dla konsumenta, jakie mogą one za sobą
pociągać, w tym skutków zaległości w spłacie, tak by konsument mógł ocenić, czy
proponowana umowa o kredyt jest dostosowana do jego potrzeb i sytuacji finansowej.
Państwa członkowskie mogą ustalić tryb i zakres takiej pomocy w zależności od konkretnych
okoliczności, w jakich umowa o kredyt jest oferowana. Projektowane brzmienie art. 11
ustawy ma zapewnić udzielanie przez kredytodawców i pośredników kredytowych
konsumentom wyjaśnień w zakresie poszczególnych postanowień umowy. Objaśnienia
powinny odnosić się w szczególności do treści informacji przekazanych przed zawarciem
umowy oraz postanowień zawartych w umowie. Objaśnienia powinny stanowić dodatkową
pomoc umożliwiającą konsumentowi podjęcie decyzji dotyczącej umowy o kredyt
konsumencki. Kredytodawca i pośrednik kredytowy ma zatem obowiązek wyjaśnić
konsumentowi postanowienia umowy, którą konsument zamierza zawrzeć, tak aby konsument
sam mógł dokonać oceny danej oferty.


Zgodnie z art. 12 projektu ustawy konsument ma prawo do otrzymania, na wniosek,
bezpłatnego projektu umowy o kredyt konsumencki pod warunkiem, że w ocenie
kredytodawcy lub pośrednika kredytowego konsument spełnia warunki do udzielenia mu
kredytu konsumenckiego przez tego kredytodawcę lub pośrednika kredytowego. Uprawnienie
konsumenta do żądania projektu umowy stanowi dodatkowy element mający zapewnić
podjęcie przemyślanej decyzji co do zawarcia umowy przez konsumenta. Projekt ten
powinien zawierać dane konsumenta oraz wszystkie warunki, na których kredyt mógłby
zostać udzielony.


W art. 13 projektu ustawy dokonano implementacji art. 5 dyrektywy określającego
obowiązki informacyjne kredytodawcy i pośrednika kredytowego przed zawarciem umowy
o kredyt konsumencki. Dyrektywa w art. 5 ust. 1 wskazuje, że w stosownym czasie przed
związaniem się konsumenta umową o kredyt lub ofertą kredytodawca oraz, w stosownych
przypadkach, pośrednik kredytowy dostarczają konsumentowi – na podstawie warunków
kredytu zaproponowanych przez kredytodawcę, a także, w stosownych przypadkach, zgodnie
z preferencjami określonymi przez konsumenta i informacjami przez niego przekazanymi –
informacje potrzebne do porównania różnych ofert w celu podjęcia, przy pełnej znajomości
faktów, decyzji, czy zawrzeć umowę o kredyt. Informacje te, w formie papierowej lub na

25
innym trwałym nośniku, powinny zostać przekazane przy użyciu standardowego
europejskiego arkusza informacyjnego dotyczącego kredytu konsumenckiego stanowiącego
załącznik do dyrektywy. Kredytodawca lub pośrednik kredytowy będzie zobowiązany do
przedstawienia konsumentowi informacji przedkontraktowych na innym trwałym nośniku
przy użyciu formularza informacyjnego dotyczącego kredytu konsumenckiego. Istotnym
problemem było wskazanie momentu, w którym konsument powinien otrzymać informacje
przedkontraktowe. Zgodnie z zaleceniami Komisji Europejskiej, ustawodawca krajowy może
przyjąć termin otwarty na interpretację i konkretyzację np. przy użyciu formuły
„w stosownym czasie” bądź wprowadzić szczegółowe rozwiązanie, wskazując, w jakim
konkretnie okresie kredytodawca bądź pośrednik kredytowy jest zobowiązany udzielić
konsumentowi informacji przed zawarciem umowy. Po przeprowadzeniu konsultacji i analiz
tego problemu w toku uzgadniania projektu założeń do ustawy o kredycie konsumenckim
uznano, iż doprecyzowanie czasu przez wskazanie liczby dni, w jakim informacje
otrzymywałby konsument przed zawarciem umowy o kredyt mogłoby spowodować
negatywne skutki dla konsumentów przez utrudnienie im dostępu do produktu
w odpowiednim czasie. Zatem zasadne jest przyjęcie rozwiązania, w którym konsument
otrzymywałby informacje przed zawarciem umowy w czasie, w którym mógłby on
szczegółowo zapoznać się z warunkami i kosztami kredytu oraz zobowiązaniami, które będą
na nim ciążyć, w przypadku gdy dojdzie do zawarcia umowy. Spełnienie obowiązku
przekazania informacji wskazanych w art. 13 projektu ustawy nastąpi, jeżeli kredytodawca
lub pośrednik kredytowy przekażą konsumentowi poprawnie wypełniony formularz
informacyjny dotyczący kredytu konsumenckiego, którego wzór określa załącznik nr 1 do
ustawy. Informacje przekazywane na formularzu informacyjnym pozwolą konsumentowi na
zapoznanie się z podstawowymi warunkami, na jakich oferowany jest kredyt konsumencki.
Konsumenci, otrzymując formularz informacyjny na etapie przedkontraktowym, będą mogli
się z nim zapoznać np. w domu, a więc w warunkach, które pozbawione są czynników
wywołujących potencjalną presję na konsumenta, takich jak obecność pracownika
kredytodawcy lub pośrednika kredytowego, obecność innych osób znajdujących się w lokalu
przedsiębiorcy, a także bez presji czasu. W przedmiotowym formularzu kredytodawca lub
pośrednik kredytowy zobowiązany będzie podać konsumentowi na trwałym nośniku dane
określone w art. 13 ust. 1 projektu ustawy.
Należy podkreślić, iż zgodnie z art. 13 ust. 2 projektu ustawy przed zawarciem umowy
o kredyt wiązany lub w formie odroczonej płatności kredytodawca lub pośrednik kredytowy

26
zobowiązany będzie podać konsumentowi na trwałym nośniku dane wymienione w art. 13
ust. 1 ustawy oraz opis i cenę towaru lub usługi.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 projektu ustawy kredytodawca lub pośrednik kredytowy
przekazuje konsumentowi dane wymienione w art. 13, na formularzu informacyjnym
dotyczącym kredytu konsumenckiego. Wzór formularza określa załącznik nr 1 do ustawy.
Wzór formularza jest objęty maksymalną harmonizacją w celu zapewnienia we wszystkich
państwach członkowskich względnej jednolitości nie tylko co do treści, ale również formy
przekazu informacji przed zawarciem umowy. Pozwoli to konsumentowi na łatwe
porównanie ofert kredytowych również w stosunku do ofert z różnych państw członkowskich.
W założeniach do projektu ustawy wskazano, iż wzór formularzy, o których mowa w art. 14
ust. 1, art. 19 ust. 1 i art. 23 projektu ustawy, zostanie określony w rozporządzeniu wydanym
na podstawie ustawy o kredycie konsumenckim. Jednakże w toku uzgodnień uznano,
iż określenie wzorów formularzy w załączniku do ustawy przyczyni się do zapewnienia
większej spójności między informacjami zawartymi w formularzach a zakresem tych
informacji wskazanym w ustawie. Pozwoli to również na wcześniejsze zapoznanie się z tymi
wzorami przez kredytodawców, pośredników kredytowych oraz samych konsumentów.
Zgodnie z art. 14 ust. 2 projektu ustawy obowiązku przekazania danych na formularzu
informacyjnym dotyczącym kredytu konsumenckiego nie stosuje się do dostawców towarów
i usług, którzy działają w charakterze pośredników kredytowych w ramach działalności
pomocniczej. W takich przypadkach obowiązek ten będzie spoczywał na kredytodawcy.
Przepis ten stanowi implementację art. 7 dyrektywy.


Zgodnie z art. 15 projektu ustawy, w przypadku gdy umowa o kredyt konsumencki
jest zawierana na wniosek konsumenta przy użyciu środka porozumiewania się na odległość,
który nie pozwala na przekazanie danych zgodnie z art. 13, kredytodawca lub pośrednik
kredytowy przekazuje konsumentowi te dane niezwłocznie po zawarciu umowy o kredyt
konsumencki na formularzu informacyjnym dotyczącym kredytu konsumenckiego.
W przypadku przekazywania konsumentowi informacji w formie głosowych komunikatów
telefonicznych kredytodawca lub pośrednik kredytowy zobowiązany jest przekazać
konsumentowi dane określone w art. 15 ust. 2 projektu ustawy. Z uwagi na ograniczone
możliwości przekazywania informacji przy użyciu środka porozumiewania się na odległość

27
konieczne było ograniczenie katalogu informacji przekazywanych konsumentowi przed
zawarciem umowy.

W art. 16 projektu ustawy dokonano implementacji art. 5 ust. 1 ostatnie zdanie dyrektywy.
Przepis dyrektywy wskazuje, iż kredytodawca lub pośrednik kredytowy może przekazać
konsumentowi przed zawarciem umowy o kredyt, na trwałym nośniku, dodatkowo dane inne
niż przekazywane na podstawie art. 5 ust. 1 dyrektywy łącznie z właściwym formularzem
informacyjnym. Przedmiotowa regulacja ma zapewnić, aby konsument otrzymał łącznie
wszystkie informacje przekazywane mu przed zawarciem umowy, zarówno te wynikające
z art. 13 projektu ustawy, jak i te, które sam kredytodawca lub pośrednik kredytowy chce
przekazać konsumentowi.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 projektu ustawy kredytodawca lub pośrednik kredytowy przed
zawarciem umowy o kredyt w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym, zobowiązany jest
podać konsumentowi, na trwałym nośniku dane, o których mowa w art. 13 ust. 1.
W ust. 2 – 4 określono szczególne przypadki umów o kredyt w rachunku oszczędnościowo-
-rozliczeniowym spłacanym na żądanie, w terminie do jednego miesiąca i w terminie do
trzech miesięcy. Zgodnie z dyrektywą oraz założeniami do projektu ustawy zakres informacji
przekazywanych w przypadku tych umów jest znacznie ograniczony.
Zgodnie z art. 17 ust. 2 projektu ustawy kredytodawca lub pośrednik kredytowy przed
zawarciem umowy o kredyt w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym, który jest
spłacany przez konsumenta w terminie do trzech miesięcy zobowiązany jest podać
konsumentowi, na trwałym nośniku, dane określone w tym przepisie. Przedmiotowy przepis
stanowi implementację art. 2 ust. 4 dyrektywy.
Zgodnie z art. 17 ust. 3 projektu ustawy kredytodawca lub pośrednik kredytowy przed
zawarciem umowy o kredyt w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym, który jest
spłacany przez konsumenta na żądanie, zobowiązany jest podać konsumentowi, na trwałym
nośniku, dane określone w tym przepisie. W przypadku tego przepisu zgodnie z założeniami
do projektu ustawy o kredycie konsumenckim w projekcie ustawy skorzystano z opcji
krajowej, o której mowa w art. 6 ust. 2 dyrektywy, i zdecydowano o braku obowiązku
podawania rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania kredytu w rachunku bieżącym
spłacanym na żądanie lub w terminie trzech miesięcy. Podawanie rzeczywistej rocznej stopy
oprocentowania przy tego rodzaju kredytach jest trudne i może wprowadzać konsumentów

28
w błąd, ponieważ nieznana jest ilość i wysokość spłat, ani też kwota kredytu, z którego
konsument ostatecznie skorzysta.
W art. 17 ust. 4 projektu ustawy wskazano, jakie informacje kredytodawca lub
pośrednik kredytowy przed zawarciem umowy o kredyt w rachunku oszczędnościowo-
-rozliczeniowym, który jest spłacany przez konsumenta w terminie do jednego miesiąca,
zobowiązany będzie podać konsumentowi, na trwałym nośniku.

W art. 18 projektu ustawy wskazano, jakie informacje kredytodawca lub pośrednik
kredytowy, przed zawarciem umowy o kredyt, przewidującej odroczenie płatności lub zmianę
sposobu spłaty, w przypadku gdy konsument zalega już ze spłatą zadłużenia wynikającego
z umowy o kredyt, zobowiązany będzie podać konsumentowi, na trwałym nośniku.

Zgodnie z projektowanym brzmieniem art. 19 ust. 1 ustawy, w przypadku umów
o kredyt w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym oraz umów o kredyt przewidujących
odroczenie płatności lub sposobu spłaty, w przypadku gdy konsument zalega już ze spłatą
zadłużenia wynikającego z umowy o kredyt, kredytodawca lub pośrednik kredytowy może
przekazać konsumentowi dane na formularzu informacyjnym dotyczącym kredytu
konsumenckiego w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym, którego wzór określa
załącznik nr 2 do ustawy. Podobnie jak w art. 6 ust. 2 dyrektywy w przypadku ww. umów nie
ma bezwzględnego obowiązku przekazywania danych na formularzu informacyjnym, którego
wzór określa załącznik nr 2 do ustawy.

Zgodnie z art. 19 ust. 2 projektu ustawy w przypadku dostawców towarów i usług,
którzy działają w charakterze pośredników kredytowych w ramach działalności pomocniczej,
obowiązek przekazania danych będzie spoczywał na kredytodawcy.
Art. 20 projektu ustawy stanowi, iż w przypadku gdy umowa o kredyt w rachunku
oszczędnościowo-rozliczeniowym jest zawierana na wniosek konsumenta przy użyciu środka
porozumiewania się na odległość, który nie pozwala na przekazanie danych w sposób
określony w art. 17 ust. 2 – 4 oraz w art. 19, kredytodawca lub pośrednik kredytowy dostarcza
konsumentowi niezwłocznie po zawarciu umowy o kredyt dane określone w art. 30 ust. 1
pkt 1 – 3, 5, 6 i 15 informację o możliwości żądania w dowolnym momencie spłaty pełnej
kwoty kredytu przez konsumenta, a także informację o opłatach stosowanych od chwili
zawarcia umowy oraz warunkach ich zmiany.

29