Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu oraz rynku suszu paszowego oraz niektórych innych ustaw

Zgodnie ze wspólnotowymi mechanizmami zarządzania kryzysowego
w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 grudnia 2008 r.
w sprawie określenia sposobu zagospodarowania owoców i warzyw nieprzeznaczonych
do sprzedaży (Dz. U. z 2009 r. Nr 5, poz. 29) określono sposób zagospodarowania
owoców i warzyw nieprzeznaczonych do sprzedaży, przez stosowanie bezpłatnej
dystrybucji owoców i warzyw oraz przeznaczenia ich na pasze dla zwierząt
znajdujących się w gospodarstwach rolnych, ogrodach zoologicznych, parkach
narodowych i parkach krajobrazowych, rezerwatach przyrody oraz na terenach
obwodów łowieckich, jeżeli zwierzęta te są przedmiotem gospodarki łowieckiej. Nie
przewidziano możliwości przeznaczania takich owoców i warzyw na biodegradację
i kompostowanie, dlatego też w celu zapewnienia spójności przepisów ustawy
proponuje się uchylić przepisy odnoszące się do takiego sposobu zagospodarowania
owoców i warzyw nieprzeznaczonych do sprzedaży (art. 1 pkt 13 lit. b i c projektu
ustawy).
Zgodnie z art. 110 rozporządzenia nr 1580/2007 państwa członkowskie przeprowadzają
kontrole pierwszego szczebla czynności związanych z wycofywaniem z rynku owoców
i warzyw w każdej organizacji producentów. Po zakończeniu tej kontroli wycofane
produkty, inne niż produkty przeznaczone do bezpłatnej dystrybucji, zostają poddane
denaturacji (pozbawieniu owoców i warzyw właściwości umożliwiających ich spożycie
przez ludzi) na zasadach i warunkach określonych przez dane państwo członkowskie.
Konieczne jest doprecyzowanie w ustawie podmiotu, który będzie dokonywał
oznaczenia takich produktów. Organizacje producentów oraz zrzeszenia organizacji
producentów jako dysponenci takich owoców i warzyw są najbardziej właściwe do
wykonywania czynności określonych w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju
Wsi z dnia 24 sierpnia 2006 r. w sprawie sposobu oznaczania i zabezpieczenia owoców
i warzyw nieprzeznaczonych do sprzedaży uniemożliwiającego wprowadzenie tych
owoców i warzyw do obrotu lub bezpośredniej konsumpcji (Dz. U. Nr 161, poz. 1140),
tak aby zagwarantować, iż owoce i warzywa nieprzeznaczone do sprzedaży nie będą
oferowane nabywcom. Zaistnienie takiej sytuacji byłoby zaprzeczeniem zasad systemu
nieprzeznaczenia owoców i warzyw do sprzedaży.
W związku z uchyleniem przepisów dotyczących biodegradacji i kompostowania
owoców i warzyw, a także w celu zapewnienia pełnej zgodności przepisów ustawy
z rozporządzeniem nr 1580/2007 nadano nowe brzmienie ust. 1 w art. 15 ustawy (art. 1

10
pkt 14, 15 i 17 projektu ustawy). Według niego wojewódzki inspektor jakości
handlowej artykułów rolno-spożywczych, zamiast pełnić funkcję jednostki kontrolnej,
pełni funkcję organu kontrolnego, zaś Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów
Rolno-Spożywczych pełni rolę organu koordynującego, a nie jak dotychczas – jednostki
koordynującej.
Przepisy rozporządzenia nr 1580/2007 nakładają na państwa członkowskie obowiązek
prowadzenia bazy danych o handlowcach owoców i warzyw. W związku ze specyficzną
i szeroką definicją handlowca zawartą w tym rozporządzeniu, uwzględniającą
dysponenta owoców i warzyw niezależnie od tego, czy jest to osoba fizyczna, czy
prawna, do tworzenia bazy o handlowcach nie mają zastosowania przepisy ustawy
z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U.
z 2005 r. Nr 187, poz. 1577, z późn. zm.), dlatego proponuje się, aby kwestie te zostały
uregulowane w projektowanej ustawie. Dotychczasowe brzmienie art. 17 ustawy nie
wskazuje terminu, w jakim handlowcy informują wojewódzkiego inspektora o nazwie,
adresie oraz rodzaju i zakresie prowadzonej działalności, w związku z tym proponuje
się, aby przepisy te przeredagować w celu ujednolicenia z przepisami ustawy z dnia
21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, które nakładają
na podmioty prowadzące działalność gospodarczą podlegające kontroli jakości
handlowej obowiązek informowania o rozpoczęciu działalności i wymagają od tych
podmiotów dołączenia do przekazywanych informacji aktualnego odpisu z Krajowego
Rejestru Sądowego lub zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej
(art. 1 pkt 16 projektu ustawy). W myśl projektowanych przepisów handlowcy będą
obowiązani poinformować o rozpoczęciu działalności w zakresie obrotu owocami
i warzywami, nie później niż w dniu jej rozpoczęcia, oraz o ilości owoców lub warzyw
objętych normami wprowadzonych do obrotu w poprzednim roku kalendarzowym.
Szczegółowe przepisy dotyczące informacji przekazywanych przez handlowców
zostaną określone w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 19 ust. 6 pkt 2 ustawy.
Ponadto w ustawie dodano art. 18a (art. 1 pkt 18 projektu ustawy), zgodnie z którym do
znakowania owoców i warzyw objętych ogólną normą handlową stosuje się przepisy
ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych.
Ogólną normę handlową wprowadzono w wyniku nowelizacji rozporządzenia
nr 1580/2007 z dniem 1 lipca 2009 r. Wymagania tej normy nie przewidują podawania
nazwy produktu ani danych identyfikujących handlowca, jedynie nazwę państwa

11
pochodzenia produktu nią objętego. Państwa członkowskie, niezależnie od
egzekwowania respektowania norm jakości handlowej, powinny w krajowym
prawodawstwie uwzględnić szczegółowe wymagania dotyczące znakowania środków
spożywczych, w tym również owoców i warzyw, zawarte w dyrektywie 2000/13/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 marca 2000 r. w sprawie zbliżenia
ustawodawstw państw członkowskich w zakresie etykietowania, prezentacji i reklamy
środków spożywczych (Dz. Urz. WE L 109 z 06.05.2000, str. 29, z późn. zm.; Dz. Urz.
UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 5, str. 75, z późn. zm.). W Rzeczypospolitej
Polskiej przepisy o znakowaniu środków spożywczych wdrożono m.in. w ustawie
z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych.
Dotychczas dla owoców i warzyw były ustanowione odrębne wymagania zawarte
w normach handlowych określonych w przepisach Unii Europejskiej. Normy te
obejmowały przed zmianą rozporządzenia nr 1580/2007 jedynie 36 gatunków, zatem do
pozostałych gatunków owoców i warzyw przepisy ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r.
o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych miały zastosowanie.
Z wprowadzeniem normy ogólnej, która objęła wszystkie gatunki z sektora owoców
i warzyw, dla których mają zastosowanie przepisy rozporządzenia nr 1234/2007,
z wyjątkiem 10 gatunków podlegających szczegółowym normom handlowym, powstała
luka prawna polegająca na braku w krajowych przepisach wymogów dotyczących
podawania nazwy i danych identyfikujących handlowca owoców i warzyw objętych
normą ogólną.
Ponieważ zgodnie z przepisami ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej
artykułów rolno-spożywczych inspektorzy wykonujący czynności kontrolne są
obowiązani przedstawić upoważnienie do przeprowadzenia czynności kontrolnych,
które upoważnia ich jedynie do kontroli podmiotów prowadzących działalność
gospodarczą, konieczne jest określenie wzoru upoważnienia do wykonywania
czynności kontrolnych u handlowców owoców i warzyw nieprowadzących działalności
gospodarczej. W związku z tym projektowana ustawa upoważniła ministra właściwego
do spraw rynków rolnych do określenia, w drodze rozporządzenia, wzoru imiennego
upoważnienia dla inspektorów jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (art. 1
pkt 19 lit. d projektu ustawy).
W związku z wprowadzeniem zmian dotyczących rezygnacji z przeprowadzania działań
biodegradacji lub kompostowania i zmian dokonanych w art. 15 ustawy należy również

12
dostosować inne przepisy ustawy w zakresie kontroli owoców i warzyw
nieprzeznaczonych do sprzedaży, m.in. upoważnienie do wydania przez ministra
właściwego do spraw rynków rolnych rozporządzenia określającego wzór protokołu
z takiej kontroli (art. 1 pkt 19 lit. b tiret drugie projektu ustawy). Obecnie przepis ten
odwołuje się do weryfikacji zasadności przyznania rekompensaty finansowej, natomiast
ze względu na specyfikę świadczenia powinien odwoływać się do pomocy na
dofinansowanie funduszu operacyjnego z tytułu nieprzeznaczenia owoców i warzyw do
sprzedaży. Ponadto w związku z uchyleniem ust. 9 w art. 15 ustawy został uchylony
przepis upoważniający, o którym mowa w art. 19 ust. 2 pkt 13 ustawy (art. 1 pkt 19
lit. b tiret trzecie projektu ustawy).
W ramach reformy wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw z 2007 r.
prawodawstwo wspólnotowe obliguje państwa członkowskie do wyznaczenia jednego
organu upoważnionego do przekazywania sprawozdań w zakresie funkcjonowania tego
rynku. W związku z tym jako organ właściwy do przekazywania informacji Komisji
Europejskiej został wyznaczony minister właściwy do spraw rynków rolnych. Jednakże,
ponieważ część sprawozdań dotychczas przekazywał Prezes ARiMR oraz Prezes
Agencji Rynku Rolnego (ARR), konieczne jest określenie terminów, w jakich
informacje te będą przekazywane ministrowi właściwemu do spraw rynków rolnych,
tak aby zapewnić czas niezbędny do opracowania i przygotowania przez ministra
właściwego do spraw rynków rolnych tych informacji dla Komisji Europejskiej.
Dlatego też należy uwzględnić w dotychczasowym upoważnieniu do wydania
rozporządzenia w tym zakresie terminy, w jakich powinny być przekazywane
ministrowi właściwemu do spraw rynków rolnych informacje potrzebne do
sporządzania dla Komisji Europejskiej raportów o funkcjonowaniu rynku owoców
i warzyw (wymaganych przepisami rozporządzenia nr 1234/2007 oraz rozporządzenia
nr 1580/2007) nie tylko przez Prezesa ARiMR i organizację producentów, ale także
przez Prezesa ARR oraz wstępnie uznaną grupę producentów (art. 1 pkt 19 lit. b tiret
czwarte projektu ustawy).
W obowiązującym stanie prawnym ustawa określa przypadki, w których spadek
wartości produkcji sprzedanej wystąpił z przyczyn niezależnych od grupy lub
organizacji producentów. Na podstawie tego przepisu oraz na podstawie art. 44 ust. 2
oraz art. 53 ust. 4 rozporządzenia nr 1580/2007, w przypadku zmniejszenia wartości
produkcji sprzedanej z przyczyn niezależnych od grup i organizacji producentów,

13
wartość ta określana jest na poziomie nie niższym niż 65 % wartości deklarowanej
w poprzednim wniosku lub wartości zadeklarowanej na potrzeby wstępnego uznania
lub uznania. Jednakże w dotychczasowym brzmieniu przepisu upoważniającego (art. 19
ust. 2 pkt 15 ustawy) nie sprecyzowano sposobu, w jaki grupy i organizacje
producentów mają udowodnić wystąpienie sytuacji kryzysowej na obszarze produkcji
członków grupy lub organizacji producentów. Propozycja zmiany w tym zakresie
wynika z konieczności doprecyzowania sposobu, w jaki będzie potwierdzane
wystąpienie spadku wartości produkcji sprzedanej u wstępnie uznanej grupy lub
uznanej organizacji producentów owoców i warzyw, z przyczyn niezależnych od grupy
lub organizacji.
Zgodnie z obecnym brzmieniem przepisu upoważniającego zawartego w art. 19 ust. 2
pkt 18 ustawy, minister właściwy do spraw rynków rolnych określa, w drodze
rozporządzenia, sposób oraz terminy spłaty przez odbiorców produktów
nieprzeznaczonych do sprzedaży wartości tych produktów oraz związanych z tym
kosztów sortowania, pakowania oraz transportu, mając na względzie prawidłowe
wdrażanie przepisów Unii Europejskiej w zakresie nieprzeznaczania owoców

i warzyw do sprzedaży. W przepisach Unii Europejskiej zostały określone koszty
owoców i warzyw oraz koszt transportu, natomiast koszt sortowania i pakowania nie
został określony. Dlatego też przepis upoważniający, o którym mowa powyżej, został
odpowiednio zmieniony (art. 1 pkt 19 lit. b tiret piąte projektu ustawy).
Obecnie przepisy Unii Europejskiej w ramach wspólnej organizacji rynków owoców
i warzyw nie zawierają upoważnienia dla państw członkowskich do wydania przepisów
krajowych dotyczących ustanowienia indywidualnych poziomów składek dla
producentów owoców i warzyw, będących członkami organizacji producentów, dlatego
proponuje się uchylić ust. 4 w art. 19 ustawy (art. 1 pkt 19 lit. c projektu ustawy).
Zgodnie z art. 103b rozporządzenia nr 1234/2007, organizacje producentów działające
w sektorze owoców i warzyw mogą utworzyć fundusz operacyjny. Fundusz ten jest
finansowany z wkładów finansowych pochodzących od członków lub od danej
organizacji producentów oraz z pomocy finansowej Wspólnoty, która może zostać
przyznana organizacjom producentów. Natomiast, zgodnie z art. 55 rozporządzenia
nr 1580/2007, wkłady finansowe do funduszu operacyjnego są określane przez
organizację producentów.

14