Rządowy projekt ustawy o kierujących pojazdami

głowę i sprawdzić, czy przód naszego
autobusu zataczając łuk w lewo nie
zaczepi o tył samochodu, za którym
parkujemy.
W ten sposób doprowadzamy autobus do
pozycji równoległej do krawężnika.


TEMAT III Jazda w ruchu miejskim. Hamowanie. Hamowanie na wzniesieniu i
spadku drogi. Ruszanie na wzniesieniu z pomocą hamulca pomocniczego i
zasadniczego.

Czas realizacji: 1 godzina zajęć teoretycznych.
Cele nauczania.
Treść nauczania.
Wskazówki
metodyczne.
Jazda w ruchu miejskim.
Proponuje się wykład
Wpojenie płynności
Jazda w ruchu miejskim wymaga od
jako metodę
jazdy jako jednej z
kierowcy:
nauczania.
podstawowych zasad - stosowania zasad i przepisów ruchu
bezpieczeństwa!
drogowego.
Uzmysłowienie
- znacznego napięcia uwagi
konieczności
- szybkich zmian decyzji,
automatyzacji obsługi - szerokiego kąta obserwacji drogi,
urządzeń w
- zdolności przewidywania poczynań innych
samochodzie w
użytkowników drogi,
sytuacji skupienia
- w przypadku konieczności zatrzymania
uwagi na innych,
pojazdu należy tyle samo uwagi poświęcić
ważniejszych w danej
na obserwację sytuacji przed pojazdem co i
chwili zagadnieniach.
za pojazdem,
Uświadomienie
- po zatrzymaniu pojazdu wynikającym z
konieczności uczenie
warunków ruchu – włączyć w porę I bieg
się patrzenia daleko, co aby być gotowym do kontynuowania jazdy.
ułatwia prowadzenie
Przejazd przez skrzyżowanie.
samochodu po linii
Podczas oczekiwania na wjazd na
prostej i poszerza kąt
skrzyżowanie należy bacznie obserwować
widzenia.
ruch na skrzyżowaniu, uwzględniać szybkość
Wpajanie elastyczności poruszających się pojazdów
w podejmowaniu
i w porę ustalić moment dogodny do
niektórych decyzji np. wjechania na skrzyżowanie, aby wjazd był
podczas ruszania na
bezpieczny i nie powodował zachwiania
skrzyżowaniu
płynności ruchu innych pojazdów.
Opuszczenie skrzyżowania powinno być
możliwie szybkie.
Gdy ruch na skrzyżowaniu jest kierowany –
na wjazd oczekuje wiele pojazdów. Należy
być przygotowanym , że w momencie
ruszenia, kiedy nastawieni jesteśmy na jak
najszybsze przejechanie przez skrzyżowanie
– nagle będziemy musieli zmienić decyzję i
zatrzymać pojazd, bo będą tego wymagały
warunki ruchu (np. wtargnięcie pieszego).
Uświadomienie faktu, Hamowanie.
Proponuje się
że najlepszym
Układ hamulcowy i jego obsługa stanowią
opowiadanie jako
zagwarantowaniem
drugi w hierarchii ważności element
metodę nauczania.

bezpieczeństwa jest
bezpieczeństwa jazdy.

przestrzeń (bez
Dwa cele hamowania:
ograniczeń). W ruchu
A/ Zmniejszenie prędkości jazdy.
drogowym, zagrożenie W czasie hamowanie nie należy naciskać
najczęściej związane
pedału sprzęgła. Samochód poruszający się
jest z brakiem wolnej
na „luzie” lub wciśniętym sprzęgle posiada
przestrzeni – bo na
gorszą sterowność. Wymyka się jeden z
drodze stoi inny
elementów sterujących szybkością jazdy
samochód, bo na
(hamownie silnikiem i dociążenie kół
przejściu dla pieszych przedniej osi).
znajdują się piesi, bo z B/ Zatrzymanie pojazdu.
zatoki wyjeżdża
Mówiąc o zatrzymaniu samochodu, musimy
autobus itp.
rozróżnić dwa przypadki:
Te sytuacje zazwyczaj - samochód jadący szybko – zatrzymujemy
zmuszają nas do
naciskając najpierw hamulec, zmniejszając
hamowania
szybkość jadącego samochodu a w końcowej
fazie hamowania naciskamy „sprzęgło”, w
celu odłączenia silnika od kół napędowych,
- samochód jadący wolno zatrzymujemy
naciskając najpierw „sprzęgło” a potem
hamulec.
Uświadomienie
Hamowanie na wzniesieniu i spadku
Zajęcia prowadzone
działających na
drogi.
w sali wykładowej.
samochód składowych Podczas hamowania na spadku drogi, sile
Proponuje się wykład
sił grawitacji, w czasie hamowania przeciwdziała składowa siły
jako metodę
hamowania na
ciężkości, która skierowana jest w kierunku
nauczania.
wzniesieniu i spadku
jazdy.
Niezbędną pomocą
drogi.
Podczas hamowanie na wzniesieniu, ta sama dydaktyczną będzie
składowa siły ciężkości skierowana jest w
tablica.
kierunku przeciwnym do kierunku jazdy i
wspomaga siłę hamowania.
Uzmysłowienie
Ruszanie na wzniesieniu z pomocą
Najwłaściwszą
działania składowej
hamulca pomocniczego.
metodą wydaje się
siły ciężkości
Ruszanie na wzniesieniu kryje w sobie
opowiadanie,
powodującej staczanie trudny do opanowania moment cofania się
uzupełnione
się samochodu, po
samochodu po zwolnieniu hamulca.
rysunkami na tablicy,
zwolnieniu hamulca.
Ruszanie z użyciem hamulca pomocniczego: przeźroczami i tp.
Przygotowanie do
- autobus unieruchomiony za pomocą
opanowanie stresu,
hamulca zasadniczego,
wywołanego
- włączamy I bieg,
koniecznością
- zaciągamy hamulec pomocniczy, trzymając
precyzyjnego
przycisk, aby nie zadziałała blokada i
zrównoważenia
zwalniamy
składowej siły
hamulec zasadniczy,
ciężkości z siłą
- lekko zwiększamy obroty silnika i
napędową pojazdu a
rozpoczynamy
następnie ruszenie pod zwalnianie pedału sprzęgła do momentu
górkę.
kiedy silnik
zaczyna „ciągnąć”,
- w tym momencie jednocześnie zwiększamy
nieco
obroty silnika - zwalniamy hamulec
pomocniczy
i płynnie puszczamy sprzęgło.
Im bardziej strome jest wzniesienie tym

wyższe obroty silnika potrzebne są do
ruszenia.
Uzmysłowienie
Ruszanie na wzniesieniu z pomocą
Najwłaściwszą
konieczności
hamulca zasadniczego. Na niewielkiej
metodą wydaje się
szybkiego przełożenia pochyłości możemy ruszyć bez użycia
opowiadanie,
prawej nogi z pedału
hamulca pomocniczego:
uzupełnione
hamulca na pedał gazu - należy lekko wyluzować sprzęgło
rysunkami na tablicy,
i precyzyjnego nim
(skasować jałowy
przeźroczami i tp
operowania.
ruch sprzęgła do momenty kiedy zaczyna
ciągnąć)
- szybko przełożyć nogę z hamulca na gaz i
po
zwiększeniu obrotów - dalej puszczać
sprzęgło.


TEMAT IV Technika zmiany biegów podczas jazdy z różnymi prędkościami. Zmiana
biegów w górę z prawidłowym dopasowaniem obrotów. Zmiana biegów w dół z
wyrównaniem obrotów silnika przed włączeniem niższego biegu i puszczeniem sprzęgła.

Czas realizacji: 1 godzina zajęć teoretycznych.
Cele nauczania.
Treść nauczania.
Wskazówki
metodyczne.
Przypomnienie roli
Technika zmiany biegów podczas jazdy z
Sugeruje się metodę
skrzyni biegów jako
różnymi prędkościami.
wykładu, uzupełnioną
elementu służącego do Skrzynia biegów w samochodzie służy do
planszami
wykorzystania mocy
pełnego wykorzystania mocy silnika przy
charakterystyki mocy
silnika i osiągania
ograniczonych jego obrotach. Moc silnika
silnika i
odpowiedniej
rośnie wraz z obrotami ale tylko do pewnego charakterystyki
prędkości lub mocy
momentu.
prędkości jazdy w
pojazdu.
Dla obrotów silnika wyróżnia się kilka
funkcji obrotów
Przypomnienie wiedzy wielkości charakterystycznych:
silnika na
o mocy silnika w
- „wolne obroty” lub ”obroty biegu
poszczególnych
funkcji obrotów i
jałowego”-
biegach
wielkościach
- „obroty maksymalnego momentu -
(charakterystyka
charakterystycznych
samochód ma najlepsze przyspieszenie.
piłowa).
(obroty max. momentu - „obroty maksymalnej mocy” to obroty,
i max. mocy) dla tej
przy których silnik osiąga największą moc.
zależności.
Przełożenia skrzyni przekładniowej (biegi)

dopasowują możliwości silnika do
obciążenia.
Samochód posiada największą moc i
przyspieszenia na biegu pierwszym – za to
prędkość jego jest niewielka. Im wyższy bieg
tym moc i przyspieszenia mniejsze za to
prędkość większa. Stąd, często przy
wyprzedzaniu, schodzimy na niższy bieg aby
mieć lepsze przyspieszenie, bo skróci to czas
wyprzedzania i przebywania na lewej
połowie jezdni, przeznaczonej dla pojazdów
jadących z przeciwka.

Uświadomienie
Zmiana biegów w górę z prawidłowym
Sugeruje się metodę
potrzeby zdobycia
dopasowaniem obrotów.
pogadanki,

umiejętności
Do prawidłowego wykonania zmiany
uzupełnioną
skoordynowanej pracy biegów, niezbędne jest wyczucie,
planszami
rąk i nóg podczas
umiejętność wybrania odpowiedniego
charakterystyki mocy
zmiany biegów,
momentu zmiany biegu a także dopasowanie silnika i
wyczucia i tempa
tempa zmiany biegów do szybkości jazdy
charakterystyki
zmiany biegów w
autobusu i warunków w jakich zmieniamy
prędkości jazdy w
zależności od
bieg.
funkcji obrotów
warunków
Przygotowanie – polega na przełożeniu lewej silnika na
w jakich zmieniamy
nogi nad pedał sprzęgła z jednoczesnym
poszczególnych
bieg
przełożeniem prawej ręki z kierownicy na
biegach
lewarek zmiany biegów.
(charakterystyka
Zmiana biegu:
piłowa).
- Lewa noga wciska pedał sprzęgła a
jednocześnie prawa noga zwalnia pedał
„gazu” (ruchy obu nóg są zdecydowane).
- Prawa ręka (odpowiednio ułożona na
lewarku) przesuwa lewarek na „luz” a
następnie na zamierzony bieg.
- Puszczamy sprzęgło ruchem płynnym
z jednoczesnym „dodaniem gazu”,
zwiększając obroty silnika
Uświadomienie
Zmiana biegów w dół z wyrównaniem
Sugeruje się metodę
warunków w jakich
obrotów silnika przed włączeniem
pogadanki,
możemy przejść z
niższego biegu i puszczeniem sprzęgła.
uzupełnioną
biegu wyższego na
Podstawowym warunkiem przejścia z
planszami
niższy.
wyższego biegu na niższy jest zmniejszenie
charakterystyki mocy
Uzmysłowienie
prędkości jazdy co najmniej do maksymalnej silnika i
konieczności
prędkości na niższym biegu.
charakterystyki
dopasowania
Zmiana biegu – redukcja.
prędkości jazdy w
(zwiększenia) obrotów - Przygotowanie – jw.
funkcji obrotów
silnika do obrotów
- Wciskamy sprzęgło, puszczamy gaz,
silnika na
wymaganych na
przesuwamy
poszczególnych
niższym biegu, bez
lewarek na luz (czynności te wykonujemy
biegach
straty prędkości jazdy. prawie równocześnie
(charakterystyka
Uzmysłowienie
- Zwiększamy obroty, przez krótkotrwałe
piłowa).
czynności manualnych. naciśnięcie pedału gazu, tak aby obroty
Uchwycenia
silnika przekroczyły obroty wymagane przy
najwłaściwszego
danej prędkości na niższym biegu.
momentu
- Włączamy niższy bieg i natychmiast
i tempa zmiany biegów puszczamy sprzęgło z jednoczesnym
w dół.
dodaniem gazu.
Uświadomienie
Czas jaki upłynie od momentu
konsekwencji
krótkotrwałego zwiększenia obrotów (tzw.
niedopasowania
przegazówki) do momentu puszczenia
obrotów silnika
sprzęgła musi być na tyle krótki aby obroty
podczas redukcji
silnika nie spadły poniżej wartości,
biegów. Zagrożenie
wymaganej dla określonej prędkości na
poślizgu kół
niższym biegu.
napędzających w
wyniku zbyt mocnego
dohamowania
silnikiem.



TEMAT V Charakterystyki samochodów. Zwiększenie przyczepności przednich kół
w momencie rozpoczynania skrętu - dociążanie przodu. Pokonywanie łuków i zakrętów.
Tory przejazdu przez zakręty. Dobór prędkości przed wejściem w zakręt - hamowanie,
zmiana biegu w dół.

Czas realizacji: 1 godzina zajęć teoretycznych + 1 godzina ćwiczeń.
Cele nauczania.
Treść nauczania.
Wskazówki
metodyczne.
Poznanie
Charakterystyki samochodów.
Proponuje się
charakterystyki pod
Charakterystykę samochodu odzwierciedla
realizację tematu w
sterownej i
jego zdolność do pokonywania zakrętów.
formie opowiadania.
nadsterownej
Samochód o charakterystyce nadsterownej – Uświadomienie
samochodu jako oceny zachowuje się w zakręcie tak, jakby chciał
możliwości
jego zdolności do
pokonać zakręt, mimo niewielkiego
dociążenia przodu
pokonywania
skręcenia kół przedniej osi. Tył samochodu
samochodu w
zakrętów.
jest „wyrzucany” z zakrętu, powodując
momencie

skręcanie samochodu w kierunku zakrętu.
rozpoczynania skrętu.

Samochód z charakterystyką pod sterowną


niechętnie pokonuje zakręty. W tym

przypadku przód samochodu nie chce

zmienić toru jazdy zmuszając kierowcę do

wykonania głębszego skrętu niż wynikałoby

to z krzywizny zakrętu.

Czynnikiem decydującym o charakterystyce

pojazdu jest usytuowanie środka ciężkości.
Uświadomienie
W przypadku samochodu osobowego,
zmiany charakterystyki umieszczenie silnika w znaczący sposób
pojazdu, wywołanej
wpływa na charakterystykę. Samochód z
rozłożeniem ładunku – silnikiem z przodu powinien być
przesunięciem środka
podsterowny a z silnikiem z tyłu powinien
ciężkości.
być nadsterowny. Sposób rozłożenia ładunku
może wpłynąć na zmianę charakterystyki –
przesunięcie środka ciężkości. Ładunek
należy rozkładać równomiernie.
W samochodzie niebagatelny wpływ na
charakterystykę ma umieszczenie osi
napędowej. Napęd przedni kojarzony jest z
podsterownością, napęd tylny skłania do
nadsterowności.
Uświadomienie
Zwiększenie przyczepności przednich kół
Proponuje się
możliwości dociążenia w momencie rozpoczynania skrętu -
realizację tematu w
przodu autobusu w
dociążanie przodu.
formie opowiadania.
momencie
Dojeżdżając do zakrętu, na moment przed
rozpoczynania skrętu.
pierwszym ruchem kierownicą należy puścić

gaz. Przyczyni się to do dociążenia przednich
kół samochodu, które lepiej rozpoczną
wprowadzenie pojazdu w zakręt.
„Dodać gazu”, bez obaw popełnienia błędu,
możemy w momencie kiedy zaczniemy
„prostować” (ustawiać do jazdy na wprost)
koła samochodu.
Poznanie zasad wyboru Pokonywanie łuków i zakrętów. Tory
Proponuje się wykład
optymalnego toru
przejazdu przez zakręty.
jako metodę realizacji
jazdy przy
Poprawny tor jazdy i dostosowanie prędkości tematu.
pokonywaniu łuków i
są podstawowymi gwarantami bezpiecznej